Inhoudsopgave pagina 1. Voorwoord 3 2. Doelstellingen en resultaat 2008 5 3. Marketing, Strategie & Beleid 7 4. Business to Consumer 4.1 Marketing Recreatief Toerisme 11 4.2 Marketing Cultuur 20 5. Business to Business 5.1 Marketing Zakelijk Toerisme 28 5.2 Den Haag Topsport 31 5.3 Kenniscentrum Evenementen 37 6. Distributie 40 7. Sociaal Jaarverslag 43 8. Organisatiestructuur Den Haag Marketing 45
1. Voorwoord Den Haag Marketing verzorgt de marketing en promotie van Den Haag, haar binnenstad en haar badplaatsen Scheveningen en Kijkduin. In opdracht van en in overleg met organisaties uit de toeristische/zakelijke sector en de gemeente worden activiteiten ontwikkeld die de positie van Den Haag op de markt voor toerisme duurzaam uitbouwen en haar profilering als stad van vrede en recht, en internationale stad aan zee, versterken. Ondanks de recessie in de staart van 2008, was het afgelopen jaar een goed jaar voor het toerisme in Den Haag. In het Jaarverslag 2007 spraken we al de wens uit om in 2008 kwalitatief nog betere producten en diensten (campagnes en activiteiten) te leveren; met als uiteindelijk doel: meer toeristen naar de stad trekken, die lang verblijven, veel uitgeven en met een goed gevoel huiswaarts keren om daar te vertellen wat een fantastische stad Den Haag is. Uit dit Jaarverslag 2008 blijkt dat alle doelstellingen die we ons in het beleidsplan 2008 gesteld hadden, (ruimschoots) behaald zijn. In het kort: De doelstelling van 4% groei van het aantal internationale overnachtingen in de periode 2006-2008 (t.o.v. 2003-2005) is met een verwacht resultaat van 7,8% ruim behaald. Dit geldt ook voor het totaal aantal overnachtingen (12,2% t.o.v. de doelstelling van 4%). De gemiddelde verblijfsduur is nagenoeg gelijk gebleven. Het dagtoerisme liet in 2007/2008 eveneens een stijging zien. De verschillende toeristische gebieden laten een stijging van dagtoeristen tussen de 15 en 30% zien; tegenover de doelstelling van 3% groei. De bestedingen groeien navenant. Alleen Scheveningen Bad valt hier uit de toon. Niet alle cijfers over 2008 zijn reeds voorhanden. Zo kunnen we over de zakelijke markt slechts melden dat een stijging van het aantal congresdeelnemersdagen heeft plaatsgevonden van 22,7% (tegenover de doelstelling van 2,5%) in het jaar 2007 t.o.v. 2006. De cijfers over 2008 zijn pas in juli gereed. Meer mensen maakten in 2008 gebruik van de hoogstaande culturele voorzieningen in Den Haag (2,5% meer bezoekers voor musea en theaters tegenover de doelstelling van 2%). Er werden in 2008 4 nieuwe topsportevenementen naar de stad gehaald (tegenover de doelstelling van 2). Dit betreft ook nog eens sporten die naadloos aansluiten bij de speerpunten van de stad Den Haag op sportgebied, zoals beachvolleyball en zeilen. De behaalde prestaties zijn natuurlijk het resultaat van enerzijds de gezamenlijke inspanningen van de marktpartijen en anderzijds Den Haag Marketing zelf. We hebben de wens om (nog) directer aan te kunnen geven in hoeverre de activiteiten en campagnes van Den Haag Marketing bijdragen aan het behalen van de doelstellingen. Op dat gebied zijn in 2008 stappen gezet. Zo is het Activiteitenplan 2009 opgebouwd uit factsheets van de verschillende campagnes met daarbij uitdrukkelijk aandacht voor de meetbaarheid. Er zijn dus nog wat stappen te zetten om het proces van Klantgericht en Transparant, dat in 2007 is gestart, te voltooien. Wel zijn we er trots op dat Den Haag Marketing (weer) wordt gezien als de promotieorganisatie van de stad. Het imago onder de stakeholders (de marktpartijen en de gemeente Den Haag) is in 2008 duidelijk gegroeid. Bij de uitreiking van de jaarlijkse Den Haag Marketing Promotieprijs komt dit expliciet naar voren. 3
Inmiddels zijn we volop aan de slag om ons beleidsplan 2009 uit te voeren. De uitdaging is enorm. Vanwege de recessie lopen hotelbezetting en reserveringen terug. We hebben daarom een Taskforce Recessiemarketing opgericht. Den Haag Marketing zal, samen met de markt, nieuwe acties in het leven roepen en bestaande acties, zoals die in het Activiteitenplan 2009 staan, intensiveren of eerder activeren. De focus is meer gericht op de korte termijn (sales) en de reeds gedefinieerde doelgroepen in de recreatieve en zakelijke markt. We richten ons op de meest kansrijke markten in de volgende landen: Nederland, België en Duitsland. Met deze acties hopen we de recessie het hoofd te bieden of in ieder geval de effecten hiervan te minimaliseren. Hoe dan ook, 2009 wordt een moeilijk jaar; maar daarmee niet minder uitdagend. Martin van Pernis Voorzitter Raad van Toezicht Anja Overhoff Directeur 4
2. De doelstellingen en resultaten Hoofddoel Den Haag Marketing wil eraan bijdragen dat meer mensen Den Haag bezoeken, er lang willen verblijven, meer willen besteden en met een goed gevoel over de stad weer huiswaarts keren, zodat zij thuis vertellen wat een geweldige stad Den Haag is. De doelstellingen Om het gestelde hoofddoel zo concreet mogelijk te maken, zijn een aantal doelstellingen voor 2008 gedefinieerd. Deze doelstellingen staan in onderstaande tabel in de eerste kolom, in de tweede kolom is de doelstelling waar mogelijk gekwantificeerd 1 en in de derde kolom wordt de realisatie weergegeven. Onderdeel Doelstelling Realisatie JEV Bron realisatie t/m nov 2008 * Verblijf Groei aantal internationale overnachtingen in de periode 2006-2008 t.o.v. 2003-2005* 4% 6,0% 7,8% CBS Groei totaal aantal overnachtingen in de periode 2006-2008* 4% 9,9% 12,2% CBS Groei aantal zakelijke overnachtingen 2006-2008 t.o.v. 2003-2005 4% nb nb geen onderscheid in zakelijk-leisure Consolideren gemiddelde verblijfsduur (toeristische gasten) in 2008 t.o.v. 2007 1,79 1,73 CBS Extra (niet vastgelegd in beleidsplan): CBS Groei aantal nationale overnachtingen in de periode 2006-2008 t.o.v. 2003-2005 14,6% 17,3% CBS Groei totaal aantal verblijfsgasten in de periode 2006-2008 t.o.v. 2003-2006 10,7% 13,3% Dagtoerisme Groei aantal dagtoeristen in periode 2007/2008 tov 1997/1998 excl. evenementen 3% Bezoekersonderzoeken Binnenstad 19,2% (incl. combinatiebezoeken) Scheveningen Bad 21,5% Scheveningen Haven 14,3% Kijkduin 28,6% Toename gemiddelde (totaal) bestedingen* bezoekerseenheid 2007 t.o.v. 1997 niet bepaald gem.bestedingen in 2007 zijn 20-41 euro Bezoekersonderzoeken Binnenstad 12% * de bestedingen zijn gecorrigeerd Scheveningen Bad -22% voor inflatie Scheveningen Haven 5% Kijkduin 29% Cultuur Groei bezoekers (i.p.v. verkochte kaarten) theater en musea in 2007 t.o.v. 2006 excl. festivals 2% 2,5% DHIC/opgave instellingen Groei bezoekers (i.p.v. verkochte kaarten) theater en musea in 2007 t.o.v. 2007 incl. festivals 2,2% Congressen Groei congresdeelnemersdagen 2007 t.o.v. 2006 2,5% Conventionbureau Den Haag Aantal congresdeelnemersdagen 2007, stijging tov 2006 22,7% 135.000 Marketing Aantal congresdeelnemersdagen 2006 110.000 (zie paragraaf 5.2 voor toelichting) Topsport Acquireren nieuwe Topsportevenementen 2 4 Topsport Den Haag Marketing (zie paragraaf 5.2 voor toelichting) Waardering Den Haag door zowel bezoekers als inwoners (2007/2008) 7,3 Bezoekersonderzoeken 2007/2008 * CBS cijfers voor 2008 zijn bijgewerkt op de CBS site tot en met november 2008. 1 De vastgelegde doelstellingen en resultaat zijn vrij algemeen en over een langere periode opgesteld. Reden hiervoor is tweeledig, enerzijds is er in 2008 nog niet in alle afdelingen op de meetbaarheid van activiteiten gestuurd en gerapporteerd. Anderzijds heeft Den Haag Marketing in de meeste gevallen geen directe invloed op de eindbezoeker (zakelijk en recreatief). Door de doelen en resultaten algemener en over langere periode weer te geven wordt een indicatie gegeven van het verloop van de gestelde doelen. Daarbij is het slechts mogelijk te meten per activiteit indien alle deelnemende partijen bereid zijn hun bezoek -en/of verblijf cijfers per afgesproken tijdsperiode te verstrekken. 5
Conclusies Stijging aantal overnachtingen en gasten Ondanks de recessie in de staart van de Overnachtingen van gasten uit Alle landen x 1 000 vergelijkingsperiode 2006-2008 is het totaal aantal 3.500 overnachtingen in de periode 2006-2008 ten opzichte van 3.400 2003-2005 hoger dan ten doel gesteld. Met name gasten uit 3.300 eigen land zorgden voor een hogere procentuele stijging 3.200 (14,6% ten opzichte van de vastgelegde 4% als doel) 3.100 Internationale gasten in de periode van 2006-2008 lieten 3.000 een stijging van 7,8% zien in het totaal aantal hotelnachten 2.900 Totaal 2003-2005 Totaal 2006-2008 in Den Haag in vergelijking met internationale gasten uit Overnachtingen van gasten uit Alle landen x 1 000 2003-2005. Het aantal gasten dat in een Haags hotel verbleef in de periode 2006-2008 ten opzichte van 2003-2005 is eveneens gestegen en wel met 10,7% en naar verwachting tot en met december 2008 zelfs met 13,3%. De gemiddelde verblijfsduur is nagenoeg gelijk gebleven. Over het geheel gezien een uitstekend resultaat ten opzichte van de gestelde doelen in het beleidsplan voor 2008. Groei bezoekers en bestedingen Het dagtoerisme is lastig te meten. Voor de verantwoording van de gestelde doelen is hiervoor het bezoekersonderzoek gebruikt dat in opdracht van de gemeente Den Haag om de 4 jaar wordt gehouden. Kanttekening bij de weergave van de cijfers is dat er geen rekening is gehouden met combinatiebezoeken. Met andere woorden; bezoekers die op een dag meerdere Haagse deelgebieden bezochten kunnen twee keer geteld zijn. Over 10 jaar gekeken (2007 ten opzichte van 1997) is er procentueel een hoge stijging te constateren in het aantal bezoekers in de verschillende Haagse deelgebieden. Van een stijging van het aantal bezoekers in Scheveningen Haven met 14,3% tot en met een stijging van 28,6% in Kijkduin. Terwijl het aantal bezoekers aan de Haagse binnenstad bijna met 20% steeg naar circa 32 a 33 miljoen bezoekers per jaar. De bestedingen worden in het bezoekersonderzoek standaard weergeven per bezoekerseenheid 2. Ook de bestedingen per bezoekerseenheid laat een gunstig verloop zien in alle deelgebieden afgezien van Scheveningen Bad waar een daling van 22% in de gemiddelde besteding per bezoekeenheid te zien is. De gemiddelde besteding per bezoekeenheid varieert van 20 tot en met 41 euro per bezocht gebied. Toename bezoekers cultuuraanbod De doelstelling om 2% groei te realiseren in het aantal bezoekers van musea, podia, gezelschappen is met een 0,5% overschreden (45.000 meer bezoekers dan in 2006). Het resultaat is 2,5% groei. Grafiek verdeling cultuurbezoek 2006/2007 100% 90% 80% 70% Bezoekers. 60% 50% 40% 2007 2006 30% 20% 10% 0% Gezelschappen Musea Podia Festivals Vier nieuwe sportevenementen 2 De bezoekeenheid is de groep die één vragenlijst heeft ingevuld. De groep kan uit één of meerdere personen bestaan. 6
Met de vier nieuwe topsportevenementen is eveneens de doelstelling van twee nieuwe sportevenementen ruim behaald. Te weten het eerste officiële WK Beachvolleyball voor de jeugd onder 21 jaar. Ook voor het eerst dit jaar was de organisatie van het officiële EK Hockey en het EK Lifesaving beiden eveneens voor de jeugd en het NFB Kust Zeil Evenement. Alle nieuwe sportevenementen sluiten naadloos aan de door Den Haag benoemde speerpuntsporten. 7
3. Marketing, Strategie & Beleid Onder de unit Marketing, Strategie en Beleid (MSB) vallen: marketingstrategie en beleid, onderzoek, corporate communicatie, marketing services (drukwerk), relatiemanagement toeristisch bedrijfsleven en fondsenwerving en acquisitie. Strategische marketing en onderzoek In het derde kwartaal is een nieuwe medewerker gestart in de nieuwe functie van strategisch marketeer/onderzoeker. Beleid, rapportage en strategie Eén van de eerste taken van de nieuwe medewerker was het realiseren van het beleidsplan 2009. In MT-verband hebben hierdoor- meer dan voorheen verschillende inhoudelijke discussies plaatsgevonden onder andere aan de hand van een strategische notitie. Deze is tevens aan de Raad van Toezicht en het College van Participanten voorgelegd en mede met deze input is het uiteindelijke beleidsplan op tijd en volledig gereed gekomen. In dezelfde periode is de 3 e kwartaalrapportage opgesteld. Met de verschillende afdelingen is er kritisch gekeken naar de inhoud en met name de meetbaarheid van de activiteiten. Hier zijn nog stappen te maken om de activiteiten kwalitatief, maar vooral ook kwantitatief te verantwoorden. Deze laatste niet alleen om extern meer inzicht te verstrekken in de output van Den Haag Marketing maar ook om intern tijdig te kunnen bijsturen indien nodig en gewenst. Mede om bovenstaande redenen is er een nieuwe methode van werken en rapporteren ontwikkeld. Elke medewerker dient per activiteit/product een zogenaamde factsheet in te vullen. De factsheet heeft een aantal verplichte onderdelen die ingevuld dienen te worden zoals onder andere kwalitatieve- en kwantitatieve doelstellingen, meetbaarheid, doelgroep specificering, inzet middelen en tijdspad. Vervolgens wordt deze in het klein MT besproken en onder andere getoetst aan de focus, pijlers en doelstellingen die zijn vastgelegd in het beleidsplan 2009. Mede hierdoor ontstaat er een dialoog over de voortgang en de gemaakte keuzes. Tevens kan ook gemakkelijker worden bijgestuurd indien de markt verandert, zoals momenteel het geval is met de economische recessie. Men heeft namelijk meer inzicht in elkaars werkzaamheden. Daarnaast biedt deze werkwijze een opening om meer synergie te creëren en betrokkenheid tussen de afdelingen te bevorderen. Daarbij zijn de factsheets de basis voor het Activiteitenplan en de kwartaalrapportages. Onderzoek Alle bestaande onderzoeken binnen Den Haag Marketing zijn in kaart gebracht en voor alle medewerkers van Den Haag Marketing en de gemeente in te zien en te downloaden. Met de onderzoeksafdeling van de gemeente Den Haag zijn goede afspraken gemaakt over de samenwerking en het delen van onderzoeken. De rolverdeling daarbij is dat het verzamelen van de gegevens voor een belangrijk deel verzorgd wordt door de onderzoeksafdeling van de gemeente Den Haag en de interpretatie van de gegevens vooral door Den Haag Marketing zal geschieden. Voor (snel) kwalitatief onderzoek is een online surveytool aangeschaft. Per afdeling is er een survey tool workshop gegeven aan één afgevaardigde per afdeling, zodat elke afdeling zelfstandig kwalitatief onderzoek kan uitvoeren. Hiervan wordt goed gebruik gemaakt. De afdeling Marketing Recreatief heeft met de tool de relatiedag voor de reisindustrie geëvalueerd en momenteel loopt er een evaluatie naar de Evenementenkalender uitgevoerd door de afdeling MSB. 8
Corporate communicatie Vanaf april 2008 is de corporate communicatie structureel vormgegeven door middel van een persvoorlichter. Een nieuwe functie die tegelijk met de afdeling Marketing Strategie & Beleid (MSB) tot stand is gekomen. Door een actieve persbenadering over de werkzaamheden, projecten en producten van Den Haag Marketing is de organisatie in 2008 veelvuldig in de media verschenen. Zo is er veel media aandacht geweest voor The Hague Festivals, Internationale Dag van de Vrede, de Gulden Ooievaar, de Olympische en de Paralympische huldiging, de opening van het Huis voor Topsporters, etc. Een positief gevolg hiervan is dat journalisten steeds vaker de weg naar Den Haag Marketing vinden voor informatie over de stad en een reactie op het nieuws. Voor de Haagse festivalperiode The Hague Festivals is de gehele vrije publiciteit verzorgd. Zo zijn er verschillende mediamomenten gecreëerd en is op gezette tijden de media benaderd. Dit heeft veel lokale, nationale en zelfs internationale media aandacht opgeleverd. Ook is er voor The Hague Festivals een persreis georganiseerd met verschillende nationale en internationale media tijdens de ShoppingNight. Hierbij waren gerenommeerde lifestyle bladen aanwezig als ELLE en Viva. Het ontvangst heeft positieve artikelen opgeleverd over The Hague Festivals, de ShoppingNight en over het winkelaanbod van Den Haag. Internationale Dag van de Vrede Net als bij The Hague Festivals was een projectgroep van Den Haag Marketing verantwoordelijk voor de uitvoering van de Internationale Dag van de Vrede op 21 september. De vrije publiciteit en het begeleiden van de pers op deze dag is georganiseerd door de corporate persvoorlichter van Den Haag Marketing in samenwerking met persvoorlichters van de gemeente Den Haag en een communicatiebureau. De Internationale Dag van de Vrede heeft veel aandacht in de media gekregen: in zowel lokale- als nationale kranten, via radio en tv en op diverse (nieuws) websites. Daarnaast heeft het nieuwsfilmpje van het ANP op vele nieuwssites, zoals het veelbezochte nu.nl gestaan. Gulden Ooievaar In navolging van de Den Haag Marketing Promotieprijs is de sportsponsorprijs de Gulden Ooievaar onderworpen aan een nieuw concept. De Gulden Ooievaar is de prijs voor sportsponsoring en wordt jaarlijks uitgereikt aan een bedrijf dat zich heeft ingezet voor de Haagse sport en maatschappij. De gemeentelijke prijs bestaat al 20 jaar, maar is dit jaar voor het eerst uitgevoerd door Den Haag Marketing en in een nieuw jasje gestoken. De corporate communicatie medewerker van de MSB afdeling heeft het project georganiseerd. De uitreikingsavond in het Hommerson Beachstadion was een groot succes. Er was sprake van een hoge opkomst tijdens de uitreiking. Corporate drukwerk Den Haag Magazine 2008 Het Den Haag Magazine had in 2008 een oplage van 375.000 exemplaren. Het Den Haag Magazine wordt in drie verschillende taalversies (Nederlands, Engels en Duits) uitgegeven en wordt nationaal o.a. gedistribueerd via ruim 300 VVV-kantoren en internationaal o.a. via de buitenlandse vestigingen van het Nederlands Bureau voor Toerisme. Regionaal wordt het Den Haag Magazine verspreid via de bij Den Haag Marketing aangesloten verblijfsaccommodaties in Den Haag en omgeving. Hoofdzakelijk voor informatieverstrekking via de eigen VVV-kantoren is in 2008 tevens een Spaans-, Italiaans- en Franstalige versie van het 9
Den Haag Magazine verschenen. Deze versies bestonden uit minder pagina s dan eerdergenoemde edities. The Hague Online Media Center Het Online Media Center is speciaal ontwikkeld (in 2007) voor vertegenwoordigers van de binnen- en buitenlandse media, de nationale - en internationale reisindustrie en andere zakelijk geïnteresseerden. Gebruikers kunnen direct de gewenste foto s en logo s rechtenvrij downloaden om deze vervolgens in hun eigen communicatie over de stad Den Haag, de badplaatsen Scheveningen en Kijkduin en Delft te gebruiken. Het Online Media Center is te bereiken via http://thehagueomc.com. Unieke bezoekers Aantal bezoeken Pagina s Hits Bytes Totaal 2007 2.842 4.091 58.755 328.643 16.39 GB Januari 271 435 5.810 28.808 1.18 GB Februari 277 425 6.949 45.010 1.07 GB Maart 248 390 3.985 25.469 864.18 MB April 266 401 4.703 27.182 1.18 GB Mei 263 404 4.823 32.784 993.44 MB Juni 301 471 5.692 29.231 952.64 MB Juli 292 443 5.478 34.690 1.48 GB Augustus 269 382 3.738 21.648 731.85 MB September 227 361 4.406 30.517 2,99 GB 400.000 300.000 200.000 100.000 0 Unieke bezoeker s Aantal bezoeken 2007 tov 2008 Oktober November 208 190 372 320 5.984 5.256 38.163 1,30 GB 32.905 1,80 GB Vanaf de start tot en met eind 2008 hebben zich 855 unieke gebruikers December 172 301 4.036 30.664 870.62 MB voor het Online Media Center Totaal 2008 2984 4.705 60.860 377.071 geregistreerd. In totaal brachten zij in 2008 4.705 keer (+15% t.o.v. 2007) een bezoek en bekeken zij gezamenlijk meer dan 60.000 pagina s (+3,5%. t.o.v. 2007). Hiermee toont het online mediacenter aan een behoefte te bevredigen. Pagina s Hits R1 R2 Evenementenposter Met ingang van augustus 2008 verstuurt Den Haag Marketing naar haar relaties de evenementenposter (totale oplage: 1.750). De poster gaat maandelijks via direct mail naar circa 1.300 relaties en wordt verder verspreid via de eigen VVV-kantoren. Met de evenementenposter informeert Den Haag Marketing haar achterban over de evenementen die maandelijks in Den Haag plaatsvinden. In het eerste kwartaal van 2009 is een vragenlijst uitgegaan naar de ontvangers van de evenementenkalender om hun mening over de invulling en uitwerking ervan te peilen. Het resultaat zal in april 2009 beschikbaar zijn. Fondsenwerving & Acquisitie Partner in Promotie (PIP) Het Partner in Promotie pakket (PIP) is in 2008 aan de wensen en eisen van de hedendaagse markt aangepast. Een PIP pakket geeft recht op de volgende 3 elementen: 1) Vermelding op de site van Den Haag Marketing 2) Vermelding in Den Haag Magazine 3) Bekendheid bij de VVV kantoren 10
De 46 nieuwe Partner in Promotie leden dragen op jaarbasis 99.100,- bij. Het gehele PIP klantenbestand draagt voor 106.760,- bij. Een positief resultaat in vergelijking met 2007. mede door het in dienst treden van een extra accountmanager. In 2007 waren slechts 5 nieuwe leden geworven. Nissen Utrechtse Baan De nissen (billboards) bij de Utrechtse Baan zijn een goede promotiegelegenheid voor evenementenorganisatoren. Voor veel organisaties blijkt de, toch lage prijs (onder markttarief) toch het struikelblok te zijn. In totaal is er in het jaar 2008 voor 14.300,- gefactureerd (met een nettowinst bedrag van rond de 8.000,-). Fondsenwerving & Acquisitie verzorgt het traject van aanmeldingsformulier, het daadwerkelijk plakken van de affiches, de facturering en het aantrekken van nieuwe sponsors/adverteerders. Sport Business Club In 1 jaar tijd heeft de Sport Business Club een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Ondermeer door een goede samenwerking tussen de afdeling Topsport en de projectgroep Sponsoring staat er nu een volwassen Business Club. Dit blijkt uit de hoge opkomst tijdens de netwerkbijeenkomsten (grote betrokkenheid van de partners). In 2008 zijn er 8 nieuwe bronzen leden en 1 nieuw zilveren lid bijgekomen. De binnengekomen gelden zijn: 43.500 in cash en aan barterdeals. Cultuur Business Club Deze is in juli opgericht en heeft in de korte tijd een enorme groei meegemaakt. Mede dankzij de projectgroep Sponsoring is er een pakket tot stand gekomen waarbij leden meedraaien in het bestaand sportnetwerk, worden zij vermeld in het UITmagazine en krijgen kortingen op abonnementen van het Haags UITburo. Daarnaast kunnen bedrijven het last-minute aanbod van diezelfde dag op hun eigen intranet ontvangen. Vanaf juli heeft de afdeling Fondsenwerving & Acquisitie 9 nieuwe bedrijven geworven. Acquisitie en verkoop - Middels advertentieverkoop, veelal nieuwe adverteerders, voor het Den Haag Magazine is er 96.300,- aan advertentie inkomsten gegenereerd. - 10 hotels zijn geacquireerd om de CityCard te gaan verkopen. - Met Selexyz Verwijs is ook dit jaar een overeenkomst gesloten betreffende de verkoop van toeristische, Haagse boeken. Om enerzijds een bredere verspreiding van toeristische boeken te realiseren en anderzijds de toeristische bezoeker meer verkooppunten te bieden. - Gezien de handlingsproblematiek rondom de Geschenkbonnen is de acquisitie van nieuwe wederverkopers en het onder de aandacht brengen van de Geschenkbonnen bij bedrijven bijna nihil geweest. - voor The Hague Festivals is er voor 5.000,- aan advertenties verkocht in De kleine Posthoorn. - In de landelijke bijlage van het AD, waar een Recht en Vrede bijlage was opgenomen, is voor 64.500,- aan advertenties verkocht. 11
4. Business to Consumer 4.1 Marketing Recreatief Toerisme De taak van de afdeling is het vergroten van het toeristisch, recreatief en cultureel gebruik door bezoekers van de stad Den Haag. Daarbij wordt ingespeeld op het brede en uitgebalanceerde assortiment dat het product Den Haag voor veel doelgroepen te bieden heeft. Daarnaast zijn er specifieke campagnes gericht op de drie deelgebieden binnenstad, Scheveningen en Kijkduin. De afdeling houdt zich met name bezig met imago- en actiematige consumenten campagnes. De campagnes worden uitgezet met lokale- en landelijke toeristische partners. Naast de nationale marketing, verzorgt marketing recreatief tevens de internationale campagnes gericht op touroperators en consumenten. Al deze inspanningen zijn er vooral op gericht om het internationale imago van Den Haag te versterken en het aantal recreatieve toeristen te verhogen. Het onderhouden van contacten met bestuurlijke en commerciële partijen gebeurt onder meer op nationale en internationale evenementen, zoals toeristische beurzen, exposities, sales missies en op uitnodiging. De activiteiten van de afdeling richten zich op een viertal doelgroepen: 1. kwaliteitsbewuste 50+ers en empty nesters; 2. vrijdenkende kosmopolieten; 3. gezellige gezinnen; 4. nationale en internationale reisindustrie. Naast het initiëren en uitzetten van marketingcampagnes bestaat de afdeling uit een content manager die zeer hecht samenwerkt met de afdelingen Cultuur Marketing en Distributie. Deze samenwerking op het gebied van content en database zorgt ervoor dat alle toeristische en culturele informatie op een punt samenkomen. Op deze zogenaamde contentkamer, is in 2008 ook de webredactie van www.denhaag.com en www.haagsuitburo.nl fysiek op 1 plek gekomen. De beschikbare data worden dan ook beschikbaar gesteld aan diverse landelijke en regionale media, die behoefte hebben aan volledige en up-to-date informatie. 4.1.1 Binnenland Binnenstad De campagne voor de binnenstad is halverwege het jaar 2008, compleet overgedragen aan de verantwoordelijke Stichting Marketing Haagse Binnenstad (SMHB). De campagne Púúr Den Haag bestaat uit drie onderdelen: 1. de imago campagne rondom de binnenstad (gericht op shoppen, cultuur en uitgaan); 2. de themaweken (zomer en winter); 3. en de promotionele ondersteuning van de evenementen (KoninginneNach en Muziek3daagse). De belangrijkste doelstelling van de campagne Púúr Den Haag is om meer regionale bezoekers naar de Haagse binnenstad te trekken. Een nevendoelstelling is de binnenstadondernemers te betrekken en te ondersteunen bij de promotie. De campagne Púúr den Haag werd ingezet op outdoorlocaties, televisie, via internet en in printmedia 12
zoals de stadsplattegrond (Zcard), Shopping-routeboekje en de nieuwe Púúr evenementen kalender. De ondersteunende site puurdenhaag.nl wordt door de binnenstadsondernemers zelfstandig gevuld. Een online marketingcampagne trekt bezoekers naar de website. Naast de marketingcampagne, is de Stichting Marketing Haagse Binnenstad actief binnen een aantal Haagse activiteiten, zoals met de succesvolle Shopping Night tijdens de periode van The Hague Festivals. De Shopping Night trok in 2008 60.000 bezoekers, dat zijn 10.000 bezoekers meer dan in 2007. Samen met Den Haag Marketing ontwikkelde de SMHB het Binnenstadsarrangement voor de internationale en nationale City Break Campagne. Hierbij werd een speciaal voucherboekje samengesteld waarbij de bezoeker van de Haagse binnenstad speciale kortingen bij ondernemers in de Binnenstad kon verkrijgen bij betaling met hun MasterCard. De Binnenstadscampagne wordt in 2009 vervolgd. In de eerste drie jaren van de campagne lag de nadruk op de integrale benadering van de Binnenstad met de pijlers shoppen, cultuur en uitgaan en met een regionaal bereik tot 30 kilometer. De komende jaren worden de unieke winkelgebieden van de Binnenstad meer onder de aandacht gebracht. Deze spelen ook een belangrijke rol in de city marketing. In 2007 hebben de deelnemers aan Stichting Marketing Haagse Binnenstad zich in ieder geval tot en met 2010 gecommitteerd. Scheveningen Ter bevordering van het verblijfstoerisme in Scheveningen is gedurende het gehele jaar in samenwerking met de Scheveningse hotellerie een internetcampagne gevoerd. Het gaat hier om de Beleef Scheveningen-campagne, die voor een aantal jaren, samen met de Scheveningse hotellerie is ontwikkeld. In 2008 is de website www.beleefscheveningen.nl geoptimaliseerd. De campagne bestaat uit een vindbaarheids campagne op Google door middel van een adwords campagne en bannering op populaire websites van toeristische aanbieders. Daarnaast wordt de campagne versterkt met advertenties in dag- en weekbladen. Kleinere activiteiten vanuit lokale ondernemers en organisaties die op Scheveningen plaats vonden, zijn ondersteund in hun marketing en promotie. Hierbij gaat het om de Potvis tentoonstelling bij Museum Beelden aan Zee, de Rabo Beach Challenge over het strand en de IJsbaan op het Gevers Deynootplein (Kurhausplein). Verder is in 2008 door de gemeente Den Haag gewerkt aan het formuleren van een nieuwe overkoepelende stichting voor Scheveningen. Het gaat hier om Stichting Marketing Scheveningen in oprichting, waar een onafhankelijk voorzitter een bestuur samenstelt vanuit het Scheveningse bedrijfsleven. Voor deze stichting verzorgt Den Haag Marketing een strategisch marketingplan en de daarbij horende coördinatie. De stichting in oprichting is in november van start gegaan en zal begin 2009 het marketingplan uitrollen. Hiervoor is een nieuwe marketing vacature opengesteld die vanaf januari 2009 ingevuld is. Hommerson Beach Stadion In 2008 heeft de afdeling Marketing Recreatief samen met Den Haag Topsport een grootschalige, regionale campagne gestart voor het strandstadion. Den Haag is voor menige strandsport de bakermat. Beach Volleybal, Beach Soccer, Beach Tennis, Beach Hockey en Beach Handbal; dat alles vond plaats op het Scheveningse strand. Vele strandsporten zijn inmiddels uitgegroeid tot populaire sporten. 13
De website is in 2008 deels vertaald naar het Engels om internationale toeristen te informeren over het strandstadion. De campagne voor het Hommerson Beachstadion bestond uit het genereren van vrije publiciteit, een internetcampagne, advertenties in regionale agenda's en dag- en weekbladen, folderverspreiding en een radio- en televisiecampagne, onder andere door narrow-casting op Eurosport in Zuid-Holland (Casema gebied). Het programmaboekje is in de Haagse horeca verspreid. Bij de invulling van het zomerseizoen 2008 werkte exploitant Den Haag Marketing nauw samen met de betreffende sportbonden. De evenementenorganisatoren en sportbonden zijn zelf verantwoordelijk voor de promotie van de verschillende sporten. Dit jaar is wel een samenwerking opgestart met de bonden als de Nederlandse Volleybal Bond en de Nederlandse Beach Soccer Bond voor de marketing en promotie. Het onderstreept dat het bouwen van een topaccommodatie op het strand van groot belang is voor de groei van de Beachsporten. Kijkduin In 2008 is een zeer hechte samenwerking geweest met de Stichting Beach Resort Kijkduin. Naast het ondersteunen en meefinancieren van het Kijkduin magazine is een kleinschalige campagne opgezet rondom de evenementen. Deze bestond uit een zaterdag special over de badplaats in het landelijk dagblad van het AD. De oplage was 510.000, waarvan 10.000 speciaal voor verspreiding in Kijkduin bij de lokale partners. Daarnaast is gezamenlijk geïnvesteerd in outdoor reclame tijdens de evenementen en zijn advertenties uitgezet in regionale media, zoals Global The Hague (glossy magazine op hotelkamers in Den Haag) en het Leidsch Dagblad. Dagattracties De grote Haagse attracties en Den Haag Marketing werken al een paar jaar nauw samen om de bezoekersaantallen te vergroten en het zogenoemde combinatiebezoek te stimuleren door gebruik te maken van elkaars bezoekersstromen. De negen aangesloten partners in het dagattractieoverleg zijn Madurodam, De Uithof, Panorama Mesdag, Museon, Omniversum, SEA LIFE Scheveningen, Vitalizee en Holland Casino. Deze attracties nemen een marketingpakket af bij Den Haag Marketing waarvoor zij jaarlijks een bedrag betalen. Voor de dagattractiecampagne is er een actiematige website ontwikkeld, www.vandaagnaardenhaag.nl, waarop individuele bezoekers een spel kunnen spelen om korting te winnen op een bezoek aan een van deelnemende attracties. De bezoekersaantallen op de website vertonen nog altijd een stijgende lijn. De maand waarin de meeste bezoekers de website bezochten was oktober met meer dan 10.000 bezoekers. Dit heeft onder andere te maken met de herfstvakantie. Gemiddeld blijven mensen ongeveer 2 à 3 minuten op de website, wat vrij lang is voor een website bezoek. De populairste attractie is Madurodam, meer dan 5.000 mensen hebben het park bezocht met een Vandaag naar Den Haag kortingsbon. Andere populaire partners zijn het Omniversum met meer dan 1.500 bezoekers en SEA LIFE met 1.000 personen. Andere partners zijn minder bezocht of hebben het aantal ingeleverde bonnen niet geregistreerd. City Card Den Haag-Delft In samenwerking met de gemeenten Den Haag en Delft, Delft Marketing en belanghebbende partijen heeft Den Haag Marketing de City Card Den Haag-Delft op de markt gebracht. Deze kaart, bedoeld voor verkoop aan bezoekers van de stad, biedt korting of gratis entree bij diverse attracties, musea en horeca. De kaart biedt naast deze 14
kortingen ook gratis openbaar vervoer. Door het uitblijven van de OV-chipkaart in het openbaar vervoer, zijn de activiteiten gericht geweest op landelijke campagnevoering. De verkoop van de kaart verloopt nog niet zoals gewenst. In 2008 zijn er 1.400 City Cards verkocht, via verschillende kanalen: de VVV, hotels in Den Haag, het TIP Delft en de HTM loketten op de stations en in de stad. De tegenvallende verkoop heeft onder andere te maken met het feit dat de marge voor de wederverkopers op de kaart in 2008 slechts 1,- was. Voor wederverkopers was het vaak niet aantrekkelijk genoeg om de kaart aan te schaffen. Door deze marginale prijsstelling heeft de City Card ook niet op de zakelijke markt een rol kunnen spelen. Bovendien was de campagne teveel het product geworden. Daarom heeft een reclamebureau een nieuw campagnebeeld ontwikkeld voor de City Card. Hiermee is een uitgebreide campagne gestart in binnen- en buitenland, waaronder posters in abri s, promotionele acties op de grote treinstations van Den Haag en campagne op Rotterdam Airport en veel exposure op de (internationale) internetsites van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen. Om ervoor te zorgen dat de kaart aantrekkelijker wordt om aan te schaffen voor wederverkopers is de marge in 2009 aangepast met 25%. Het boekje heeft een frissere look en feel gekregen en een grotere bewaarfunctie. Bewerking reisindustrie Voor het stimuleren van het dagtoerisme naar Den Haag bij de reisindustrie zijn 10 workshops bezocht en 8 ontvangsten georganiseerd. Tijdens workshops informeren de marketingcoördinatoren de reisindustrie over nieuw te ondernemen activiteiten voor toeristen en dagbezoekers. De activiteiten worden door Den Haag Marketing vaak samen met de Haagse achterban, zoals dagattracties, opgezet. Er is in september wederom een relatiedag georganiseerd voor mensen in de reisindustrie (busondernemers, touroperators, VVV- en hotelmedewerkers). Er waren twee verschillende routes gemaakt, waarbij alle negen dagattractiepartners werden bezocht. De evaluatie van zowel de dagattracties als de deelnemers was positief. De dagattracties waren erg blij met de brainstorm over het programma vooraf, het aanbieden van twee routes en vonden de kwaliteit van de deelnemers goed. De deelnemers van de relatiedag waren zeer positief, 80 procent van de deelnemers beoordeelde de dag als goed. Qua netwerken en een beeld krijgen van Den Haag overtrof de dag zelfs de verwachtingen. Het feit dat men kon kiezen tussen twee verschillende routes werd ook als positief ervaren door de deelnemers. Campagne Zuid-Holland In 2008 heeft Den Haag Marketing de coördinatie op zich genomen voor een gezamenlijk campagne van de steden in Zuid-Holland. Een intensieve samenwerking met Rotterdam Marketing zorgde voor een gebalanceerde campagne in verschillende media. De campagne bestond uit een tv spot op KLM vluchten tijdens de nieuwsuitzendingen van BBC News, advertenties in de Holland Herald (magazine van KLM), agenda campagne met NL magazines in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, twee televisie programma s van Bestemming Nederland over de provincie en de verschillende steden, tv spots en posters in de aankomst- en vertrekhal op Rotterdam/The Hague Airport. In alle media is redactionele aandacht geweest voor deze campagne en de onderliggende steden. 15
De campagne is afgesloten en financieel afgerond in 2008 en een mogelijk vervolg zal in de toekomst door andere partijen worden gecoördineerd. 4.1.2 Buitenland Citybreakcampagne Den Haag Marketing voerde ook in 2008 de internationale Citybreakcampagne in de omringende landen (het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, België en Frankrijk). Deze driejarige samenwerking is met het Nederland Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) aangegaan, samen met onder andere Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Andere partners van de campagne zijn verschillende luchtvaartmaatschappijen, boekingssystemen en ferries. Gezamenlijk investeerden de circa 25 partners, 2,9 miljoen euro. Den Haag Marketing heeft out of pocket voor de campagnes hier circa 100.000,- in geïnvesteerd. Dit staat los van alle activiteiten rondom de bewerking van de reisindustrie en pers en pr bewerking. Het NBTC ondersteunde de campagne met uitgebreide bewerking van de reisindustrie en de pers. De marketingmix van de stedencampagne bestond uit internet, advertenties, een City Break magazine, post cards en pers en pr-activiteiten. De stad Delft is een belangrijke strategische partner voor Den Haag en loopt daarom mee met de uitingen van Den Haag. Door concrete afspraken met Delft Marketing, nemen de marketingcoördinatoren het product Delft in het buitenland mee. De campagne heeft een dubbele afzender: per uiting staat een stad centraal, waarbij altijd de link met Holland wordt gelegd. De zorgvuldig gekozen en uitgebreide marketingmix bestaat uit advertenties (tactical promotions), actiematige arrangementen door aanbiedingen met vervoersmaatschappijen (bijv. Stena Line en KLM), ondersteunend drukwerk, zoals brochures, inserts en stedenspecials in dag-, week- en maand- bladen (krant en magazines), pers- en practiviteiten ter bevordering van vrije publiciteit, joint-promotions en bewerking van de reisindustrie. Bijna alle activiteiten worden ondersteund door een actiematige site (www.holland.com) waar elke stad een eigen portal heeft met informatie zoals festivals, tentoonstellingen en attracties. Daarnaast biedt de campagne de Nederlandse steden een 'surprise for your senses'. Elke stad presenteert zich door een eigen bewoner een zogenaamde stadskenner op hun eigen weblog aan het woord te laten. De gekozen doelgroep voor Den Haag is de 'traditionele empty-nesters' die willen genieten van de stad en wordt door stadskenner John vertegenwoordigd. De tweede gekozen doelgroep zijn 'vrijdenkende kosmopolieten' die de stad echt willen ervaren. Dit zijn voor Den Haag Toinet en Marius. Beiden geven op een speciaal ontwikkelde weblog insiders tips (met foto s ) voor bezoekers van onze stad. Overkoepelend thema in 2008 was Nooit verwacht Nederland/Hidden Holland. Daarin werden in Den Haag bijzondere, minder bekende locaties, attracties en evenementen aan de consument gepresenteerd, ondersteund met de algemene promotionele beeldvorming van Den Haag. 16
Voorbeelden van deze campagne zijn: Groot-Brittannië: - Dutchflyer The Hague: 75 posters, high profile stations in Zuid-Engeland en Londen, 2.856.077 bereik per week, maart-oktober, totale mediawaarde 771.000,-; - Wheelbarrow Butter & Waitrose promotie op verpakking: 700.000 verpakkingen in 200 winkels met een bereik van 7 miljoen bezoekers in juni en juli; - online campagne Jet2.com: 7.3 miljoen impressies. België: - 823 website bezoekers voor Den Haag, met een totaal van 3.518 voor Nederland; - 1.335 pageviewers voor Den Haag, met een totaal van 5.062 in Nederland; - gemiddelde bezoeksduur: 297.8 sec., met een landelijk gemiddelde van 371.5 sec. Duitsland: - bezoekers Niederlande.de Den Haag pagina 24.172 met totaal bezoek van 371.000; - E-newsletter: 2.337 clicks; - twee persreizen van 13 verschillende media (kranten, magazines, websites). Frankrijk: - Promotiespot in de bioscopen in Ile de France is bekeken door 922.000 personen, 22,5% meer dan verwacht. - Arts Magazine is verschenen met bijlage over Holland en specifieke pagina s over Den Haag in een oplage van 100.000. Familiecampagne Gezien de aantrekkelijkheid van de kust en de attractiedichtheid van Den Haag richt Den Haag Marketing zich naast de City Break Campagne zich op families uit Duitsland en België voor een korte vakantie naar de Haagse regio. De campagne bestaat uit dezelfde onderdelen in de beide landen. Via Internet, direct marketing, advertenties en speciale bijlages in familiemagazines, pers en pr en het bewerken van de reisindustrie en consumenten op beurzen wordt de familiecampagne gevoerd. Daarnaast is de dagbladcampagne ook groot onderdeel van deze campagnes, die voornamelijk hun focus hadden in het voorjaar en najaar. In zowel België als in Duitsland is in de zomermaanden een dagbladcampagne van start gegaan met onder andere advertenties in de Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws, Kölner Zeitung en de Rheinische Post. Verder is er in Duitsland nog een direct-mailing verstuurd naar een bestand van 130.000 geselecteerde klanten uit de NBTC database en een nieuwsbrief naar 150.000 klanten. Scandinavië, Spanje en Italië Den Haag Marketing richt zich naast de vier Citybreak landen ook op Scandinavië, Spanje en Italië. Aangezien dit vrij nieuwe markten voor de stad zijn, moet Den Haag zich nog voornamelijk richten op de naamsbekendheid en de informatie over de stad vergroten op het gebied van cultuur, wining & dining en shopping. Voornamelijk Scandinavië heeft grote potenties aangezien het bestedingsbudget en vakantiepatroon hier aansluit op een stad als Den Haag. Naast twee beurzen heeft Den Haag Marketing een website campagne en een trade campagne samen met Madurodam gedaan, wat een goed vervolg was op het eerste jaar. Tevens is er in juni deelgenomen aan een workshop voor 20 touroperators, die allen zeer veel interesse in Den Haag hadden. 17
In Spanje en Italië is er met een beperkter budget gewerkt waardoor de focus lag op een beurs, internet en pers. En de kantoren van het NBTC in deze landen hadden een zeer nuttige workshop georganiseerd met 30 touroperators. Beurzen Den Haag Marketing heeft in 2008 16 beurzen, workshops en salesmissies voor de buitenlandse markt bezocht en geparticipeerd. Beurzen worden bezocht om de reisindustrie te informeren over nieuw te ondernemen activiteiten voor de internationale toerist. Zoals verwacht, heeft Den Haag Marketing in 2008 aan minder beurzen deelgenomen (2007 was dit 22 beurzen). Voor 2009 zullen er wederom een aantal beurzen afvallen, door een verandering in strategie bij het NBTC enerzijds en de behoefte van de touroperator anderzijds. Den Haag zal zich meer gaan richten op bezoeken naar de stad toe, zogenaamde fam trips met touroperators en busondernemers en persreizen op zowel individuele als groepsbasis om de stad Den Haag te laten zien en ervaren. Intercontinentale marktbewerking Noord-Amerika en Japan zijn de enige twee gebieden buiten Europa die door Den Haag Marketing bewerkt worden. Dat komt omdat uit de bezoekcijfers blijkt dat uit de Verenigde Staten, Canada en Japan relatief veel verblijfstoeristen naar Den Haag komen en omdat Den Haag Marketing voor de bewerking van de genoemde landen kan samenwerken met het NBTC. De activiteiten voor Noord-Amerika hangen deels samen met het themajaar 2009 Holland Art Cities. Naast persberichten zijn er nieuwsbrieven naar de trade en consument verstuurd en staat Den Haag prominent op de website met een banner. Met in december een succesvolle persreis van 10 journalisten uit Noord-Amerika. Van 23 tot 30 augustus is er een groep van 16 Amerikaanse touroperators in Nederland geweest waarvan drie en een halve dag in Den Haag. De touroperators waren zo enthousiast dat de eerste al plannen aan het maken is voor een vaste reis inclusief Den Haag naar Nederland en een andere een artikel heeft geschreven voor een reismagazine. Een zeer geslaagde fam trip kortom, met zeer veel interesse in Den Haag en natuurlijk in de mogelijke cruise terminal in Scheveningen. Begin juli vond in het Mauritshuis de Japan workshop plaats waarbij 13 touroperators ontmoet werden. Deze zijn voornamelijk in Nederland en Londen gevestigd en spelen alle informatie door aan verschillende partners in Japan. Zeer geïnteresseerde groep met veel potentie. Tevens vond in dezelfde week de salesmissie Japan plaats. In vijf dagen zijn in Osaka en Tokio 30 touroperators bezocht, waarvan slechts twee Den Haag niet in het programma willen opnemen en een deel Den Haag met overnachting en een deel alleen dagbezoek. Verder waren er twee recepties in het avondprogramma waar nog eens ruim 150 verschillende touroperators op af kwamen. Kortom, een erg succesvolle trip! 4.1.3 Drukwerken Het handboek voor de reisindustrie, de Travel Trade Manual, wordt één keer in de twee jaar geproduceerd in een oplage van 10.000 exemplaren. In 2009 wordt een nieuw handboek gemaakt. De Travel Trade Manual wordt gebruikt op beurzen, salesmissies, 18
ontvangsten voor touroperators, busondernemers en journalisten. Hierin is Delft een belangrijke product markt partner combinatie (pmpc) en het product wordt zonder kosten voor het toeristische bedrijfsleven geproduceerd. 3.1.4 Projecten The Hague Festivals In het tweede kwartaal van 2008 heeft de tweede editie van The Hague Festivals plaatsgevonden. Net als tijdens de eerste editie was Den Haag Marketing voor de tweede keer verantwoordelijk voor de uitvoering van de marketingcampagne van The Hague Festivals. Het festival vond dit jaar plaats van 13 tot en met 29 juni 2008 onder het motto 'feel free to celebrate'. The Hague Festivals levert een bijdrage aan de internationale uitstraling van Den Haag. The Hague Festivals versterkt de saamhorigheid tussen bezoekers van evenementen en bevordert de trots van de inwoners op hun stad. Daarmee is The Hague Festivals een cruciaal instrument voor (city)marketing en dus voor de profilering van Den Haag. De evaluatie van de marketingcampagne van The Hague Festivals heeft inmiddels plaats gevonden. Daaruit is naar voren gekomen dat de tweede editie van The Hague Festivals een succes was. Niet alleen werd er intern bij Den Haag Marketing structureel samengewerkt in het projectteam, ook de relatie met de verschillende festivals was goed te noemen. Bovenal trokken de verschillende festivals in de festivalperiode meer bezoekers. The Hague Festivals 2008 heeft 52.600 meer bezoekers getrokken dan het jaar ervoor. In 2008 noteerde het festival het totaal aantal bezoekers op 177.600. Daarmee werd de doelstelling van een stijging van het aantal festivalbezoekers met 20 procent ruimschoots gehaald. Internationale Dag van de Vrede Op zondag 21 september heeft onder de paraplu van The Hague Festivals, de Internationale Dag van de Vrede plaats gevonden. Den Haag heeft als doelstelling om de stad de komende jaren verder op de kaart te zetten als Internationale Stad van Vrede en Recht, eerst bij de Haagse bevolking, vervolgens in Nederland en tenslotte in een internationaal perspectief. De Internationale Dag van de Vrede is daarvoor een prima middel. Op 20 en 21 september vonden er in het kader van deze viering diverse activiteiten in Den Haag plaats. Den Haag Marketing was, net als bij The Hague Festivals, verantwoordelijk voor de uitvoering van de marketingcampagne van de Internationale Dag van de Vrede. Voor deze dag is er onder andere een landelijke Day of Peace bijlage verspreid bij het Algemeen Dagblad (oplage 482.000 stuks), de krant is regionaal verspreid in de regio Den Haag (oplage 30.000 stuks). Er zijn advertenties in diverse media geplaatst, er zijn posters in informatiezuilen geplaatst en er hebben 2 trams rond gereden in Day of Peace stijl. Daarnaast heeft de website www.dayofpeace.nl 6.000 unieke bezoeken opgeleverd en 30.000 pagina weergaven. Met de inzet van deze marketing activiteiten is er nieuws verschenen over de Internationale Dag van de Vrede in diverse landelijke en regionale media waaronder de Spits, de Metro en TV West. Ook zijn er videoberichten verschenen op sites van diverse dagbladen, zoals de Telegraaf, het Algemeen Dagblad en het Leids Dagblad. 19
4. Business to Consumer 4.2 Marketing Cultuur Marketing Cultuur/Haags Uitburo voert campagnes uit, verkoopt producten en probeert specifieke doelgroepen te bereiken met het hoogwaardige aanbod van kunst- en cultuur in Den Haag. 4.2.1 Het UITburo Het jaar 2008 stond bij het Haags Uitburo (HUB) voornamelijk in het teken van gebrek aan promotiebudget en een extern onderzoek ( Uit met het Uitburo, van Hylkema Consultants BV) naar het functioneren van het Haags Uitburo (HUB). De behoefte aan dit onderzoek bestond bij zowel Stichting Directies Haagse Podia & Gezelschappen als bij Den Haag Marketing en de Gemeente zelf. De belangrijkste conclusie van het rapport is dat er grote behoefte is aan meer collectieve cultuurmarketing. In 2009 wordt met de dienst OCW overleg gevoerd om dit in organisatorische- en financiële zin handen en voeten te geven. Het Haagse Uitburo was ook in 2008 verantwoordelijk voor de collectieve cultuurmarketing voor de culturele instellingen en evenementen in en om de stad Den Haag. Den Haag profileert zich steeds meer als cultuurstad met een nog altijd groeiend aanbod van kunst, cultuur, muziek, podiumkunsten, musea, evenementen en festivals. In 2008 lag de nadruk bij de werkzaamheden van het Haags Uitburo vooral op de continuering van het genereren van meer kaartverkoop via de in 2007 nieuw ingevoerde producten (UITmail, last minuteverkoop en bestelling via de website). Daarnaast werd Den Haag in 2008 via een collectieve marketingstrategie neergezet als dans- en jazzstad (onder andere Den Haag danst! en Purejazz). Tevens is er in 2008 een begin gemaakt met het prestigieuze 'Holland Art Cities' en de Haagse afgeleide hiervan: 'The Hague Art City'. Een groots opgezet festival dat in 2009 en 2010 gehouden wordt en waarbij meerdere grote musea uit de vier grote steden, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag samenwerken. Het festival zal veel nationale en internationale (pers)aandacht krijgen. In 2009 continueert het Haags Uitburo haar werkzaamheden voor dit festival in de hoop Den Haag in 2009 en 2010 nog meer in de kijker te spelen. Nederlands Uitburo Het Haags Uitburo is onderdeel van het Nederlands Uitburo. Dat biedt vele voordelen. Niet alleen wordt het Uit-merk goed in de markt gezet, ook wordt de Haagse informatie nu landelijk ontsloten. De klant komt op een groeiend aantal plaatsen uitburo-uitingen tegen. Culturele informatie is makkelijker te vinden, mede vanwege het grote aantal mediapartners. Op jaarbasis genereert het NUB een mediawaarde van ongeveer 300.000 euro. Dit zorgt ervoor dat klanten de weg naar theaters, musea, festivals en evenementen makkelijker weten te vinden. 20