SCHULDIG - Wie betaalt de rekening? - Vanaf 14 november bij Human op NPO 1 stills: Jean Counet www.schuldig.nl Uitzenddatum: vanaf maandag 14 november wekelijks rond 22.00 uur NPO 1 Duur: 6 x 45 min Omroep: Human op NPO 1 Regie: Sarah Sylbing en Ester Gould Eindredactie: John Appel
Hoop, humor en veerkracht, dat kenmerkt de bewoners van de Vogelbuurt in Amsterdam-Noord. Een buurt waar iedereen elkaar kent en waar bijna iedereen schulden heeft. Regisseurs Sarah Sylbing en Ester Gould raakten de afgelopen tien jaar nauw betrokken bij deze volksbuurt en maken nu de zesdelige serie SCHULDIG. Een indringende serie over Carmelita, Dennis, Ditte en Ramona, maar ook over de mensen met wie zij door hun schulden te maken krijgen: Ed de deurwaarder, Will de directrice van de officiële schuldhulpinstantie en Paul de onorthodoxe hulpverlener. Hun motieven verschillen, maar ze delen allemaal het verlangen om een oplossing te vinden voor een toenemend probleem: schulden. Over SCHULDIG Hoewel de gemeente Amsterdam alles op alles zet om ontruimingen te voorkomen, worden Ramona, Ron en hun twee kinderen op klaarlichte dag uit huis gezet door deurwaarder Ed. Ed staat dag in, dag uit voor gesloten deuren. Hij is de ongenode gast in een wereld van drama en geldgebrek, maar iemand moet het doen. Dierenwinkeleigenaar Dennis gaat bijna ten onder sinds de crisis en de opkomst van de webshops. Ondanks de oneindige stroom rekeningen blijft hij vriendelijk tegen klanten en deurwaarders, maar ontruiming hangt ook hem boven het hoofd. We volgens ook het wel en wee van Carmelita, een Surinaamse diva met evenveel trots als zorgen. Om van haar schulden af te komen moet ze haar royale tv-pakket, een bron van vermaak en troost, en haar waardigheid opgeven. Maar de nood is hoog want Carmelita hield nog maar 22 euro per maand over om van te leven. Ditte leidde vroeger een jetsetleven op Ibiza, maar moet nu voor het eerst naar de voedselbank. Zij houdt zich groot en bedenkt creatieve oplossingen. De bureaucratie maakt haar echter langzaam gek. De deur staat open bij Will en Paul zij geven leiding aan de twee hulpverlenende instanties in de wijk. Will is bevlogen. De hardnekkigheid van armoede die van generatie op generatie wordt overgegeven, steekt haar. Paul is 24/7 bereikbaar en lapt soms bureaucratische regeltjes aan zijn laars, want wie vandaag honger heeft moet vanavond eten. De zesdelige serie SCHULDIG toont de veerkracht, hoop en humor van buurtbewoners met schulden, maar ook de absurditeit van een geldverslindend circus waarin iedereen een eigen rol speelt. Van een kale kip kun je niet plukken, dus wie draait er op voor de rekening? stills: Jean Counet
Over de regisseurs Sarah Sylbing is regisseur voor televisie, documentaire en radio. Ze regisseerde onder andere de jeugdserie Bikkels (winnaar Banff Rocky Award), Metropolis en VPRO's Tegenlicht. Ester Gould regisseerde eerder de jeugddocumentaires Altijd maar dat gezeik (winnaar Kids & Docs Mediafondsprijs 2008) en David de Ster (publieksprijs Boston Jewish Film Festival 2011) en de bioscoopdocumentaires A Strange Love Affair with Ego (Winnaar Beeld & Geluid Award for Best Dutch Documentary IDFA 2015) en Strike a Pose (2016). Sinds 2006 werken Sarah Sylbing en Ester Gould samen aan documentaires en televisieprogramma s, waaronder een tweeluik over een multi-probleemgezin in de Amsterdamse Vogelbuurt: 50 Cent (2007) & De Rekening van Catelijne (2012). Hun werk behandelt maatschappelijke thema's armoede, migratie, ouderdom, zorg via intieme, openhartige scènes met mensen die strijden om iets van het leven te maken. Regisseurs Sarah Sylbing en Ester Gould: Wie schulden maakt, moet op de blaren zitten', zo wordt er snel gedacht. Maar in de Amsterdamse Vogelbuurt zien wij al jaren hoe schrijnend en ingewikkeld het probleem in werkelijkheid is. We willen het grote verhaal vertellen door alle betrokkenen een gezicht en een hart te geven. Tegelijkertijd hopen we een documentaireserie te maken die even spannend en ontroerend is als fictie. Ester Gould en Sarah Sylbing
De hoofdpersonen Carmelita Carmelita is een Surinaamse diva met evenveel trots als zorgen. Ze heeft schulden en lijdt aan reuma. Thuis biedt haar uitgebreide televisiepakket vermaak en troost. Haar schuldhulpverlener is minder blij met haar Alles-In-1-Power-pakket, want Carmelita moet hoognodig bezuinigen. Vijftien jaar geleden kwam Carmelita in de schulden terecht toen ze opeens voor haar kleindochter van 3 moest zorgen. Halsoverkop verhuisde ze naar een huurwoning met een extra slaapkamer en kocht ze een kinderbed op afbetaling bij Wehkamp. De hoge huur en rente van Wehkamp brachten haar in de problemen. Maar spijt heeft ze niet; dit zou iedere oma toch hebben gedaan? Doras de lokale schuldhulpverlening probeert grip te krijgen op Carmelita s administratie. Er wordt door deurwaarders teveel beslag gelegd op haar uitkering, waardoor ze nog maar 22 euro per maand overhoudt om van te leven. Haar oude schuld bij de Wehkamp is als gevolg van rente en boetes opgelopen tot 8000 euro: een bedrag dat ze onmogelijk zelf kan aflossen. Schuldsanering lijkt de enige uitweg. Maar daarvoor moet ze haar kasboek op orde krijgen en afscheid nemen van haar extra zenders. Voor Carmelita wordt het een erezaak: mijn televisie is mijn man, snap je? Terwijl haar schuldhulpverlener ongeduldig wordt, vecht Carmelita voor haar gevoel van waardigheid.
Ramona en Ron Dat het financieel slecht ging, dat wist iedereen wel. Maar dat ze op klaarlichte dag hun huis zouden worden uitgezet dat wist zelfs haar man niet. Ramona had het al die tijd verzwegen. Alle deurwaarders en hulpverleners die aan de deur stonden, wimpelde ze af met smoezen en beloftes. En dus werd op een vroege ochtend, terwijl hun twee kinderen van 7 en 10 op school zaten en Ron op zijn werk, het hele huis leeggehaald in het bijzijn van een radeloze Ramona. Ze zei nog: mijn man weet van niks, maar met 12.000 euro schuld bij de woningbouw had deurwaarder Ed daar geen boodschap aan Nu woont het hele gezin in huis bij de ouders van Ramona. Een krappe eengezinswoning, waar ook nog de zus van Ramona met dochter woont: vijf volwassen en drie kinderen in drie kleine kamers. Het is krap en er is geen ruimte meer voor privacy: het hele gezin slaapt op matrassen in de woonkamer. Intussen wil Will directeur van de lokale schuldhulpverleningsorganisatie - graag alles op alles zetten om het gezin aan een nieuwe woning te helpen, want een gezin - de kinderen! - mogen nooit de dupe zijn. Voorwaarde is wel dat ze onder bewind gaan, maar dat zien Ron en Ramona niet zitten. Wekelijks 80 euro om van te leven, eten, alles te betalen: over hun lijk. Heeft mevrouw de directrice nooit boodschappen gedaan? Zij hebben hun eigen plan: de zolder van oma opknappen, allebei keihard werken en zelf hun schulden afbetalen. Terwijl Ron en Ramona het zelf proberen op te lossen, vreest Will dat de keten van armoede wordt doorgegeven aan de kinderen.
Will Will is de bevlogen directrice van Doras: de officiële schuldhulpverleningsinstantie van Amsterdam Noord. In de hulpverlening is de uitval hoog en dus probeert ze haar personeel meer ambitie bij te brengen. Wat haar misschien het meest steekt is de armoede die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Is het überhaupt mogelijk om het tij te keren? Kan je van een dubbeltje wel een kwartje worden in ons land? Wanneer ze op een dag ontdekt dat er in Noord een gezin met kleine kinderen is uitgezet het gezin van Ron & Ramona is Will geschokt. De dag daarvoor heeft ze op een bijeenkomst gepleit dat er geen gezinnen met kinderen meer mogen worden uitgezet. In een spoedvergadering zegt ze toe dat ze uiterste best zal doen om het gezin te helpen. In ruil daarvoor moet het gezin onder bewind. En laat dat nou net een probleem zijn voor het gezin. Toen ze begon bij Doras dacht ze over schulden nog, zoiets kan mij nooit overkomen, maar inmiddels ziet ze dat pech ook een steeds grotere rol speelt en dat de populatie van de mensen in diepe problemen veranderd. Er is een steeds grotere groep dubbeltjes. En dat is een groot gevaar voor de samenleving.
Ed Meester Ed is al 23 jaar deurwaarder, de boodschapper van het slechte nieuws. Hij heeft alles al een keer meegemaakt en vreest dat hij soms cynisch is geworden. Alle smoezen kent hij en vooral heeft hij heel veel ellende gezien; huishoudens waar schulden misschien wel het kleinste probleem zijn. Als Ed een betalingsbevel door de brievenbus gooit, kost het je 92 euro. De hardnekkige wanbetaler kan erop rekenen dat hij op een dag met een politieagent komt beslagleggen. En de meest dramatische dag voor een deurwaarder is de ontruimdag: niemand wil zijn woning kwijtraken en een ontruiming kent alleen verliezers. Ed probeert het zakelijk te benaderen in zijn jeugd waren schulden een zonde - maar hij worstelt ook met het feit dat de meeste mensen hem haten. Ed is de boosdoener, maar hij vertegenwoordigt het systeem waar we met z n allen voor gekozen hebben. Leuk is het niet. Een goed salaris, lekker eten en de betere wijnen bieden troost. Maar hoe verkoopt Ed zijn beroep aan zichzelf? En hoe is het om dag in, dag uit voor gesloten deuren te staan of te worden uitgescholden of zelfs geslagen? Ed is de ongeziene gast in een wereld van drama en geldgebrek. Maar iemand moet het doen. Toch?.
Dennis Dennis is de eigenaar van de oudste dierenwinkel uit Amsterdam Noord. Hij weet alles van kwaaltjes, voeding en huisdieren, maar een winkeltje runnen vraagt tegenwoordig ook om andere kwaliteiten. Internet, computers en fancy producten: het is allemaal niks voor Dennis, die samen met zijn vader elke dag in de winkel staat. Hij is aardig voor zijn klanten, geeft ze tips over hoe ze gratis luizen kunnen bestrijden ( azijn werkt net zo goed als deze dure spray hoor mevrouw ) en matst zijn arme buurtbewoners graag met een rekening. Ook tegen de deurwaarders en geldeisers is Dennis altijd vriendelijk. Want meer nog dan buurtbewoners lopen zij bij hem de deur plat. Zijn telefoon rinkelt voortdurend met slecht nieuws. De stapels met rekeningen, de eindeloze stroom aan boetes en incassokosten: soms maakt het Dennis moedeloos en apathisch. Al zijn energie gaat zitten in het tevreden houden van zijn schuldeisers. Door zijn goede wil en kleine betalingen matsen de deurwaarders hem voortdurend. Toch hangt uiteindelijk ook bij hem ontruiming boven zijn hoofd. Zes dagen per week staat hij manmoedig in zijn winkel. Maar de zondag is voor zijn hobby: de duivensport. Na een lange week hard werken zijn zijn duiffies zijn troost en ontspanning. Fluitend maakt hij de hokken schoon en spreekt ze bemoedigend toe. Hij vliegt mee met grote wedstrijden en wie weet zit er een echte winnaar tussen. Dat kan zomaar 100.000 euro opleveren en dan zijn al zijn zorgen verdwenen. Dennis droomt van zo n topduif, want wie weet is het zijn lot uit de loterij.
Ditte Ditte is een knappe en opvallende verschijning in deze arme volksbuurt. Jarenlang leidde ze een jetset leven als gastvrouw van een extravagante nachtclub op Ibiza. Afroditte was haar artiestennaam en ze trad op voor sterren als Bowie en Bono. Maar toen ze twaalf jaar geleden borstkanker kreeg, was haar glansrijke carrière in één klap voorbij. Ze verloor haar baan, liefdesleven en gezondheid. Terwijl de medische kosten zich opstapelden, bood haar creditcard troost in slechte tijden. Want hoe verander je van de ene dag op de andere van levensstijl? Ditte zit inmiddels in de ziektewet en heeft een parttime baan bij een chique incassokantoor. Maar ironisch genoeg is ze zelf week in, week uit bezig met haar opstapelende facturen. Ook zij moet in de rij gaan staan bij de voedselbank, ondanks haar mooie kleding uit een ver verleden. Ditte is goed in het bedenken van creatieve oplossingen en probeert haar hoofd koel te houden. Bij de dierenwinkel van Dennis koopt ze voor weinig geld speeltjes voor haar katten die ze zelf met naald en draad bewerkt. Ze tovert voor haar vriendinnen een feestmaal van voedselbankproducten. Maar de trage hulpverlening en bureaucratie drijven haar langzaam tot wanhoop en ze voelt zich steeds meer als een kat in het nauw.
Paul Paul is de onorthodoxe hulpverlener die regeltjes aan zijn laars lapt waar nodig. Hij is de godfather van de Vogelbuurt, waar hij een spreekuur houdt voor iedereen. Hij is er voor alle soorten problemen, maar het merendeel is van financiële aard. Met vuilniszakken vol administratie leggen buurtbewoners hun vertrouwen in zijn schoot. Wanhopige moeders zitten snikkend tegenover hem terwijl hij alle tijd neemt voor het gesprek. Als tot de islam bekeerde hulpverlener is hij populair onder de moslimgemeenschap waar zijn naam wordt geroemd. Paul beweert graag dat wie zich bij hem aanmeldt, erop kan rekenen dat een ontruiming wordt verkomen. Ontruimingen zijn zo tragisch dat je die ten alle tijden moet voorkomen vindt Paul. Hij gelooft in ontzorgen: veel mensen zijn helemaal niet zelfredzaam als hun hoofd overloopt van de problemen. Hij gelooft niet in openingstijden, in noodsituaties is Paul 24/7 bereikbaar. Vanwege dat ontzorgen, maar ook omdat hij verslaafd is aan werken en hulpverlenen. Binnenkort wordt Paul 70 jaar en zijn opvolger staat al klaar. Hoe moet de buurt zonder Paul en hoe moet Paul zonder zijn werk?
Schuldig per aflevering Aflevering 1: Het schuldendorp Bijna iedereen in de Vogelbuurt kampt met schulden. Gelukkig voor de buurtbewoners is er Paul, de onorthodoxe hulpverlener die dag en nacht voor ze klaar staat. Helaas komt die hulp voor Ramona en haar gezin te laat, want als zij op klaarlichte dag op straat worden gezet door deurwaarder Ed is er niemand die hen kan helpen Aflevering 2: Belofte maakt schuld Will, de directrice van Doras, de hulpverlenende instantie in de Vogelbuurt, heeft te horen gekregen dat Ramona met man en jonge kinderen vorige week op straat is gezet. Ditte en Carmelita komen ook allebei voor het eerst bij Doras: ze zitten in zwaarder weer nu de rekeningen zich opstapelen. Aflevering 3: Dichte deuren Als de bel gaat weet je maar nooit of het deurwaarder Ed is. Maar het kan ook Satcha zijn, de hulpverlener van Doras. Ed vindt het eigenlijk wel prima om de brief door de bus te gooien, want als mensen open doen zijn ze meestal boos. Op hem. Wie wil er altijd de boodschapper van het slechte nieuws zijn? Aflevering 4: Hoop en wanhoop Terwijl de spanning toeneemt in het kleine huisje van oma en opa waar Ramona en haar gezin bij is ingetrokken, verliest dierenwinkeleigenaar Dennis zijn veerkracht en neemt de radeloosheid bezit van hem. Moet hij dan toch stoppen met zijn winkeltje? Terwijl politiek en wetenschap brainstormen over oplossingen, vechten Will en Paul om nieuwe ontruimingen te voorkomen. Aflevering 5: Feest Ditte voelt zich weer de grande dame van vroeger als ze tijdens een feestmaal met vriendinnen vertelt over haar oude jetset-leven op Ibiza. Maar de realiteit dringt zich al weer op: UWV wil een herkeuring en ze moet meer gaan werken, ondanks haar chronische pijn. Carmelita zwicht voor de druk om onder bewind te gaan, maar niet zonder slag of stoot Aflevering 6: Kerst In de slotaflevering van Schuldig is het kerst in de Vogelbuurt. Zal Dennis zijn dierenwinkel behouden, Carmelita haar dromen vasthouden en Ditte haar waardigheid bewaren? Hulpverlener Paul heeft op zijn 70e het stokje doorgegeven aan zijn opvolger. Maar kan Paul bestaan zonder werk en kan de buurt wel zonder Paul?