Jaarverslag 2013 vereniging surinaams bedrijfsleven Suriname Trade and Industry Association
Missie Toegewijd werken aan een competitief ondernemerschap dat hoogwaardige goederen en diensten produceert op een maatschappelijk en milieu verantwoorde wijze. Visie De VSB is de toonaangevende vertegenwoordiger en belangenbehartiger van het Surinaams bedrijfsleven en streeft als werkgeversorganisatie naar een leidende rol in de regio. Kernwaarden Kwaliteit Objectiviteit Integriteit Vertrouwen Transparantie Onafhankelijkheid Representativiteit Corporate Governance Corporate Social Responsibility Sociale dialoog en tripartisme Rechtszekerheid, rechtsorde 1
2
I N H O U D S O P G A V E Missie Visie Kernwaarden... 1 algemene beschouwing VAN DE VOORZITTER... 4 Ondernemen in 2013: DE ECONOMISCHE CONTEXT... 6 Year in Review: organization & Highlights... 9 ALGEMENE LEDENVERGADERINGEN... 14 SOCIALE DIALOOG, REPRESENTATIE & PARTNERSCHAPPEN... 16 Productiviteit & Concurrentievermogen... 20 ARBEIDSVERHOUDINGEN, ARBEIDSMARKT EN WERKGELEGENHEID... 27 BIJDRAGE AAN CONFERENTIES, SEMINARS, WORKSHOPS... 35 SURINAME BUSINESS COALITION... 39 VERTEGENWOORDIGING IN OVERHEIDSORGANEN... 41 VSB LEDENLIJST 2013/STIA MEMBERSLIST 2013... 42 3
ALGEMENE BESCHOUWING VAN DE VOORZITTER Algemeen Werkgevers hebben 2013 over het algemeen als een relatief stabiel jaar gekarakteriseerd. De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven heeft als organisatie op diverse momenten haar relevantie voor de samenleving in het algemeen en voor het bedrijfsleven in het bijzonder, kunnen aantonen. Het bestuur heeft bij vele gelegenheden en onder verschillende omstandigheden ferme standpunten moeten innemen. Wij zijn vanwege uiteenlopende faktoren jammergenoeg niet in staat geweest om alle doelstellingen zoals vervat waren in het strategisch plan 2011-2013 te realiseren. De uitdaging ligt thans voor ons om onder terzijde legging van beperkte groepsbelangen, met vereende krachten verder te werken aan de institutionele versterking van onze organisatie en in harmonie aan realisatie van de voorgenomen doelen te werken. De ondernemersklasse heeft de ondersteuning van de VSB nodig en wij hebben als organisatie de verantwoordelijkheid op ons genomen om het klimaat voor het vrije ondernemerschap te doen bevorderen. Aanpak van zaken met een vernieuwende blik en verhoging van organisatiegraad en een efficientere aanpak zullen motto moeten vormen voor de komende periode. Maatschappelijke - en economische review Arbeid, werkgelegenheid en sociale zekerheid De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) heeft in het uitgebrachte rapport Global Employment Trends 2014 geregistreerd dat Suriname met een percentage van 12,4 in 2013 het hoogste werkloosheidscijfer in Zuid-Amerika had en de vier na hoogste in de Amerika s. Het is niet duidelijk in hoeverre in deze beschouwing de zich steeds uitbreidende informele sector, waarbinnen veel werklozen economische activiteiten ontplooien, is meegenomen. De invoering van basiszorgverzekering voor jongeren beneden 16 jaar en ouderen boven 60 jaar moet worden gezien als een eerste stap naar een goed samenhangend sociaal zekerheidstelsel. Hoewel de effecten van deze eerste stap nog worden geëvalueerd kan worden gesproken van een matig succes. Het arbeidsveld is in 2013 relatief rustig geweest. Los van enkele zgn. prikacties hebben ondernemingen in goed overleg CAO onderhandelingen ten overstaan van de Bemiddelingsraad voor Geheel Suriname kunnen afronden. Vanwege een geschil tussen de Algemene Haven Arbeidersbond en het bedrijf Integra Port Services N.V., ontstond er een dreiging van lange stillegging bij de havenactiviteiten. Partijen hebben er uiteindelijk voor gekozen het geschil door de kantonrechter te laten beslechten. Macro Economie Vanuit een sociaal-economisch oogpunt benaderd, kan gerust worden gesteld dat wij geen grote erupties hebben gekend. De ratingsbureaus, Standard & Poor, Fitch en Moody s hebben zich in het verslagjaar in hun respectievelijke evaluatierapporten terecht positef uitgelaten over de vooruitzichten. Het is in dit verband eveneens van belang te vermelden dat de verwachtingen ten aanzien van de groei en ontwikkeling van de Surinaamse economie zoals voorspeld was in 2012, in dit verslagjaar zijn uitgekomen. De economische groei bedroeg circa 4.0% van het Bruto Binnenlands Product. De gemiddelde jaarinflatie nam verder af van 5,0% in 2012 tot 1,9% in 2013. Toch bleken wij in de loop van 2013 niet in geheel rustig vaarwater te hebben verkeerd. Eens te meer bleek 4
hoe kwetsbaar onze economie is voor fluctuaties van de prijzen van onze voornaamste exportproducten op de wereldmarkt. Door de dalende prijzen voor goud en aluinaarde verminderden de overheidsinkomsten. Dit werd echter niet gecompenseerd door een verantwoord bestedingsbeleid van de overheid. Integendeel was er sprake van overbesteding vooral in de consumptieve sfeer. De USD koers kwam onder druk te staan en bedrijven werden geconfronteerd met schaarste in buitenlandse valuta. De Centrale Bank van Suriname heeft met name in de laatste periode van het jaar regelmatig moeten interveniëren teneinde de valutamarkt stabiel te kunnen houden. Overheid en ondernemerschap Stuntelige acties Het is een punt van zorg geweest te moeten constateren dat op verschillende momenten geen sprake was van goed en transparant overheidsbestuur en een goede dialoog met het bedrijfsleven. Veelal niet goed doordachte maatregelen zijdens de overheid hadden negatieve effecten op economische bedrijvigheid. Voorbeelden hiervan zijn de instelling van de SGS Pre-shipment Inspectie en het stilzwijgend doen aflopen van de Beschikking van Financiën voor gedeeltelijke vrijstelling van invoerrechten bij de invoer van bedrijfsmiddelen. Het verdient vermelding dat de overheid hoewel achteraf - wel vatbaar bleek voor constructief overleg met het collectief van bedrijfslevenorganisaties met het Suriname Business Forum als coördinatiepunt. Niet transparant overheidsbeleid Triest was het gesteld met overheidsaanbestedingen. In de loop van 2013 maakten verschillende bedrijven melding van onzorgvuldig handelen bij overheidsaanbestedingen dat naar hun mening tot uiting kwam in willekeurige en onderhandse gunningen. Voor een gezonde ontwikkeling van de private sector is een transparante overheid nodig die het instrument van openbare aanbestedingen of algemene offerte aanvragen hanteert om een level playing field te creëren en door een gezond en weloverwogen concurrentiebeleid, de meest gunstige prijs of meest gunstige prijs/kwaliteitsverhouding weet af te dwingen. Gebrek aan samenhang bij de uitvoering Ook in 2013 was het op nationaal niveau niet altijd duidelijk welke kant wij opgaan. Geconstateerd kan worden dat bij uitvoering van nationaal beleid er een ernstig gebrek is aan evenwicht en onderlinge samenhang. Overheidsfunctionarissen en -instituten proberen bij de uitvoering veelal langs elkaar heen te werken om aan hun eigen (politieke) agenda invulling te geven. Met als gevolg dat goed bedoelde beleidsvoornemens worden gestagneerd dan wel zeer gebrekkig worden uitgevoerd. De VSB is van mening dat op alle niveaus van onze samenleving hard gewerkt moet worden en beter moet worden samengewerkt om onze gezamenlijke ontwikkelingsdoelstellingen te bereiken. MR. FERDINAND WELZIJN 5
ONDERNEMEN IN 2013 De Economische CONTEXT Net als in 2012 konden wij ons in dit verslagjaar verheugen in een relatief gunstige macro-economische groei met een percentage van circa 4,5%. Samen met buurland Guyana manifesteert Suriname de hoogste groeicijfers van de landen in de Caribische regio. De gemiddelde jaarstijging van het prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie in het verslagjaar nam verder af en wel van 5,0% in 2012 tot 1,9%. De jaareinde-inflatie verminderde van 4,3% tot slechts 0,6%. De discrepantie van de parallelle wisselkoers met de officiële wisselkoers is, na interventies van de Centrale Bank van Suriname, niet verder gestegen dan 3% van de officiële wisselkoers. De rating bureaus Standard & Poor s en Fitch waardeerden de perspectieven van de Surinaamse economie positief. De investeringen en de uitvoering van de expansie van het olieraffinaderij project zijn op schema. Staatsolie heeft de fase van de haalbaarheidsstudie van het ethanolsuikerriet project afgerond en werkt nu aan de uitvoering van het project. Begin 2013 werden de overeenkomsten met IAMGold en SURGOLD ter exploitatie van goudmijnen ondertekend. Macro-economische situatie De macro-economische indicaties kunnen de indruk wekken dat onze economie in 2013 op koers was en dat we in 2013 in rustiger vaarwater waren beland. Echter vertoonde het ogenschijnlijk gladde oppervlak van de macro-economische en financiële positie van ons land wat barsten in de loop van 2013. De prijs van goud op de wereldmarkt daalde in een vrij korte periode met meer dan 25%. Om de productiekosten niet verder te laten stijgen en besparingen te scheppen voor nieuwe investeringen, werden bezuinigingen doorgevoerd in de sector. Pogingen van de overheid om de inkomsten uit de goudsector via belastingheffing op de kleinschalige mijnbouw te vergroten zijn niet verder gekomen dan intenties. De inkomsten uit de oliewinning zijn in 2013 niet verder toegenomen. Volgens cijfers van de Centrale Bank van Suriname daalden de Overheidsinkomsten met 3% in vergelijking met 2012. In 2013 zijn de Overheidsuitgaven met 22% gestegen. Al in het eerste kwartaal van 2013 bleek dat de inkomsten substantieel achterliepen op de uitgaven. Het gat dat in die periode ontstond was al groter dan het tekort over geheel 2012. Toch verminderden de overheidsuitgaven niet. Integendeel ontstond er weer een tekort in het 2 e kwartaal, weliswaar veel kleiner dan in het 1 ste kwartaal. In het 3 e kwartaal namen de overheidsuitgaven substantieel toe waardoor het tekort verder toenam met 66% ten opzichte van het tekort van de eerste helft van het jaar. Zowel het Internationaal Monetair Fonds, als de ratingbureaus en nationale financiële instellingen waarschuwden voor de grote afhankelijkheid van de Surinaamse economie van de grondstoffenprijzen op de wereldmarkt en voor de overbesteding door de overheid, vooral in de consumptieve sfeer. In een gezamenlijk persbericht van de Centrale Bank van Suriname en het Ministerie van Financiën eind april 2013 deden de monetaire autoriteiten van Suriname zelf een dringend beroep op alle economische subjecten om zich te onthouden van onnodige leningen bestemd voor consumptieve doeleinden. De uitvoering van het sociaal programma van de regering en de overloop van eerder toegekende salarisverhogingen trokken een forse wissel op het staatsbudget. Door de aanhoudende toename van de uitgaven door de overheid werd de druk op de vreemde valutamarkt merkbaar en werden bedrijven geconfronteerd met problemen in het deviezen- en betalingsverkeer. Ondanks deviezeninterventies van de Centrale Bank bleef het voor bedrijven moeilijk om tegen de officiële koers aan deviezen te komen en werden op de parallelmarkt koersen genoteerd van 2% tot 3% boven de officiële USD notering. Betalingen door de overheid bleven met vertragingen verlopen. Vooral bedrijven met grote opdrachten van de overheid konden hierdoor veelal niet aan hun betalingsverplichtingen voldoen en zagen zich genoodzaakt door extra leningen bij de commerciële banken in hun financieringsbehoefte te voorzien. De binnenlandse schuld (inclusief garanties en committeringen) steeg met 55% en de buitenlandse schuld met 21% tot respectievelijk SRD 2,8 miljard en SRD 3,3 miljard. De totale schuld uitgedrukt in Surinaamse munt nam met 35% toe en in procenten van het bruto binnenlandse product met 10 procent tot 37%. Weliswaar ligt 6
deze verhouding nog steeds onder de wettelijk vastgestelde norm, maar gelet op de geringe capaciteit van de overheid om aan haar betalingsverplichtingen te voldoen is het toch een zorgwekkende ontwikkeling. Als gevolg van de onevenwichtige overheidsfinanciën en de financiering daarvan is de geldhoeveelheid ook toegenomen. De binnenlandse liquiditeitenmassa steeg in 2013 met 11% en bereikte daardoor aan het einde van het verslagjaar het niveau van SRD 9 miljard. Begin 2013 bereikte de hoogte van onze monetaire reserve 1 miljard USD. Als gevolg van de negatieve ontwikkelingen van de overheidsfinanciën, voornamelijk gefinancierd met binnenlandse voorschotten via de Centrale Bank en de commerciële financiële instellingen, daalden onze internationale reserves in de loop van 2013 met circa 22 % tot USD 775 miljoen of een equivalent van ruim 4 maanden import van goederen en diensten aan het einde van het verslagjaar. Voor de Surinaamse economie met haar open karakter, erg afhankelijk van de economische ontwikkelingen in het buitenland, is dit een zorgwekkende ontwikkeling. De productiesectoren De door IAMGOLD gerealiseerde goudprijs daalde in 2013 met 16% tot circa USD 1.400 per troy ounce. De integrale kostprijs liep echter met 20% op, terwijl het productievolume met 12% kromp. De overige spelers in deze sector werden evenzeer geconfronteerd met deze gewijzigde omstandigheden. Voor de zeer conjunctureel gevoelige bauxietsector was ook 2013 een moeilijk jaar. De prijs voor aluminium op de London Metal Exchange, waaraan die van aluinaarde is gekoppeld, nam marginaal toe nadat deze in 2012 met 15% was gedaald. Het productie- en exportvolume van SURALCO bleef vrijwel constant op 1,2 miljoen metrieke ton. Per saldo nam de exportwaarde marginaal toe tot USD 365 miljoen. In 2013 bleef de jaarproductie van ruwe olie door Staatsolie N.V. vrijwel ongewijzigd op 6,0 miljoen of circa 16.500 barrels per dag. De gemiddelde netto verkoopprijs daalde echter met bijna 5% tot USD 104 per barrel. De door de raffinaderij te Tout Lui Fout verwerkte hoeveelheid ruwe olie steeg met 17% tot 2,7 miljoen barrels of circa 7.400 barrels per dag. De productie bestond uit diesel, asfaltbitumen en diverse brandstofsoorten voor zowel de binnenlandse markt als de export. Per saldo verminderde de bruto omzet met 2% tot iets meer dan USD 1,0 miljard. De geconsolideerde winst voor belastingen daalde met 10% tot USD 432 miljoen. De rijstsector maakte een gunstige ontwikkeling mee; er werd de hoogste inzaai in een decennium gerealiseerd. De exportwaarde steeg met 28% tot USD 39 miljoen. Niettemin is het productiepotentieel nog slechts voor de helft benut als gevolg van een aantal structurele belemmeringen. De omzet van de Stichting Behoud Bananensector kromp in 2013 met 8% tot bijna USD 59 miljoen door prijsdalingen op de Europese markt. De Belgische multinational Univeg Fruitpartners heeft na jarenlange onderhandelingen een 90% belang verworven in de nieuw opgerichte Food and Agriculture Industries N.V., die de bedrijfsactiviteiten van de overheid in de bananensector zal voortzetten. Het beeld bij de overige sectoren is gemengd. Vooral de sectoren handel, constructie en technische dienstverlening deden het relatief goed. Zij konden profiteren van de levendige vraag naar goederen en diensten, die gestimuleerd werd door de ruime macro-economische liquiditeit en investeringen in de mijnbouw en de bouw- en constructiesector. 7
Global Competitiveness Index Barometer voor het bedrijfsleven De macro-economische situatie is een belangrijke, maar niet een alles bepalende factor bij het zakendoen in Suriname. De Global Competitiveness Index van het World Economic Forum is een belangrijke barometer die aangeeft hoe ondernemers zelf denken over het investerings- en ondernemingsklimaat. Ondernemers gaven in de eerste maanden van 2013 hun mening bij het invullen van de Executive Opinion Survey 2013 voor het bepalen van de Global Competitiveness Index (GCI) 2013-2014. De GCI 2013-2014 die in september uitkwam, gaf een lichte verbetering van onze relatieve concurrentiepositie te zien. In een groep van 148 landen stond Suriname op plaats 106 in vergelijking met plaats 114 uit een groep van 144 landen bij de index van 2012-2013. Vooral de aspecten beteugeling van de inflatie en overheidsschuld van 2012 werden door de ondernemers als positief ervaren. Hierdoor scoorde Suriname op de pijler macro-economische situatie beter dan in voorgaande jaren. Minder gunstig was de beoordeling van de begrotingsbalans en de nationale besparingen. Opvallend is echter dat de ondernemers geen noemenswaardige veranderingen hebben geconstateerd op de andere elf (11) pijlers van de index, waardoor Suriname op de gehele ranglijst ook in 2013 een relatief slechte score bleef houden. De meest problematische factoren (top 5) voor het zakendoen in Suriname (gerangschikt van meest naar minst) zoals die door de ondernemers bij het invullen van de Executive Opinion Survey werden aangeven, zijn: inefficiënte overheidsbureaucratie; corruptie; toegang tot financiering; onvoldoende goed opgeleide beroepsbevolking; en slechte arbeidsethiek van de nationale beroepsbevolking. Verder ervaren ondernemers de gebrekkige infrastructuur, onvoldoende capaciteit om te innoveren en een restrictieve en heel erg verouderde (arbeids)wetgeving, als knelpunten bij het zakendoen in Suriname. 8
Year in Review: Organization & Highlights Organogram Annual Gener al Meeting Members Board Sectors Group Representatives President Vice President Members Bureau Director General Secretary Policy Officers Administrative personnel 9
The Board As at December 31, 2013 the composition of the Board of the Association was as follows: Executive Board: Mr. F. Welzijn Mr. A. Issa Mr. S.L.J. Proeve Mr. B. Renten : President : Vice President : Treasurer : Member Group Representatives As of December 2012, 10 economic sectors were represented in the Board. With the exception of the Group mining each Group has one representative in the board. The group mining had at the end of 2013 two representatives. As of January 1, 2013, the Group Tourism was set out of the group services. Mr. J. van Charante became the new Group representative with as his substitute Mrs. Sh. Mac Donald. Group Representatives Economic sector Substitute Mr. N. Soechit Agriculture Mr. B. Sital Mr. S.L.J. Proeve Banking Mr. J. Bousaid Mr. W. Sowma Trade - Mr. R. Bromet Timber - Mr. B. Renten Industry Mr. K. Foe A Man Mrs. S. Jadnanansing Mr. G. Sairras Mining Mr. R. Steenland Mr. j. van Charante Tourism Mrs. Sh. Mac Donald Mr. P. Torilal Mr. R. Parbhudayal Transport Insurance Mr. w. Baldew Mr. R. Koelfat Mr. H. Ramhit Services Mr. A. Dhalgansjansing 10
THE MEMBERS At of the end of December 31, 2013, the Association had 229 members. Most of the members come out of the Group Services (40%), followed by the Group Trade (21%). In the year under review the following companies joined the Association. New members 2013 Agriculture Narsing Rijstverwerkings Industrie N.V. Members by sector in % Trade Hatramij N.V. N.V. Beauty & Home Systems Inc. TOMAHAWK N.V. Services 40% Agriculture 6% Banking 4% Trade 21% Mining Belangengroep Goudsector Services Ang Chemicals Manufacturing N.V. Aqua Pavement & Geotechnical Consultancy (AP&G) Buck Consultants N.V. Callender Consultancy & Training N.V. DEAM Advisory N.V. Innovative Road Technologies N.V. (iroads) IR Publicaties & Evenementen Isabel International N.V. PRAGMATIC N.V. Stichting Polytechnic College Suriname Insurances 2% Tourism 3% Transport 7% Mining 3% Industry 14% THE OFFICE At the end of December the composition of the Office of the Association was as follows: Mr. R. van Essen Mrs. H.R. Doelwijt Mrs. D. Wielingen-Verwey Mrs. M. Maks Mrs. R. Bechoe Mrs. S.Tirtojoso - Martoredjo Mrs. N. Robles Mr. R.R. Rakijo Mrs. M. de Gama Mrs. J. Purperhart : Director : General Secretary : Economic Policy officer : Communication Officer : Program coordinator Suriname Business Coalition : Administrative assistant : Administrative assistant : Dispatch assistant : Housekeeping : Housekeeping 11
Highlights in 2013 The Association continued the implementation of the Strategic Policy Plan 2012-2013 and activities were oriented towards stimulating entrepreneurship, increasing competitiveness and enhancing good industrial relations. Some of the activities undertaken in 2013 included the participation in the modernization of labour legislation exercise and the resolution of labour disputes. The vehicles through which participation took place were the Labour Advisory Board and the Mediation Council. Furthermore, the Association cooperated with the other social partners to develop the Decent Work Country Program of Suriname. The development of market-oriented education programs and institutes was also supported in the period under review. The Association continued to play an active role in the Suriname Business Forum in 2013. The 53 rd Annual General Meeting of the Caribbean Employers Confederation (CEC) was organized by the Association in Suriname. The employers in Suriname were represented by the Association at the 102 nd International Labour Conference. Mr. Ferdinand Welzijn continued to represent the Caribbean Employers Confederation in the ILO Governing Body. The Association organized several special seminars and presentations to highlight and discuss important issues, such as the new Gold deals, regional integration, ILO core labour standards, social security, leadership, the informal economy and youth employment. The importance of Small and Medium enterprises (SME s) was recognized by introducing the STIA SME Award. Special attention was given to sustainable growth sectors, such as ICT, water, energy and tourism. The importance of the tourism sector in the national development was further stressed by granting the tourism group of the Association a representative on the Board of STIA. STIA Annual General Meetings Three Annual General Meetings were organized throughout the year. Ir. Marcel A. Meyer was officially appointed as honorary member of the Association during the Annual Meeting of January 28 th. The Director of STIA, Mr. René van Essen, presented during the same meeting the preliminary action plan and budget for 2013. Two presentations were also held by guest speakers on the topic Coaching with hard results and Are banks in Suriname conservative and not very enterprise oriented in providing access to finance Suriname s companies? The 2012 Annual Report and the 2012 Financial Statements were presented during the Annual Meeting of July 8 th. The special guest speaker, Mr. Hans Lim A Po, presented on that occasion the draft Competition Law on behalf of the Ministry of Trade and Industry. Mr. Ferdinand Welzijn and Mr. Antoine Issa were elected President and Vice President by acclamation of the Board of the Association for the period 2014 2015 during the Annual Meeting of December 6 th. The special guest speaker at this Annual Meeting was Ir. Remond Pahladsingh, who presented his vision on the future of the power supply in Suriname. Spang Makandra Studio N.V. was presented the 2013 STIA SME Award in recognition for its performance as an ITC company and leading position in the ICT sector. The Board and Members of STIA bid farewell to Mr. Thieu Korten, who represented the Dutch Employers Cooperation Programme (DECP) for seven years. A new start for the Suriname Arbitration Institute The reactivation of the independent Suriname Arbitration Institute (SAI) was incorporated in the Strategic Policy Plan 2012-2013 as a critical objective. The Association through intensive cooperation with other organizations succeeded in realizing this objective, because a new Board of the SAI, chaired by Mr. R. Rodrigues, was installed on August 30 th. The STIA was the founder of SAI in 1954, which due to various circumstances became dormant in the last couple of years. However, the business community recognized the great need for alternative dispute resolution and insisted on the reactivation of the SAI. STIA seminars and presentations STIA organized in January a presentation and discussion on the topic Twenty years large-scale gold industry in Suriname, the new gold deals in the context of a vision for development of a large-scale gold industry in Su- 12
riname. Mr. Roy Shyamnarain, the guest speaker, highlighted the new gold deals in the context of the Mineral Agreement of April 9 th, 1994. The CARICOM Single Market & Economy (CSME) offers opportunities for Surinamese entrepreneurs to undertake various business activities. However, the CSME is not yet a seamless economic space, so barriers are sometimes experienced. STIA organized an information meeting in May, during which CARICOM/CSME expert, Mr. Steven Mac Andrew and VSH Foods Director, Mrs. Karen Wong Fang Sang, shared their knowledge and experience with the attendees. An understanding of the importance of core labour standards, especially in the context of intra- and extra-regional trade and development, is of critical importance for countries and businesses in light of the ever-increasing impact of globalization on business activities. A STIA/ILO workshop on The Role of Labour Standards in Accessing International Markets and Supporting the Caribbean Single Market was therefore organized in July. These standards include child labour, forced labour, non-discrimination and recognition of trade union rights. The Government announced its intention to implement in 2014 a national social security system with as main components a minimum wage system, a general pension plan and a national healthcare system. In the course of 2013 basic healthcare insurance for the age groups 0-16 year and 60 years plus was introduced. An information session on the proposed pension scheme and the basic healthcare insurance was organized by STIA for its members in October. The special STIA event in November focused on leadership, youth employment and the informal economy. Professor Erwin Seydel gave his views on leadership, while Mrs. Lilian Wiebers presented on the USAID / PADF Suriname Youth Development and Juvenile Justice Program Kari Yu! Mrs. Satcha Jabbar gave her views on possibilities to transition from the informal to the formal economy. Dialogue with the Government to enhance competitiveness The STIA and other representative organizations of the business community in Suriname requested an urgent dialogue with the Government after a pre-shipment inspection was introduced in May/June without consultations with the business community. The business community feared and anticipated delays in shipments, procedural difficulties and increased costs with as possible consequences shortages of food and goods and a higher cost of living. The pre-shipment inspection was postponed after fruitful discussions by two ad-hoc commissions, in which both representatives of the Government and the business community participated. A similar request for dialogue was made in September, when the Government suspended the partial waiver of import duties on equipment. International cooperation between business support organizations The President of STIA, Mr. Ferdinand Welzijn, signed a Memorandum of Understanding (MOU) with the Shandong Provincial Enterprise International Cooperation Association and the Aruba Trade and Industry Association (ATIA) on August 5 th. The partnership agreement with the Shandong Association offers opportunities for cooperation between companies from Suriname and China, while the partnership with ATIA seeks to promote the economic, industrial and technological cooperation between the private sector Suriname and Aruba. Suriname Business Coalition The Association signed a second agreement with the Embassy of the USA for the implementation of a project financed by the USA PEPFAR Small Grants Program by the Suriname Business Coalition against HIV & AIDS. Five member companies of the Coalition were beneficiaries of activities relating to HIV & AIDS and Healthy Life Style, which were implemented under the program during the year. 13
ALGEMENE LEDENVERGADERINGEN Algemene Ledenvergadering 28 januari 2013 Op deze ALV vond de officiële benoeming plaats van de heer ir. Marcel A. Meyer tot erelid van de Vereniging. Marcel Meyer heeft zich 30 jaar ononderbroken ingezet voor de Vereniging, vanaf 1981 als bestuurslid en vanaf 1992 als voorzitter. De huidige voorzitter, Ferdinand Welzijn, overhandigde aan Marcel Meyer het plakkaat van het erelidmaatschap. Marcel Meyer sprak zijn overtuiging uit dat het VSB schip altijd zal blijven varen en dat hij de Vereniging zal blijven ondersteunen. Voorzitter Ferdinand Welzijn gaf een korte presentatie over de beleidsvoornemens voor 2013. Deze zijn afgeleid van het Strategisch Beleidsplan 2012-2013 met voor het verenigingsjaar 2013 veel aandacht voor arbeidsverhoudingen en wetgeving, sociale dialoog en tripartisme. Directeur Rene van Essen presenteerde de cijfers van de goedgekeurde jaarrekening 2011, de voorlopige realisatiecijfers over 2012 en de begroting voor 2013. De beleidsvoornemens en de begroting voor het Verenigingsjaar 2013 zijn door de Algemene Ledenvergadering goedgekeurd. Gastsprekers op deze ALV waren mevr. Henriëtte van Bussel met haar presentatie Coachen met harde resultaten en de heren Stephen Sporkslede en Aroen Gangaram-Panday met hun presentatie Are banks in Suriname conservative and not very enterprise oriented in providing access to finance Surinamese companies? Voor een duurzaam succes van de organisatie moet worden geinvesteerd in medewerkers. Gebleken is dat coaching een hoger rendement oplevert dan trainingen of workshops: harde resultaten dus. Banken in Suriname zijn juist niet conservatief, maar realistisch en pragmatisch gegeven de institutionele omstandigheden en het klimaat van zaken doen, was de conclusie van de inleiders over banken. VSB Portret erelid ir. Marcel Meyer Zijn bestuursperiode begon in januari 1981 als plaatsvervangend bestuurslid van de groep Zakelijke dienstverlening. Op 27 november 1985 werd hij groepsvertegenwoordiger en op 30 april 1992 werd hij gekozen tot voorzitter van de Vereniging. Deze functie heeft hij tot en met december 2010 op onnavolgbare wijze mogen vervullen. Hij heeft de Vereniging vertegenwoordigd en zich actief ingezet op nationaal niveau voor de economische ontwikkeling, arbeidsverhoudingen en maatschappelijke kwesties. Zijn onvermoeibare inzet en motivatie stelde hij ten dienste gesteld aan diverse organen, organisaties en instellingen zoals het Zakenkabinet, Interimregering, Topberaad, Grondwet, Surinaams Aanpassings Programma, Raamovereenkomst Suriname-Nederland, Overbruggingshulp, Gestructureerd Samenwerkingsverband, Tripartiet Overleg, Sociaal Economische Raad, Suriname Business Forum en Public-Private Partnership. Regionaal en internationaal leverde hij zijn bijdrage aan de ontwikkeling en integratie op het economisch en maatschappelijk vlak. Bestuursfuncties heeft hij mogen vervullen bij de CEATAL (Business Technical Advisory Committee on Labour Matters for the American States) en bij de CEC (Caribbean Employers Confederation) als Vice Voorzitter in de periode 1996-1997 en Voorzitter van 1997-2010. Voorts was hij de vertegenwoordiger van de IOE (International Organization of Employers) voor de Caribische Regio in ACP-EU verband en bij de EU-LAC (Latin American & Caribbean) Civil Society. Zowel in de Caribische Regio als op fora van de ACP-EU, EPA (Economic Partnership Agreement), ECOSOC (United Nations Economic and Social Council) en EESC (European Economic and Social Committee, a bridge between Europe and Organized Civil Society), UN, ILO (International Labour Organization) en IOE heeft hij een actieve bijdrage geleverd. Met het Caribbean Congress of Labour (CCL) werkte hij nauw samen voor de totstandkoming van de sociale paragraaf die werd opgenomen in de EPA-CARIFORUM overeenkomst. Algemene Ledenvergadering 8 juli 2013 Deze Algemene Ledenvergadering was gewijd aan het verslag van het bestuur over de verrichtingen, activiteiten en het gevoerde beleid en financieel beheer over het Verenigingsjaar 2012. Aan het bestuur werd decharge verleend voor het gevoerde financiële beleid over 2012. Gastspreker was mr. H. Lim A Po sr. die namens het Ministerie van Handel en Industrie een presentatie verzorgde over de concept Mededingingswet. 14
Aan de orde kwamen ook de participatie van voorzitter Ferdinand Welzijn in de delegatie die onder leiding van President Bouterse eind juni een staatsbezoek bracht aan China, en de perikelen rondom de door de overheid ingevoerde SGS Pre-shipment Inspectie (PSI). Voorzitter Welzijn bracht naar voren dat Surinaamse ondernemers een actieve rol moeten opeisen bij het streven van de Regering om de samenwerkingsbanden met China te intensiveren. Wat betreft de PSI kon worden aangegeven dat alle problemen en zorgen van het bedrijfsleven werden geïnventariseerd en dat onder coördinatie van het Suriname Business Forum gesprekken waren opgestart met het Ministerie van Financiën. Algemene Ledenvergadering 6 december 2013 Het verenigingsjaar werd feestelijk afgesloten met een Algemene Ledenvergadering en een kerstbuffet op 6 december 2013. De heren Ferdinand Welzijn en Antoine Issa werden bij acclamatie benoemd tot respectievelijk Voorzitter en Ondervoorzitter van het VSB Bestuur voor de periode 2014-2016. Directeur René van Essen presenteerde een overzicht van de gerealiseerde Beleidsdoelen 2012 2013 en schetste de Contouren voor het Beleidsplan voor 2014. Hij gaf aan dat voor de komende jaren het beleid van de Vereniging gericht zal zijn op: Versterking van de VSB organisatie; Milieu, Productiviteit & Concurrentievermogen; Corporate Governance & Corporate Social Responsibility; Arbeidswetgeving & Arbeidsverhoudingen; Werkgelegenheid, Onderwijs & Training; Representatie & Partnerschappen; Sociale dialoog & tripartisme; de groeisectoren ICT, Energie, Water en Toerisme; en Financiering MKB s. Gastspreker was ingenieur Remond Pahladsingh die zijn visie gaf op de energiebehoefte van Suriname 2013-2030 en hoe in deze behoefte kan worden voorzien. De grondstof Thorium kan hierbij een centrale plaats innenemen. Hoogtepunt van de avond was de uitverkiezing van de MKB Onderneming 2013. Spang Makandra Studio N.V. mocht de VSB MKB Award in ontvangst nemen voor het lidbedrijf dat zich in de laatste vijf jaren bij uitstek heeft gepositioneerd en geprofileerd op de Surinaamse markt. Creativiteit, oplossingsgericht denken en wilskracht hebben Spang Makandra gemaakt tot wat zij zijn vandaag: de trekkers van de ICT Media Sector, motiveerde het bestuur de uitverkiezing van Spang Makandra. Voorzitter Ferdinand Welzijn gaf in zijn sluitingstoespraak aan dat per 1 januari 2014 de Vereniging afscheid neemt van René van Essen als directeur van het VSB Bureau en dat het roer wordt overgenomen door Kenneth Woei-A-Tsoi. Ook werd afscheid genomen van Thieu Korten, country manager van het Dutch Employers Cooperation Programme (DECP). Na zeven jaar samenwerking DECP VSB bracht Thieu Korten vanwege zijn pensionering, in december 2013 zijn laatste werkbezoek aan Suriname. 15
SOCIALE DIALOOG, REPRESENTATIE & PARTNERSCHAPPEN De VSB is nationaal en internationaal vertegenwoordigd in commissies en organisaties en werkt nauw samen met strategische partners in binnen- en buitenland. VSB lidbedrijven kunnen door deze representatie en partnerschappen hun stem nationaal, regionaal en internationaal laten doorklinken, informatie of technische ondersteuning krijgen, hun eigen netwerken uitbreiden of een samenwerking aangaan met andere bedrijven. De VSB als sociale partner van de overheid Sociale dialoog en tripartisme zijn kernwaarden van VSB in de geest van de conventies van de International Labour Organization. Dit komt onder meer tot uiting in de vertegenwoordiging van VSB in tripartiete adviesorganen zoals de Staatsraad, de Bemiddelingsraad voor Geheel Suriname, het Arbeids Advies College, het Suriname Business Forum en in talrijke andere overheidscommissies en besturen van door de overheid ingestelde organisaties. Het komt ook tot uiting in de jaarlijkse vertegenwoordiging van VSB in de Surinaamse tripartiete delegatie die de International Labour Conference (ILC) in Genève bijwoont. VSB Secretaris Helen Doelwijt maakte in 2013 deel uit van de tripartiete delegatie die van 5 20 juni de 102 e International Labour Conference bijwoonde. In 2013 nam VSB zitting in twee nieuwe overheidsorganisaties, te weten het Tabaks Bureau en de Werkgroep Suriname National Training Authority (SNTA). De heer Jan van Charante vertegenwoordigt VSB in het Tabaks Bureau en de heer D. Abeleven participeert namens VSB in de Werkgroep SNTA. Minister Blokland van Volksgezondheid installeerde opnieuw de Nationale Anti-Drugs Raad (NAR) voor de zittingsperiode 1 mei 2012 1 mei 2015. De NAR valt onder de Veiligheidsdienst van het Kabinet van de President. Mw. Rita Bechoe, programmacoördinator van de Suriname Business Coalition, vertegenwoordigt VSB in de NAR. VSB liet ook in 2013 geen gelegenheid voorbij gaan om de Regering te wijzen op het belang van het wederom doen instellen van de Sociaal Economische Raad (SER). Helaas ging ook dit verslagjaar voorbij zonder dat belangrijke maatschappelijke vraagstukken, waaronder de instelling van een minimumloon, de algemene pensioenregeling en het basis zorgstelsel, aan dit tripartiete adviesorgaan konden worden voorgelegd. Voor de groei en ontwikkeling van de toerisme sector leverde in 2013 overleg met de overheid geen tastbare resultaten op. In januari 2013 werd onder leiding van Vice-President Robert Ameerali een dialoog opgestart waarvan ook VSB deel uitmaakte, om te komen tot een duurzaam Publiek-Privaat Partnerschap met een evenwichtig en deskundig samengesteld bestuur van de Stichting Toerisme Suriname. Eind 2013 moest echter geconstateerd worden dat deze dialoog nog niet tot resultaten had geleid. De VSB stelt zich op het standpunt dat zonder inbreng van VSB het toerisme zich op het niveau van 2010 zal handhaven en dat de zo gewenste groei van het aantal toeristen vanuit de regio slechts ten dele gerealiseerd zal worden. De groei vanuit Europa, met de beperkingen als gevolg van de nog steeds aanwezige eurocrisis en relatief dure vliegtickets naar Suriname, wordt overschat, terwijl de aandacht voor marketing in de regio s om ons heen van Suriname als toeristisch bestemmingsland, helaas achterwege blijft. Sociale dialoog en de Caribbean Employers Confederation (CEC) Het bevorderen van sociale dialoog tussen de overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, is door de jaren heen een centraal aandachtspunt van de CEC. In de regio werkt CEC nauw samen met CARICOM/CARIFO- RUM en het Caribbean Congress of Labour (CCL). Een mijlpaal in 2013 was dan ook de goedkeuring en totstandkoming van een Regionaal Tripartiete Forum op de 8 ste ILO vergadering van Caribbean Labour Ministers in Port of Spain. Dit Forum is bedoeld als overlegorgaan tussen de CARICOM, CEC en CCL. De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven was op 8 april 2013 gastvrouw voor de 53ste Algemene Jaarvergadering van de Caribbean Employers Confederation (CEC). In het licht van de vertraagde economische ontwikkeling van veel landen in de regio, riep CEC op deze jaarvergadering de nationale overheden op tot een doelgerichte sociale dialoog over de vermindering van jeugdwerkloosheid, en programma s voor duurzame ontwikkeling van middelgrote-, kleine- en micro bedrijven. Ook drong CEC aan op het instellen van nationale EPA Implementatie Units, en het naleven van de ILO fundamentele arbeidsnormen mede gelet op het belang daarvan bij internationale handelsovereenkomsten. 16
VSB voorzitter Ferdinand Welzijn is 1 ste Vice President van CEC en vertegenwoordigde ook in 2013 deze regionale organisatie in de vergaderingen van de ILO Governing Body te Genève. Verbeteren van de concurrentiepositie De VSB werkt nauw samen met bedrijfslevenorganisaties in het kader van het Suriname Business Forum aan het verbeteren van het investerings- en ondernemingsklimaat. Per 1 januari 2013 droeg VSB plaatsvervangend bestuurslid Kenneth Foe A Man de fakkel over aan de heer Gilbert van Dijk als directeur van het Suriname Business Development Center, de werkarm van SBF. De heer Foe A Man heeft in de periode 2011-2012 in deze functie waargenomen. In september droeg VSB voorzitter Ferdinand Welzijn de hamer van het SBF voorzitterschap over aan ASFA voorzitter de heer Wilgo Bilkerdijk. In het bestuur van SBF is VSB vertegenwoordigd door de heer Ferdinand Welzijn en VSB beleidsmedewerkster Dayenne Wielingen-Verwey. Met het collectief van bedrijfslevenorganisaties wordt veelal nauw samengewerkt als het gaat om een gezamenlijke standpuntbepaling. Overleg met de overheid in 2013 over een aantal concrete zaken kwam echter soms moeizaam op gang. De overheid ging zonder overleg met het bedrijfsleven in mei 2013 er toe over een Preshipment inspectiebij (PSI) in te stellen bij de invoer van goederen in Suriname. De VSB is niet tegen controle, maar wel tegen het nemen van verregaande maatregelen door de overheid zonder voorafgaand overleg met het bedrijfsleven, stelde de VSB in een eerste reactie. Samen met andere bedrijfslevenorganisaties SBF, ASFA, KKF, AKMOS en AAV, maakte de VSB haar zorgpunten aan de overheid kenbaar. Na een in eerste instantie terughoudende opstelling, ging de overheid toch over tot een Publieke-Private Dialoog (PPD) met de bedrijfslevenorganisaties. De PSI werd opgeschort en enige tijd daarna opgeheven. Ook de eenzijdige beslissing van de overheid om de beschikking van Financiën van 21 augustus 2012 (S.B. 2012 no. 144) voor gedeeltelijke vrijstelling van rechten bij de invoer van bedrijfsmiddelen, stilzwijgend te laten aflopen, werd door het collectief van bedrijfslevenorganisaties als negatief ervaren. Pas na een gezamenlijk bezwaar van VSB, ASFA, KKF en AKMOS, kwam een vruchtbare dialoog met de belastingdienst op gang. Van beide zijden werden constructieve voorstellen gedaan. In afwachting van een definitief resultaat werd de bestaande beschikking drie maal verlengd. VSB gaf in 2013 de volle ondersteuning aan de Competitiveness Unit Suriname (CUS) van het Kabinet van de Vice President. In januari 2013 startte CUS een actieprogramma met als het motto Suriname competes! Join the beat! Het doel dat de CUS voor ogen heeft is om bewustwording te creëren om gezamenlijk te werken aan de verbetering van het ondernemers- en investeringsklimaat van ons land en onze positie op wereldranglijsten zoals de Global Competitiveness Index (GCI) en de Ease of Doing Business Index. VSB is partnerinstituut van het Center for Global Competitiveness and Performance van het World Economic Forum (WEF) en is als zodanig belast met de coördinatie van de Executive Opinion Survey in Suriname. De resultaten van deze survey dienen als basis voor de Global Competitiveness Index. Deze index is leidraad voor de CUS activiteiten. VSB is partner van Suriname Yellow Pages voor het bevorderen van Customer Service en de uitreiking van de jaarlijkse Customer Service Award. In het kader hiervan wordt ook samengewerkt met het lidbedrijf N.A.A.M. Consultancy voor de jaarlijkse Customer ServiceTraining. 17
In 2013 is een samenwerking aangegaan met de bedrijfslevenorganisaties China Shandong Enterprises International Cooperation Association en de Aruba Trade and Industry Association (ATIA). Met beide organisaties ondertekende VSB voorzitter Ferdinand Welzijn op 6 augustus 2013 een Memorandum of Understanding (MOU). Bij de organisatie uit Shandong gaat het vooral om het bevorderen van investeringen en samenwerken tussen bedrijven uit Suriname en Shandong. Matchmaking is hierbij een belangrijk speerpunt. De samenwerking met ATIA richt zich meer op de uitwisseling van informatie, professionele ervaring en het organiseren van workshops. Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Groen ondernemen. Drie strategische begrippen die wel te onderscheiden maar niet te scheiden zijn. Het gaat om ondernemen met oog voor Profit, People en Planet waarbij economische, sociale en milieudoelstellingen met elkaar in samenhang en evenwicht zijn. Het vraagt om een lange termijn doelstelling van bedrijven. Wereldwijd beïnvloeden de drie P s meer en meer het zakendoen en de concurrentiepositie van ondernemingen. VSB partner voor duurzame ontwikkeling is Stichting d ONS waarmee op projectbasis wordt samengewerkt. In 2013 werd voor het tweede achtereenvolgende jaar de Awards voor de meest duurzame agrarische bedrijven uitgereikt. Rechtszekerheid De heractivering van het Suriname Arbitrage Instituut (SAI) is als een strategische activiteit opgenomen in het Strategisch Beleidsplan 2012-2013 van de Vereniging. Door de initiatiefnemers vanuit VSB is voor ondersteuning en voordrachten voor bestuursleden, samengewerkt met de Associatie van Surinaamse Fabrikanten (ASFA); de Vereniging van Notarissen en Kandidaat Notarissen; het Hof van Justitie (HvJ);de Vereniging van Economisten in Suriname (VES); en de Consumentenkring Suriname (CS). Op voordracht van deze organisaties en VSB kon op 30 augustus 2013 een nieuw bestuur worden geïnstalleerd onder leiding van mr. R. Rodrigues. Het SAI is een onafhankelijk instituut. Vergroten van arbeidskansen door scholing en training Longstanding partners van VSB voor het vergroten van arbeidskansen en werkgelegenheid zijn de Stichting Productieve Werkeenheden (SPWE), de Stichting Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO), IMEAO, en het Polytechnic College (PTC). In de loop van 2013 werd een samenwerking aangegaan met het USAID/PADF Suriname Youth Development and Juvenile Justice Program Kari Yu! Bedrijfsleven organisaties en de overheid sloegen de handen ineen om te komen tot doelgerichtvakonderwijs door gezamenlijk te werken aan de oprichting van een National Training Authority. 18