fnv.nl
FAILLISSEMENT OF SURSEANCE Het bedrijf waar u werkt heeft surseance van betaling verkregen of verkeert in staat van faillissement. Wat nu? Oktober 2015
LID WORDEN VAN FNV? Als u lid bent van FNV kunt u uw specifieke situatie en vragen voorleg gen aan het kaderlid of de bestuurder van FNV. Bel voor informatie tijdens kantooruren met 088-368 0 368 (normaal tarief). MEER INFORMATIE? Wilt u meer weten over de producten en diensten die FNV u biedt? Bel dan tijdens kantooruren met onze Klantenservice 088-368 0 368 (normaal tarief) of kijk op onze website: fnv.nl
INLEIDING U heeft onlangs het bericht ontvangen dat het bedrijf waar u werkt surseance van betaling heeft verkregen of in staat van faillissement verkeert. Mogelijk heeft u ook vernomen dat uw arbeidsplaats hierdoor komt te vervallen. Het is een vervelende en onzekere tijd! U heeft vast veel vragen over het voortbestaan van uw arbeidsplaats, doorbetaling van uw loon, vakantiedagen en nog veel meer. Juist in zo n situatie kunt u onafhankelijk en professioneel advies dus wel gebruiken. FNV beschrijft in deze brochure de fases die u in de komende tijd waar schijnlijk zult doorlopen, om u in deze onzekere tijd wat handvatten en zekerheden te geven. We schetsen in deze brochure de hoofdlijnen, zonder op elk detail in te gaan. Dat is ook de reden waarom u aan de tekst in deze brochure geen rechten kunt ontlenen. Leden van FNV kunnen zich na lezing van deze brochure met eventueel overgebleven vragen tot hun vakbond wenden. Als in de tekst naar hulp van de vakbond wordt verwezen, geldt ook dat deze alleen voor leden is. 3
1. WAT HOUDT SURSEANCE OF FAILLISSEMENT NU PRECIES IN? 1.1 SURSEANCE (UITSTEL) VAN BETALING Surseance betekent dat het bedrijf gedurende een bepaalde periode schulden niet hoeft te voldoen. De surseance wordt door het bedrijf aangevraagd. Er wordt een bewindvoerder benoemd door de rechtbank, die samen met de directeur de leiding krijgt over het bedrijf. De salarissen worden betaald zolang er geld genoeg in kas is en de bewindvoerder het toelaat. In principe blijven de werknemers gewoon in dienst. Mocht het bedrijf toch mensen willen ontslaan, dan gelden de normale regels voor ontslag. De werkgever heeft een ontslagvergunning nodig van het UWV of moet naar de kantonrechter. FNV helpt de leden bij het voeren van verweer in dergelijke procedures. Surseance wordt verleend als er tijdelijke financieringsproblemen zijn. Het is mogelijk dat een surseance uitmondt in een faillissement. De bewindvoerder wordt dan meestal benoemd tot curator. 1.2 FAILLISSEMENT Failliet gaan betekent dat het bedrijf meerdere schulden heeft en meerdere schuldeisers niet kan betalen. Het faillissement kan door die schuldeisers of het bedrijf zelf worden aangevraagd. De rechtbank verklaart een bedrijf in staat van faillissement en benoemt een curator. De directeur wordt buitenspel gezet, de curator neemt zijn taken over. De belangrijkste taak van de curator is zorg dragen voor de belangen van alle schuldeisers en dus ook voor de belangen van de werknemers. Schuldeisers kun nen bijvoorbeeld zijn de belastingdienst, de bank, de leveranciers en de werknemers. Zij kunnen verschillende soorten schulden hebben, die met meer of minder voorrang betaald moeten worden. De belastingdienst krijgt meestal zijn vorderingen als een van de eersten betaald, werknemers staan meer achterin de rij. De curator zal een lijst maken van alle schuldeisers en de omvang van hun schulden. Daarnaast zal hij/zij ook inventariseren wat het failliete bedrijf nog van anderen te vorderen heeft en hoeveel geld het bedrijf nog beschikbaar heeft (de boedel genoemd). 4
1.3 AFWIJKENDE REGELS BIJ OPZEGGING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST Bij faillissement gelden afwijkende regels voor het opzeggen van arbeidsovereenkomsten. De curator kan bij faillissement, na toestemming van de Rechter Commissaris de overeenkomsten direct opzeggen, zonder ontslagvergunning of toestemming van de kantonrechter. In de meeste gevallen zal de curator dit ook doen. Ook gelden de opzegverboden (bijv. bij ziekte en voor leden van een or) niet. Ook is de opzegtermijn aan een maximum van 6 weken gebonden. Is uw opzegtermijn korter dan 6 weken dan blijft deze kortere termijn gelden. Wilt u zelf uw arbeidsovereenkomst opzeg gen, dan geldt uw opzegtermijn ook met een maximum van 6 weken. De wettelijke opzegtermijn voor werknemers is 1 maand. In de praktijk zal de curator u echter vaak toestemming geven het dienstverband op kortere termijn te beëindigen. Dus als u al een nieuwe baan heeft gevonden, overleg dan met de curator op welke termijn u weg mag. In geval van surseance heeft de werkgever wel toestemming nodig van UWV of kantonrechter om u te mogen ontslaan. De opzegtermijn voor de werkgever is ook hier maximaal 6 weken. U hoeft zelf echter geen opzegtermijn in acht te nemen. 5
2. NOG GELD TEGOED VAN UW WERKGEVER? In de regel heeft u geld tegoed (vordering genoemd) van het bedrijf. Denk hierbij aan loon, pensioenpremie, ADV dagen, overuren, vakantiedagen en vakantie toeslag. U moet uw vordering zowel bij de curator als bij het UWV (Het Uitvoerings orgaan Werknemers Verzekeringen) indienen. Wat het UWV niet hoeft te betalen, zal de curator, als er voldoende geld in de boedel is, moeten betalen. Het UWV zal alles wat het aan de werknemers betaalt als eigen vordering bij de curator indienen, dit komt ook ten laste van de boedel. In de bijlage is een voorbeeld brief opgenomen. Als u er zelf niet uitkomt, dan kan FNV u hierbij helpen. 2.1 WAT BETAALT HET UWV? a. Loon Vaak wordt snel na de faillietverklaring op het bedrijf een voorlichtingsbijeenkomst gehouden, waarbij de curator en het UWV met inschrijfformulieren aanwezig zijn. Het UWV zal tot maximaal 13 weken terug uw achterstallige, nog niet betaalde loon vergoeden. De 13 wekenperiode loopt tot aan de dag waarop u door de curator of werkgever ontslag is aangezegd. Vanaf deze dag begint de opzegtermijn te lopen. U heeft aanspraak op 100% loon gedurende de opzegtermijn (vanaf 1 januari 2016 gaat een maximum gelden). De opzegtermijn voor de curator bedraagt maximaal zes weken. Indien de curator dit niet betaalt, neemt het UWV ook de betaling over de opzegtermijn over. Op deze regel geldt echter een belangrijke uitzondering. Op grond van de wet Flexibiliteit en Zekerheid geldt er voor werknemers die op 1 januari 1999 45 jaar of ouder waren en die op die datum al in dienst van de werkgever waren, overgangsrecht. Als op 1 januari 1999 voor een werknemer een langere opzegtermijn gold, blijft de oude opzegtermijn gelden zolang de werknemer bij dezelfde werkgever in dienst is. De rechter heeft beslist dat deze langere opzegtermijn ook geldt bij faillissement. Indien deze uitzondering voor u geldt, dan moet het UWV de betalingsverplichting over deze langere opzegtermijn overnemen. Let dus goed op als u onder bovenstaande uitzonderingsregeling valt, zo nodig kan FNV u helpen bij het bezwaar maken tegen de beslissing van het UWV. De (faillissement)uitkeringen die u van het UWV krijgt zijn nog geen WW-uitkeringen.
b. Vakantiedagen en vakantiegeld De niet opgenomen vakantiedagen krijgt u over een opbouwperiode van maximaal een jaar vergoed van het UWV. Ook de dagen die u nog tijdens de opzegtermijn hebt opgebouwd tellen mee. Uw vakantiegeld wordt ook door het UWV vergoed over maximaal een jaar voorafgaand aan het einde van de opzegtermijn. c. Pensioenpremie Het komt voor dat werkgevers wel pensioenpremie hebben ingehouden, maar deze niet afgedragen hebben aan het Pensioenfonds. U kunt dit controleren door contact op te nemen met het Pensioenfonds of de curator vragen dit te doen. Als uw loonstrookje laat zien dat er premie ingehouden is, neemt het UWV de betalingsverplichting over het laatste jaar over. 2.2 OVERIGE VORDERINGEN Alles wat het UWV niet hoeft te betalen zal door de curator betaald moeten worden. Daarom is het van belang uw vordering ook bij de curator in te dienen. Het is bij een faillissement altijd de vraag of er genoeg geld is om alle vorderingen te betalen. De curator hoort u op de hoogte te houden over de toestand van de boedel. Ook zal hij u berichten of en hoeveel u uiteindelijk betaald zult krijgen. Bij een groot of ingewikkeld faillissement kan het jaren duren, voordat u definitief bericht krijgt. 7
3. WERKLOOS Wanneer u na afloop van de opzegtermijn niet aansluitend een nieuwe baan heeft, dan moet u een uitkering (meestal WW) aanvragen om in uw onderhoud te kunnen blijven voorzien. Vooraf dient u zich als werkzoekende in te schrijven bij het UWV. 3.1 INSCHRIJVEN BIJ HET UWV Zodra u weet dat u werkloos wordt, moet u zich als werkzoekende inschrijven bij het UWV in uw regio. Het is belangrijk dat u dit snel doet. We raden u aan dit in ieder ge val aan het begin van de opzegtermijn te doen. U doet er dan alles aan om aansluitend een nieuwe werkkring te vinden. Deze inschrijving is een voorwaarde om een WW-uitkering te kunnen krijgen. Bij het UWV kunt u ook uw WW-uitkering aanvragen. De aanvraag wordt vervolgens beoordeeld door het UWV. 3.2 WW-UITKERINGEN Er zijn twee WW-uitkeringen: een korte loongerelateerde en een langere loongerela teerde. Of en op welke uitkering u recht heeft, hangt af van vele regels. De belangrijk ste voorwaarden zijn als volgt: u moet verzekerd zijn voor de WW (dit is zo als u in loondienst bent), u moet onvrijwillig werkloos worden en u moet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Welke uitkering u krijgt is afhankelijk van uw arbeidsverleden. Heeft u de afgelopen 36 weken minimaal 26 weken gewerkt? U heeft dan in ieder geval recht op een korte loongerelateerde uitkering van 3 maanden. Heeft u minder dan 26 weken gewerkt, dan heeft u geen recht op een WW-uitkering en zult u een bijstandsuitkering moeten aanvragen (zie hierna). Heeft u ook in de 5 voorgaande kalenderjaren minimaal gedu rende 4 jaar over in ieder geval 52 dagen loon ontvangen? U heeft dan recht op een langere loongerelateerde WW-uitkering. De lengte van deze langere WW-uitkering wordt gebaseerd op de lengte van uw arbeidsverleden vanaf uw 18e. De WW uitke ring duurt in maanden even lang als het arbeidsverleden in jaren, met een maximum van 38 maanden. (let op: vanaf 1 januari 2016 wijzigt de WW-opbouw en WW-duur voor nieuwe gevallen) Bijvoorbeeld achttien jaar arbeidsverleden geeft recht op achttien maanden WW (zie tabel op de volgende pagina). De hoogte van beide uitkeringen is de eerste twee maanden 75% van uw laatstverdiende loon, de resterende maanden bedraagt het 70% van uw laatstverdiende
ARBEIDSVERLEDEN (IN JAREN) DUUR WW UITKERING 1 3 maanden 2 3 maanden 3 3 maanden 4 4 maanden 5 5 maanden 10 10 maanden 15 15 maanden 20 20 maanden 25 25 maanden 30 30 maanden 35 35 maanden 38 38 maanden 40 38 maanden Tabel Duur WW-uitkering loon. Als uw loon boven het maximum dagloon komt (meer dan 199,95 bruto euro per dag, bedrag juli 2015), krijgt u over het meerdere geen WW-uitkering. 3.3 WANNEER HEEFT U RECHT OP EEN BIJSTANDSUITKERING? Indien u helemaal geen recht heeft op een WW-uitkering of als u na afloop van de WW-uitkering nog geen nieuwe baan heeft gevonden, komt u misschien in aanmerking voor een bijstandsuitkering (Participatiewet). Het recht op een bijstandsuitkering is onder andere afhankelijk van het gezinsinkomen en van uw vermogen. Als u bij aan vang werkloosheid echter ouder bent dan 60 jaar en recht op een WW-uitkering heeft, dan komt u na de WW-uitkering niet in de bijstand, maar in de inkomensvoorziening voor oudere werkloze werknemers (IOW). De IOW heeft geen vermogenstoets en partnerinkomen toets. Als u geboren bent voor 1 januari 1965 dan komt u na de WW-uitkering niet in de bijstand, maar in de inkomensvoorziening voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers (IOAW). De IOAW heeft geen vermogenstoets, dus bijvoorbeeld uw eigen huis blijft buiten schot. De IOAW
kent wel een partnertoets en houdt dus rekening met het inkomen van uw partner. Al deze uitkeringen worden verstrekt door de gemeente waarin u woont. De aanvraag loopt via het UWV. 3.4 VOORSCHRIFTEN UWV EN GEMEENTE Om uw uitkering te krijgen en te houden, moet u voldoen aan alle voorschriften die het UWV of de gemeente stelt, zoals het tijdig insturen van het werkbriefje per week of per 4 weken, ook als u niet gewerkt hebt, en het in voldoende mate solliciteren. Van het UWV of de gemeente krijgt u verschillende folders waarin de voorschriften (bijvoorbeeld wat te doen bij ziekte of vakantie) staan vermeld en uitgelegd. 3.5 VERVROEGD MET PENSIOEN Meerdere pensioenregelingen hebben uitzonderingsbepalingen voor deelnemers die op latere leeftijd werkloos worden om hen in staat te stellen alsnog vervroegd uit te treden. Ook zijn er mogelijkheden om bij werkloosheid de pensioenopbouw door te laten lopen. Wij raden u aan contact op te nemen met uw pensioenfonds of met uw vakbond. 10
4. EEN NIEUWE BAAN! Wij hopen dat u snel een nieuwe baan vindt! Voordat u de nieuwe arbeidsovereen komst tekent, kunt u zich hierover laten adviseren bij FNV. Als u nog geen nieuwe werkkring heeft gevonden kunt u zich bij FNV aanmelden voor loopbaanadvies. Wie weet krijgt u via dit vakbondswerk nieuwe ideeën voor mogelijke functies. Ook deze service wordt alleen aan leden verleend. 4.1 DOORSTART Bij een doorstart wordt een failliet bedrijf door de curator verkocht aan een belangstel lende die de activiteiten wil voortzetten. De curator kan onderzoeken of een doorstart mogelijk is. Daarbij kijkt hij wat het meeste geld oplevert voor de schuldeisers. De curator zal de belangstellenden benaderen of door hen benaderd worden. Hij/zij kan besluiten het bedrijf open te houden om overname aantrekkelijker te maken. In dat geval wordt uw arbeidsovereenkomst misschien niet direct opgezegd en wordt u gevraagd te blijven werken, ondanks het faillissement. Wordt de onderneming doorgestart, dan zal meestal maar een deel van de werknemers een nieuwe arbeidsovereenkomst, met nieuwe arbeidsvoorwaarden aangeboden krijgen. De rechten uit de oude arbeidsovereenkomst vervallen dan. In sommige gevallen kan het zijn dat u van de werkgever een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd krijgt aangeboden, maar dat deze arbeidsovereenkomst niet van rechtswege eindigt. Ook al staat er een einddatum in de arbeidsovereenkomst, dan wordt deze toch gezien als een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan. De werkgever en het werk moeten erg lijken op de oude situatie, dit wordt dan gezien als opvolgend werkgeverschap. En er moet aan de voorwaarden van de ketenregeling worden voldaan: Meer dan drie opeenvolgende contracten of opeenvolgende contracten die samen langer duren dan 2 jaar. Let op: in cao s kan afgeweken worden van de wettelijke ketenregeling! Krijgt u een nieuwe baan aangeboden, dan bent u verplicht deze te accepteren. Bij weigering kunt u namelijk verwijtbaar werkloos zijn, waardoor u geen of een lagere WW-uitkering zult krijgen.
4.2 EEN NIEUWE BAAN BIJ EEN ANDERE WERKGEVER Als u een nieuwe baan vindt bij een ander bedrijf, zult u een nieuwe arbeidsovereen komst aangeboden krijgen. Daarbij is het van belang om bij uw vakbond na te gaan of en zo ja, welke cao van toepassing is. Check of er ook een pensioenregeling is. Als deze er is, maar de regeling wordt uitgevoerd door een ander pensioenfonds, kunt u waardeoverdracht overwegen. Dit moet u binnen 6 maanden aanvragen bij het nieuwe pensioenfonds.
5. VAKBONDSHULP VOOR WERKLOZE LEDEN 5.1 DIENSTVERLENING AAN LEDEN Voor werkzoekende/werkloze leden heeft FNV een op maat gesneden dienstverleningspakket. Zoals onder meer: Loopbaanbegeleiding: u kunt gebruik maken van het loopbaanspreekuur, of zich inschrijven voor een workshop of training bijvoorbeeld over solliciteren of onderhandelen. Wilt u hier meer over weten, kijk dan op onze site op internet: fnv.nl/lidmaatschap/voordelen Advies en begeleiding bij contacten met het UWV en (commerciële) re integratiebedrijven. Cursussen of informatiebijeenkomsten om meer te weten te komen over de sociale zekerheid, re integratie naar betaalde arbeid, de sollicitatieplicht, passend werk etc. Brochures die specifiek zijn geschreven voor werkzoekenden zoals bijvoorbeeld: de Rechtenkaart voor werkzoekenden, Re integratie van werkzoekenden, Rechten en plichten bij ziekte. Deze brochures worden uitgegeven door onze sector Uitkeringsgerechtigden. 5.2 CONTRIBUTIEVERLAGING Bent u werkloos, met pensioen of (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt, dan kunt u in aanmerking komen voor contributieverlaging. Neem daarvoor contact op met onze afdeling Klantenservice. Laat het ons ook even weten als u een nieuwe baan heeft gevonden. Wellicht komt u dan ook in aanmerking voor contributieverlaging. U betaalt namelijk nooit meer dan 1% van uw inkomen.
BIJLAGE BRIEF PREFERENTE CREDITEUREN Geachte heer, mevrouw (naam curator), U treedt op als curator in het faillissement van (naam + adres werkgever). Mijn persoonlijke gegevens zijn: de heer/mevrouw < X>, wonende te <1234 AB te Y>, aan het adres <, nr >. Ik was werkzaam bij gefailleerde en heb nog een aantal openstaande vorderingen. Ik verzoek u om de onderstaande vorderingen te erkennen en te plaatsen op de lijst van voorlopig erkende preferente crediteuren. Ik heb nog tegoed: <Neem hier de vordering(en) op, evt. verwijzen naar bewijsstukken> Ik verzoek u om mij binnen 14 dagen na dagtekening van deze brief van de erkenning en plaatsing van de vordering in kennis te stellen. Hoogachtend 14
COLOFON Uitgave FNV Pers in opdracht van FNV Vormgeving en DTP Studio FNV Fotografie Ingimage Concept & Branddesign BTM Bataafsche Teeken Maatschappij, Rotterdam Druk Boom+Verweij, Mijdrecht Oplage 1000 Order 15350 57561