Capaciteit van VO scholen en leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken

Capaciteit van VO scholen en leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken

In opdracht van: Onderwijs, Jeugd en Zorg (OJZ) Projectnummer: 14193 Merel van der Wouden MSc Lotje Cohen MSc drs. Manilde van der Oord dr. Esther Jakobs Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 0310 Postbus 658, 1000 AR Amsterdam m.van.der.wouden@amsterdam.nl www.os.amsterdam.nl Amsterdam, april 2015 Foto voorzijde: Zeeburgereiland, fotograaf Edwin van Eis (2014) 2

Inhoud Samenvatting en conclusie 4 Inleiding 8 1 Bepaling capaciteit 10 1.1 Methode/werkwijze 10 1.2 Centrum/Zuid 11 1.3 Noord 12 1.4 Oost/Zuidoost 13 1.5 (Nieuw-)West 14 1.6 Loten 15 2 Vergelijking capaciteit en prognose: Centrum/Zuid 18 2.1 Tekort aan leerlingplekken: vooral op gymnasia en havo/vwo scholen 18 2.2 Conclusie: druk blijft groot in Centrum/Zuid 20 3 Vergelijking capaciteit en prognose: Noord 22 3.1 Nieuwbouw lost tekort aan leerlingplekken maar deels op 22 3.2 Conclusie: op meerdere schoolsoorten ontstaan tekorten 23 4 Vergelijking capaciteit en prognose: Oost/Zuidoost 25 4.1 Toename aantal leerlingen deels opgevangen door IJburg College 2, De Hof en nieuwbouw Metis Montessori 25 4.2 Conclusie: Recent gestarte scholen en nieuwbouw vangen groei leerlingaantal op 27 5 Vergelijking capaciteit en prognose: (Nieuw-)West 28 5.1 Klein tekort op een aantal scholen 28 5.2 Conclusie: op meeste scholen geen tekort aan leerlingplekken 30 6 Scenario s nieuwe scholen 31 6.1 Damstede 2 31 6.2 DENISE 33 6.3 De Amsterdamse Mavo 35 6.4 Vinse School 36 6.5 Conclusie: blijvend tekort op havo/vwo scholen en categorale vwo/gymnasium scholen 37 3

Samenvatting en conclusie Uit de jongste leerlingenprognose 2014/ 15 1 blijkt dat het leerlingaantal op het Amsterdamse VO de komende jaren zal gaan groeien. Deze groei zal met 21% in Noord sterker zijn dan gemiddeld in de stad (11%). Het aantal leerlingen op middelbare scholen in Noord ligt echter (fors) lager dan in andere delen van de stad, dus de absolute groei van het aantal leerlingen is alsnog lager in Noord dan in Zuid/Centrum of Oost/Zuidoost. Om inzichtelijk te maken in hoeverre er in de toekomst voldoende capaciteit zal zijn op de scholen of dat er een tekort zal ontstaan aan leerlingplekken, is de capaciteit per school vergeleken met de leerlingenprognose 2014/ 15 per school. Er is aan de hand van de prognose van het aantal leerlingen voor de komende tien jaar een vergelijking gemaakt van de capaciteit ofwel feitelijke bewoning van bestaande en in de nabije toekomst te realiseren nieuwe scholen. Daarnaast is bekeken of er de laatste jaren geloot wordt op de scholen. Loten geeft namelijk een beeld van de huidige druk op de capaciteit van scholen. Grootste tekort op categorale vwo/gymnasia en havo/vwo scholen Een indeling naar type school maakt duidelijk dat er met name op categorale vwo/gymnasia en op havo/vwo scholen een tekort aan leerlingplekken zal ontstaan. Op deze typen scholen zullen de leerlingaantallen sterker groeien dan op andere typen scholen. Dit is voornamelijk een gevolg van de toename van vwo-adviezen die we de laatste jaren zien in de stad. Figuur S.1 Scholen waar wel of niet geloot wordt en wel of niet een tekort aan leerlingplekken ontstaat in schooljaar 2025/ 26, naar soort school (procenten) praktijkonderwijs (n=5) vmbo* (n=23) categoraal vmbo-t (n=7) (brede) scholengemeenschap (n=14) havo/vwo (n=10) categoraal vwo/gymnasium (n=7) % 0 20 40 60 80 100 loten en tekort niet loten en wel tekort loten en geen tekort niet loten en geen tekort overig** *sommige vmbo scholen bieden ook praktijkonderwijs aan **overig: scholen met minder dan 25 plekken te weinig of minder dan 25 plekken over bron: OIS 1 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 4

Ook op brede scholengemeenschappen en categorale vmbo-t scholen is te zien dat bij een groot deel een tekort ontstaat. Bij vmbo-t scholen is dit met name op scholen waar momenteel nog niet geloot wordt. Op het praktijkonderwijs en op vmbo scholen ontstaan er minder problemen. Als er wordt gekeken naar leerlingaantallen zien we op havo/vwo scholen en brede scholengemeenschappen een groter tekort aan plekken ontstaan dan op categorale vwo/gymnasium scholen. Recent gestarte scholen en nieuwbouw lossen tekort leerlingplekken deels op, maar druk op scholen Centrum/Zuid blijft groot In Centrum/Zuid staan veel van de typen scholen die een tekort aan leerlingplekken laten zien. Vergeleken met de andere gebieden is de druk op de scholen in Centrum/Zuid dan ook groot, op de scholen in dit gebied worden ieder jaar namelijk veel leerlingen uitgeloot. De druk op deze scholen zal de komende jaren naar verwachting nog verder toenemen en dus zal het tekort aan leerlingplekken verder toenemen. Dit is te zien in figuur S.2. Op deze figuur staan alle huidige middelbare scholen weergegeven waarbij met een kleurtje is aangegeven of er geloot werd op de school en/of er in de toekomst een tekort of overschot van minimaal 25 leerlingen zal ontstaan. Figuur S.2 Scholen waar wel of niet geloot wordt en wel of niet een tekort aan leerlingplekken ontstaat* Scholen: nooit geloot en in 2025 tekort geloot en in 2025 tekort geloot en in 2025 geen tekort nooit geloot en in 2025 geen tekort overige scholen *Tekort/geen tekort alleen als de school in 2025/ 26 minimaal een tekort of overschot van 25 leerlingplekken zal hebben volgens de prognose. bron: OIS In de overige gebieden (Noord, Oost/Zuidoost en (Nieuw-)West) is de druk op de scholen minder: er worden de afgelopen jaren minder leerlingen uitgeloot dan in Centrum/Zuid. Het leerlingaantal zal echter ook in deze gebieden gaan toenemen, waardoor de druk op de bestaande scholen groter wordt. 5

In Noord, Oost/Zuidoost en (Nieuw-)West zijn recent scholen opgericht, of er staat nieuwbouw van bestaande scholen op de planning. In Noord zal de nieuwbouw van het Hyperion naar verwachting in schooljaar 2016/ 17 gereed zijn. In Oost/Zuidoost zijn IJburg College 2 en Pieter Nieuwland Havo De Hof opgericht en in 2017 zal de nieuwbouw van het Metis Montessori gereed zijn. In (Nieuw-) West zal de nieuwbouw van het Calandlyceum-2 in de zomer van 2017 gereed zijn en het Comenius Lyceum verhuist in 2016 naar een andere locatie. In deze windrichtingen zien we dan ook dat er op de meeste scholen geen tekort aan leerlingplekken zal ontstaan (zie figuur S.2). Toch zijn er ook in deze gebieden een aantal scholen waar wel een tekort zal ontstaan, in Noord zijn dit er meer dan in (Nieuw-)West en Oost/Zuidoost (respectievelijk 5, 4 en 2). Toekomstscenario s: blijvend tekort aan leerlingplekken op havo/vwo scholen en categorale vwo/gymnasium scholen Er zijn vier initiatieven voor nieuwe scholen die recent gestart zijn of gepland zijn vanaf schooljaar 2015/ 16 of 2016/ 17, en die nog niet zijn meegenomen in de leerlingenprognose: Damstede 2 is een extra locatie van de havo/vwo school Damstede in Noord die gaat starten in schooljaar 2015/ 16. Op de nieuwe locatie wordt de onderbouw gevestigd (Damstede 2) en op de huidige locatie komt de bovenbouw (Damstede). Een deel van de huidige leerlingen op Damstede (onderbouw) zal dus overgaan naar Damstede 2; DENISE is een internationale brede scholengemeenschap die in schooljaar 2014/ 15 is gestart in Zuid; de Amsterdamse Mavo is een categorale vmbo-t school op humanistische grondslag die zal starten in schooljaar 2016/ 17; de Vinse School is een brede scholengemeenschap voor creatieve leerlingen die vastlopen op een reguliere school. Deze school zal starten in schooljaar 2015/ 16. Op basis van de toekomstscenario s (per school een optimistisch scenario en een minder optimistisch scenario) van deze vier scholen (zie tabel S.3) is de verwachting dat de scholen het tekort aan leerlingplekken op categorale vmbo-t scholen en brede scholengemeenschappen kunnen gaan oplossen. Het is echter onwaarschijnlijk dat Damstede 2 in Noord (en eventueel het alternatief dat bijvoorbeeld DENISE biedt voor de leerlingen) het tekort aan leerlingplekken op havo/vwo scholen in de hele stad zal gaan oplossen. De nieuwe scholen zullen waarschijnlijk ook weinig veranderen aan het tekort aan leerlingplekken op categorale vwo/gymnasium scholen. Op basis van dit rapport kan niet worden gezegd of de nieuwe scholen qua concept of profiel zullen aansluiten bij de behoeftes van ouders en leerlingen, dit geldt met name voor de specifiekere concepten van DENISE, de Amsterdamse Mavo en de Vinse School. Het nieuwe matchingsysteem dat recent is gestart zal meer inzicht geven in welke scholen daadwerkelijk aantrekkelijk zijn voor ouders en leerlingen. Dit kan ook meer inzicht geven in de levensvatbaarheid van de hierboven beschreven scenario s en in de levensvatbaarheid van mogelijk andere (nieuwe) scholen. 6

Tabel S.3 Toekomstscenario s Damstede 2, DENISE, Amsterdamse Mavo en Vinse school, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) Damstede 2 Scenario 1 Scenario 2 2015 /'16 100 100 2016 /'17 100 150 2017 /'18 100 200 2018 /'19 100 250 DENISE Scenario 1 30 100 150 200 250 300 300 300 300 300 300 Amsterdamse Mavo 2019 /'20 100 300 Scenario 2 30 100 150 200 250 300 350 400 450 450 450 Scenario 1-52 130 208 286 312 312 312 312 312 312 Scenario 2-78 156 234 312 338 364 390 416 416 416 Vinse School Scenario 1 44 88 132 176 220 220 220 220 220 220 220 Scenario 2 44 88 132 176 220 264 300 300 300 300 300 2020 /'21 100 350 2021 /'22 100 400 2022 /'23 100 450 2023 /'24 100 500 2024 /'25 100 500 2025 /'26 100 500 bron: OIS Drie van de vier scholen hebben als wens zich te vestigen in Centrum/ Zuid. In Centrum/Zuid bestaat grote druk op de capaciteit van de bestaande scholen (zie figuur S.2). Dit wil echter niet zeggen dat nieuwe scholen zich ook in dit deel van de stad moeten vestigen. Naast dat er hier weinig tot geen fysieke ruimte voor is, hebben andere nieuwe scholen bewezen dat vestiging in andere delen van de stad ook kans van slagen heeft. Denk bijvoorbeeld aan het Hyperion Lyceum, het Calandlyceum-2 of aan het 4e Gymnasium. Als het concept aansluit bij de behoeftes van Amsterdamse ouders en leerlingen en de school een bepaalde mate van kwaliteit biedt, dan is men bereid hiervoor te reizen. Dit blijkt ook uit de leerlingenpopulatie op scholen in Zuid: veel van deze leerlingen wonen hier niet en zijn dus blijkbaar bereid voor deze scholen verder te reizen. 7

Inleiding In opdracht van OJZ heeft OIS in schooljaar 2013/ 14 voor het eerst de leerlingenprognose 2 voor het VO gemaakt en in schooljaar 2014/ 15 heeft OIS een nieuwe leerlingenprognose 3 gemaakt. Hieruit blijkt dat verwacht wordt dat het leerlingaantal op het Amsterdamse VO in 2015/ 16 zal stijgen met bijna 1.000 leerlingen en dat dit zal doorzetten tot een uiteindelijke stijging van 11% in 2025/ 26. In stadsdeel Noord zal de stijging van het leerlingaantal met 22% aanzienlijk sterker zijn dan gemiddeld in de stad. OJZ en de schoolbesturen willen weten of deze toename van het leerlingaantal zal leiden tot een tekort aan leerlingplekken op scholen, en in hoeverre bestaande plannen voor nieuwe scholen dit zullen oplossen. Om antwoord te geven op deze vragen is een onderzoek in twee delen uitgevoerd. Ten eerste is per windrichting inzichtelijk gemaakt of er in de toekomst een tekort zal ontstaan aan leerlingplekken en waar in de stad en op welk type scholen dit tekort zal zijn. Er is een vergelijking gemaakt van de huisvestingscapaciteit ofwel feitelijke bewoning van bestaande en in de nabije toekomst te realiseren scholen aan de hand van de jongste leerlingenprognose (2014/ 15). Op deze manier is een beeld geschetst per jaar tot en met schooljaar 2025/ 26 van waar er plaatsen nodig zullen zijn voor bepaalde groepen leerlingen en waar eventueel nog plaatsen beschikbaar zijn. 4 Ook de nieuwe capaciteit van bestaande scholen die op korte termijn gerealiseerd zullen worden (Calandlyceum-2, IJburg College 2, nieuwbouw Hyperion en nieuwbouw Metis Montessori) is meegenomen. Verder is rekening gehouden met de huidige druk op scholen. Hiervoor is gekeken op welke scholen in de laatste zes jaar geloot moest worden om inzichtelijk te maken in welke scholen veel interesse is ofwel de druk groot. Er wordt in dit onderzoek naar de situatie per windrichting gekeken omdat dat aansluit bij het Regionaal Plan Onderwijshuisvesting (RPO). In het tweede deel van het onderzoek is onderzocht of plannen voor nieuwe scholen die nog niet zijn meegenomen in de leerlingenprognose het tekort aan leerlingplekken in de stad zullen oplossen. Er is bekeken wat de effecten kunnen zijn van vier initiatieven voor nieuwe scholen die recent gestart zijn of gepland zijn vanaf 2015/ 16 of 2016/ 17: Damstede 2 met Technasium (tweede locatie van Damstede), DENISE, de Amsterdamse Mavo en de Vinse School. Er zijn gesprekken gevoerd met betrokkenen bij deze nieuwe scholen om een goed beeld te krijgen van onder andere het soort school, het gewenste aantal leerlingen en de (gewenste) locatie. Voor alle vier de scholen zijn twee toekomstscenario s uitgewerkt, op basis van een startpunt met een 2 O+S, Leerlingenprognose VO 2013/ 14, Amsterdam, april 2014 3 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 4 Er zijn altijd onzekerheden in een prognose. Zo speelt bij leerlingenprognoses de aantrekkingskracht van de school een grote rol. Deze hangt voor een groot deel af van moeilijk te voorspellen factoren als het imago en de kwaliteit van het onderwijs. Deze zijn voor nieuwe scholen nog niet bekend. In de prognose is uitgegaan van de ontwikkelingen uit het verleden en de huidige situatie. 8

bepaald aantal leerlingen in schooljaar 2015/ 16 of 2016/ 17 en een eindpunt in schooljaar 2025/ 26. Leeswijzer In hoofdstuk 1 gaan we in op de achtergrondgegevens bij de analyse. Eerst wordt uitgelegd hoe de capaciteit in dit onderzoek is bepaald (paragraaf 1.1) en vervolgens wordt per windrichting per school beschreven van welke capaciteit we uitgaan (paragraaf 1.2, 1.3, 1.4 en 1.5). Daarna is in paragraaf 1.6 te zien op welke scholen er de laatste jaren geloot moest worden. Vervolgens wordt per windrichting besproken hoe het aantal leerlingplekken op de bestaande scholen zich de komende jaren zal ontwikkelen ten opzichte van het leerlingaantal volgens de prognose. In hoofdstuk 2 komt windrichting Centrum/Zuid aan bod, in hoofdstuk 3 Noord, in hoofdstuk 4 Oost/Zuidoost en in hoofdstuk 5 (Nieuw-)West. In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op het tweede deel van de onderzoeksvraag: in hoeverre zullen plannen voor nieuwe scholen het tekort aan leerlingplekken in de stad oplossen? Achtereenvolgend worden vier nieuwe of geplande scholen besproken: Damstede 2 met Technasium (paragraaf 6.1), DENISE (paragraaf 6.2), de Amsterdamse Mavo (paragraaf 6.3) en de Vinse School (paragraaf 6.4), met tot slot een concluderende paragraaf (6.5). Voorin het rapport is een samenvatting en een overkoepelende conclusie te vinden. 9

1 Bepaling capaciteit In dit hoofdstuk wordt de capaciteit besproken van de scholen die zal dienen als uitgangspunt voor de analyse. Daarnaast wordt besproken op welke scholen er de laatste jaren geloot moest worden zodat duidelijk is op welke scholen en waar in de stad er momenteel een tekort aan leerlingplekken is. 1.1 Methode/werkwijze Er zijn drie bronnen gebruikt om de capaciteit te bepalen: De feitelijke capaciteit zoals vastgesteld door OJZ op basis van vierkante meters van de schoolgebouwen; De bewoning in 2014/ 15; het aantal leerlingen dat in schooljaar 2014/ 15 op de school zat (gegevens van DUO, peildatum 1 oktober 2014); De gewenste capaciteit die scholen zelf hebben aangegeven in het Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen (RPO). 5 Om de capaciteit te bepalen geldt: Als de bewoning hoger ligt dan de feitelijke capaciteit, dan gaan we uit van de bewoning. Als de feitelijke capaciteit hoger ligt dan de bewoning, dan gaan we uit van de feitelijke capaciteit. Als de gewenste capaciteit lager ligt dan de feitelijke capaciteit en de school hier een goede reden voor heeft, dan gaan we uit van de gewenste capaciteit. Er kan bijvoorbeeld een onderwijsinhoudelijke reden zijn om een gewenste capaciteit te hebben die lager ligt dan de feitelijke capaciteit. Deze stappen worden hierna per windrichting in een tabel uitgewerkt. Hierbij wordt al een eerste analyse gemaakt om te bekijken welke scholen veel voller of leger zijn dan bedoeld (op basis van het aantal vierkante meters). De scholen waarbij sprake is van een uitzondering worden onder elke tabel genoemd. 5 BMC advies, Concept Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen Amsterdam periode 2015-2020; Bijlage 6 Schoolportretten, Amersfoort, september 2014 10

1.2 Centrum/Zuid Tabel 1.1 Uitgangspunt capaciteit scholen in Centrum/Zuid (aantallen) uitgangs- bewoning capaciteit feitelijke bewoning gewenste type school stadsdeel naam school punt hoger dan hoger dan capaciteit 2014 /'15 capaciteit capaciteit capaciteit* bewoning* praktijkonderwijs Zuid Atlant, De 190 205 210 205 - - vmbo Zuid Berkhoff/Hubertus 572 - - 572 - - categoraal vmbo-t (en havo) Zuid Mediacollege Amsterdam - 291 300 291 - - Zuid Tobiasschool 408 167-408 - 241 Zuid Zuiderlicht 420 392-420 - 28 Zuid Apollo, de 264 231 240 264-33 Zuid IVKO 444 443 475 444 - - Zuid Sweelinck College 600 591 600 600 - - Zuid MLA MAVO 352 381-381 29 - brede scholengemeenschap Zuid Berlage Lyceum 1.100 1.177 1.100 1.177 77 - Cheider, Joodse Zuid Kindergemeenschap 52 37 50 52 - - Zuid Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert 936 823 950 936-113 Zuid Geert Groote College Amsterdam 836 820 860 836 - - Zuid Maimonides, Joodse Scholengemeenschap 170 166 200 170 - - Zuid Spinoza Lyceum Daltonscholengemeenschap 1.250 1.259 1.240 1.259 - - havo/vwo school Zuid Fons Vitae Lyceum 1.011 995 1.025 1.011 - - categoraal vwo/gymnasium internationale school *verschil ten minste 25 leerlingen Zuid Gerrit van der Veen College 707 914 800 914 207 - Zuid Hervormd Lyceum Zuid 718 944 935 935 226 - Zuid Nicolaas Lyceum, Sint 1.200 1.194 1.185 1.200 - - Zuid Montessori Lyceum Amsterdam 1.668 1.436 1.850 1.668-232 Zuid Amsterdams Lyceum, Het 620 1.086 1.090 1.086 466 - Centrum Barlaeus Gymnasium 581 824 830 824 243 - Zuid Ignatiusgymnasium 800 776 800 800 - - Zuid Vossius Gymnasium 787 802 805 802 - - Zuid AICS 500 413 640 500-87 Zuid DENISE - 115 - - - - Groen= feitelijke capaciteit (bron: OJZ) Geel= bewoning 2014/ 15 (bron: DUO) Blauw= gewenste capaciteit (bron: BMC advies) In Centrum/Zuid gaan we voor bijna alle scholen uit van of de feitelijke capaciteit, of de huidige bewoning, Voor drie scholen maken we een aanpassing: De Berkhoff (in Oost) en Hubertus (in West) zijn op weg naar één school op de Zuidas per 1 augustus 2015. De nieuwe locatie ligt in Centrum/Zuid (totaal 5.654 m2, voor 572 leerlingen). Vanaf schooljaar 2015/ 16 gaan we daarom uit van een locatie in dit gebied. AICS heeft plannen voor nieuwbouw, maar het is nog onbekend wanneer dit klaar is. Daarom gaan we uit van situatie nu (feitelijke capaciteit minus het deel dat door leerlingen in PO wordt gebruikt). Bij het Hervormd Lyceum Zuid gaan we uit van de gewenste capaciteit. Bij zes scholen is de huidige bewoning hoger dan de vastgestelde capaciteit. Bij vier van de zes scholen scheelt dit fors, er zitten meer leerlingen in het gebouw dan waar het gebouw normatief voor bedoeld is: het Amsterdams Lyceum, het Barlaeus Gymnasium, het Hervormd Lyceum Zuid 11

en het Gerrit van der Veen College. Dit is een bewuste keuze van betreffende scholen en mogelijk door efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte. Bij zes scholen is de capaciteit juist hoger dan de bewoning. Bij twee scholen gaat het om een groot verschil en is er sprake van zogenoemde leegstand 6, namelijk bij de Tobiasschool en bij het Montessori Lyceum Amsterdam. 1.3 Noord Tabel 1.2 Uitgangspunt capaciteit scholen in Noord (aantallen) uitgangs- bewoning capaciteit feitelijke bewoning gewenste type school stadsdeel naam school punt hoger dan hoger dan capaciteit 2014 /'15 capaciteit capaciteit capaciteit* bewoning* praktijkonderwijs Noord Kolom praktijkcollege Noord 220 208 210 220 - - vmbo Noord B. Nieuwentijt Coll. `t Hogelant 166 81 100 100-85 categoraal vmbot (en havo) havo/vwo school categoraal vwo/gymnasium *verschil ten minste 25 leerlingen Noord Bredero Beroepscollege 872 354 500 500-518 Noord Clusius College Amsterdam - 243 350 243 - - Noord Rosa Beroepscollege Zorg en Welzijn 312 244-312 - 68 Noord Rosa/Waterlant (per 2016/ 17 samen op adres Waterlant) 600 - - 600 - - Noord Waterlant Beroepsopleidingen IJdoorn 508 315-508 - 193 Noord Bredero Mavo 700 276 550 550-424 Noord Over-Y College 630 619 700 630 - - Noord De nieuwe HAVO (Bredero Lyceum) 940 432 600 940-508 Noord Damstede 1.010 1.090 1.200 1.090 80 - Noord Hyperion Lyceum - 501 810 501 - - Groen= feitelijke capaciteit (bron: OJZ) Geel= bewoning 2014/ 15 (bron: DUO) Blauw= gewenste capaciteit (bron: BMC advies) In Noord gaan we voor de meeste scholen uit van of de feitelijke capaciteit, of van de huidige bewoning. Bij drie scholen gaan we uit van de gewenste capaciteit, bij het Bredero Beroepscollege, de Bredero Mavo en t Hogelant. Hiervoor heeft het schoolbestuur inhoudelijke redenen en bovendien zitten op deze locaties ook MBO'ers. We kunnen hier in het kader van de gewenste analyse dus niet uitgaan van de feitelijke capaciteit. We gaan daarom uit van de gewenste capaciteit. In overleg met OJZ gaan we voor het Damstede uit van de gewenste capaciteit na oprichting van een tweede vestiging: 300 leerlingen van de huidige gewenste capaciteit van 1.200 leerlingen zullen meegaan naar deze nieuwe locatie. Voor de berekening in het eerste deel van het rapport gaan we echter uit van de huidige bewoning (1.090 leerlingen). Daarnaast maken we voor enkele scholen nog een aanpassing: Medio 2016 gaan Rosa Beroepscollege en Waterlant College IJdoorn samen als nieuwe school op het adres van Waterlant. Op deze locatie komt nieuwbouw met een capaciteit van 600 leerlingen. 6 Er is sprake van leegstand als op basis van de feitelijke normatieve huisvestingscapaciteit meer ruimte voor leerlingen in het schoolgebouw beschikbaar is dan het aantal leerlingen dat op enig moment daar schoolgaand is. Dit kan diverse oorzaken hebben en betekent niet dat deze plekken automatisch een oplossing kunnen betekenen voor leerlingengroei of ruimtegebrek elders. Dat hangt mede af van het type school, onderwijsniveau en populariteit. 12

Nieuwbouw van Hyperion is in 2017 gereed. Vanaf 2017/ 18 gaan we daarom uit van de gewenste capaciteit. Bij de meeste scholen in Noord is de capaciteit hoger dan de huidige bewoning. Bij De nieuwe HAVO (Bredero Lyceum), het Bredero Beroepscollege en de Bredero Mavo is dit verschil relatief groot en is er dus formeel sprake van leegstand van onderwijshuisvesting VO. 1.4 Oost/Zuidoost Tabel 1.3 Uitgangspunt capaciteit scholen in Oost/Zuidoost (aantallen) uitgangspunt hoger dan hoger dan bewoning capaciteit feitelijke bewoning gewenste stadsdeel naam school capaciteit 2014 /'15 capaciteit capaciteit capaciteit* bewoning* praktijkonderwijs Zuidoost Dreef, de 172 180 200 180 - - Oost Luca 250 169 175 250-81 vmbo** Oost Montessori College Oost 1.100 962 1.300 1.100-138 brede scholengemeenschap havo/vwo school Oost Stelle College 400 263 400 400-137 Oost Berkhoff, de - ROC van Amsterdam 167 251-251 84 - Zuidoost Bindelmeer College 773 481-773 - 292 Oost College De Meer 763 517-763 - 246 Zuidoost ROC op maat ZO - 66-66 - - Oost Wellantcollege Linnaeus - 333 400 333 - - Oost Metis Montessori 523 815 975 815 292 - Oost IJburg College 1 1.300 925-1.300-375 Oost IJburg College 2 900 448-900 - 452 Zuidoost Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1.455 1.611 1.650 1.611 156 - Zuidoost Reigersbos Scholengemeenschap 1.135 829 820 1.135-306 Oost Pieter Nieuwland College (incl. Havo De Hof) 1.550 1.154-1.550-396 categoraal vwo/gymnasium *verschil ten minste 25 leerlingen **sommige scholen bieden ook praktijkonderwijs aan Oost Cygnus Gymnasium 800 734 800 800-66 Groen= feitelijke capaciteit (bron: OJZ) Geel= bewoning 2014/ 15 (bron: DUO) Blauw= gewenste capaciteit (bron: BMC advies) In Oost/Zuidoost gaan we voor de meeste scholen uit van of de feitelijke capaciteit, of van de huidige bewoning. Voor twee scholen maken we een aanpassing: De nieuwbouw van het Metis Montessori is gereed in 2017. Vanaf schooljaar 2017/'18 gaan we in de berekeningen daarom uit van de gewenste capaciteit. Voor het Pieter Nieuwland geldt dat ze sinds het huidige schooljaar zijn gestart met een HAVO-dependance, De Hof. In ons capaciteitsoverzicht gaan we uit van de totale capaciteit van het Pieter Nieuwland inclusief de leerlingen en de ruimte van De Hof. Bij drie scholen is de huidige bewoning hoger dan de vastgestelde capaciteit. Bij het Metis Montessori en de Open Schoolgemeenschap Bijlmer scheelt dit fors. Hier zitten dus meer leerlingen in het gebouw dan waar het gebouw voor bedoeld is. De nieuwbouw van het Metis Montessori zal in 2017/ 18 gereed zijn, dus dan verandert de situatie. Bij de meeste scholen in Oost/Zuidoost is de capaciteit juist hoger dan de huidige bewoning. Dit geldt met name voor het 13

IJburg College (1&2), het Pieter Nieuwland College, de Reigersbos Scholengemeenschap, het Bindelmeer College en College De Meer. Bij deze scholen is dus sprake van enige mate van leegstand. In sommige gevallen gaat dit om nieuwe scholen die nog vol moeten groeien, zoals het IJburg College 2 en Havo De Hof van het Pieter Nieuwland College. 1.5 (Nieuw-)West Tabel 1.4 Uitgangspunt capaciteit scholen in (Nieuw-)West (aantallen) uitgangspunt hoger dan hoger dan bewoning capaciteit feitelijke bewoning gewenste stadsdeel naam school capaciteit 2014 /'15 capaciteit capaciteit capaciteit* bewoning* praktijkonderwijs Nieuw-West Plein, Het 208 214 210 214 - - vmbo** West Hubertus Vakschool 539 290-539 - 249 categoraal vmbo-t (en havo) brede scholengemeenschap Nieuw-West Wellantcollege Sloten - 408 450 408 - - West ROC op maat West 256 71-256 - 185 Nieuw-West Calvijn met Junior College 650 484 750 650-166 Nieuw-West Iedersland College 350 248-350 - 102 Nieuw-West Mundus College 1.394 971 1.100 1.100-423 West Marcanti College 767 677 700 767-90 West Wissel, De 186 55 50 186-131 West Huygens College 550 494-550 - 56 Nieuw-West Meridiaan College - 301 500 301 - - Nieuw-West Hervormd Lyceum West 829 839 950 839 - - Nieuw-West Calandlyceum 1.650 1.892 1.800 1.892 242 - Nieuw-West Calandlyceum - 2 250 405 1.300 405 155 - havo/vwo school Nieuw-West Comenius Lyceum 585 747 900 747 162 - West Cartesius Lyceum 655 773 753 773 118 - categoraal vwo/gymnasium *verschil ten minste 25 leerlingen **sommige scholen bieden ook praktijkonderwijs aan West 4e Gymnasium 800 756 800 800-44 Groen= feitelijke capaciteit (bron: OJZ) Geel= bewoning 2014/ 15 (bron: DUO) Blauw= gewenste capaciteit (bron: BMC advies) In (Nieuw-)West gaan we voor de meeste scholen uit van of de feitelijke capaciteit, of van de huidige bewoning. Bij het Mundus College gaan we uit van de gewenste capaciteit omdat dit een onderwijsinhoudelijke reden heeft (o.a. vanwege doelgroep en schoolveiligheid). Voor enkele scholen in (Nieuw-)West maken we een aanpassing: De nieuwbouw van het Calandlyceum-2 zal medio 2017 gereed zijn. Vanaf 2017/ 18 gaan we daarom uit van de gewenste capaciteit. Het Comenius Lyceum gaat in 2016 over naar een andere locatie. Vanaf schooljaar 2016/ 17 gaan we daarom uit van een capaciteit van 900 leerlingen. Bij vier scholen is de huidige bewoning hoger dan de vastgestelde capaciteit, namelijk bij het Calandlyceum, het Comenius Lyceum, het Calandlyceum-2 en het Cartesius Lyceum. Hier zitten dus meer leerlingen in het gebouw dan waar het gebouw voor bedoeld is. Het Comenius Lyceum gaat echter in 2016 over naar een andere locatie, dus dan verandert de situatie. Het Calandlyceum-2 zal medio 2017 gereed zijn, dus op het Calandlyceum zal de bezetting dan waarschijnlijk weer naar 1.800 leerlingen gaan. 14

Bij veel scholen in (Nieuw-)West is de capaciteit juist (fors) hoger dan de huidige bewoning. Dit geldt met name voor het Mundus College, de Hubertus Vakschool en ROC op maat West. Bij deze scholen is dus sprake van leegstand. Vanaf schooljaar 2015/ 16 gaat de Hubertus Vakschool echter samen met de Berkhoff, dus dan verandert ook bij deze school de situatie. 1.6 Loten Naast de capaciteit en de prognose cijfers moet er bij plannen voor nieuwe scholen ook rekening gehouden worden met scholen die veel leerlingen uitloten. Dit zegt namelijk iets over interesse in bepaalde scholen: scholen die leerlingen moeten uitloten zijn blijkbaar scholen waar veel leerlingen naartoe willen. In tabel 1.5 staan de uitgelote leerlingen per school in de laatste zes jaar. Op scholen in Centrum/Zuid moet altijd veel geloot worden, wat betekent dat de interesse in scholen in dit gebied erg groot is. In de andere windrichtingen wordt minder geloot en als er wordt geloot is dit op categorale gymnasia, havo/vwo scholen of brede scholengemeenschappen. Zo hoeft er in Noord alleen geloot te worden op het Damstede en het Hyperion Lyceum. In Oost/Zuidoost zien we in de laatste jaren dat er (bijna) jaarlijks leerlingen uitgeloot worden op het IJburg College, het Pieter Nieuwland College en de OSB. In (Nieuw-) West is de laatste jaren met name sprake van loting op het Calandlyceum en het Cartesius Lyceum. 15

Tabel 1.5 Aantal uitgelote leerlingen, loting eerste ronde (aantallen) 2014/'15 2013/'14 2012/'13 2011/'12 2010/'11 2009/'10 Barlaeus Centrum - 9-25 24 - Fons Vitae Zuid 31 11-40 69 108 Geert Groote Zuid 44-23 16 25 - Gerrit vd Veen Zuid 26-29 27 63 - Amsterdams Lyceum Zuid - 26-46 58 9 Hervormd Lyceum Zuid Zuid - - 8 17 - - Vossius Gymnasium Zuid - - - 32 - - Ignatius Zuid 17 24 42 16 24 46 IVKO Zuid 10-31 15 29 - Mediacollege Zuid 8 27 23 - - - Montessori Lyceum (MLA) Zuid - - - - 19 55 Sint Nicolaas Zuid 76 74-3 - - Spinoza Lyceum Zuid 76 26 90 75 105 64 totaal Centrum/Zuid 288 197 246 312 416 282 Damstede Noord 11 - - - 36 19 Hyperion Lyceum Noord 38 - - - - - totaal Noord 49 - - - 36 19 IJburg College Oost 41 127 29 44 50 49 Pieter Nieuwland Oost - 32-31 33 - Open Schoolg. Bijlmer Zuidoost 30 40 44 - - - totaal Oost/Zuidoost 71 199 73 75 83 49 Het 4e Gymnasium West - - - 26 32 50 Calandlyceum Nieuw-West 50-70 30 56 50 Cartesius Lyceum Nieuw-West 60 6 44 - - - Wellantcollege Sloten Nieuw-West - - - 12 - - totaal (Nieuw-)West 110 6 114 68 88 100 bron: OJZ Belangrijk om te weten is dat de leerlingenprognose 2014/ 15 is gebaseerd op de situatie ná het loten en niet op het aantal leerlingen dat bij de eerste inschrijving naar de verschillende scholen wil. Bij de scholen waarop geloot wordt is al jarenlang sprake van een stabiel leerlingaantal, omdat zij aan hun maximale capaciteit zitten. De leerlingenprognose 2014/ 15 is berekend op basis van de leerlingaantallen per middelbare school van de voorgaande drie jaar (bij scholen waar geloot wordt is dit meestal stabiel). Er zijn twee redenen waarom een school groeit in de prognose. De eerste is als er in de afgelopen drie jaar sprake was van groei van de school. Deze groei wordt dan in de prognose met een afvlakkende trend van drie jaar doorgezet. De tweede reden is dat het leerlingaantal in het voedingsgebied van de school groeit. Dus dat er in de gebieden waar de leerlingen van een school wonen sprake is van een groei van het aantal kinderen. 7 Scholen die de afgelopen drie jaar een stabiel leerlingenaantal hebben en waarvan de leerlingenaantallen in de voedingsgebieden niet groeien, zullen in de prognose dus ook stabiel blijven, ook al loten ze jaarlijks leerlingen uit. Daarom kijken we in de rest van dit onderzoek niet 7 Zie het onderzoeksrapport voor een gedetailleerde uitleg van de leerlingenprognose: OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 16

alleen naar een vergelijking tussen de capaciteit en de prognose maar ook of scholen de afgelopen jaren hebben moeten loten. Centrale matching Vanaf schooljaar 2015/ 16 gaat het toewijzen van leerlingen aan middelbare scholen anders dan in de jaren ervoor. De schoolbesturen stappen namelijk over op het systeem Centrale matching. 8 Hiermee zullen de schoolbesturen en de gemeente meer zicht krijgen op de daadwerkelijke voorkeursscholen van leerlingen, omdat verwacht wordt dat zij zich minder strategisch zullen inschrijven. 8 http://www.amsterdam.nl/onderwijs-jeugd/voortgezet-onderwijs/centrale-matching/ 17

2 Vergelijking capaciteit en prognose: Centrum/Zuid In dit hoofdstuk worden de capaciteit van scholen in Centrum/Zuid en de leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken. In totaal zal de toename van het aantal leerlingen tot en met 2024/ 25 naar verwachting 8% zijn, wat neerkomt op ongeveer 1.400 extra leerlingen in Zuid en Centrum. Omdat het aantal leerlingen vooral op scholen die hogere niveaus aanbieden stijgt, is deze stijging dan ook vooral terug te zien bij de scholengemeenschappen (+300 leerlingen), havo/vwo scholen (+500) en vwo scholen (+200). Daarnaast is de verwachting dat er meer leerlingen internationaal onderwijs zullen volgen, en de enige scholen die dit aanbieden zitten in Zuid. 9 2.1 Tekort aan leerlingplekken: vooral op gymnasia en havo/vwo scholen In tabel 1.5 in paragraaf 1.6 is te zien dat er op veel scholen in Centrum/Zuid geloot moet worden. De interesse in scholen in deze windrichting is dus groot. Tabel 2.1 laat zien dat de druk op scholen hier de komende jaren groot zal blijven: er zal in de komende tien jaar op meerdere scholen in Centrum/Zuid een tekort aan leerlingplekken ontstaan. 9 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 18

Tabel 2.1 Prognose t.o.v. capaciteit leerlingplekken in Centrum/Zuid, naar type school, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) capa citeit prog nose 2015/ 2015 '16 /'16 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 capaciteit t.o.v. prognose pro Atlant, De 205 206-1 -2-2 -1-3 -4-8 -12-15 -16-15 vmbo categoraal vmbo-t (en havo) brede scholengemeenschap havo/vwo school categoraal vwo/ gymnasium internationale school Berkhoff/ Hubertus* 572 550 22 17 16 16 15 14 10 5-1 -3-2 Mediacollege A dam 291 288 3 1 1 0-1 -4-8 -12-16 -19-18 Tobiasschool 408 172 236 234 233 234 233 232 229 227 224 223 224 Zuiderlicht 420 395 25 22 22 22 20 18 12 7 0-2 -1 Apollo, de 264 234 30 28 28 28 26 24 22 19 17 17 17 IVKO 444 435 9 10 8 6 7 7 4 1-1 0 1 Sweelinck College 600 612-12 -19-21 -20-22 -27-37 -46-56 -62-61 MLA MAVO 381 396-15 -27-31 -32-31 -33-38 -42-46 -49-50 Berlage Lyceum 1.177 1.176 1-8 -14-14 -11-16 -31-43 -55-59 -61 Cheider, Joodse Kindergemeenschap 52 36 16 17 17 17 16 16 16 15 15 14 14 Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert 936 840 96 86 82 78 79 72 63 57 47 42 37 Geert Groote College Amsterdam 836 848-12 -32-42 -46-46 -50-57 -62-68 -71-72 Maimonides, Joodse Scholengemeenschap 170 168 2-2 -4-5 -6-8 -11-13 -14-15 -16 Spinoza Lyceum 1.259 1.274-15 -32-43 -49-50 -57-68 -76-86 -88-91 Fons Vitae Lyceum 1.011 997 14 4-4 -9-10 -14-23 -30-39 -42-43 Gerrit van der Veen College 914 933-19 -40-50 -55-57 -60-68 -76-83 -84-84 Hervormd Lyceum Zuid 935 951-16 -27-34 -39-41 -45-53 -59-65 -67-67 Nicolaas Lyceum, Sint 1.200 1.233-33 -56-68 -75-76 -83-92 -101-111 -115-116 Montessori Lyceum Amsterdam 1.668 1.484 184 143 117 101 97 90 73 58 45 41 39 Amsterdams Lyceum, Het 1.086 1.089-3 -14-21 -27-28 -35-45 -51-59 -63-65 Barlaeus Gymnasium 824 835-11 -25-34 -38-40 -41-50 -57-64 -65-64 Ignatiusgymnasium 800 774 26 22 17 14 12 8 1-5 -10-13 -14 Vossius Gymnasium 802 805-3 -15-23 -27-30 -36-46 -54-61 -66-68 AICS 500 451 49 33 28 25 22 17 11 6 3 0-2 DENISE - 128 - - - - - - - - - - - * School start in 2015/ 16. De capaciteit en prognose van deze school zijn daarom gebaseerd op dat jaar. bron: OIS In tabel 2.2 staan de scholen waar in 2024/ 25 een tekort van minimaal 25 leerlingplekken zal gaan ontstaan. Er zal in Centrum/Zuid een tekort ontstaan op verschillende soorten scholen. Ten eerste zien we een duidelijk tekort op de categorale vwo/gymnasia in Centrum/Zuid: op het Amsterdams Lyceum, het Vossius Gymnasium en het Barlaeus Gymnasium. Daarnaast zien we ook een duidelijk tekort op havo/vwo scholen, namelijk op het Gerrit van der Veen College, op het Sint Nicolaas Lyceum, op het Hervormd Lyceum Zuid en op het Fons Vitae Lyceum. Verder zien we nog een tekort ontstaan op de brede scholengemeenschappen het Spinoza Lyceum, het Geert Groote College en het Berlage Lyceum. Tot slot zien we een tekort aan leerlingplekken ontstaan op de categorale vmbo-t scholen het Sweelinck College en MLA MAVO. 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 19

Tabel 2.2 Tekort leerlingplekken Centrum/Zuid, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 Sweelinck College -12-19 -21-20 -22-27 -37-46 -56-62 -61 MLA MAVO -15-27 -31-32 -31-33 -38-42 -46-49 -50 categoraal vmbo-t -27-46 -52-52 -53-60 -75-88 -102-111 -111 Berlage Lyceum 1-8 -14-14 -11-16 -31-43 -55-59 -61 Geert Groote College Amsterdam -12-32 -42-46 -46-50 -57-62 -68-71 -72 Spinoza Lyceum -15-32 -43-49 -50-57 -68-76 -86-88 -91 brede scholengemeenschap -26-72 -99-109 -107-123 -156-181 -209-218 -224 Fons Vitae Lyceum 14 4-4 -9-10 -14-23 -30-39 -42-43 Gerrit van der Veen College -19-40 -50-55 -57-60 -68-76 -83-84 -84 Hervormd Lyceum Zuid -16-27 -34-39 -41-45 -53-59 -65-67 -67 Nicolaas Lyceum, Sint -33-56 -68-75 -76-83 -92-101 -111-115 -116 havo/vwo school -54-119 -156-178 -184-202 -236-266 -298-308 -310 Amsterdams Lyceum, Het -3-14 -21-27 -28-35 -45-51 -59-63 -65 Barlaeus Gymnasium -11-25 -34-38 -40-41 -50-57 -64-65 -64 Vossius Gymnasium -3-15 -23-27 -30-36 -46-54 -61-66 -68 categoraal vwo/gymnasium -32-69 -93-107 -113-127 -156-177 -199-209 -212 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -124-291 -385-431 -442-497 -608-697 -793-831 -842 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS 2.2 Conclusie: druk blijft groot in Centrum/Zuid Concluderend kunnen we stellen dat de druk op de scholen in Centrum/Zuid groot is en groot zal blijven. In figuur 2.3 is te zien dat er op veel scholen al geloot wordt en dat op bijna al deze scholen een tekort aan leerlingplekken gaat ontstaan in 2025/ 26. 20

Figuur 2.3 Huidige en toekomstige capaciteit van scholen in Centrum/Zuid* Nooit geloot Sweelinck Berlage CSB Tobiasschool In 2025 tekort In 2025 geen tekort HLZ Fons Vitae lyceum Amsterdams Lyceum Sint Nicolaas Geert Groote College Barlaeus Vossius Spinoza Gerrit van der Veen College MLA MAVO MLA Geloot *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort of overschot van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS/OJZ/DUO/BMC-advies 21

3 Vergelijking capaciteit en prognose: Noord In dit hoofdstuk worden de capaciteit van scholen in Noord en de leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken. Uit de leerlingenprognose 2014/ 15 blijkt dat in Noord sprake is van de relatief grootste groei in leerlingaantallen. Dit is een gevolg van de vele plannen voor nieuwbouw in dit stadsdeel. De verwachting is dat er tot en met 2024/ 25 bijna 1.000 leerlingen bij zullen komen, een stijging van 21%. In absolute aantallen is de stijging in Noord echter lager dan Zuid/Centrum en Oost/ Zuidoost. Het aantal leerlingen in dit gebied is namelijk lager dan in de andere gebieden. De stijging is in Noord op alle onderwijssoorten terug te zien, wat een gevolg is van een groei in de basisgeneratie. Op het Hyperion Lyceum, de enige categorale vwo-school in Noord is de groei sterker, dat komt omdat deze school recent gestart is. 10 3.1 Nieuwbouw lost tekort aan leerlingplekken maar deels op In tabel 1.5 in paragraaf 1.6 is te zien dat er twee scholen zijn in Noord waar geloot moet worden. Uit de leerlingenprognose blijkt dat het leerlingaantal in Noord flink zal gaan stijgen in de toekomst, de druk op de scholen in dit gebied zal dus toenemen. In tabel 3.1 is te zien dat op de scholen waar momenteel al geloot moet worden, het Damstede en het Hyperion Lyceum, ook in de toekomst druk zal blijven bestaan. Tabel 3.1 Prognose t.o.v. capaciteit leerlingplekken in Noord, naar type school, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) capaci progn teit ose capaciteit t.o.v. prognose 2015/' 16 2015 /'16 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 praktijkonderwijs Kolom praktijkcollege 220 208 12 9 8 6 3 0-6 -12-17 -19-21 vmbo B. Nieuwentijt Coll. `t Hogelant 100 95 5-6 -7-8 -9-10 -12-12 -14-15 -15 Bredero Beroepscollege 500 348 152 154 154 152 149 142 132 121 112 107 103 categoraal vmbo-t (en havo) havo/vwo school Clusius College 243 249-6 -9-9 -11-13 -17-23 -31-36 -39-42 Rosa Zorg en Welzijn 312 247 65 - - - - - - - - - - Rosa/Waterlant* - - - -58-60 -65-70 -80-96 -112-127 -135-140 Waterlant Ber. IJdoorn 508 316 192 - - - - - - - - - - Bredero Mavo 550 255 295 301 302 300 298 293 287 279 273 270 267 Over-Y College 630 611 19 20 24 19 19 14 1-14 -23-29 -35 De nieuwe HAVO (Bredero Lyceum) 940 457 483 460 442 437 435 428 417 405 396 391 384 Damstede 1.090 1.131-41 -63-65 -75-75 -86-103 -118-132 -136-139 cat. vwo/gymn. Hyperion Lyceum 501 619-118 -224-8 -43-70 -74-83 -94-103 -104-106 * School start in 2016/ 17. De capaciteit en prognose van deze school zijn daarom gebaseerd op dat jaar. bron: OIS 10 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 22

In tabel 3.2 staan de scholen weergegeven waarop in 2024/ 25 een tekort van minimaal 25 leerlingplekken zal gaan ontstaan. De scholen waarop het grootste tekort zal ontstaan zijn Rosa/Waterlant 11, Damstede en het Hyperion Lyceum. Daarnaast ontstaat er een klein tekort aan leerlingplekken op het Clusius College 12 en op het Over-Y College. Op het Damstede zal een tekort ontstaan aan leerlingplekken, maar deze school wil gaan uitbreiden met een nieuwe nevenvestiging in Noord (Damstede 2). Dit zou het tekort aan plekken kunnen oplossen. In hoofdstuk 6 wordt het toekomstscenario van Damstede 2 met Technasium verder onderzocht. De nieuwbouw van Hyperion zal naar verwachting in schooljaar 2016/ 17 gereed zijn. Zoals te zien is in tabel 3.2 zal het nieuwe gebouw een deel van het tekort aan leerlingplekken oplossen, maar zal er later weer een tekort aan leerlingplekken ontstaan. Tabel 3.2 Tekort leerlingplekken Noord, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 Clusius College Amsterdam -6-9 -9-11 -13-17 -23-31 -36-39 -42 Rosa/Waterlant* - -58-60 -65-70 -80-96 -112-127 -135-140 vmbo school -6-67 -69-76 -83-97 -119-143 -163-174 -182 Over-Y College vmbo-t 19 20 24 19 19 14 1-14 -23-29 -35 Damstede havo/vwo -41-63 -65-75 -75-86 -103-118 -132-136 -139 Hyperion Lyceum categoraal vwo -118-224 -8-43 -70-74 -83-94 -103-104 -106 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -146-334 -118-175 -209-243 -304-369 -421-443 -462 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 3.2 Conclusie: op meerdere schoolsoorten ontstaan tekorten Concluderend kunnen we stellen dat het leerlingaantal zal groeien in Noord maar dat met de nieuwbouw van het Hyperion al een deel van het tekort aan leerlingplekken wordt opgevangen. Daarnaast is er een plan van Damstede om te gaan uitbreiden. Ook dit zal een deel van het tekort oplossen. In figuur 3.3 is te zien dat er een aantal scholen zijn waar de druk echter duidelijk zal toenemen. Op twee van deze scholen, het Hyperion Lyceum en Damstede, wordt momenteel al geloot. Op andere scholen zal in de toekomst echter geen probleem ontstaan en zoals we eerder zagen hebben deze scholen nog genoeg plek om leerlingen op te nemen. 11 Leerlingenprognose van Rosa en Waterlant samengenomen vanaf schooljaar 2016/ 17. 12 Huisvesting van deze school is geen gemeentelijke verantwoordelijkheid. 23

Figuur 3.3 Huidige en toekomstige capaciteit van scholen in Noord* Nooit geloot Rosa/Waterlant Over Y College Clusius College Bredero Beroepscollege Bredero MAVO Nieuwe HAVO In 2025 tekort In 2025 geen tekort Hyperion Damstede Geloot *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort of overschot van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS/OJZ/DUO/BMC-advies 24

4 Vergelijking capaciteit en prognose: Oost/Zuidoost In dit hoofdstuk worden de capaciteit van scholen in Oost/Zuidoost en de leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken. In de windrichting Oost/Zuidoost zal het aantal leerlingen met 13% groeien van 9.738 in 2014/ 15 tot 11.041 in 2024/ 25. Er komen dus in totaal 1.300 leerlingen bij. In Oost is de toename van het leerlingaantal vooral zichtbaar op IJburg. Deze kinderen hoeven echter niet allemaal op IJburg naar school te gaan. De groei is voornamelijk te zien bij de nieuwe scholen in het stadsdeel: IJburg College 1&2 en bij de nieuwe Havo dependance De Hof van het Pieter Nieuwland College. 13 4.1 Toename aantal leerlingen deels opgevangen door IJburg College 2, De Hof en nieuwbouw Metis Montessori In tabel 1.5 in paragraaf 1.2 is te zien dat er op dit moment twee scholen zijn in Oost/Zuidoost waar (bijna) elk jaar geloot moet worden, namelijk het IJburg College en de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB). Met de start van IJburg College 2 zien we in tabel 4.1 dat de druk op het IJburg College afneemt. De nieuwbouw van het Metis Montessori zal vanaf schooljaar 2017/ 18 gereed zijn en in tabel 4.1 is te zien dat deze nieuwbouw vanaf dat schooljaar ook een deel van het tekort aan leerlingplekken oplost. 13 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 25

Tabel 4.1 Prognose t.o.v. capaciteit leerlingplekken in Oost/Zuidoost, naar type school, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) capaci progn teit ose capaciteit t.o.v. prognose 2015/ '16 2015 /'16 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 praktijkonderwijs Dreef, de 180 185-5 -7-6 -4-6 -6-10 -15-18 -18-17 vmbo** brede scholengemeenschap havo/vwo school categoraal vwo/gymnasium Luca 250 172 78 78 77 77 76 75 72 69 66 65 65 Berkhoff, de - ROC van Amsterdam* - 255 - - - - - - - - - - - Bindelmeer College 773 488 285 288 292 295 291 290 281 267 260 259 260 College De Meer 763 542 221 206 202 199 196 195 187 177 169 168 172 Montessori College Oost 1.100 960 140 144 143 142 137 133 119 100 85 81 86 ROC op maat ZO 66 66 0 1 2 2 2 2 1 0-1 -1 0 Stelle College 400 251 149 155 156 156 154 153 149 144 140 139 141 Wellantcollege Linnaeus 333 347-14 -18-19 -19-20 -22-28 -36-41 -43-41 Metis Montessori 815 859-44 -69 79 75 74 70 59 50 41 38 36 IJburg College 1 1.300 986 314 266 227 188 165 154 147 143 146 158 173 IJburg College 2 900 529 371 306 254 235 224 218 212 207 205 210 215 Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1.611 1.619-8 -1-6 -10-7 -7-22 -46-63 -66-63 Reigersbos Scholengemeenschap 1.135 846 289 291 289 291 294 295 282 263 251 248 247 Pieter Nieuwland College (incl. De Hof) 1.550 1.233 317 242 198 182 173 167 155 143 133 135 142 Cygnus Gymnasium 800 757 43 28 16 8 5 2-3 -8-12 -10-6 *gaat in 2015/ 16 samen met de Hubertus Vakschool (zie hoofdstuk 2) **sommige scholen bieden ook praktijkonderwijs aan bron: OIS In tabel 4.2 staan de scholen waarop in 2024/ 25 een tekort van minimaal 25 leerlingplekken zal gaan ontstaan. We zien dat er een tekort ontstaat op het OSB. Dit tekort aan leerlingplekken is niet onverwachts, aangezien deze school de laatste jaren heeft moeten loten. Daarnaast ontstaat er een (klein) tekort aan leerlingplekken op het Wellantcollege Linnaeus. 14 Tabel 4.2 Tekort leerlingplekken Oost/Zuidoost, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 Wellantcollege Linnaeus vmbo -14-18 -19-19 -20-22 -28-36 -41-43 -41 Open brede scholengemeenschap Schoolgemeenschap Bijlmer -8-1 -6-10 -7-7 -22-46 -63-66 -63 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -22-19 -25-29 -27-29 -50-82 -104-109 -104 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 14 Huisvesting van deze school is geen gemeentelijke verantwoordelijkheid. 26

4.2 Conclusie: Recent gestarte scholen en nieuwbouw vangen groei leerlingaantal op Concluderend kunnen we stellen dat het leerlingaantal zal groeien in de komende tien jaar in Oost/Zuidoost, maar dat het IJburg College 2, de nieuwbouw van het Metis Montessori, en de dependance van het Pieter Nieuwland College De Hof een deel van het tekort aan leerlingplekken oplost. In figuur 4.3 is te zien dat er op de meeste scholen geen probleem zal ontstaan: hier wordt niet geloot en er ontstaat geen tekort aan leerlingplekken in 2025/ 26. Wel zien we een tekort aan leerlingplekken ontstaan op het Wellantcollege Linnaeus en het OSB. Figuur 4.3 Huidige en toekomstige capaciteit van scholen in Oost/Zuidoost* Nooit geloot Wellantcollege Linnaeus Reigersbos College de Meer Bindelmeer College Metis Montessori MCO Stelle Luca In 2025 tekort In 2025 geen tekort OSB Geloot IJburg College 1 IJburg College 2 Pieter Nieuwland (incl. De Hof) *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort of overschot van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS/OJZ/DUO/BMC-advies 27

5 Vergelijking capaciteit en prognose: (Nieuw-)West In dit hoofdstuk worden de capaciteit van scholen in (Nieuw-)West en de leerlingenprognose 2014/ 15 vergeleken. In windrichting West is de stijging met 8% van het leerlingenaantal t/m 2024/ 25 gemiddeld te noemen, er komen in totaal 850 leerlingen bij. De grootste groei is te zien bij de nieuwe school het Calandlyceum-2. Daarnaast is de groei over de verschillende schoolsoorten redelijk evenwichtig verdeeld. 15 5.1 Klein tekort op een aantal scholen In tabel 1.5 in paragraaf 1.6 is te zien dat er op dit moment twee scholen zijn in (Nieuw-)West waar (bijna) elk jaar geloot moet worden, namelijk het Cartesius Lyceum en het Calandlyceum. Daarnaast is er in het verleden ook geloot op het 4e Gymnasium en op het Wellantcollege Sloten. Er is dus relatief weinig druk op de scholen in (Nieuw-)West. Dit blijft in de toekomst ook zo, met name door de nieuwbouw van het Calandlyceum-2. Deze nieuwbouw zal vanaf 2017/ 18 gereed zijn en zoals in tabel 5.1 te zien is, lost de nieuwbouw vanaf dat schooljaar een deel van het tekort aan leerlingplekken op. 15 OIS, Leerlingenprognose VO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 28

Tabel 5.1 Prognose t.o.v. capaciteit leerlingplekken in (Nieuw-)West, naar type school, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) capaci progn capaciteit t.o.v. prognose teit ose 2015/ 2015 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 '16 /'16 /'16 /'17 /'18 /'19 /'20 /'21 /'22 /'23 /'24 /'25 /'26 praktijkonderwijs Plein, Het 214 218-4 -6-5 -5-6 -8-11 -12-16 -19-20 Vmbo** Calvijn met Junior College 650 472 178 180 184 184 182 177 170 169 161 155 152 Hubertus Vakschool* - 295 - - - - - - - - - - - Huygens College 550 478 72 77 78 79 77 73 66 62 53 46 45 Iedersland College 350 255 95 92 93 93 92 89 86 84 80 76 75 Marcanti College 767 674 93 92 96 96 94 88 78 74 62 53 49 Mundus College 1.100 928 172 174 181 181 177 168 155 149 133 123 119 ROC op maat west 256 71 185 185 185 185 185 184 183 183 182 181 181 Wellantcollege Sloten 408 410-2 -4 0-1 -3-9 -14-12 -19-23 -26 Wissel, De 186 57 129 128 127 127 128 127 126 125 124 123 123 cat. vmbo-t (en havo) Meridiaan College 301 275 26 42 44 44 43 40 36 36 32 28 26 brede scholengemeenschap Calandlyceum 1.892 1.908-16 -19-13 -24-17 -38-49 -42-61 -70-87 Calandlyceum - 2 405 588-183 -362 523 518 521 512 507 510 501 497 488 Hervormd Lyceum West 839 836 3 0 2-1 3-5 -11-12 -21-27 -35 havo/vwo school Cartesius Lyceum 773 793-20 -32-38 -41-40 -42-52 -57-66 -69-72 Comenius Lyceum 747 765-18 121 110 94 85 78 71 71 62 57 48 cat.vwo/gymn. 4e Gymnasium 800 769 31 18 13 9 10 9 0-6 -12-13 -13 *gaat in 2015/ 16 samen met de Berkhoff (zie hoofdstuk 2) **sommige scholen bieden ook praktijkonderwijs aan bron: OIS In tabel 5.2 staan de scholen weergegeven waarop in 2024/ 25 een tekort van minimaal 25 leerlingplekken zal gaan ontstaan. Er zal een tekort ontstaan op de brede scholengemeenschap het Hervormd Lyceum West en op de havo/vwo school het Cartesius Lyceum. Daarnaast ontstaat er een klein tekort aan leerlingplekken op het Wellantcollege Sloten. Tot slot zien we een tekort ontstaan op het Calandlyceum, maar het Calandlyceum-2 zal dit tekort waarschijnlijk oplossen. Tabel 5.2 Tekort leerlingplekken (Nieuw-)West, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 Wellantcollege Sloten vmbo -2-4 0-1 -3-9 -14-12 -19-23 -26 Calandlyceum brede scholengemeenschap -16-19 -13-24 -17-38 -49-42 -61-70 -87 Hervormd Lyceum brede scholengemeenschap West 3 0 2-1 3-5 -11-12 -21-27 -35 Cartesius Lyceum havo/vwo -20-32 -38-41 -40-42 -52-57 -66-69 -72 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -35-55 -49-67 -57-94 -126-123 -167-189 -220 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 29

5.2 Conclusie: op meeste scholen geen tekort aan leerlingplekken Concluderend kunnen we stellen dat op de meeste scholen in (Nieuw-)West er geen tekort aan leerlingplekken zal gaan ontstaan, zie figuur 5.3. Figuur 5.3 Huidige en toekomstige capaciteit van scholen in (Nieuw-)West* Nooit geloot HLW Calandlyceum-2 Comenius ROC op maat West Calvijn met Junior De Wissel Huygens College Meridiaan Iedersland Mundus Marcanti In 2025 tekort In 2025 geen tekort Calandlyceum Wellantcollege Sloten Cartesius Lyceum Geloot *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort of overschot van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS/OJZ/DUO/BMC-advies 30

6 Scenario s nieuwe scholen In dit hoofdstuk worden vier middelbare scholen besproken die zeer waarschijnlijk gaan starten in Amsterdam of zeer recent zijn gestart en die niet zijn meegenomen in de leerlingenprognose 2014/ 15. Er zijn gesprekken gevoerd met betrokkenen bij deze nieuwe scholen om een goed beeld te krijgen van onder andere het soort school, het gewenste aantal leerlingen en de (gewenste) locatie. De volgende scholen worden achtereenvolgend besproken: Damstede 2 met Technasium, DENISE, de Amsterdamse Mavo en de Vinse School. Voor alle vier de scholen worden twee toekomstscenario s uitgewerkt, op basis van een startpunt met een bepaald aantal leerlingen in schooljaar 2015/ 16 of 2016/ 17 en een eindpunt in schooljaar 2025/ 26. Aan de hand van verschillende scenario s voor de scholen wordt vervolgens ingegaan op wat deze vier scholen kunnen gaan betekenen voor het totale aanbod aan leerlingplekken op de Amsterdamse middelbare scholen. 6.1 Damstede 2 De havo/vwo school Damstede in Amsterdam Noord heeft momenteel te weinig ruimte voor de leerlingen die ze willen huisvesten en in de komende jaren zal het leerlingaantal bij deze school volgens de prognose blijven stijgen (zie tabel 3.1 in paragraaf 3.1). Om deze reden wordt er in schooljaar 2015/ 16 gestart met een tweede locatie van Damstede: Damstede 2. De school wordt gesplitst in onderbouw (eerste en tweede klas) op de nieuwe locatie, en bovenbouw op de huidige locatie. Beide locaties bevinden zich in Amsterdam Noord. Damstede 2 wil starten met drie soorten brugklassen: vwo, vwo/havo en havo. Tegelijkertijd wil Damstede innoveren om voor een aantrekkelijk onderwijsaanbod in de toekomst te zorgen. De leerlingen op het vwo en vwo/havo krijgen de modules klassieke cultuur, onderzoek en ontwerpen (Technasium) en kunstzinnige vorming. Op de havo krijgen de leerlingen sport, onderzoek en ontwerpen en kunstzinnige vorming. Damstede 2 zal starten met ongeveer 300 leerlingen en het streven is dat dit uiteindelijk ongeveer 700 leerlingen worden. In totaal zouden de twee locaties van Damstede dan uitkomen op 1.600 leerlingen. In schooljaar 2015/ 16 zullen huidige leerlingen in de onderbouwlocatie gehuisvest worden, en daarbovenop de nieuwe leerlingen die dat schooljaar instromen. Het eerste scenario dat wordt uitgewerkt gaat uit van 300 leerlingen op Damstede 2, ongeveer 200 leerlingen die momenteel al op Damstede zitten en 100 nieuwe leerlingen. In het tweede scenario wordt uitgegaan van 700 leerlingen op de school (200 leerlingen die momenteel al op Damstede zitten en 500 nieuwe). Scenario 1 Damstede heeft momenteel een tekort aan leerlingplekken en dit tekort zal volgens de prognose gaan toenemen (zie tabel 6.1). Met de start van een tweede locatie waar de onderbouw gehuisvest wordt en uiteindelijk 300 leerlingen terecht kunnen, zal de capaciteit van Damstede toenemen van 1.090 tot ongeveer 1.200 leerlingen. De leerlingen die in schooljaar 2015/ 16 in de 31

tweede klas zitten op Damstede gaan dan over naar Damstede 2. Door deze toename van de capaciteit wordt het tekort aan leerlingplekken op Damstede opgelost, dit zal namelijk worden gedekt door Damstede 2 (zie tabel 6.1 en tabel 6.2). Er zijn geen andere havo/vwo scholen in Noord met een tekort aan leerlingplekken. Tegelijkertijd blijft er op andere typen scholen in Noord een tekort aan leerlingplekken bestaan: bij vmbo scholen (Clusius College en Rosa/Waterlant) en op het Hyperion Lyceum (categoraal vwo). Daarnaast blijft er een klein tekort bestaan op de categorale vmbo-t school het Over-Y College (zie tabel 6.1). Tabel 6.1 Tekort leerlingplekken Noord, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 /'16 /'17 /'18 /'19 /'20 /'21 /'22 /'23 /'24 /'25 /'26 Clusius College Amsterdam -6-9 -9-11 -13-17 -23-31 -36-39 -42 Rosa/Waterlant* - -58-60 -65-70 -80-96 -112-127 -135-140 vmbo school -6-67 -69-76 -83-97 -119-143 -163-174 -182 Over-Y College vmbo-t 19 20 24 19 19 14 1-14 -23-29 -35 Damstede havo/vwo -41-63 -65-75 -75-86 -103-118 -132-136 -139 Hyperion Lyceum categoraal vwo -118-224 -8-43 -70-74 -83-94 -103-104 -106 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -146-334 -118-175 -209-243 -304-369 -421-443 -462 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS Tabel 6.2 Scenario s Damstede 2*, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 Scenario 1 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Scenario 2 100 150 200 250 300 350 400 450 500 500 500 *Ongeveer 200 leerlingen komen van het huidige Damstede bron: OIS Scenario 2 Uiteindelijk streeft Damstede 2 naar 700 leerlingen, waardoor de totale capaciteit van Damstede zal toenemen tot 1.600 leerlingen, een stijging van 500 leerlingen. Als Damstede met Damstede 2 gaat uitbreiden dan kan het zijn dat de school aantrekkelijk wordt voor leerlingen die geen plek kunnen krijgen op het Hyperion en dat de school mogelijk (meer) leerlingen uit de omliggende gemeentes of andere stadsdelen zal aantrekken. Daarnaast zien we dat het Bredero Lyceum/ de Nieuwe Havo de afgelopen jaren in leerlingenaantal terugloopt. Voor havo leerlingen die binnen de school een doorstroommogelijkheid naar het vwo willen kan Damstede een aantrekkelijke optie zijn. In Centrum/Zuid zal er naar verwachting ook een vrij groot tekort aan leerlingplekken ontstaan op havo/vwo scholen in de komende jaren (zie tabel 2.2). Het blijft echter onzeker of er genoeg leerlingen zijn om de school in Noord te laten uitgroeien tot een school van 700 leerlingen. Daarnaast zal, zoals beschreven bij scenario 1, een tekort aan leerlingplekken blijven bestaan op een aantal andere scholen in Noord, voornamelijk vmbo-scholen. 32

6.2 DENISE De Nieuwe Internationale School van Esprit (DENISE) is een afsplitsing van het Berlage Lyceum en is in schooljaar 2014/ 15 gestart in Amsterdam Zuid met ongeveer 45 leerlingen in het basisonderwijs, 30 leerlingen op het Middle Years Curriculum en 70 nieuwkomers in internationale schakelklassen. Er is momenteel een wachtlijst voor het basisonderwijs, hierop staan ongeveer 100 kinderen. De school staat voor internationaal onderwijs van hoge kwaliteit en wil tegelijkertijd een goede basis bieden voor het opgroeien in de Nederlandse samenleving. De school biedt een tweetalig Nederlands-Engels programma op basis van het International Primary Curriculum (IPC) voor het basisonderwijs en het International Middle Years Curriculum (IMYC) voor het middelbaar onderwijs. De school biedt ook een doorstroomprogramma (Internationale Schakelklas) aan waarin nieuwkomers worden voorbereid op een overstap naar vmbo-t, havo of vwo (dit zijn de leerlingen die eerder naar het Berlage Lyceum gingen, dit gaat om ongeveer 150 leerlingen per jaar). DENISE richt zich op drie doelgroepen: kinderen van expats, nieuwkomers en Nederlandse leerlingen. De verwachting is dat expats en nieuwkomers samen ongeveer de helft van de school zullen vormen en Nederlandse leerlingen de andere helft. Vanaf schooljaar 2016/ 17 zal de school deelnemen aan het stedelijke toelatings- en matchingsysteem. In totaal streeft de school naar ongeveer 1.000 leerlingen, waarvan 450 leerlingen in het voortgezet onderwijs (en 450 op het basisonderwijs en 100 in taalklassen voor nieuwkomers). Het DENISE zal de niveaus vmbo-t, havo en vwo aanbieden. Het eerste scenario dat wordt uitgewerkt gaat uit van een iets minder optimistisch scenario, namelijk 300 leerlingen, in het tweede scenario wordt uitgegaan van 450 leerlingen op de school. De nieuwkomers op DENISE zijn meegenomen in de stedelijke leerlingenprognose 2014/ 15. Dit maakt echter voor deze scenario s niet uit, omdat het hierbij niet gaat om de Internationale Schakelklas. Er is dus geen sprake van een dubbeltelling. Scenario 1 De internationale school DENISE zal vmbo-t, havo en vwo aanbieden, en past dus in tabel 6.3 tussen de brede scholengemeenschappen. Daarnaast kan DENISE ook een alternatief zijn voor leerlingen die anders naar een havo/vwo school zouden gaan. Twee scholen die een tekort laten zien aan leerlingplekken in tabel 6.3 bieden tweetalig onderwijs aan, namelijk de brede scholengemeenschap het Berlage Lyceum en de havo/vwo school het Sint Nicolaaslyceum. Daarnaast kan het zijn dat ouders/leerlingen die voorheen kozen voor het AICS of the British School of Amsterdam nu zullen kiezen voor DENISE. Het kan dus zijn dat DENISE leerlingen zal aantrekken die anders naar één van deze scholen zouden gaan. De oprichting van DENISE kan een deel van het tekort aan leerlingplekken in de stadsdelen Centrum en Zuid op brede scholengemeenschappen en havo/vwo scholen oplossen. Er zal echter een tekort blijven bestaan op categorale vmbo-t scholen en op categorale gymnasia (zie tabel 6.3). 33

Tabel 6.3 Tekort leerlingplekken Centrum/Zuid, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen)* 2015 /'16 2016 /'17 2017 /'18 2018 /'19 Sweelinck College -12-19 -21-20 -22-27 -37-46 -56-62 -61 MLA MAVO -15-27 -31-32 -31-33 -38-42 -46-49 -50 categoraal vmbo-t -27-46 -52-52 -53-60 -75-88 -102-111 -111 Berlage Lyceum 1-8 -14-14 -11-16 -31-43 -55-59 -61 Geert Groote College Amsterdam -12-32 -42-46 -46-50 -57-62 -68-71 -72 Spinoza Lyceum -15-32 -43-49 -50-57 -68-76 -86-88 -91 brede scholengemeenschap -26-72 -99-109 -107-123 -156-181 -209-218 -224 Fons Vitae Lyceum 14 4-4 -9-10 -14-23 -30-39 -42-43 Gerrit van der Veen College -19-40 -50-55 -57-60 -68-76 -83-84 -84 Hervormd Lyceum Zuid -16-27 -34-39 -41-45 -53-59 -65-67 -67 Nicolaas Lyceum, Sint -33-56 -68-75 -76-83 -92-101 -111-115 -116 havo/vwo school -54-119 -156-178 -184-202 -236-266 -298-308 -310 Amsterdams Lyceum, Het -3-14 -21-27 -28-35 -45-51 -59-63 -65 Barlaeus Gymnasium -11-25 -34-38 -40-41 -50-57 -64-65 -64 Vossius Gymnasium -3-15 -23-27 -30-36 -46-54 -61-66 -68 categoraal vwo/gymnasium -32-69 -93-107 -113-127 -156-177 -199-209 -212 totaal tekort van scholen met een tekort van minstens 25 leerlingen -124-291 -385-431 -442-497 -608-697 -793-831 -842 *Alleen scholen die in 2025/ 26 minimaal een tekort van 25 leerlingplekken zullen hebben volgens de prognose. bron: OIS Tabel 6.4 Scenario s DENISE, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 /'16 /'17 /'18 /'19 /'20 /'21 /'22 /'23 /'24 /'25 /'26 Scenario 1 30 100 150 200 250 300 300 300 300 300 300 Scenario 2 30 100 150 200 250 300 350 400 450 450 450 bron: OIS Scenario 2 DENISE streeft naar 450 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Zoals we in hoofdstuk 2 zagen is er sprake van grote druk op de capaciteit van scholen in Zuid. Daarnaast is er in de gemeente Amsterdam interesse in tweetalig en/of internationaal onderwijs. In het Coalitieakkoord 2014-2018 staat dat er zal worden ingezet op meer tweetalig onderwijs. Dit mag volgens het akkoord niet beperkt zijn tot privéscholen, dus het college heeft aangegeven ervoor te willen zorgen dat de wachtlijsten voor internationaal onderwijs op gewone scholen worden weggewerkt en het aanbod wordt vergroot. Het oprichten van DENISE past dus goed in de plannen die beschreven zijn in het Coalitieakkoord. Momenteel is er bij DENISE een wachtlijst van 100 leerlingen voor het basisonderwijs. Als deze leerlingen uiteindelijk doorstromen naar het voortgezet onderwijs bij DENISE, dan kan het hen lukken om het streven van 450 leerlingen te halen. Ook bij dit scenario geldt dat de oprichting van DENISE een deel van het tekort aan leerlingplekken in Centrum/Zuid op brede scholengemeenschappen en havo/vwo scholen kan oplossen, maar dat er een tekort zal blijven bestaan op categorale vmbo-t scholen en op categorale gymnasia. 2019 /'20 2020 /'21 2021 /'22 2022 /'23 2023 /'24 2024 /'25 2025 /'26 34

6.3 De Amsterdamse Mavo De Amsterdamse Mavo start als categoraal vmbo-t waarschijnlijk in schooljaar 2016/ 17 en wordt de eerste humanistische middelbare school in Nederland. De school heeft geen specifiek didactisch concept. Uitgangspunt is dat er wordt gestreefd naar een schoolklimaat waarin verdraagzaamheid, eerbied voor de menselijke waardigheid en medemenselijkheid centraal staan. Humanistische kernwaarden als participeren en verbinden, gelijkwaardigheid, zelfontplooiing, zelfbeschikking en verantwoordelijkheid zullen leidend zijn. De Amsterdamse Mavo wordt een kleinschalige school met maximaal ongeveer 400 leerlingen. Dit is belangrijk omdat kleinschaligheid volgens de oprichters een voorwaarde is om kwalitatief hoogstaand onderwijs te leveren. De school wil zich vestigen in Amsterdam Zuid, maar het is nog niet duidelijk of hier een geschikte locatie gevonden kan worden. De leerlingen worden ofwel geleid naar een niveau 4 opleiding in het MBO, ofwel naar havo op een andere middelbare school. Om deze twee trajecten soepel te laten lopen zal er contact zijn met MBO opleidingen en zullen er samenwerkingsverbanden worden gezocht met verschillende scholen die havo aanbieden. De school wil starten met twee brugklassen, met ongeveer 52 leerlingen in totaal. Vanaf het tweede jaar is de verwachting elk jaar te starten met drie brugklassen. In totaal zullen er naar verwachting ongeveer 312 leerlingen op de school zitten. Een optimistischere inschatting is dat er uiteindelijk een instroom van vier brugklassen zal zijn, en er in totaal ongeveer 416 leerlingen naar de Amsterdamse Mavo gaan. Het eerste scenario dat wordt uitgewerkt gaat uit van 312 leerlingen en in het tweede scenario wordt uitgegaan van 416 leerlingen op de school. Scenario 1 De meeste Amsterdamse categorale vmbo-t scholen bevinden zich in stadsdeel Zuid: het IVKO, de MLA MAVO, het Sweelinck College en de Apollo. Bij een deel van deze scholen zien we de laatste jaren een toename van het aantal leerlingen, namelijk bij het MLA MAVO en bij het Sweelinck College. Tegelijkertijd zien we een afname bij het IVKO en een stabiel leerlingaantal bij de Apollo. In het algemeen zien we de afgelopen 5 jaar een sterke groei in het categoraal vmbo-t onderwijs. Ook zal in de toekomst een tekort ontstaan aan plekken op een deel van de categorale vmbo-t scholen in Centrum/Zuid (zie tabel 6.3). De Amsterdamse Mavo kan met het streven van 312 leerlingen het tekort aan leerlingplekken op categorale vmbo-t scholen in Centrum/Zuid oplossen. Er zal echter een tekort blijven bestaan op havo/vwo scholen en categorale gymnasia (zie tabel 6.3). Tabel 6.5 Scenario s Amsterdamse Mavo, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 /'16 /'17 /'18 /'19 /'20 /'21 /'22 /'23 /'24 /'25 /'26 Scenario 1-52 130 208 286 312 312 312 312 312 312 Scenario 2-78 156 234 312 338 364 390 416 416 416 bron: OIS 35

Scenario 2 De Amsterdamse Mavo moet een kleinschalige categorale vmbo-t school worden. Er wordt gestreefd naar een maximale instroom van vier brugklassen, wat zal leiden tot ongeveer 416 leerlingen in totaal (zie tabel 6.5). Net als bij scenario 1 geldt bij dit scenario dat de Amsterdamse Mavo het tekort aan plekken op categorale vmbo-t scholen kan oplossen. Als de school ook aantrekkelijk wordt voor vmbo-t leerlingen die twijfelen tussen categoraal vmbo-t en een brede scholengemeenschap, dan zou het kunnen zijn dat deze school ook een deel van het tekort aan ruim 200 leerlingplekken (in schooljaar 2025/ 26) op brede scholengemeenschappen oplost. Er zal echter een tekort blijven bestaan op havo/vwo scholen en categorale gymnasia (zie tabel 6.3). 6.4 Vinse School De Vinse School heeft als streven om te starten in schooljaar 2015/ 16 en wordt een brede scholengemeenschap met vmbo-t, havo en vwo. De school wordt opgericht specifiek voor leerlingen die niet passen in het huidige schoolaanbod in Amsterdam, namelijk creatieve leerlingen die vastlopen op een reguliere school. Als locatie wordt gedacht aan de rand van stadsdeel Centrum. De school wil in schooljaar 2015/ 16 starten met 44 leerlingen, afkomstig uit het tweede tot en met het zesde leerjaar, en van alle niveaus (vmbo-t, havo en vwo). De school wil in het startjaar alleen schoolwisselaars aannemen op de school, dus ze zullen niet meteen starten met een reguliere instroom vanuit het basisonderwijs. Vanaf het tweede jaar, dus schooljaar 2016/ 17, wil de school gaan starten met een directe instroom vanuit het basisonderwijs van ongeveer 44 leerlingen. De school verwacht dan geen schoolwisselaars meer in grote getalen op te nemen. De school verwacht in schooljaar 2019/ 20 ongeveer 220 leerlingen te hebben. Uiteindelijk is het streven van de school maximaal 300 leerlingen. Het eerste scenario dat wordt uitgewerkt gaat uit van 220 leerlingen en in het tweede scenario wordt uitgegaan van 300 leerlingen op de school. Scenario 1 Het concept van de school lijkt in bepaalde mate op het vrijeschoolconcept. In het basisonderwijs is de vrijeschool Geert Groote I de laatste jaren sterk gegroeid en er wordt verwacht dat deze groei nog door gaat zetten. 16 Daarnaast is de Vrijeschool Amsterdam-Noord gestart in schooljaar 2014/ 15 en er wordt verwacht dat ook deze school gaat groeien. Bij de derde vrijeschool in Amsterdam, het Geert Groote II, is het leerlingaantal al jaren vrij stabiel en er wordt verwacht dat dit ook zo zal blijven. Er is één middelbare vrijeschool in Amsterdam, namelijk het Geert Groote College in stadsdeel Zuid. Op deze school worden bijna elk jaar leerlingen uitgeloot (zie tabel 1.5 in hoofdstuk 1) en in de toekomst zal het tekort aan leerlingplekken op deze school blijven toenemen (zie tabel 6.3). Ook op andere brede scholengemeenschappen in Centrum/Zuid zien we een tekort aan leerlingplekken ontstaan. De Vinse School kan met een streven van 220 leerlingen het tekort aan leerlingplekken op brede scholengemeenschappen, onder andere op de vrije school het Geert Groote College, oplossen. 16 OIS, Leerlingenprognose PO 2014/ 15, Amsterdam, april 2015 36

Er zal echter wel een tekort blijven bestaan aan leerlingplekken op categorale vmbo-t scholen, havo/vwo scholen en categorale gymnasia (zie tabel 6.3). Tabel 6.6 Scenario s Vinse School, 2015/ 16-2025/ 26 (aantallen) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 /'16 /'17 /'18 /'19 /'20 /'21 /'22 /'23 /'24 /'25 /'26 Scenario 1 44 88 132 176 220 220 220 220 220 220 220 Scenario 2 44 88 132 176 220 264 300 300 300 300 300 bron: OIS Scenario 2 Uiteindelijk streeft de Vinse School naar 300 leerlingen. Ook hierbij geldt dat de school het tekort aan leerlingplekken op brede scholengemeenschappen kan oplossen, maar dat er wel een tekort zal blijven bestaan aan leerlingplekken op categorale vmbo-t scholen, havo/vwo scholen en categorale gymnasia in Centrum/Zuid. 6.5 Conclusie: blijvend tekort op havo/vwo scholen en categorale vwo/gymnasium scholen In dit hoofdstuk zijn verschillende scenario s uitgewerkt van vier nieuwe middelbare scholen die zeer waarschijnlijk gaan starten in Amsterdam of zeer recent zijn gestart: een havo/vwo school in Noord, een categoraal vmbo-t in Centrum/Zuid en twee brede scholengemeenschappen, ook in Centrum/Zuid (waarvan één internationale school). Op basis van de toekomstscenario s in dit hoofdstuk kan gesteld worden dat de nieuwe scholen het tekort aan leerlingplekken op categorale vmbo-t scholen en brede scholengemeenschappen (deels) kunnen gaan oplossen. Het is echter onwaarschijnlijk dat Damstede 2 in Noord (en eventueel het alternatief dat bijvoorbeeld DENISE biedt voor de leerlingen) het tekort aan leerlingplekken op havo/vwo scholen in de hele stad zal gaan oplossen. De nieuwe scholen zullen ook niets veranderen aan het tekort aan leerlingplekken op categorale vwo/gymnasium scholen. Op havo/vwo scholen lijkt stadsbreed een groter tekort aan leerlingplekken te ontstaan dan op vwo/gymnasium scholen. Op basis van dit rapport kan niet worden gezegd of de nieuwe scholen qua concept zullen aansluiten bij de behoeftes van ouders en leerlingen, dit geldt met name voor de specifiekere concepten van DENISE, de Amsterdamse Mavo en de Vinse School. Het nieuwe matchingsysteem dat recent is gestart zal meer inzicht geven in welke scholen daadwerkelijk aantrekkelijk zijn. Dit kan ook meer inzicht geven in de levensvatbaarheid van de hierboven beschreven scenario s en in de levensvatbaarheid van mogelijk andere nieuwe scholen. Drie van de vier scholen die in dit hoofdstuk zijn besproken hebben als wens zich te vestigen in Centrum/ Zuid. In Centrum/Zuid bestaat grote druk op de capaciteit van de bestaande scholen. Dit wil echter niet zeggen dat nieuwe scholen zich ook in dit deel van de stad moeten vestigen. Naast dat er hier weinig tot geen fysieke ruimte voor is, hebben andere nieuwe scholen bewezen dat vestiging in andere delen van de stad ook kans van slagen heeft. Denk bijvoorbeeld aan het Hyperion Lyceum, het Calandlyceum-2 of aan het 4e Gymnasium. Als het concept aansluit bij de behoeftes van Amsterdamse ouders en leerlingen en de school een bepaalde mate van kwaliteit biedt, dan is men bereid hiervoor te reizen. Dit blijkt ook uit de leerlingenpopulatie op scholen in 37

Zuid: veel van deze leerlingen wonen hier niet en zijn dus blijkbaar bereid voor deze scholen verder te reizen. 38

39