T.a.v. VNG Mevrouw Mulder Afzender: Gemeenten Houten, IJsselstein, Lopik, Nieuwegein en Vianen Geachte mevrouw Mulder, De VNG verzocht gemeenten om, via de regio s, informatie te verstrekken over de inhoudelijke voortgang op het gebied van de decentralisaties jeugd en AWBZ. In de bijlagen treft u de ingevulde formats aan voor de regio Lekstroom, de gemeenten Houten, IJsselstein, Lopik, Nieuwegein en Vianen. Integrale benadering Onze gemeenten verschillen, en dat wordt gewaardeerd door onze inwoners. Evenwel, wat we gemeenschappelijk hebben en doen, moet ook krachtig zijn. De drie decentralisaties, Jeugd, Awbz en Participatiewet zijn voor de gemeenten in de regio Lekstroom aanleiding geweest om intensiever en inniger samen te gaan werken. Daartoe hebben wij bijgevoegde samenwerkingsovereenkomst sociaal domein Lekstroom opgesteld. Daarin spreken we een integrale bestuurlijke behandeling af van de dossiers die wij regionaal oppakken: zowel functioneel als territoriaal. Die bespreken wij nog met de gemeenteraad. De overeenkomst ligt in lijn met de intergemeentelijke regionale uitvoeringsorganisatie WIL (Gemeenschappelijke Regeling Werk en Inkomen Lekstroom) die wij eerder dit jaar hebben opgericht. Ook de dienstverlening wordt daarmee steeds integraler van karakter: minder vaak doorverwijzen en vaker direct ondersteunen. De gemeenten hanteren daarbij het uitgangspunt lokaal waar mogelijk, regionaal waar nodig. Te denken valt aan het organiseren van activiteiten in wijken en buurten, vrijwilligerswerk etc. Open houding En hoewel wij onze onderlinge samenwerking waarderen, sluiten wij anderen niet uit. Wij kijken eerst naar de andere Lekstroomgemeenten als het gaat om samenwerking en die samenwerking weegt wat ons betreft ook het zwaarst. Op onderdelen schalen we echter op. Wij werken daarbij met passie samen in de provincie en in U10-verband. Bijvoorbeeld als het gaat om afstemming van beleid met andere subregio s, aanpak van specifieke doelgroepen en afspraken met werkgevers en onderwijsinstellingen in de regio. In de provincie Utrecht werken de 26 gemeenten en de provincie Utrecht met een gezamenlijke transitie- en transformatie agenda jeugdzorg goed samen om die transitie tot een succes te maken. In de transitie Jeugdzorg wordt, net als in de andere transities, gezocht naar de juiste schaal: lokaal, regionaal of bovenregionaal. Wij sluiten in onze planning aan bij uw verzoek om medio september duidelijkheid te geven over de regionale samenwerking en uiterlijk eind december deze ook te formaliseren. En in de stijl van de netwerksamenleving werken wij ook met andere of afzonderlijke gemeenten samen als gemeenschappelijke belangen (van onze inwoners) daar aanleiding toe geven. Zoals de gemeente Utrecht. Want de inhoud staat voorop. Wij vertrouwen er op u hiermee van voldoende informatie te hebben voorzien. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van..
BIJLAGE 1: reactie regionale samenwerking jeugdzorg INHOUD 1. In hoeverre is er een gedeelde visie in de regio over wat er op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau dient te worden ingekocht en georganiseerd? Er is overeenstemming tussen alle gemeenten en regio s in de Provincie Utrecht over het volgende: Uitgangspunten bij het decentraliseren van de jeugdzorg zijn de kwaliteit van zorg en één gezin, één plan, één regisseur bij meervoudige problematiek. Dit vraagt om het op lokaal niveau realiseren van toegang tot jeugdzorg en toeleiding naar de gespecialiseerde zorg Daar waar taken niet effectief of efficiënt lokaal kunnen worden ingekocht of georganiseerd werken wij bovenlokaal samen Wij hebben richting bepaald voor de taken die lokaal regionaal of bovenregionaal ingekocht zullen gaan worden Een exacte verdeling van deze taken en een uitwerking van de eventuele gezamenlijke uitvoering is de volgende stap in ons proces. Op regionaal niveau werken wij samen in de bestaande jeugd regio, te weten Lekstroom, omvattende de gemeenten Houten, Ijsselstein, Lopik, Vianen en Nieuwegein Voor taken die niet op passende wijze regionaal kunnen worden ingekocht is samenwerking op bovenregionaal niveau in voorbereiding. De optie die vooralsnog de voorkeur lijkt te verdienen is gezamenlijke inkoop met alle Utrechtse gemeenten. Daarmee komen wij uit op een niveau van circa 1 mln inwoners Wij verwachten dat in de komende jaren meer taken naar voren zullen worden gehaald in de keten en gemeenten en zorgaanbieders nieuwe concepten ontwikkelen die ook leiden tot andere structuren. Onze besluitvorming over regionale samenwerking is daarom gericht op de korte termijn Wij zijn van mening dat we met deze verdeling van taken voldoende stevigheid hebben georganiseerd om kwaliteit en continuïteit te borgen en ook efficiënt in te kopen. Hierna het overzicht met taken en schaalniveau van inkoop. NB. Wij hanteren op een aantal onderdelen een andere indeling van taken en hebben deze aangehouden in onze beantwoording. Taak Inkoop niveau (lokaal, regionaal of bovenregionaal) Preventie en signalering Lokaal Intentie Ambulante hulp en toegang en Lokaal en regionaal Intentie Toeleiding 1 Status (nog geen opvatting, intentie, gedeelde afspraak) (Wijk of Buurt teams) specialistische ambulante ondersteuning (GGZ, LVB, jeugd en opvoed hulp) Regionaal Intentie 1 Deze kan deels lokaal wordt uitgevoerd door bijv. de huisarts of wijkteam en deels ook regionaal kan worden ingekocht, denk aan diagnose en onderzoek. 2
tweedelijns jeugd-ggz, Regionaal en bovenregionaal Intentie derdelijns jeugd-ggz, Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK) Bovenregionaal Intentie Kinderbeschermingsmaatregelen Bovenregionaal Intentie Crisisdienst Bovenregionaal Intentie Jeugdreclassering Bovenregionaal Intentie Pleegzorg / (tijdelijke) Bovenregionaal Intentie gezinsvervanging Residentiële hulp, Bovenregionaal Intentie multifunctionele centra, en Bovenregionaal Intentie orthopedagogische behandelcentra Gesloten jeugdhulp Bovenregionaal Intentie 2. Welke innovaties op het terrein van jeugd (of ook in samenhang met andere decentralisaties?) vinden in uw regio plaats vooruitlopend op de overgang van de bestuurlijke verantwoordelijkheid per 1/1/2015? In het kader van de bestuurlijke afspraken samenwerken aan de zorg voor jeugd tussen gemeenten en de provincie Utrecht zijn op Lekstroomniveau pilots opgezet op het gebied van indicatievrije trajecten en aansluiting op passend onderwijs. Tevens maken wij als Lekstroom gebruik van de provinciale experimenteerregeling 2 e lijns zorg, waarvoor de plannen in concept gereed zijn. Speerpunten hierbij zijn: o Eerder passende ondersteuning o Effectievere samenwerking o Duurzamer oplossingen 3. Is continuïteit van zorg een gespreksonderwerp met de huidige financiers en uitvoerders? Dit is een prominent onderwerp op de transitieagenda jeugdzorg Tevens dragen wij met de antwoorden onder punt 2 bij aan de dialoog over continuïteit van zorg 4. In hoeverre wordt er gewerkt aan inhoudelijke afspraken over samenwerking op / samenhang met aanpalende beleidsterreinen (onderwijs, veiligheid,werk e.d.); Er is een regionaal samenwerkingsverband WIL (werk en inkomen Lekstroom) Er is een regionale visie op Passend onderwijs die door de portefeuillehouders wordt gedragen Er wordt invulling gegeven aan een bredere samenwerking in het sociaal domein. Zie daarvoor de samenwerkingsovereenkomst sociaal domein Lekstroom 5. Hoe wordt gewerkt aan het opbouwen van expertise van gemeentelijke bestuurders en ambtenaren in uw regio? Via het ontwikkelen van de gezamenlijke transitieagenda en de werkgroepen die daar uit voortvloeien Door middel van kennisateliers en provinciebrede conferenties 3
Door het houden van regionale workshops in Lekstroom met indien nodig externe begeleiding Door het (in 2012) organiseren van gezamenlijke bezoekrondes op ambtelijk niveau aan alle zorgaanbieders, BJZ en een cliëntenorganisatie (JIJ-Utrecht) Via het ambtelijk en bestuurlijk platform jeugdzorg en brede wethoudersoverleggen Door bijeenkomsten statenleden ontmoeten raadsleden GOVERNANCE 1. Wat is uw visie op het terrein van samenwerking tussen gemeenten en op welke manier wordt samengewerkt? Meer in het bijzonder: a. Is er een gedeelde visie en plan van aanpak met een planning tot aan de transitie, inclusief financiële, personele planning? Zie hiervoor de transitieagenda en de samenwerkingsbijeenkomst sociaal domein. Hierbij zal op korte termijn een financiële en personele planning opgesteld worden. b. Hebben de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten ingestemd met de wijze van samenwerking en de samenwerkingsstructuur? De samenwerkingsovereenkomst sociaal domein Lekstroom is bestuurlijk vastgesteld, en zal in juni aan de gemeenteraden van de deelnemende Lekstroomgemeenten ter vaststelling worden voorgelegd De Transitieagenda is bestuurlijk vastgesteld c. Zijn er afspraken over de doelstelling/opdracht van de samenwerking, bijvoorbeeld alleen beleidsvoorbereidend of ook uitvoeringsaspecten (inkooporganisatie)? Vooralsnog betreffen de afspraken alleen de voorbereiding voor de transitie d. Is de samenwerking juridisch geborgd? Het is nog te vroeg om op deze vraag inhoudelijke antwoorden te geven 2. Op welke manier is er een overleg met maatschappelijke partners, waaronder in ieder geval: (Passend) onderwijs Raad voor de Kinderbescherming jeugdzorgaanbieders bureaus jeugdzorg cliënten(organisaties) Lekstroom heeft een ambtelijk kennismakingsronde langs alle zorgaanbieders (ook GGZ en LVG), BJZ en JIJ-Utrecht gemaakt. Met BJZ wordt niet-gestructureerd overleg gevoerd, net als met jeugdzorgaanbieders. Een aantal jeugdzorgaanbieders is verbonden aan de pilots Lekstroom heeft een ambtelijk kennismakingsronde langs alle zorgaanbieders (ook GGZ en LVG), BJZ en JIJ-Utrecht gemaakt 4
Met andere maatschappelijke partners worden verkennende gesprekken gevoerd. De communicatie zal in het kader van de transitieagenda en de samenwerking in Lekstroom structureler van aard worden Cliëntenorganisatie JIJ-Utrecht is betrokken bij opzet en uitwerking van de transitieagenda, net als Bureau Jeugdzorg Op Lekstroomniveau is er bestuurlijk en ambtelijk overleg met samenwerkingsverbanden en onderwijsbesturen over Passend Onderwijs 3. Op welke manier is er een overleg met de huidige financiers van de jeugdzorg (provincies, zorgkantoren en zorgverzekeraars)? Er is structureel overleg met de provincie, ook in regioverband. De overleggen met zorgkantoren en zorgverzekeraars beginnen nu op gang te komen en zijn gezien de fase waarin we zitten verkennend van aard. We Zijn voornemens waar mogelijk aan te sluiten bij de AWBZ. 5
BIJLAGE 2: reactie regionale samenwerking AWBZ VRAGENLIJST GEMEENTELIJKE SAMENWERKING DECENTRALISATIE AWBZ NAAR WMO Governance 1 Met welke gemeenten werkt u op dit moment samen bij de voorbereiding van de decentralisatie van AWBZ taken naar de WMO? Naam/omschrijving samenwerkingsverband: Lekstroom Deelnemende gemeenten: Houten, IJsselstein, Lopik, Nieuwegein, Vianen Contactgegevens samenwerkingsverband: voor decentralisatie Awbz Naam contactpersoon: Lillian Petter Functie contactpersoon: projectleider decentralisatie Awbz gemeente Nieuwegein Website met openbare informatie samenwerkingsverband: n.v.t. 2 Zijn dit dezelfde gemeenten als waarmee u de decentralisatie van de Jeugdzorg voorbereidt? Ja 3 Wat zijn de belangrijkste overwegingen om voor jeugdzorg en WMO al of niet met dezelfde gemeenten samenwerking vorm te geven? - de vijf gemeenten werken al langer samen in uiteenlopende dossiers - de gewenste integraliteit voor inwoners van ondersteuning en zorg (1 huishouden 1 plan 1 regisseur gedachte) - vaak is sprake van dezelfde zorgaanbieder 4 In hoeverre wordt er gewerkt aan inhoudelijke afspraken over samenwerking op / samenhang met andere beleidsterreinen dan Jeugdzorg, zoals passend onderwijs, veiligheid, werk, e.d.? Op het gebied van werk en inkomen wordt door de vijf gemeenten samengewerkt in de gemeenschappelijke regeling Werk & Inkomen Lekstroom. De vijf gemeenten vormen samen ook de bestuurscommissie Lekstroom van de GGD Midden Nederland (bovenregionale gemeenschappelijke regio) en leveren samen een medewerker in het Veiligheidshuis. Samen zijn ze lid van hetzelfde politiedistrict Utrecht-West en Veiligheidsregio Utrecht lekstroom. Zie verder de aanbiedingsbrief. 5 Kunt u beknopt (in steekwoorden of op hoofdlijnen) uw visie op het terrein van samenwerking tussen gemeenten weergeven? Meer in het bijzonder: Zijn er afspraken over de doelstelling/opdracht van de samenwerking? Gaat het om beleidsvoorbereiding? Beleidsafstemming vindt plaats in een bestuurlijk platform waartoe bijgevoegde samenwerkingsovereenkomst Sociaal Domein Lekstroom is gesloten. Het bestuurlijk platform wordt ambtelijk voorbereid in een regionale werkgroep transitie Awbz. Worden ook uitvoeringsaspecten overwogen? In onderzoek. Zie ook hieronder, bij 8. 6
Is er sprake van een gedeelde visie? Is deze visie beschreven? Momenteel nog niet. Hier wordt aan gewerkt. Is er een tijdsplanning tot aan de transitie? Ja. Is er een financiële en personele planning tot aan de transitie? Nog niet. 6 Hebben de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten ingestemd met de wijze van samenwerking en de samenwerkingsstructuur? Dit wordt uiterlijk in juni met gemeenteraden besproken. 7 In welke vorm is de samenwerking juridisch geborgd? Zie bijgevoegde samenwerkingsovereenkomst. Inhoud 8 In hoeverre is er een gedeelde visie in de regio over wat er op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau dient te worden ingekocht of georganiseerd? Taak/activiteit Niveau (lokaal, regionaal of bovenregionaal) Status (nog geen opvatting, intentie, gedeelde afspraak) Toegang Wmo/ Front office Concept regionaal, uitvoering intentie lokaal Sociale kaart Regionaal intentie PGB-keuzen lokaal intentie Welzijn en zorgarrangementen Lokale pilots, regionale inzet intentie Gezamenlijke inkoop, regionaal intentie bekostigingstechniek en kwaliteitsafspraken Backoffice (registratie, regionaal intentie verantwoording, facturatie, kwaliteitscontrole, persoonsdossier/ clientvolgsysteem) Bijzondere groepen regionaal intentie Vervoer bovenregionaal gedeelde afspraak 7
9 Staat het overleg met maatschappelijke partners op de agenda van het samenwerkingsverband? Niveau (lokaal, regionaal of Status bovenregionaal) Zorgverzekeraars Soms lokaal/ regionaal loopt Zorgkantoor Soms lokaal/ regionaal loopt Zorgaanbieders huidige AWBZ Lokaal/ regionaal loopt sector Zorgaanbieders/instellingen van Lokaal/ regionaal loopt bestaande WMO taken. WMO raden/ Lokaal loopt clientenorganisaties Wijk/buurtorganisaties Lokaal loopt Anders, nl: woningcorporaties, eerste lijns gezondheidszorg, bedrijfsleven Soms lokaal loopt 10 Hoe wordt gewerkt aan het opbouwen van expertise van gemeentelijke bestuurders en ambtenaren in uw regio? Lokaal: bijeenkomsten met gemeenteraden, werkbezoeken, ambtelijke studiedagen. Afzonderlijke gemeenten (bestuurders/ ambtenaren) zijn bovendien lid van een breed kennisnetwerk. Lid van o.a. Wmo-werkplaats Utrecht (Hogeschool Utrecht), VNG-groep van Kantelgemeenten, referentiegroep Zorg Kamer van Koophandel Utrecht. Samenwerking met bijvoorbeeld Cliënten Belang Utrecht, Verweij-Jonker Instituut, Twynstra Gudde, Jos van der Lans, Trimbos Instituut, ZonMw. Regionaal: in wording Bovenregionaal: kennisbijeenkomsten U10 8
TOELICHTING OP DE VRAGENLIJST Er is tot op heden nog geen publicatie waarin de stand van de regionale samenwerking op het terrein van de decentralisatie van AWBZ taken naar de WMO voor heel Nederland in beeld is gebracht. De VNG heeft in april 2013 een eerste inventarisatie van bestaande samenwerkingsverbanden gemaakt. Hiervoor zijn gegevens verzameld via internet en de correspondenten van het kennisnetwerk WMO, een netwerk van projectleiders WMO dat door het Transitiebureau WMO wordt ondersteund. Deze eerste inventarisatie heeft de VNG geagendeerd in de monitorcommissie van VNG en BZK. In de ledenbrief van 16 januari 2013 heeft de VNG haar strategie bouwen op de kracht van gemeenten gepubliceerd. Als onderdeel van die strategie ( stap 1 ) vraagt de VNG gemeenten nu om inzicht te bieden in de stand van zaken. Het is van belang u te realiseren dat de informatie die u aanlevert, openbaar wordt. Waarom is deze openbaarheid van belang? In tegenstelling tot de decentralisatie van de jeugdzorg is er voor de decentralisatie van AWBZ taken naar de WMO geen wettelijke verplichting tot regionale samenwerking voorzien. Toch gebeurt er in de de verschillende regio s al veel in voorbereiding op de decentralisatie WMO per 1 januari 2015. Voor enkele meer specialistische taken willen gemeenten expertise bundelen en inkoopkracht versterken. Ook zullen gemeenten zich moeten verhouden tot andere samenwerkingsverbanden, op het terrein van de andere decentralisaties of passend onderwijs. Het bieden van inzicht op een aantal concrete onderwerpen kan bovendien helpen om regio s die minder ver in de voorbereiding zijn, te stimuleren. Veel partners waarmee gemeenten (gaan) samenwerken, opereren op regionale schaal. Voor deze partners biedt inzicht in gemeentelijke samenwerkingsverbanden een goede toegang tot de juiste gesprekspartners. Ook is deze informatie van belang voor het kabinet en parlement. Hoe meer vertrouwen er is in de voorbereidingen die gemeenten zelf al treffen, hoe minder de neiging zal zijn om via nadere regelgeving gemeenten in de verdere voorbereidingen te beperken. Daarnaast levert de inventarisatie informatie op voor het transitiebureau WMO, zodat gericht ondersteuningsaanbod bij gemeentelijke samenwerking kan worden ontwikkeld. De VNG zal de resultaten in een rapportage publiceren. Proces: hoe wordt deze vragenlijst verspreid? De vragenlijst is op 1 mei 2013 als worddocument op de site van de VNG geplaatst zoals aangekondigd in de brief van de VNG en het ministerie van BZK van 18 april 2013. Via een mail aan alle wethouders met de portefeuille WMO is aandacht gevraagd voor de publicatie van de vragenlijst. Op 1 mei 2013 is de vragenlijst ook per mail verspreid onder de correspondenten van het kennisnetwerk WMO met het verzoek deze door te sturen naar de contactpersonen van de bij hen bekende samenwerkingsverbanden. In tegenstelling tot het netwerk van transitiemanagers jeugd levert dat geen garantie voor een volledig bereik van alle samenwerkingsverbanden. Daar waar het contact niet vanzelf ontstaat spelen wij op uw verzoek graag een bemiddelende rol. Maar u kunt als gemeente of als samenwerkingverband uiteraard ook rechtstreeks de vragenlijst vanaf de website als worddocument invullen. De ingevulde vragenlijst kunt u, bij voorkeur als worddocument, mailen naar slimsamenwerken@vng.nl We vragen u de informatie uiterlijk 31 mei 2013 in te sturen, zodat we begin juni 2013 een beeld kunnen geven van de stand van zaken. VNG-contactpersoon voor meer informatie: Frans Rutjes, 06-55696737 frans.rutjes@vng.nl. of 070-3738463 9
TOELICHTING PER VRAAG Vraag 8 Uit de eerste inventarisatie is gebleken dat onderwerpen en fasering van gemeentelijke samenwerking bij de WMO sterker uiteenlopen dan bij de Jeugdzorg: soms wordt er onderscheid gemaakt naar inhoudelijke onderwerpen, soms naar de fase van besluitvorming. Om die reden is er voor de WMO geen lijst van mogelijke onderwerpen in de vragenlijst opgenomen. Als voorbeeld kunt u aansluiten bij onderstaande opsomming van inhoudelijke taken en activiteiten, maar een andere indeling van taken of activiteiten is ook mogelijk. Voorbeelden van veel genoemde taken/activiteiten Toegang Verordening Lokale inrichting uitvoering Cliëntparticipatie PGB-keuzen Klachtafhandeling Scholing, deskundigheidsbevordering Kennispool, uitwisselen deskundigheden Inkoop Registratie-voorzieningen (in brede zin) Bekostigingstechniek/-onderzoeken Cliënttevredenheid meten Kwaliteitsafspraken en controle Verantwoordingssystematiek Facturatie Vervoer Bijzondere groepen Definities van schaalniveau (kolom 1): Lokaal: Gemeentelijk niveau Regionaal: niveau van één van de regio s. Bovenregionaal: samenwerking tussen meerdere regio s. Mocht er nog worden samengewerkt op subregionaal niveau (dus tussen meerdere gemeenten, maar niet tussen alle gemeenten in de regio) op een specifieke taak, dan kan dat aangegeven worden. Uitleg van status (kolom 2): Nog geen opvatting: Geen opvatting over schaalniveau van organisatie. Intentie: Intentie over schaalniveau van organisatie, maar nog geen afspraak. Gedeelde afspraak: Bestuurlijke uitspraak in de regio over schaalniveau van organisatie. 10