AstroNavigatie [Celestial Navigation] Samenvatting 1 e avond Redert Steens Oktober 2012 Versie 30 juli 2012
Even beginnen aan het eind Wat heb je daarvoor nodig? Voor het bepalen van je locatie (lon/lat): Nodig: Nautical Almanac voor dat jaar Nauwkeurige klok (±10sec) Sextant Werkblad HO-249 Vol.2/3 Tabellen HO-249 Vol.1 Tabellen Plotblad + Voor: Evt. i.c.m. tijdsein HF-ontvanger Meridian Passage Noon Shot Zon Sun Parallellineaal & passer - - - Maan Moon Planeten (Dec <29 0 ) Planet Selected stars (Dec <29 0 ) Stars Pagina 2 En een onbewolkte hemel
Hoogtemetingen Hemellichamen met hun voor- en nadelen Hemellichamen Pro Con Zon, Noon Shot Zon, Running Fix Zon en Maan Eenvoudig Met één meting zowel latitude als longitude bepalen Geen plot nodig Met één hemellichaam latitude en longitude bepalen Vrij langdurige beschikbaarheid voor hoogtemetingen Relatief langdurige meting (ca 20-30 min) Je moet op specifiek moment van de dag beschikbaar zijn voor hoogtemeting Nauwkeurigheid afhankelijk van gegist bestek tussen opvolgende hoogtemetingen (ware koers en snelheid over de grond) Aanvullende hemellichamen op hetzelfde moment niet altijd beschikbaar voor hoogtemeting Planeten Sterren Pagina 3 Goede en relatief snelle 3-punts meting mogelijk Check op fouten bij 3-punts meting (bv als één meting sterk afwijkt van andere twee) Kort moment van meting (alleen gedurende Civil Twilight, soms iets ruimer) Aanvullende hemellichamen op (bijna) hetzelfde moment niet altijd beschikbaar voor hoogtemeting Kort moment van meting (alleen gedurende Civil Twilight)
Aardse coordinatenstelsel Samenvatting van begrippen Begrippen: - Noordpool - Zuidpool - Longitude (Lon) - Latitude (Lat) - Greenwich of Prime Meridiaan - Evenaar (Equator) Pagina 4
Verband tussen tijd en longitude (lengtegraad) De aarde draait 360 in 24 uur. 360 / 24 uur 15 / uur De aarde heeft 24 tijdzones een tijdzone per iedere 15 longitude Elk uur tijdsverschil 15 longitude Elke 4 minuten tijdsverschil 1 o longitude Elke 4 seconden 1 minuut longitude (=1 nm op evenaar) De aarde draait tegen de klok in, dus tijdzones aan de oostkant van Greenwich lopen vóór en de tijdzones aan de westkant lopen achter Greenwich EAST INCREASE - Het is later op alle plaatsen aan de oostkant WEST LESS - Het is vroeger op alle plaatsen aan de kant Pagina 5
Ecliptic Baan van planeten (ook de Aarde) rond de Zon Aarde staat ~23,5 o scheef t.o.v. Ecliptica Pagina 6
Samengevat Pagina 7
Het Zenith Zenith op de hemelbol is het punt recht boven de waarnemer - Dus 90 o op het aardoppervlak, recht boven je hoofd (Het punt recht onder je, dus 180 o verder dan het Zenith, heet overigens het Nadir) Pagina 8
Altitude & Declination B.v. Zon Je vaart hier P Z d Z Altitude h o Mijn latitude = Z d + Dec Zon GP Z d = 90 o H o DEC E Mijn latitude = 90 o - H o + Dec Zon Pagina 9 Dus blijkbaar kan ik iets over mijn latitude (breedtegraad) zeggen als ik de Declinatie van het hemellichaam en de hoek van dit hemellichaam t.o.v. mijn horizon weet
Positie van een hemellichaam (absoluut) Greenwich Hour Angle (GHA) en Declinatie Zon, Maan, Planeten GHA: Greenwich Hour Angle - De hoek van het hemellichaam in het vlak van de evenaar, ten westen van de Greenwich meridiaan Declinatie - De hoek tussen de evenaar en het hemellichaam - Het ruimte (celestial) equivalent van latitude t Hiermee leg je de positie van het hemellichaam absoluut vast t.o.v. Greenwich Pagina 10
Positie van een hemellichaam tov de eigen positie Local Hour Angle (LHA) en Declinatie Zon, Maan, Planeten LHA: Local Hour Angle - De hoek van het hemellichaam in het vlak van de evenaar, ten westen van de eigen positie AP: assumed position - eigen positie, ook wel Local Meridiaan (LM) GP: geographical position Aarde Hiermee leg je de positie van het hemellichaam absoluut vast t.o.v. de waarnemer Pagina 11
Afspraken Conventies Lon East Add West Less Bovenaanzicht van de Aarde GHA W E +GHA +Lon GP (Geographical position) LHA +Lon AP (Assumped position) Greenwich meridiaan (longitude = 0 ) Pagina 12
Sextant Nauwkeurige hoogtemeting van hemellichamen tot op 0,1 ofwel 1 / 600 Filter Horizon spiegel Filter Correctieschroef Index arm Micrometer drum Index spiegel Telescoop Telescoop klem Oculair Oculair aflezing Frame Gradenboog Lock Pagina 13 De naam Sextant: gradenboog van 60 ofwel 1/6 van 360
Hoekmeting met de sextant (Animatie) Pagina 14