Monitor 2013 Gemeente Twenterand Zwolle, 24 juni 2014
Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 1 DOELSTELLINGEN... 1 LEESWIJZER... 1 2. INZAMELING GRONDSTOFFEN... 2 INZAMELRESULTATEN... 2 HERGEBRUIK... 2 TRENDANALYSE INZAMELING... 3 3. CIRCULAIRE ECONOMIE EN KLIMAAT... 4 4. COMMUNICATIE EN EDUCATIE... 5 COMMUNICATIE... 5 EDUCATIE... 5 5. KLANTCONTACT... 6 WIJZIGING VOORZIENINGENNIVEAU... 6 KLANTCONTACT... 6 6. FINANCIEEL... 7 AFVALSTOFFENHEFFING... 7 TOTAALKOSTEN ROVA... 7 7. CONCLUSIES EN ONTWIKKELINGEN... 8 CONCLUSIES... 8 ONTWIKKELINGEN... 8
1. Inleiding Deze monitor geeft een overzicht over het jaar 2013 van de dienstverlening en prestaties van Twenterand op het gebied van: grondstoffen en restafval; circulaire economie en klimaat. Verder besteedt de monitor aandacht aan communicatie & educatie, klantcontact en financiën. Doelstellingen Minimaal wordt gestreefd naar het behalen van de landelijke- en gemeentelijke doelstellingen. Grondstoffen De landelijke doelstelling voor hergebruik is verhoogd van 51% in 2006 naar 65% in 2015 1. Als ambitie heeft de gemeente verder geformuleerd: 100 kg restafval per inwoner in 2014 (rond 70% hergebruik); 30 kg restafval per inwoner in 2020 (rond 90% hergebruik). In het programma VANG, Van afval naar grondstof, van het ministerie van I en M stelt de staatssecretaris het volgende: In een circulaire economie bestaat geen afval. Het kabinet heeft de ambitie om de hoeveelheid recyclebaar Nederlands restafval in verbrandingsinstallaties te minimaliseren. Afvalscheiding vooral aan de bron - is hiervoor een noodzaak. De staatssecretaris streeft ernaar dat in 2020 75 procent van het huishoudelijk afval wordt gescheiden. Circulaire economie en klimaat Het gescheiden inzamelen van grondstoffen en restafval draagt in de eerste plaats bij aan een circulaire economie. In een circulaire economie worden alle gebruikte materialen weer ingezet in hetzelfde of een ander product zonder kwaliteitsverlies. Wanneer alle materialen hergebruikt kunnen worden is deze kringloop compleet (en ontstaat er geen afval). In hoofdstuk 3 is voor de meest frequente grondstoffen aangegeven hoeveel maagdelijke grondstoffen er door het gescheiden inzamelen van grondstoffen zijn bespaard. Met de toepassing van het gescheiden ingezamelde materiaal als grondstof wordt tegelijk ook CO 2 emissie voorkomen. Hiermee draagt de gescheiden inzameling bij aan de klimaatdoelstellingen voor CO 2 -reductie. Leeswijzer In de navolgende hoofdstukken worden de onderwerpen inzameling van grondstoffen (2), circulaire economie en klimaat (3), communicatie en educatie (4), klantcontact (5) en financiën (6) nader toegelicht. De rapportage sluit in hoofdstuk 7 af met de conclusies en aanbevelingen. 1 Conform de brief Meer waarde uit afval van staatssecretaris Atsma d.d. 25augustus 2011. De ambitie van de staatssecretaris is het laten toenemen van de recycling van 80 % naar 83%. De LAP 2 doelstelling van nuttige toepassing verschuift, na interpretatie van de doelstellingen in de brief van Atsma, daardoor van 60% naar 65% in 2015. 1
2. Inzameling Grondstoffen Inzamelresultaten In onderstaande tabel zijn de inzamelresultaten van gemeente Twenterand weergegeven in kg per inwoner en afgezet tegen: resultaten van vergelijkbare gemeenten uit het ROVA verzorgingsgebied (diftar, stedelijkheidsklasse 3, 4 en 5); resultaten uit de CBS Benchmark 2012. In bijlage 1 zijn de inzamelresultaten gespecifieerd. Voor grof huishoudelijk restafval is daar een nuancering op het aantal kg per inwoner opgenomen. Inzamelresultaten in kg per inwoner Gemeente Twenterand 2013 ROVA vergelijkbare diftar gemeenten CBS gegevens klasse C (sted. klasse 3,4,5) Restafval 135 140 193 Grof huishoudelijk restafval 13 6 26 GHA overig gescheiden 27 32 76 GFT 56 87 107 GTA 90 24 42 Papier 93 72 70 Glas 23 22 22 Textiel 5 5 4 Kunststof 15 15 8 Blik 1,4 0 0 KCA 1,1 0,9 1,4 Luiers 6 2 0 Totaal per inwoner (kg) 463 407 551 Hergebruik De gemeente Twenterand realiseert 67% hergebruik in 2012. Dat is evenveel als voorgaande jaren. De doelstelling uit het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP 2) van 65% hergebruik in 2015 wordt door gemeente Twenterand al behaald. Ten opzichte van de vergelijkbare gemeenten in het ROVA-verzorgingsgebied heeft Twenterand een gelijk percentage hergebruik behaald. Ten opzichte van landelijk vergelijkbare gemeenten heeft Twenterand een hoger percentage hergebruik behaald. Twenterand heeft minder restafval per inwoner dan vergelijkbare gemeenten in het ROVA-verzorgingsgebied en minder dan landelijk vergelijkbare gemeenten. Dit komt doordat in het landelijk gemiddelde ook niet-diftar 2 gemeenten zijn meegenomen. De hoeveelheid restafval per inwoner bij deze gemeenten is over het algemeen hoger, vanwege het ontbreken van een financiële prikkel. 2 Gedifferentieerde tarieven: hierbij wordt betaald voor de aangeboden hoeveelheid restafval. 2
Trendanalyse inzameling In de grafieken is een trendanalyseweergegeven van de ingezamelde hoeveelheden per inwoner van het restafval en de herbruikbare. De hoeveelheid restafval, kunststofverpakkingen, GFT, papier en textiel per inwoner is licht afgenomen, de hoeveelheid glas is licht toegenomen. ROVA-breed en landelijk is een lichte daling van de hoeveelheid oud papier en karton zichtbaar. Dit is mogelijk het gevolg van de economische crisis en toenemende digitalisering. 3
3. Circulaire economie en klimaat Papier Bij het inzamelen van oud papier geldt dat 1 ton oud papier er voor zorgt dat er ruim 3 bomen niet gekapt hoeven te worden als gevolg van het hergebruik. In 2013 is in de gemeente Twenterand 1.603 ton oud papier opgehaald. Het resultaat hiervan is dat er 13 hectare minder productiebos gekapt hoeft te worden 3. Kunststof Bij het inzamelen van kunststof geldt dat elke ton kunststof voorkomt dat er 1.700 liter primaire ruwe olie gebruikt moet worden voor de productie van nieuw kunststof. In 2013 is in de gemeente Twenterand 357 ton kunststof gescheiden ingezameld. Dit betekent het voorkomen van 23 tankauto s aan ruwe olie ten behoeve van de productie van kunststof. Huishoudelijke grondstoffen Door het gescheiden inzamelen wordt minder CO 2 uitgestoten. Het effect van preventie (minder afval betekent ook minder CO 2 -uitstoot) wordt in deze berekening niet meegenomen, terwijl dit wel bijdraagt aan de CO 2 -reductie. In de navolgende grafiek is de vermeden CO 2 -emissie per inwoner weergegeven voor Twenterand. De totaalpotentie is een indicatie van vermeden CO 2 -emissie die behaald kan worden, wanneer de herbruikbare grondstoffen in het restafval ook nog worden gescheiden. De CO 2-reductie is berekend aan de hand van de CO 2-kentallen afvalscheiding van CE Delft. De potentie is gebaseerd op de sorteeranalyse van het restafval van 2013. Per inwoner is 254 kg minder CO 2 uitgestoten dan wanneer al het afval verbrand zou worden (totale CO 2 -reductie: 8.629 ton). Uitgaande van de sorteeranalyse 2013 is uit het restafval in potentie per inwoner nog 65 kg extra CO 2 -reductie per inwoner te behalen. 3 Uitgaande van 400 bomen per hectare productiebos en 3,3 bomen per ton OPK. 4
4. Communicatie en Educatie Communicatie In 2013 stonden de communicatieactiviteiten hoofdzakelijk in het kader van specifieke projecten en acties. De communicatiemiddelen betroffen voornamelijk persberichten, evenementen, publicaties t.b.v. de gemeentepagina en online media zoals website. Hieronder de activiteiten die ROVA qua communicatie in 2013 heeft uitgevoerd in de gemeente Twenterand. Organisatie en productie van de digitale afvalkalender en ROVA-app Communicatie rondom omgekeerd inzamelen Communicatie over wijzigingen en ontwikkelingen in de afvalinzameling (bijv. feestdagen) ROVA Groentour Tijdens het educatieve programma Afval Scheiden is Goud leren de kinderen dat afval een grondstof is. Tevens is er een informatieve rondleiding over het milieubrengstation verzorgd. De ROVA Groentoer is in 2013 door de deelnemers beoordeeld met gemiddeld een 8,6. In de figuur is weergegeven hoe de verschillende aspecten van de Groentoer worden beoordeeld. Educatie Natuurlijk schoon Ook in 2013 heeft ROVA de actie Natuurlijk Schoon uitgerold in de Week van Nederland Schoon. Aan deze opschoonactie hebben 14 basisscholen en 2 andere partijen met in totaal 700 deelnemers uit Twenterand meegedaan. Met de Groenbus van ROVA zijn in 2013 ongeveer 450 basisonderwijs leerlingen opgehaald.. 5
5. Klantcontact De service en dienstverlening van ROVA wordt op twee manieren gemonitord. Enerzijds worden alle meldingen en klachten die bij ROVA binnenkomen geregistreerd. In 2013 is geen klant tevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Naast het klantcontact worden in dit hoofdstuk de wijzigingen ten aanzien van het voorzieningenniveau weergegeven. Wijziging voorzieningenniveau In 2013 hebben zich geen wijzigingen in het voorzieningenniveau voorgedaan. Klantcontact Klantcontacten komen binnen in ons klantcontactcentrum. Hier worden reguliere vragen en afspraken direct afgehandeld. +/- 10% van onze klantcontacten betreffen meldingen en klachten 4 In totaal zijn er in 2013 bij het klantcontactcentrum 3.647 meldingen aangemaakt en afgehandeld, waarvan in totaal 149 klachten. De meeste registraties hebben betrekking op het aanvragen van de papieren afvalkalender, gevolgd door zakken bestellen voor de inzameling van kunststof verpakkingen en afmeldingen van GFT container in het buitengebied. De top 3 aan klachten bestaat uit registraties die betrekking hebben op de inzameling van restafval, GFT en kunststof verpakkingen. 4 Melding: Omvat alle signalen door derden over (vermeende) onvolkomenheden waarvoor ROVA verantwoordelijkheid draagt. Klacht: Uiting van ontevredenheid met betrekking tot de resultaten en/of dienstverlening van ROVA - gegrond of ongegrond - waarbij de betrokkene nadeel of schade heeft ondervonden en/of een persoonlijk belang heeft 6
6. Financieel Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing per aansluiting in de gemeente Twenterand is lager dan het landelijk gemiddelde (Agentschap NL, Afvalstoffenheffing 2012) en ook lager dan het gemiddelde in het ROVA verzorgingsgebied. 270,00 In de grafiek is ook weergegeven hoeveel lager de kosten zouden zijn, indien rekening gehouden wordt met opbrengsten zoals de vergoedingen van de ingezamelde verpakkingen via Nedvang (de kosten hiervan lopen via ROVA, de opbrengsten gaan rechtstreeks naar de gemeente) en het uitgekeerde dividend. 250,00 230,00 210,00 190,00 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ROVA gemiddeld Landelijk gemiddeld Twenterand Totaalkosten ROVA Uit de eindafrekening 2013 van ROVA blijkt dat de totale kosten voor de dienstverlening van ROVA m.b.t. de afvalinzameling en verwerking voor Twenterand 1.721.438,- bedragen. De eindafrekening 2013 is als bijlage 2 toegevoegd. In de hiernaast afgebeelde grafiek is weergegeven hoeveel de ROVA-kosten per aansluiting bedragen. 7
7. Conclusies en ontwikkelingen Conclusies Inzameling grondstoffen Gemeente Twenterand realiseert 67% hergebruik in 2013. Dat is evenveel als voorgaande jaren, maar meer dan het landelijke- en ROVA-gemiddelde voor vergelijkbare gemeenten. De landelijke doelstelling van 65% hergebruik in 2015 wordt door gemeente Twenterand al behaald. Door het gescheiden inzamelen en hergebruik van papier wordt in de gemeente Twenterand de kap van 13 hectare productiebos voorkomen Door het gescheiden inzamelen en hergebruik van kunststof verpakkingen wordt in de gemeente Twenterand het gebruik van 23 tankauto s met ruwe olie als primaire grondstof voorkomen. Per inwoner is 254 kg minder CO 2 uitgestoten dan wanneer al het afval verbrand zou worden. Ontwikkelingen Met ingang van 1 januari 2014 is gestart met het omgekeerd inzamelen fase 1. Financieel De totale kosten voor de dienstverlening van ROVA voor Twenterand in 2013 bedragen 1.721.438,-. De afvalstoffenheffing per aansluiting in gemeente Twenterand is lager dan het landelijk gemiddelde (Agentschap NL, Afvalstoffenheffing 2012) en lager dan het gemiddelde in het ROVA verzorgingsgebied. 8
Bijlage 1: Inzameling grondstoffen Soort afval (ton) 2009 2010 2011 2012 2013 Restafval 5.251 4.829 4.937 4.777 4.575 GHA 394 380 374 327 439 GFT 2.367 2.137 2.295 2.004 1.889 GTA 2.759 2.570 2.628 2.992 3.059 Papier 3.902 3.660 3.554 3.326 3.148 Glas 757 801 782 759 769 Textiel 203 205 203 177 176 Kunststofverpakkingen 225 480 497 513 507 Blik 44 48 46 48 49 KCA 38 38 36 35 36 Luiers 219 219 219 219 219 AEEA 100 118 109 100 95 Goedzooi 0 0 0 0 0 Schoon puin 289 255 195 150 135 Bouw- en sloopafval 273 272 233 237 239 Dakleer 18 21 19 19 15 Grond en zand 2 0 2 1 0 Metalen, schroot 19 13 14 10 7 Vlak glas 8 6 6 8 11 B-hout 442 361 326 279 266 Asbest 71 63 61 84 60 Vloerbedekking 0 0 0 0 0 Autobanden 2 3 4 3 4 Plastic, hard 0 0 0 0 26 Overig 0 0 0 0 0 Totaal (ton) 17.383 16.480 16.542 16.067 15.724 Inwoners en aansluitingen 2013 Stedelijkheidsklasse: 4 Aantal inwoners 2013 33.971 Totaal aantal aansluitingen 12.838 - aantal aansluitingen met minicontainers 12.484 - aantal aansluitingen op verzamelsystemen 354 Aanbiedingen minicontainers Gemiddeld aantal aanbiedingen per aansluiting per jaar: - minicontainer restafval 10 - minicontainer GFT-afval 4 Aanbiedingen verzamelsystemen Gemiddeld aantal aanbiedingen per aansluiting per jaar - restafvalverzamelcontainer 32 1
Restafval Inzamelstructuur Het restafval van de gemeente Twenterand wordt bij laagbouw via minicontainers, tweewekelijks ingezameld. Bij gestapelde bouw en hoogbouw (en in enkele laagbouwgebieden waar er moeilijk met minicontainers kan worden ingezameld) wordt het restafval ingezameld via verzamelcontainers. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal (ton) 5.251 4.829 4.937 4.777 4.575 Per inwoner (kg) 156 144 146 141 135 Er is per inwoner minder restafval aangeboden dan voorgaande jaren. De hoeveelheid restafval daalt sinds 2008 en is lager dan het gemiddelde voor vergelijkbare ROVA gemeenten en ook lager dan het landelijke gemiddelde voor vergelijkbare gemeenten. Dit komt doordat in het landelijk gemiddelde ook niet-diftar gemeenten zijn meegenomen. De scheidingsresultaten bij deze niet-diftar gemeenten zijn over het algemeen lager vanwege het ontbreken van een financiële prikkel. 2
Samenstelling restafval De samenstelling van het restafval voor gemeente Twenterand is als volgt: Aanwezig in restafval kg per inwoner 2011 2012 2013 Gewichts% 2013 Het restafval bestaat voor een groot deel uit GFT, reststoffen, oud papier en grof huishoudelijk afval. Procentuele samenstelling restafval (op basis van gewicht) Reststoffen 35,1 25,9 31,9 24% GFT 35,9 40,1 33,8 25% Glas 7,1 5,0 4,8 4% Textiel 7,1 5,2 5,4 4% Kunststofverpakkingen 7,8 7,7 5,6 4% KCA 0,1 0,1 0,1 Papier totaal: 20% Herbruikbaar papier 9,0 8,9 7,3 Luiers 5,9 13,7 6,3 Drankenkartons 6,1 4,5 7,2 Overig papier 6,6 3,5 6,1 GHA: 19% Grof tuinafval 4,4 12,0 4,9 Metalen 6,6 4,0 4,9 AEEA 1,0 1,1 1,1 Hout 4,3 3,3 3,8 Steen/puin 7,4 4,8 8,3 Tapijt 0,2 0,5 0,6 Leer/Rubber 1,8 0,6 2,5 Totaal restafval 146 141 135 3
GFT Inzamelstructuur Het GFT wordt tweewekelijks via een minicontainer ingezameld. Bij de hoogbouw en in het buitengebied wordt GFT niet gescheiden ingezameld. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 De ingezamelde hoeveelheid GFT per inwoner is afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Dit is mogelijk het gevolg van het verlagen van de ophaalfrequentie. De ingezamelde hoeveelheid grof tuinafval is toegenomen t.o.v. voorgaande jaren. GFT Totaal (ton) Per inwoner (kg) 2.367 2.137 2.295 2.004 1.889 70 64 68 59 56 Grof tuinafval (GTA) Totaal (ton) Per inwoner (kg) 2.759 2.570 2.628 2.992 3.059 82 77 78 88 90 4
Oud papier en karton Inzamelstructuur Scholen en verenigingen zamelen regelmatig oud papier en karton in. Ook zijn er brengvoorzieningen in de vorm van afzetcontainers. Op diverse plekken staan containers voor de inzameling van luiers. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 OPK Totaal (ton) 3.902 3.660 3.554 3.326 3.148 Per inwoner (kg) 116 109 105 98 93 Luiers Totaal (ton) 219 219 219 219 219 Per inwoner (kg) 7 7 7 6 6 In 2013 is per inwoner minder oud papier en karton ingezameld dan vorig jaar. ROVA-breed en landelijk is een daling zichtbaar. Dit is mogelijk het gevolg van de economische crisis en toenemende digitalisering. 5
Glas Inzamelstructuur Het glas wordt ingezameld via glascontainers op centrale punten (voornamelijk bij supermarkten). Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal (ton) 757 801 782 759 769 Per inwoner (kg) 23 24 23 22 23. 6
Kunststof verpakkingen Inzamelstructuur De kunststofverpakkingen worden sinds 2009 vierwekelijks huis aan huis ingezameld met zakken. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal (ton) 225 480 497 513 507 Per inwoner (kg) 7 14 15 15 15 7
Textiel Inzamelstructuur Herbruikbaar textiel kan gebracht worden op de milieuparkjes waar ook glas en blik gebracht kan worden. Ook wordt textiel een aantal keren per jaar huis aan huis ingezameld. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal (ton) 203 205 203 177 176 Per inwoner (kg) 6 6 6 5 5 8
per inwoner KCA Inzamelstructuur Het klein chemisch afval (KCA) en de kleine afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) kunnen afgegeven worden bij het afvalbrengpunt in Vroomshoop. Daarnaast zijn brengpunten bij diverse detailhandel locaties voor specifiek KCA (medicijnen, batterijen). Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Totaal (ton) 38 38 36 35 36 Per inwoner (kg) 1,1 1,1 1,1 1,0 1,1 2009 2010 2011 2012 2013 Twenterand 1,12 1,14 1,07 1,04 1,06 ROVA Gemeenten Diftar Stedelijkheidsklass e 3, 4 en 5 Vergelijking inzamelprestatie KCA 2,0 kg 1,5 kg 1,0 kg 0,5 kg 0,0 kg 0,8 0,9 0,9 0,9 0,9 1,4 1,4 1,4 1,4 1,4 9
Grof huishoudelijk afval Inzamelstructuur De inwoners van de gemeente Twenterand kunnen een beroep doen op ROVA om tegen betaling grof huishoudelijk afval (inclusief grof tuinafval) op te laten halen. Grof huishoudelijk afval kan ook worden afgeleverd op het afvalbrengstation in Vroomshoop. * Van de totale hoeveelheid ongescheiden grof huishoudelijk afval zoals ingewogen aan de poort is 64 kg door de inwoners alsnog op het brengstation gescheiden aangeboden. Dat betekent dat per inwoner 11 kg ongescheiden grof huishoudelijk afval is aangeboden (i.p.v. 13 kg). Van dit ongescheiden materiaal is via nasortering door Twence 6 kg per inwoner als grondstof behouden gebleven en 5 kg verbrand. Inzamelresultaten Hoeveelheid 2009 2010 2011 2012 2013 Gescheiden Grof huishoudelijk afval Totaal (ton) 4027 3731 3644 3930 3966 Per inwoner (kg) 120 111 108 116 117 Ongescheiden Grof huishoudelijk afval* Ongescheiden GHA (ton) 394 380 374 327 439 Per inwoner (kg) 12 11 11 10 13 10
11