Jaarbericht 2009 Transmuraal Centrum Huisartsen en Catharina-ziekenhuis (HaCa)
Samenwerken bepaalt koers In dit jaarbericht vindt u een beknopt overzicht van de activiteiten van Transmuraal Centrum HaCa in 2009. Voorheen maakte ieder ziekenhuis werkafspraken met zijn eigen huisartsen. Hierdoor hadden zij meestal met meerdere ziekenhuizen te maken. Op verzoek van huisartsen uit de regio heeft het Catharina-ziekenhuis steeds meer toegewerkt naar regionale afstemming. Voorzichtig hebben we gezocht naar een werkwijze die recht doet aan de belangen van alle betrokken partijen, zowel aan die van de individuele professional als aan die van de verschillende organisaties. Uitgangspunt blijven de landelijke, inhoudelijke richtlijnen en de beste zorg voor de patiënt. Het resultaat van deze werkwijze was in 2009 een ringband met de transmurale werkafspraken in Zuidoost-Brabant. Wij hopen dat deze ringband prijkt op het bureau van alle huisartsen en specialisten in de regio. De laatste jaren hebben we met succes een visie over transmuraal werken geformuleerd. We hebben (regionale) transmurale werkafspraken gemaakt met huisartsen, specialisten, apothekers, jeugdartsen en andere disciplines en deze geïmplementeerd. Deze samenwerking wordt alleen maar belangrijker, denk aan de aanwezigheid van eerstelijns zorggroepen in de regio, de komst van marktwerking en de integrale bekostiging. Alle vragen, knelpunten en wensen over de samenwerking die bij ons HaCa-loket binnenkomen, behandelen we. Wij zijn trots op alles wat we de laatste jaren hebben bereikt in de samenwerking tussen huisartsen en specialisten. We gaan dan ook door met het ontwikkelen van deze (regionale) transmurale afspraken. Daarnaast blijven we natuurlijk veel aandacht schenken aan de lokale afstemming van het Catharina-ziekenhuis met haar adherente huisartsen en andere professionals in de eerste lijn. Ben van den Borne, voorzitter HaCa Hennie van Bavel en Susan van den Bergh, coördinatoren HaCa
Organisatie Transmuraal Centrum HaCa bestaat uit een bestuur en een bureau. Het bestuur is belast met het algemeen beleid en de dagelijkse leiding over de stichting. Het bureau is verantwoordelijk voor de beleidsvoorbereiding, beleidsbepaling en beleidsuitvoering. Het bestuur was in 2009 als volgt samengesteld: Ben van den Borne longarts Catharina-ziekenhuis voorzitter Paul Wouda huisarts Eindhoven vicevoorzitter Piet Batenburg raad van bestuur Catharina-ziekenhuis penningmeester Pieter Bertholet huisarts Eindhoven bestuurslid Jos te Dorsthorst huisarts Nuenen bestuurslid (tot 01-06-2009) Tom Hendriks kinderarts Catharina-ziekenhuis bestuurslid Mark Scherders psychiater Catharina-ziekenhuis bestuurslid Francisca Wittkämper huisarts Best bestuurslid De medewerkers van het bureau zijn: Hennie van Bavel Susan van den Bergh Jolanda Oosterwaal coördinator HaCa coördinator HaCa secretaresse
Projecten en activiteiten 1 samenwerking HaCa houdt zich bezig het maken van inhoudelijke transmurale werkafspraken. Hiervoor zetten we projecten op. De verdere uitwerking van deze projecten krijgt vorm in goede samenwerking met de betrokken afdelingen binnen het Catharina-ziekenhuis. Ook afstemming met externe organisaties is essentieel voor het laten slagen van de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn. Bij de samenwerking worden de randvoorwaarden voor het organiseren en functioneren van de zorgketen gehanteerd, o.a. de principes van disease management. Daar waar nodig vindt afstemming plaats met de andere transmurale centra in Zuidoost Brabant, volgens een regionaal jaarplan. De thema s van projecten van HaCa zijn: : het implementeren van landelijke transmurale richtlijnen door het ontwikkelen van regionale transmurale afspraken (RTA s); het maken van transmurale afspraken over farmacotherapie; werkafspraken eerste en tweede lijn; gegevensuitwisseling tussen huisarts en specialist; afstemming en integraal aanbod van nascholingen. 2 projecten Hieronder staan de belangrijkste projecten die HaCa heeft uitgevoerd in 2009. Ringband: regionale werkafspraken Zuidoost-Brabant We hebben alle producten van de regionale samenwerking gebundeld in een ringband. Deze map hebben we in februari 2009 verspreid onder alle huisartsen en specialisten. Ook op andere betrokken doelgroepen, zoals apothekers en jeugdartsen, zijn bepaalde RTA s van toepassing. Zij kregen een handig A5-kaartje met daarop de RTA s die voor hen gelden.
Cardiovasculair risicomanagement (CVRM ) Landelijk, maar ook regionaal zijn er veel ontwikkelingen rondom CVRM. Met het verschijnen van de landelijke richtlijnen (CBO/NHG 2006) is het indicatiegebied voor behandeling van risicopatiënten verruimd. In 2009 verscheen een landelijke zorgstandaard. Huisartsenorganisaties ontwikkelen zorgprogramma s die volgens de integrale bekostigingsstructuur gefinancierd gaan worden. Er is een aantal initiatieven in de regio rondom CVRM, waaronder cardiovasculaire risicopoli s in de tweede lijn en cardiovasculaire risicodiensten ter ondersteuning van de eerste lijn. Het is van essentieel belang dat de verschillende beroepsgroepen op elkaar afgestemd zijn wat betreft dit thema. Dat is nodig om de kwaliteit van zorg te waarborgen volgens het principe van doelmatigheid. In 2009 hebben alle betrokken partijen in de regio gewerkt aan een RTA voor CVRM. Deze wordt in 2010 vastgesteld en geïmplementeerd. Chronische nierschade Er bestaat een landelijke transmurale afspraak (LTA) rondom nierfunctiestoornissen. Op verzoek van huisartsen heeft een werkgroep een RTA over chronische nierschade opgesteld. In deze werkgroep zaten huisartsen, internist-nefrologen en een cardiovasculair internist. In de RTA zijn afspraken gemaakt over: diagnostiek en behandeling; verwijzen en terugverwijzen; gezamenlijke behandeling. Diepe veneuze trombose van het been We hebben het bestaande protocol voor de diagnostiek en (thuis)behandeling van een trombosebeen herzien. Dit hebben we gedaan op basis van de nieuwe NHG-standaard Diepe veneuze trombose (DVT). Daarnaast hebben we de CBO-richtlijn Diagnostiek, preventie en behandeling van veneuze trombo-embolie en secundaire preventie van arteriële trombose gebruikt. In de nieuwe RTA staan de diagnostiek en behandeling van een DVT van het been. De belangrijkste verandering is de invoering van de eerstelijns beslisregel.
Farmacoketenontwikkeling maagklachten In 2009 hebben we het project Farmacotherapie bij maagklachten afgerond. Hiervoor hebben we subsidie van Robuust gekregen. Dit project heeft geleid tot een RTA Farmacotherapie bij maagklachten. Dit project hebben we geëvalueerd. De resultaten hiervan hebben we eind 2009 tijdens een regionaal symposium gepresenteerd. Het project bestond uit drie pijlers. Deze staan hieronder, samen met het resultaat. 1 Substitutiebeleid bij klinische opname en ontslag Resultaat: afspraken over het omzettingsbeleid tijdens ziekenhuisopnames zijn geëffectueerd. 2 Maagprotectie bij het gebruik van NSAID Resultaat: de landelijke richtlijn is in de eerste en tweede lijn geïmplementeerd. 3 Preventie en terugdringen van onterecht chronisch gebruik Resultaat: implementatiematerialen zijn beschikbaar gesteld aan FTO-groepen. Overgewicht bij kinderen Overgewicht raakt de volksgezondheid, zowel in Nederland als op wereldschaal. Het kabinet wil een integrale aanpak voor de bestrijding van overgewicht (Ministerie van VWS, Nota Overgewicht, maart 2009). Na verloop van tijd leidt overgewicht vaak tot obesitas. Dit is een chronische ziekte waar patiënten bijna niet meer vanaf komen. Preventie van (verdere) gewichtstoename is eigenlijk de enige remedie. Voor effectieve preventie is een integrale aanpak op lokaal niveau nodig. Hiermee zijn enthousiaste huisartsen, jeugdartsen en kinderartsen in de regio aan de slag gegaan. Zij hebben samen een regionale transmurale werkafspraak gemaakt rondom overgewicht bij kinderen. Daarin staan een stroomschema voor diagnostiek en verwijzing, evenals een sociale kaart. Deze RTA dient als handreiking om overgewicht tijdig te signaleren, monitoren en behandelen. In 2010 vindt een verdere uitwerking plaats van de wijze waarop communicatie en informatieoverdracht plaatsvindt tussen jeugdarts, huisarts en kinderarts.
3 communicatie Een goede samenwerking begint met communicatie. HaCa is al elf jaar het loket voor huisartsen en specialisten die willen samenwerken rondom hun patiënten. HaCa heeft veel geïnvesteerd in het op gang brengen van de communicatie. Daarvoor gebruikt HaCa verschillende communicatiemiddelen, zoals een tweemaandelijkse nieuwsbrief, een website en het tijdschrift HaCaSpect dat twee maal per jaar verschijnt. De onderlinge bereikbaarheid wordt geregeld met een up-to-date adressenbestand en een telefoonlijst met nummers voor intercollegiaal overleg. Deze liggen bij de receptionistes van het Catharina-ziekenhuis. De berichtgeving aan huisartsen vanuit het ziekenhuis en tussen huisartsen en specialisten bij gedeelde zorg, opname, ontslag en overlijden is een continu aandachtspunt van HaCa. Deze berichtgeving komt in vele projecten en activiteiten aan de orde. Samenwerkingsafspraken zoals geformuleerd in RTA s vertalen en implementeren we in ZorgDomein. Het zorgaanbod van het Catharina-ziekenhuis in ZorgDomein houden we actueel. Hetzelfde geldt voor de gepubliceerde toegangstijden. 4 nascholing HaCa organiseert diverse nascholingen voor huisartsen en specialisten. Hierdoor dragen we bij aan kennisoverdracht. Daarnaast bieden we hiermee een ontmoetingsplaats voor huisartsen en specialisten. Zij leren elkaar beter kennen en dragen kennis over. Ook wisselen ze knelpunten in de samenwerking uit. Zo nodig werken we deze uit in verbetertrajecten. Bekende nascholing van HaCa zijn de Grand Cafés, rondom een maatschap of thema, de maandelijkse bedside teaching en de vaardigheidstrainingen. Alle nascholingen zijn voor huisartsen geaccrediteerd. Dit geldt indien van toepassing ook voor andere doelgroepen. Ook organiseert HaCa de jaarlijkse congresreis van de stichting OverEIND waar transmurale afspraken vaak het leven zien. Lichamelijk onverklaarbare klachten (LOK)-scholing Een nieuwe scholing in 2009 is de LOK-scholing. In samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap en Quartz hebben we het nascholingsprogramma Beleid bij lichamelijk onverklaarde klachten omgevormd tot een regionale scholing. Deze scholing is bedoeld voor huisartsen, medisch specialisten en praktijkondersteuners GGZ. Centraal in de scholing staan vroegtijdige herkenning, het aanleren van effectieve cognitief-gedragstherapeutische gesprekstechnieken en een goede samenwerking tussen de verschillende disciplines. De scholing hebben we aangepast aan de regionale situatie. Dit hebben we gedaan met de hulp van gespecialiseerde docenten uit de regio. Ook hebben we ervaringen opgedaan met de LOK-poli s in de regio. De LOK-training wordt elk jaar aangeboden aan zorgverleners in de regio Zuidoost-Brabant. Dit gebeurde voor het eerst in 2009.
Participatie in overleg met samenwerkingspartners HaCa onderhoudt de contacten met alle huisartsen in Zuidoost-Brabant en met de specialisten van het Catharina-ziekenhuis. Dit gebeurt met de individuele professional in werkgroepen, bij nascholingen en via hagro- en maatschapbezoeken. Het gebeurt ook op beroepsgroepniveau via de regionale huisartsenkring, de verschillende huisartsenzorggroepen in de regio en het stafbestuur van de medische staf van het Catharina-ziekenhuis. Naargelang de thema s in de projecten, vindt ook met andere disciplines in de eerste lijn overleg plaats, zoals met apothekers en KNMP en met jeugdartsen en fysiotherapeuten. Periodiek vindt gezamenlijk overleg plaats met de regionale transmurale stichtingen, het Diagnostisch Centrum Eindhoven, FASTeerstelijn en de Stichting KOH. Hierbij streven we ernaar om de ontwikkeling van RTA s, nascholingen en activiteiten van de betrokken organisaties in de eerste lijn zo veel mogelijk op elkaar af te stemmen en op elkaar aan te laten sluiten. HaCa is aangesloten bij de Landelijke Federatie Medisch Coördinerende Centra (FMCC). Het FMCC fungeert als netwerkorganisatie. Onderling wisselen de individuele Medisch Coördinerende Centra ervaringen en deskundigheden uit. Huisartsen Catharina-ziekenhuis (HaCa) Postbus 1350, 5602 ZA Eindhoven Telefoon 040-239 84 05 Fax 040-239 60 39 E-mail infohaca@cze.nl