Herijking Plattelandsvernieuwing 2012-2014 Een (be-)leefbaar platteland
2
Herijking plattelandsvernieuwing 2012-2014 Gemeente Oirschot Een (be-)leefbaar platteland Opsteller: Rob Voets & Marlène van Leuken Datum: 23 oktober 2012 Betrokken wethouder: Piet Machielsen Betrokken afdelingshoofd: Dolf Haank 3
Inhoudsopgave 1. Probleemschets 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Wettelijke kaders 5 1.3 Doel 6 1.4 Afbakening 6 1.5 Samenwerking met andere onderwerpen/beleidsnota s 6 2. Kaders samengesteld naar aanleiding van workshops met gemeenteraad, College van BenW en ambtenaren 7 2.1 Doel 7 2.2 Maatschappelijke effecten 7 2.3 Uitgangspunten 7 3. Financiën + evaluatie 8 3.1 Financiën 8 3.2 Evaluatie 10 4. De thema s 11 4.1 Toelichting 11 4.2 Thema 1: Duurzame landbouw 11 4.3 Thema 2:. Kwaliteit van natuur en landschap 12 4.4 Thema 3: Toerisme en recreatie 14 4.5 Thema 4: Leefbaarheid (wonen, werken, welzijn en zorg) 15 4.6 Overig 17 4
1. Probleemschets 1.1 Aanleiding Het huidige programma Plattelandsvernieuwing is inhoudelijk goed opgebouwd geweest. Echter de uitgangspunten kloppen niet meer voor de huidige tijd. Economisch gezien gaat het op dit moment minder in Nederland en ook in onze gemeente. De financiële middelen worden schaarser. Zowel op landelijk als op provinciaal niveau bezuinigt men en is het aanzienlijk moeilijker geworden om subsidies binnen te halen. Het intrekken van de reconstructieplannen en het nieuwe koersdocument Stad en Platteland van de provincie Noord-Brabant staan aan de basis voor een nieuwe koers op het gebied van plattelandsvernieuwing. Een herijking van het huidige meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing 2011-2014 is daarom nodig. 1.2 (Wettelijke) kaders Voor de herijking hebben we meerdere (wettelijke) kaders. We denken hierbij aan: - De Toekomstvisie van de gemeente Oirschot. Voor het Oirschot van 2030 zijn een drietal ambities geformuleerd die niet alleen het imago Monument in het groen handhaven maar ze voegen daar nadrukkelijk nog iets aan toe namelijk Kwalitatief leven..oirschot is in 2030 dan ook: Een kwalitatieve, groene gemeente De kern van het kwalitatieve, groene Oirschot is een optimale balans tussen ontwikkeling en innovatie op allerlei gebieden (wonen, leven, werken) en het behoud van karakteristieke, cultuurhistorische waarden (de monumenten en het groen). Met als de drie dominante economische pijlers: - Toerisme en recreatie: Oirschot als toeristisch-recreatief hart van het Groene Woud en De Kempen. - Integraal onderdeel van de ambitie van Brainport 2020. Dit betekent dat Oirschot uitgroeit tot een proeftuin van de meest geavanceerde technologische ontwikkelingen op het terrein van groene en duurzame landbouw- en veeteelttechnieken, domotica, het nieuwe werken, bouwnijverheid (gekenmerkt door innovatie en duurzaamheid) en de bereikbaarheid van voorzieningen. - Zorg: Oirschot speelt op een innovatieve wijze in op de (toenemende) zorgbehoefte. In de ontwikkeling van deze sector staat voor Oirschot kwaliteit en professionaliteit voorop. Een gemeente die bewust stuurt op samenhang met de omgeving. De kern van Oirschot als een gemeente die bewust stuurt op samenhang met de omgeving is de optimale balans tussen het inzetten van eigen kracht en het gebruik maken van de mogelijkheden en kansen die de regio biedt. Oirschot heeft een duidelijk profiel als Monument in het groen, kwalitatief leven en wordt hierop in de regio herkend, erkend en gekend. Een zelfredzame samenleving. De kern van Oirschot als een zelfredzame samenleving ligt in de verhouding tussen burger en bestuur, tussen samenleving en overheid. De kracht van een gemeenschap komt uit de mensen zelf. De overheid stimuleert en faciliteert actief verbindingen tussen maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven, burgers en overheid. - De Structuurvisie ruimtelijke ontwikkeling en Verordening ruimte van de Provincie Noord-Brabant. Hierin is veel van het beleid en de regels uit de Reconstructie- en gebiedsplannen opgenomen. Door een uitspraak van de rechtbank s-hertogenbosch medio 2011 is onduidelijkheid ontstaan over de geldigheid van de regels voor de intensieve veehouderij in de Verordening Ruimte omdat de reconstructieplannen daarvoor 5
ook regels kennen. Daarom zijn op 2 maart de Reconstructie- en gebiedsplannen met uitzondering van de integrale zonering 1, ingetrokken. Hoewel na intrekking de juridische status van de reconstructieplannen is verdwenen blijven de ambities van de plannen wel overeind. De begrenzing van de integrale zonering¹ uit de reconstructieplannen blijft zijn werking behouden totdat de Reconstructiewet is ingetrokken. Daarnaast zijn de volgende kaders/beleidsstukken kaderstellend voor het Programma: - Nota ruimte - Plannen Waterschap - Wet dierenwelzijn - Nota buitengebied in ontwikkeling - Overeenkomst RvR woningen met provincie/ontwikkelingsmaatschappij - Overeenkomst Voor wat Hoort wat met provincie - Beleidsdoelstellingen waterplan gemeente Oirschot 1.3 Doel Komen tot afronding van en besluitvorming over het programma Plattelandsvernieuwing. We bepalen de kaders voor de toekomst van ons platteland. Het gaat niet over zoveel mogelijk doen maar om de dingen doen die we nodig vinden voor een duurzaam en aantrekkelijk buitengebied. Daarom moeten we, meer nog dan voorheen, keuzes maken en prioriteiten stellen. Uitgangspunt hierbij zijn de maatschappelijke effecten die we willen bereiken en de doelen die we nastreven. We hebben dit integraal opgepakt. Met integraal bedoelen we zowel in- als extern samenwerken, makelen en schakelen, afstemmen met daarbij oog hebben voor mogelijke verbindingen met aangrenzende (beleids-)terreinen en op zoek gaan naar de gemeenschappelijkheid van zaken. 1.4 Afbakening Los van bezuinigingen dient de uitvoering van het programma budgettair-neutraal te zijn. Nieuwe activiteiten kunnen we alleen uitvoeren door een herschikking van budgetten of doordat sprake is van nieuwe zekere inkomsten uit bijvoorbeeld Ruimte-voor-Ruimte ontwikkelingen of Europese, Landelijke of Provinciale subsidies. 1.5 Samenwerking met andere onderwerpen/beleidsnota s De afgelopen periodes zijn diverse visies vastgesteld die raakvlak hebben met het programma Plattelandsvernieuwing. Denk hierbij aan Agenda van de Kempen, de Visie Intensieve Veehouderij, de Toekomstvisie Oirschot 2031 en de Ontwikkelingsvisie Het Groene Woud, versterking door samenwerking. Deze visies geven richting aan de herijking van het programma, indien nodig verwijzen we daarnaar of nemen we deze waar mogelijk op in het programma. 1 Gebiedsdekkende indeling van het reconstructiegebied in drie zones, te weten landbouwontwikkelings-, verwevingsen extensiveringsgebieden. 6
2. Kaders samengesteld naar aanleiding van de workshops met gemeenteraad, college en ambtenaren. 2.1 Doel: Oirschot stelt zich ten doel het programma te herijken met als uitgangspunt helderheid over de maatschappelijke effecten die we willen bereiken, de doelen die we nastreven. We willen dit doen door: Keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Dit doen we door een zo goed mogelijke balans te creëren tussen de primaire eigen verantwoordelijkheden en zelfredzaamheid van de burger, de sociale verbanden om hem heen én de verantwoordelijkheid van de overheid; Zoals in de toekomstvisie vermeld, is ook in het vernieuwde programma toerisme en recreatie nadrukkelijk vertegenwoordigd. Door projecten en ondersteuning geven we een boost aan de quality of life in de regio. Een andere belangrijke pijler uit de toekomstvisie in het vernieuwde programma is meer ruimte voor innovatie, op deze manier kan Oirschot uitgroeien tot de proeftuin voor Brainport en de toenemende zorgbehoefte. Daaropvolgend bieden we een nieuw programma aan gericht op de maatschappelijke vraag. 2.2 Maatschappelijke effecten: Een grote kanteling in doen en denken van gemeente en burgers. Dit betekent dat het hierbij niet (alleen) gaat om het trekken van projecten maar om het faciliteren / ondersteunen van initiatieven uit de streek. In plaats van zoveel mogelijk projecten oppakken komt het er op aan dat de gemeente, organisaties en de burger de vraag en behoefte, maar ook de eigen mogelijkheden, goed verkennen om daarna te zoeken naar oplossingen. Burgers en het maatschappelijke middenveld krijgen een grotere rol. We zoeken naar een versterking van eigen kracht en eigen kring het mede ontwikkelen van de doe-democratie waardoor de burgers minder een beroep op overheidsondersteuning hoeven te doen. 2.3 Uitgangspunten We stimuleren daar waar mogelijk de doe-democratie en participatie bij individuele burgers en de gemeenschap. De gemeente regisseert, geeft richting, faciliteert waar nodig en/of brengt partijen bij elkaar. De nieuwe inspanningen zijn meetbaar en deze evalueren we elk jaar. Niet het aanbod maar de vraag van de burger en de sociale verbanden staan centraal. We betrekken de Provincie, burgers, belanghebbenden en (niet-)professionele uitvoeringsorganisaties actief bij de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van het herijkte Programma Plattelandsvernieuwing. De professionele (betaalde) uitvoeringsorganisaties hebben een dienstbare rol ten opzichte van de gemeenschap. We houden bij de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van het vernieuwde programma Plattelandsvernieuwing rekening met de samenhang tussen gestelde doelen. 7
3. Financiën + evaluatie 3.1 Financiën Los van bezuinigingen dient de uitvoering van het programma budgettair-neutraal te zijn. Nieuwe activiteiten kunnen we alleen uitvoeren door een herschikking van budgetten of doordat sprake is van nieuwe inkomsten uit bijvoorbeeld Ruimte-voor-Ruimte ontwikkelingen of Europese, Landelijke of Provinciale subsidies. Het is belangrijk de begroting vooral als een momentopname te zien. Wellicht meer dan elders in de gemeente is de begroting van het Programma Plattelandsvernieuwing onderhevig aan schommelingen. Dit omdat we veel van de projecten realiseren met subsidies die achteraf verstrekt worden of die van cofinanciering uitgaan en doordat een grote bron van inkomsten gebaseerd is op verwachte Ruimte-voor- Ruimte inkomsten. Het is daarom van belang dat we de financiële stand van zaken betreffende het programma permanent monitoren, bijhouden en afstemmen. De financiering voor het programma bestaat dan uit verschillende geldstromen. Dit zijn: - Overheidssubsidies. Het is moeilijk een totaal bedrag aan te geven omdat veel subsidies deels beschikt zijn dan nog wel beschikt moeten worden. In 2011 ging het om en nabij om een bedrag van beschikt 600.000,-- en 50.000,-- verwacht. - Gelden van de taken die de gemeente uit eigen middelen subsidieert en financiert op het gebied van Plattelandsvernieuwing. Het gaat hier om de jaarlijkse bedragen van 180.000,-- (voor meerjarenprogramma breed) en 70.000,- (voor Gebiedsontwikkeling de Kleine Beerze) - Een eventueel positief saldo wordt overgeheveld naar het daaropvolgend jaar, dit in het licht bezien dat een groot deel van de projecten meerjarig lopen. - Bonussen die we binnen krijgen op gekochte bouwtitels ten behoeve van het realiseren van Ruimtevoor-Ruimte-woningen. We hebben de ingeboekte bezuiniging gerealiseerd door het schrappen van projecten uit het meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing. Door de bijstelling, de nieuwe koers en de economischecrisis kunnen we deze niet meer oppakken. In augustus 2011 hebben we een contract afgesloten met de Provincie Noord-Brabant. Hierin staat dat we als gemeente voor elke in ontwikkeling genomen Ruimte-voor-Ruimte woning een bedrag ontvangen. Het contract kent een looptijd van augustus 2011- augustus 2014. Hiervan kunnen we de kwaliteitsverbetering in het buitengebied financieren. Het ging hierbij om drie woningbouwlocaties en mogelijk ± 11 particuliere woningen (totaal 63 woningen). Uitgangspunt was dat we een bedrag van 5.150.000,-- voor vier jaar binnenhalen dat we investeren in een leefbaar en beleefbaar platteland. 8
Verwachte RVRgelden 2011 2012 2013 2014 Provinciale regeling 0 850.000 1.000.000 1.300.000 rvr op basis van grotere locaties Bio-beleid uitvoering 0 500.000 700.000 800.000 rvr (35 woningen á 1 ton, te realiseren 20 woningen) totaal 0 1.350.000 1.700.000 2.100.000 5.150.000 De huidige stand van zaken voor wat betreft de Ruimte voor Ruimte gelden voor 2011 en 2012 zijn reëel aan te geven. De verwachtingen voor 2013 en 2014 hebben we op basis van de marktgegevens aangepast en zo reëel mogelijk weergegeven. Dit leidt tot het volgende overzicht: RVR-gelden 2011 2012 2013 2014 2015 e.v. Provinciale regeling 0 1.355.000 300.000 0 RVR op basis van grotere locaties Te realiseren particuliere rvr woningen 0 200.000 0 Totaal 0 1.355.000 500.000 0 0 1.855.000 Potentiële rvr 2 16 woningen: Bestseweg/ Montfortlaan Kuikeinds 2 Particuliere verzoeken Totaal 0 1.355.000 500.000 200.000 1.600.000 3.655.000 We rekenen alleen met de opbrengsten van de jaren 2012/ 2013 omdat deze realiteitsgehalte hebben. De opbrengsten voor de jaren vanaf 2014 hebben een rechtstreekse relatie met het economisch herstel wat in moet treden. De opbrengsten na 2014 moeten worden gezien als indicatief. Voor 2013 zijn we uitgegaan van een verkoop van 2 particuliere kavels (in plaats van 11) en 3 kavels in De Kruik/ Slingerbos. Vandaar de bijstelling van 1.700.000,-- naar 500.000,--. Indien de economie 9
en de markt aantrekken worden er wellicht meerdere kavels verkocht waardoor het verschil kleiner wordt en de inkomsten dan toenemen Voor 2014 was er een bedrag geraamd van 2.100.000,--, gericht op inkomsten vanuit de locatie Bestseweg /Montfortlaan. Echter tot nu toe heeft de Ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte nog geen contract kunnen sluiten met de betreffende eigenaar. Hierdoor zijn 21 kavels à 100.000,-- niet op de markt gekomen. Dit wil niet zeggen dat er mogelijk niets ontwikkeld gaat worden op die locatie. Het betekent wel dat realisatie moeilijk wordt voor 2015 en daarmee kunnen we de verwachte inkomsten niet meer meenemen in het programma. Mogelijk dat we daar inkomsten vanaf 2018 kunnen gaan verwachten. 3.2 Evaluatie Belangrijk is dat we ons realiseren dat indien een Ruimte-voor-Ruimte ontwikkeling niet doorgaat dit grote gevolgen heeft voor dekking van het gehele programma. Het programma komt hiermee stevig onder druk te staan. Dit betekent dat we dan minder projecten kunnen uitvoeren. De keuze hiervoor, met onderbouwd advies, leggen we voor aan uw College van B en W. Om op tijd en juist te kunnen acteren in deze hebben we een maandelijks overleg met de betreffende wethouder. 10
4. De thema s 4.1 Toelichting In dit hoofdstuk geven we een beschrijving van de thema s, de bestaande situaties en wat de doelstellingen (wat willen we bereiken?) zijn. In het Uitvoeringsplan, (meerjarenprogramma) die we na deze notitie verdere invulling geven, geven we aan hoe we de doelen van deze notitie denken te gaan bereiken en welke concrete activiteiten we daarvoor gaan ondernemen. Dat vindt u dus niet terug in deze notitie. De notitie is de basis voor het vernieuwd geaccepteerd programma Plattelandsvernieuwing. De vervolgstap is de feitelijke organisatie van het programma. Dit legt de programmamanager vast in een programmaplan (programmaorganisatie, middelen, sturingscriteria, communicatie ook bijv. andere teams). In de volgende paragrafen behandelen we de thema s afzonderlijk. - Thema 1: Duurzame landbouw - Thema 2: Kwaliteit van natuur en landschap - Thema 3: Toerisme en recreatie - Thema 4: Leefbaarheid - Overig De indeling van de paragrafen is als volgt: - Beschrijving thema: hierin geven we weer wat het thema inhoudt. - Bestaand beleid/ situatie: Dit is geen opsomming van al het bestaande (reguliere) werk maar we hebben ons beperkt tot de werkzaamheden die vanuit het vorige meerjarenprogramma komen. - Wat willen we bereiken?: Hier beschrijven we de doelstellingen voor op de langere termijn. - Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: Omdat de thema s breder zijn dan de activiteiten/ projecten die onder plattelandsvernieuwing vallen, brengen we de direct samenhangende reguliere werkzaamheden voor u in kaart. 4.2 Thema 1: Duurzame landbouw Beschrijving thema: Duurzame ontwikkeling voldoet aan de noden van de huidige generatie zonder daarbij de noden van toekomstige generaties om aan hun behoeften te voldoen, te schenden. Het komt erop neer op een innovatieve manier te streven naar een evenwicht tussen sociale rechtvaardigheid, economische vooruitgang en ecologische belangen, ofwel de drie P s: People, Profit en Planet. Bestaand beleid/ situatie: Op 29 november 2011 heeft de gemeenteraad van Oirschot de Visie intensieve veehouderij vastgesteld. Belangrijke punten hierin zijn: 11
- In 2020 zijn alle Oirschotse veehouderijen duurzamer dan wettelijk voorgeschreven en hebben een voorbeeldfunctie in Brabant. Onder duurzaam verstaan wij een economisch krachtige veehouderij met veel aandacht voor mens, dier en milieu. Dit noemen wij maatschappelijk verantwoord ondernemen. - Ontwikkelingen mogelijk maken bij maatschappelijk verantwoord ondernemen; - Het proces starten met als doel LOG Langereijt omzetten in verwevingsgebied; - Het proces starten met als doel nieuwvestiging in LOG Stille Wille mogelijk maken; - Focus op afwaartse beweging in en nabij kernen en bebouwingsconcentraties; - Stimuleren van toepassing duurzame energie in intensieve veehouderij. Op dit moment is er sprake van 30 gehinderden en 1 fijnstofoverschrijding. Ook is er onvoldoende maatschappelijk draagvlak voor uitbreiding van intensieve veehouderij in Oirschot. Wat willen we bereiken?: Een vitale en economisch rendabele landbouw waarbij we duurzame ontwikkeling stimuleren en faciliteren. Hierbij hebben we voortdurend aandacht voor de relaties tussen omgeving en landbouw in het algemeen en veehouderij in het bijzonder. Daarnaast streven we naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit betekent dat we willen komen tot een economisch krachtige veehouderij met veel aandacht voor mens, dier, milieu en omgeving en een duurzaam economisch perspectief voor ondernemers. Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: - Zorg en welzijn: zowel voor de directe leefomgeving (denk aan gezondheid), als in de bedrijfsvoering verdienen extra aandacht. - Ruimtelijke ontwikkeling: met name actualisatie bestemmingsplan buitengebied en de afwaartse beweging van de intensieve veehouderij zijn leidend. - Vergunningen: o.a. voor uitbreiding van de bedrijfsvoering noodzakelijk. - Preventie en Handhaving: controle naleving van (anterieure) overeenkomsten - Ruimtelijk beheer en Buitendienst: gelet op de quality of life, een (be)leefbaar buitengebied en het vergroten van de maatschappelijke acceptatie is landschappelijke inpassing in de context van het landschap van prominent belang. - Communicatie en voorlichting: zie paragraaf 4.6. 4.3 Thema 2: Kwaliteit van natuur en landschap Beschrijving thema: Oirschot, monument in het groen. Dit uit zich in de agrarische sector maar vooral in de grote verscheidenheid aan natuur- en cultuurlandschappen binnen de gemeentegrenzen. De gemeente wil de waardevolle natuur, bos en landschap behouden en beschermen. Onder de noemer Plattelandsvernieuwing: kwaliteit in natuur en landschap voeren we vele grote en kleine projecten in het buitengebied uit die bijdragen aan het versterken van natuur, landschap en cultuurhistorie. Bestaand beleid/ situatie: 12
Natuur: De gemeente Oirschot telt enkele prachtige natuurgebieden. De meesten vallen binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De gemeente Oirschot vormt een deel van haar bossen om naar de gewenste natuurtypen via het uitvoeren van inrichtingsmaatregelen en beheerplannen (integraal bosbeheer). We werken ook aan zowel droge als natte ecologische verbindingszones (EVZ) waarvan we een deel hebben gerealiseerd en met een aantal bezig zijn. Daarnaast faciliteren we waar nodig in het herstel van een 4-tal natte natuurparels en liggen er twee Natura 2000 gebieden (Kempenland-West en Kampina & Oisterwijkse vennen) binnen de gemeentegrenzen. De insteek daarbij is dat we agrarische bedrijven niet extra beperken in hun ontwikkelingsmogelijkheden. Met het ondertekenen in maart 2007 van de internationale verklaring Countdown 2010 geven we ook aan dat Oirschot zich inzet voor behoud en verbetering van de biodiversiteit (biodiversiteit actieplan). Landschap: Met de landschapsinvesteringsregeling (2012) de Kempen hebben we gezamenlijk met de andere Kempengemeenten een regeling ontwikkeld die de landschappelijke kwaliteit in het buitengebied behoud en verbeterd. Een toetsingskader voor landschappelijke inpassing van bedrijven ontbreekt echter, opties om dit op te lossen worden op dit moment onderzocht. Verder hebben we met het opstellen van de Stimuleringskader Groen Blauwe Diensten (STIKA) in 2007 gezamenlijk met Provincie en Brabants Landschap een regeling ontwikkeld die een kader vormt voor de visie op het groen raamwerk. Op deze manier kunnen we gezamenlijk met particulieren en agrariërs het landschap en natuur behouden, onderhouden en ontwikkelen. Wat willen we bereiken?: Een afwisselend open tot gesloten landschap, met een robuust groen raamwerk, waarbinnen De Beerze en de verschillende EVZ s zijn ingericht en dieren zich vrij kunnen verplaatsen. Daarnaast herbergt het landschap een grotere diversiteit, behouden en versterken we de landschappelijke waarden en structuren en maken we belangrijke cultuurhistorische elementen zichtbaar in het landschap. Waarbij agrariërs hun bedrijfsvoering optimaal kunnen uitvoeren en recreatie ondernemers optimaal gebruik maken van het landschap als extra inkomstenbron. De landgoedontwikkelingen dragen bij aan de ontwikkeling van nieuwe natuur en zijn een belangrijke partner voor ontwikkelingen in de zorgsector. Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: - Zorg en Welzijn: het creëren van nieuwe (beleefbare) natuur is dermate belangrijk voor het welzijn, de gezondheid van mensen. Natuur ontzorgt, vermindert stress en zorgt voor ontspanning. - Ruimtelijk beheer en Buitendienst: het ontwikkelen van plannen is één fase de realisatie daarvan het vervolg, het beheer. In elk groen project is de expertise die ze leveren een vereiste. Denk bijvoorbeeld aan landschappelijke inpassing en herstel, onderhoud van het groene raamwerk. - Ruimtelijke ontwikkeling: voor sommige groene projecten moet een RO-procedure doorlopen worden of vereist een ontwikkeling (bijvoorbeeld aanleg van een ecologische verbindingszone) een aanpassing van het bestemmingsplan. Daarnaast wordt het landschappelijk beleid doorvertaald naar het bestemmingsplan buitengebied, bijvoorbeeld landschapsinvesteringsregeling de Kempen. Nauwe samenwerking zorgt voor versnelde procedures en duidelijkheid richting initiatiefnemers. 13
- Vergunningen, een enkele keer is voor bijvoorbeeld een gebiedsontwikkeling of de aanleg van fruitbomen een omgevingsvergunning een vereiste. - Communicatie en voorlichting: zie paragraaf 4.6 4.4 Thema 3: Toerisme en recreatie Beschrijving thema: Recreatie zijn die activiteiten die in de vrije tijd plaatsvinden en ontspanning tot doel hebben. Toerisme is een vorm van recreatie gericht op het reizen en verblijven buiten de directe woonomgeving met eenzelfde vrijheidsmotief. We spreken ook wel over vrijetijdseconomie. Vrijetijdseconomie (VTE) is het spel van vraag en aanbod in de sectoren die zich bezighouden met het buiten huis besteden van de vrije tijd, zowel in als buiten de eigen omgeving, waarbij ook verblijf, vervoer en toeleveranciers horen. Bestaand beleid/ situatie: Oirschot, en het gehele Kempenland, is voor de toerist een redelijk onbekend gebied. Recreatie gebeurt voornamelijk door de eigen inwoners. We hebben hier echter voldoende ingrediënten om de kansen te pakken die het gebied toeristisch recreatief heeft. Onbekend betekent niet onbemind! Het is belangrijk om in het gebied met behoud van eigen waarden onze unique selling points (usp s) in de markt te zetten. Ook voor de eigen inwoners is een goed recreatief aanbod belangrijk. We hebben een versnippering in het vrijetijdsaanbod. Ondernemers werken binnen de sector alsmede crosssectoreel niet samen. Ook zien we dat we erg traditioneel zijn in onze bezoekers, nl. oudere recreanten, en in het aanbod van ondernemers. We hebben vooral dagrecreatie (73,7% van totale bestedingen) en weinig verblijfsrecreatie (19,9% van totale bestedingen). Wat willen we bereiken?: Het verhogen van de aantrekkelijkheid en de kwaliteit van het platteland om te recreëren en te verblijven voor zowel mensen uit onze gemeente als voor toeristen. Het gehele gebied is goed ontsloten voor wandelaars, fietsers en ruiters via bestaande en nieuwe (onverharde) wegen en paden waardoor de verblijfsduur en het aantal bezoeken aan Oirschot toeneemt. Verschillende toeristenpoorten zijn aanwezig. Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: - Economische zaken: denk aan centrummanagement, Brainport, innovaties, bedrijventerreinen. - Leefbaarheid: evenementen in de kernen - Ruimtelijke beheer en Buitendienst: voor het uitbreiden/ wijzigen van het wandel en fietsroutenetwerk bij deze afdeling zit de expertise. - Ruimtelijke ontwikkeling, voor sommige recreatieve projecten moet een RO-procedure doorlopen worden of vereist een ontwikkeling (bijvoorbeeld realisatie van toeristenpoorten, aanleg nieuwe wandelpaden) een aanpassing van het bestemmingsplan. Nauwe samenwerking zorgt voor versnelde procedures en duidelijkheid richting initiatiefnemers. 14
- Vergunningen: voor recreatieve ontwikkelingen zijn vaak omgevingsvergunningen, evenementenvergunningen een vereiste. - Preventie en Handhaving: voor naleving van beleidsregels Toeristenpoorten en bij evenementen. - Communicatie en voorlichting: zie paragraaf 4.6 4.5 Thema 4: Leefbaarheid (wonen, werken, welzijn en zorg) Beschrijving thema: Met het begrip leefbaarheid geven we aan hoe aantrekkelijk en geschikt een gebied of gemeenschap is om te wonen of te werken. Iedereen heeft een idee van de betekenis, maar de exacte omschrijving is sterk afhankelijk van tijd en plaats. Het is deels een subjectief begrip. Zo kan voor niet-economisch afhankelijke bewoners van een toeristenplaats een bepaalde situatie in het hoogseizoen onleefbaar zijn, terwijl voor een lokale toeristische ondernemer het oordeel over de leefbaarheid op dat moment heel anders kan luiden. Dit diffuse en multidimensionele karakter van het begrip maakt het lastig om tot een eenduidige definitie te komen. Duidelijk is dat leefbaarheid samenhangt met waarderingen, die van persoon tot persoon kunnen verschillen. Ook hangt het beeld van leefbaarheid samen met de projectie die mensen hebben van hun directe omgeving. Kernachtig gezegd doelen we met leefbaarheid op de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in de meest brede zin van het woord. Leefbaarheid bestaat uit een meetbare, objectieve kant en een subjectieve: wat voor de ene bewoner een leefbaar dorp of leefbare wijk is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Bestaand beleid/ situatie: De verwachting is dat het aandeel van de landbouw op het platteland verder afneemt. Hierdoor valt het agrarisch ondernemerschap voor een deel weg als basis voor de plattelandseconomie. Ook de leefbaarheid in de kernen komt hierdoor onder druk te staan. Ondernemerstalent dreigt weg te trekken of onbenut te blijven. Dit heeft ook invloed op de leefbaarheid. We richten ons dan ook op het bieden van nieuwe ontwikkelingskansen voor het platteland (kernen en buitengebied) middels een integrale gebiedsgerichte aanpak met aandacht voor maatschappelijke, economische en ruimtelijke factoren. We zijn in overleg met het Bisdom Den Bosch over de invulling van de kerk Oostelbeers en de kerk Spoordonk als gemeenschapshuizen zodra het Bisdom deze kerken aan de eredienst onttrekt. We zoeken hierbij aansluiting bij de IDOP s. Voor zover als dit mogelijk is omdat de IDOP s tegen het eind lopen. Wat willen we bereiken?: Een gemeenschap waar het kwalitatief goed leven, werken en wonen is, ingebed in een mooie groene omgeving met behoud van het karakter van de dorpen en het cultureel erfgoed, zonder grote stoorzenders en met voorzieningen gedurende het gehele leven. 15
Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: - Leefbaarheid: voor gebiedsontwikkeling Kleine Beerze, waarin veel leefbaarheidsprojecten zitten is samenwerking noodzakelijk. Daarnaast zitten enkele leefbaarheidsprojecten in het IDOP-Oostelbeers, procesbegeleiding van dit plan ligt bij maatschappelijke ontwikkeling. Ook is er ruimte voor kleine leefbaarheidsinitiatieven op wijkniveau samen met maatschappij worden deze initiatieven beoordeeld. Gelet op de ontwikkelingen in de agrarische sector en het directe gevolg hiervan, het leeg komen te staan van stallen, zullen hier nieuwe invullingen voor gevonden moeten worden. Een integrale aanpak met o.a. maatschappij, ruimtelijke ontwikkeling en- beheer zal dan de standaard worden. - Ruimtelijke beheer en Buitendienst: leefbaarheid heeft ook te maken met de beleving van zowel de directe leefomgeving als daarbuiten. Monument in het groen, kwalitatief leven onderhouden ontwikkelen we o.a. samen met dit team. - Ruimtelijke ontwikkeling: om de Ruimte-voor-Ruimte ontwikkelingen mogelijk te maken zijn bestemmingsplannen noodzakelijk. Daarnaast komt ruimtelijke ontwikkeling ook in beeld bij het zoeken naar nieuwe economische dragers voor het buitengebied, de herinvulling van voormalig agrarische bedrijfsbebouwing. - Vergunningen: voor het verlenen van omgevingsvergunning en wellicht evenementenvergunning voor een buurtfeest is overleg en samenwerking met vergunningen belangrijk. - Preventie en handhaving: voor naleving van en controle op vergunningen. - Communicatie en voorlichting: zie paragraaf 4.6 16
4.6 Overig Beschrijving thema: Een aantal onderdelen uit het programma plattelandsvernieuwing is niet onder te brengen in een thema. Deze onderdelen lopen als een rode draad door het hele programma, ondersteuning van de streekhuizen, de ontwikkeling van projectmatig werken en communicatie zijn hierin de belangrijkste. Bestaand beleid/ situatie: Om bewoners op de hoogte te houden van de ontwikkelingen op het gebied van plattelandsvernieuwing is een goede communicatie wenselijk. Hiervoor zijn onder andere logo s, beeldmerken ontwikkeld die we bij elke vorm van communicatie gebruiken. Met ondersteuning van de streekhuizen Kempenland (binnenkort huis van de Brabantse Kempen) en Het Groene Woud en de Meierij participeert en faciliteert gemeente Oirschot rechtstreeks in deze netwerken, subsidiestromen. Hierdoor blijven we op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van plattelandsvernieuwing en kunnen we makkelijker nieuwe kansen oppakken als deze zich voordoen. Wat willen we bereiken?: Met behulp van communicatie ontwikkelen we de doe-democratie binnen onze gemeenten en faciliteren we de koplopers hierin waar mogelijk. De lijntjes zijn kort en initiatieven komen meer en meer vanuit de gemeenschap. We participeren in beide streekhuizen en plukken hier de vruchten van door het tijdig oppakken van kansen, en het meeliften op nieuwe ontwikkelingen. Ook spelen de streekhuizen een steeds grotere rol in de ontwikkeling van de doe-democratie en is burgerparticipatie van steeds groter belang. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat initiatieven gedragen worden door de gemeenschap. Samenhang andere / reguliere werkzaamheden: Zie voorgaande thema s. 17