Aanvraag bouw VSO-ZMOK school bij de KTS Voorhout Versie: 27 januari 2013 Opsteller: Henk Lelieveld
Inhoudsopgave 1. Aanleiding en context 3 Aanleiding Context met andere beleidsterreinen Politieke relevantie 2. Behandeling van de aanvraag 4 De aanvraag is getoetst aan de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen 2006 (Verordening) 3. Financiën 4 Normkrediet voor de nieuwbouw van de school Krediet voor overige kosten Totaaloverzicht 4. Proces 6 Aanpak Bouwheerschap en eigenaarschap Doordecentralisatie van de onderwijsgelden Participatie Planning besluitvorming Bijlage: berekening krediet 8 2
1. Aanleiding en context Aanleiding De aanleiding voor deze notitie is de aanvraag van Leo Kanner Onderwijsgroep voor het realiseren van een nieuw schoolgebouw voor een VSO-ZMOK school (Voortgezet Speciaal Onderwijs voor Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen) bij de KTS Voorhout, ter vervanging van het PC Hooftcollege in Sassenheim. Deze aanvraag moet bij het programma en overzicht 2013 worden behandeld. Deze notitie dient als bijlage, als onderbouwing, bij het programma en overzicht. Het PC Hooftcollege in Sassenheim is op 1 augustus 2012 gesloten. Bij aanvang werd verwacht dat de school binnen vijf jaar ten minste 70 leerlingen zou hebben. Door verschillende oorzaken is dit aantal niet gehaald. Het schoolbestuur (Leo Kanner Onderwijsgroep) heeft daarom de vestiging tijdelijk gesloten. Parallel aan de sluiting van de locatie in Sassenheim zijn gemeente Teylingen, het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs (VO) Duin en Bollenstreek, de KTS Voorhout en de Leo Kanner Onderwijsgroep een traject gestart om leerlingen met een speciale (VMBO) onderwijsbehoefte toch zo thuisnabij mogelijk en kwalitatief goed onderwijs te geven in de nabije toekomst. Daarbij speelde de gedachte op te onderzoeken of een vaste voorziening voor deze leerlingen bij de KTS gestart zou kunnen worden. De meerwaarde van deze samenwerking is samengevat in de volgende drie punten: - Een beter toekomstperspectief voor de leerlingen (meer diplomagericht); - Gebruik kan gemaakt worden van voorzieningen van de KTS, zoals de praktijklokalen; - Mogelijkheid tot inspelen op toekomstige ontwikkelingen, te weten passend onderwijs en transitie jeugdzorg. Context met andere beleidsterreinen Het nieuwbouwplan voor een VSO-ZMOK school moet gezien worden in context van de speerpunten op het gebied van: - Transitie Jeugdzorg: gemeenten worden verantwoordelijk voor het hele palet aan (preventieve) jeugdzorg; - Invoering passend onderwijs: aanbod van passend onderwijs in de eigen regio; - Leerplicht: het stimuleren van het behalen van een startkwalificatie en het verminderen van voortijdig schoolverlaten. Politieke relevantie In 2007 is door de gemeenten in de regio Holland Rijnland besloten dat het aantal VSO-ZMOK plaatsen in de regio moest worden uitgebreid. Dit was nodig omdat een aantal jongeren thuis zat vanwege een tekort aan plaatsen op dit onderwijstype. Er werden nieuwe nevenvestigingen gesticht in Leiden en Teylingen en de al bestaande nevenvestigingen in Leiderdorp en Oegstgeest werden uitgebreid. Hiermee staat de huisvestingsproblematiek van het speciaal onderwijs Cluster 4 sinds 2007 op de (politieke) agenda. In de raadsvergadering van december 2012 is de gemeenteraad akkoord gegaan met de Startnotitie realisatie VSO-ZMOK bij de KTS. De raad heeft hiermee aangegeven dat de ontwikkeling van deze school verder opgepakt mag worden. De aanvraag en de behandeling daarvan is de eerste vervolgstap hierop.
2. Behandeling van de aanvraag De aanvraag is getoetst aan de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen 2006 (hierna: Verordening) De aanvraag is op 12 september 2012 ontvangen, ruim voor de uiterste datum van 14 oktober 2012. Dit is de uiterste aanvraagdatum voor aanvragen voor het programma en overzicht 2013. In artikel 2a lid 1 van de Verordening staat dat (vervangende) nieuwbouw een voorziening is die kan worden aangevraagd. Bij de aanvraag voor VSO-ZMOK bij de KTS is het niet helemaal duidelijk of het gaat om nieuwbouw of vervangende nieuwbouw. Van nieuwbouw kan namelijk alleen sprake zijn wanneer de desbetreffende school voor het eerst voor bekostiging in aanmerking komt. Dit is in het geval van deze school niet van toepassing. Er wordt gebruik gemaakt van het Subbrinnummer (registratienummer) van het PC Hooftcollege dat tot 1 augustus 2012 in Sassenheim gevestigd was. In die zin gaat het om voortzetting van een bestaande school die gedurende 2 schooljaren haar deuren heeft gesloten. De Verordening biedt naast nieuwbouw een tweede optie om deze aanvraag aan te toetsen: vervangende nieuwbouw (artikel 2a, lid 1). Bij vervangende nieuwbouw moet de huidige huisvesting van zulke slechte kwaliteit zijn dat renovatie niet opweegt tegen nieuwbouw (in kosten ten opzichte van levensduurverlenging). In het geval van deze school is op dit moment echter geen sprake van bestaande huisvesting: de vestiging is tijdelijk opgeheven. Er kan dus niet getoetst worden of renovatie opweegt tegen nieuwbouw. Aangezien de aanvraag wel gedeeltelijk maar niet volledig voldoet aan artikel 2 van de Verordening, moeten we de aanvraag mede toetsen aan artikel 40 van de Verordening: Beslissing college in gevallen waarin de verordening niet voorziet. Het college kan in gevallen waarin de verordening niet voorziet, een eigen besluit neemt. In dit geval is duidelijk sprake van een geval waarin de Verordening niet (volledig) voorziet. Het college kan daarom een eigen besluit nemen. Overige bepalingen van de verordening (zoals ruimte- en financiële normen) zijn uiteraard wel van toepassing. Het toetsen van de aanvraag aan de verordening is een bevoegdheid van het college. De gemeenteraad gaat over het toekennen van een krediet. Vandaar dat deze aanvraag ook naar de gemeenteraad gaat ter besluitvorming. 3. Financiën Normkrediet voor de nieuwbouw van de school Wanneer wij akkoord gaan met de nieuwbouw van de school, moeten wij hiervoor een budget beschikbaar stellen. Dat is de verantwoordelijkheid van de gemeente. Het grootste deel van het budget wordt bepaald door de regels uit de Verordening. Volgens de Verordening is het normbedrag 2013 voor het bouwen van een VSO-ZMOK school voor 55 leerlingen 1.650.000 (inclusief paalfundering, sloop/gereedmaken grond, liftinstallatie en speellokaal). De normen van de verordening gaan uit van een sober doch doelmatig gebouw. Het moet voldoen aan het bouwbesluit, maar ruimte voor extra investeringen in bijvoorbeeld duurzaamheid, is er niet. Daarom wordt voorgesteld om bovenop het normbedrag budget beschikbaar te stellen voor bijkomende kosten zoals duurzaamheid, infrastructuur, wijzigen bestemmingsplan en externe ondersteuning. Krediet voor overige kosten Infrastructuur Infrastructurele aanpassingen op het terrein zullen vermoedelijk nodig zijn. Dit zijn werkzaamheden die niet binnen het normbudget vallen. Voorgesteld wordt hiervoor maximaal 50.000 beschikbaar te stellen. 4
Wijzigen bestemmingsplan Het bestemmingsplan laat het bebouwen van het beoogde terrein niet toe. Het bestemmingsplan moet daarom gewijzigd worden. Hiervoor worden kosten gemaakt. De gemeente is wettelijk verplicht deze kosten voor haar rekening te nemen omdat geschikte grond beschikbaar moet zijn. Voorgesteld wordt hiervoor 10.000 beschikbaar te stellen (opstellen bestemmingsplan en uitvoeren noodzakelijke onderzoeken). Externe ondersteuning Er zal externe ondersteuning ingehuurd moeten worden. Onder andere zal uitgezocht moeten worden hoe de financiële, organisatorische en juridische inrichting van de school eruit moet komen te zien, omdat dit een constructie is die nog niet ergens anders is toegepast. Voorgesteld wordt hiervoor 15.000 beschikbaar te stellen. Duurzaamheid Eén van de peilers van het gemeentelijk beleid is zoveel mogelijk duurzaam te bouwen. De gemeente is bereid daarvoor financiële middelen in te zetten. Duurzaam bouwen is niet opgenomen in de financiële normen van de Verordening. Dit kan daarom niet betaald worden uit de normvergoeding. Voor investeringen in duurzaamheid zijn geen normbedragen. Wij stellen voor een bedrag van 200.000 (12% van de investering) beschikbaar te stellen (in lijn met de investering in de Andreasschool, daar is ook 12% van de investering beschikbaar gesteld voor duurzaamheid). Op dit moment is nog niet te zeggen voor welke vorm van duurzaamheid gekozen wordt. Dit zal duidelijk worden bij de definitieve kredietaanvraag. Kosten voor het gebruik van de grond De grond die nodig is voor de bouw van deze school, is eigendom van de Hoogland Broederscongregatie. Wij hebben bij deze instelling het verzoek gedaan deze grond te mogen gebruiken. Welke constructie precies gekozen wordt, is nog niet duidelijk. Hoogland is in principe bereid mee te denken. Mogelijk kunnen we de grond aankopen. Anders zal huur of ingebruikgeving (met vestiging van recht van opstal), de constructie worden. Welke kosten hiermee gemoeid zijn, is nog onbekend. Scenario 1: Minimum variant In de minimum variant wordt voorgesteld alleen die middelen beschikbaar te stellen die vanuit de onderwijswetgeving verplicht zijn. Dat is 1.650.000. Dit is het bedrag wat wij wettelijk beschikbaar moeten stellen voor de bouw van een 8-klassige VSO-ZMOK school. Kosten die gemaakt worden voor het aanpassen van het bestemmingsplan en externe ondersteuning moeten dan betaald worden uit de lopende begroting. De investering van 1.650.000 kan gedekt worden door de toename van het gemeentefonds, mits minimaal 55 leerlingen ingeschreven staan op deze school. Scenario 2: Uitgebreide variant In de uitgebreide variant worden ook de middelen beschikbaar gesteld die vanuit de onderwijswetgeving verplicht zijn. Dat is 1.650.000. Daarnaast worden de bijkomende kosten ook daadwerkelijk aan het project toegeschreven ( 25.000). Ook wordt geld beschikbaar gesteld voor investeringen in duurzaamheid ( 200.000) en is een stelpost beschikbaar voor aanpassingen in de infrastructuur ( 50.000). Dat komt dan op een investering van 2.000.000. De kapitaallasten hiervan kunnen niet gedekt worden uit de toename van het gemeentefonds. Er zal een aanvullend bedrag van ongeveer 20.000 structureel in de begroting gevonden moeten worden. Voorstel Voor de bouw van deze school is nog geen geld opgenomen in de meerjarenbegroting. Bovendien is afweging in de Kadernota niet mogelijk omdat het besluit op deze aanvraag voor de behandeling van de Kadernota genomen moet worden. Daarom wordt voorgesteld om alleen de middelen voor de minimumvariant beschikbaar te stellen. Het gaat dan om 1.650.000. 5
Vanaf het nieuwe kalenderjaar na de opening van het gebouw zal een extra bedrag in het gemeentefonds terecht komen. Dit is een bedrag per leerling. In 2012 was dat ongeveer 1.600. Uitgaande van 55 leerlingen kunnen we, bij volledige bezetting, uitgaan van een toename van het gemeentefonds van 88.000. Bij een investering van 1.650.000 zijn de jaarlijkse kapitaallasten ongeveer gelijk aan de toename in het gemeentefonds, mits ieder jaar minstens 55 leerlingen staan ingeschreven. Met het beschikbaar stellen van 1.650.000 wordt niet meer dan de normvergoeding beschikbaar gesteld. Hiermee moet een sober, doch doelmatig schoolgebouw neergezet kunnen worden. Voor extra investering is eigenlijk geen ruimte in de begroting, behalve wanneer bijvoorbeeld aanbestedingsvoordeel ontstaat door de gunstige bouwmarkt. Naast deze investering zullen nog middelen gevraagd worden voor de huur of koop van de grond. De gesprekken over de grond lopen nog, waardoor het nog niet te zeggen is wat hier uit komt. Tabel 1: (Norm)kosten voor het bouwen van een VSO-ZMOK school voor 55 leerlingen Onderdeel Kosten Nieuwbouw school inclusief paalfundering, liftinstallatie en speellokaal 1.650.000 Aanpassen bestemmingsplan 10.000 Kosten gebruik grond PM Duurzaamheid 200.000 Infrastructuur 50.000 Externe ondersteuning 15.000 Totaal 1.925.000 4. Proces Aanpak Voorbereidende gesprekken in 2012 In 2012 hebben voorbereidende gesprekken plaatsgevonden tussen de partners: gemeente Teylingen, Leo Kanner Onderwijsgroep, KTS Voorhout en het Samenwerkingsverband VO Duin- en Bollenstreek. Eind 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met de Startnotitie realisatie VSO- ZMOK bij de KTS, waarmee het groen licht heeft gegeven voor de verdere ontwikkeling van deze plannen. Vormgeving bouwplannen en bestemmingsplan in 2013 In 2013 wordt het nieuwbouwplan voor de school samen met de partners vormgegeven. Ook zullen, waar nodig, omwonenden en overige belanghebbenden betrokken worden bij de plannen. Bouw in 2014 Wanneer alle voorbereidingen gereed zijn, wordt in 2014 de school gebouwd. Wellicht via een modulair bouwsysteem, wat de bouwtijd aanzienlijk verkort. Vermoedelijk eind 2013 wordt het nieuwbouwplan aan de gemeenteraad voorgelegd. Dan wordt tevens het gereserveerde krediet gevraagd voor de bouw van de school in 2014. Inhuizing in 2014 Het is de bedoeling dat de school per schooljaar 2014/2015 in gebruik kan worden genomen. Het is de vraag of dit haalbaar is omdat nog veel zaken geregeld moeten worden (gebruik grond, organisatorische inrichting nieuwe school, toestemming gemeenteraad). Bouwheerschap en eigenaarschap De Leo Kanner Onderwijsgroep treedt op als bouwheer. Dit is conform de onderwijswetgeving die stelt dat het schoolbestuur bouwheer is, tenzij het schoolbestuur hiervan afstand wil doen. De gemeente stelt de grond en de financiële middelen beschikbaar, maar laat het bouwen over aan de 6
school. De gemeente blijft nauw betrokken bij het proces van bouwen en bij de besteding van de financiën door deelname aan de stuurgroep. Na de bouw draagt de gemeente het juridisch eigenaarschap over aan het bestuur van de Leo Kannerschool. Het economisch claimrecht blijft bij de gemeente. Ook is dit conform de landelijke onderwijswetgeving. Conform de landelijke onderwijswetgeving kan hiervan afgeweken worden door middel van doordecentralisatie van de onderwijsgelden. Doordecentralisatie van de onderwijsgelden De VSO-ZMOK school valt onder het bestuur van de Leo Kanner Onderwijsgroep. De functionele aansturing zal bij de KTS Voorhout liggen. De precieze organisatie hiervan moet nog uitgewerkt worden. Ook over de wijze van financiering moeten nog afspraken gemaakt worden. De gemeente is wettelijk verplicht te investeren, zolang in de voorafgaande periode geen sprake is geweest van doordecentralisatie. Aangezien we bij de KTS werken met doordecentralisatie, ligt het voor de hand om voor de nieuwe locatie vergelijkbare afspraken te maken. Er wordt een voorziening gebouwd voor 55 leerlingen. Deze voorziening kost ons nu nog niets, vanzelfsprekend. Uitgaande van volledige bezetting van het gebouw op 1 oktober, zouden we jaarlijks 88.000 extra binnen krijgen in het gemeentefonds (bedrag per leerling 1.600 in 2012). Overleg over eventuele doordecentralisatie zal de komende tijd moeten plaatsvinden. Participatie Kernpartners die vanaf het begin (2012) betrokken worden bij de nieuwbouwplannen Leo Kanner Onderwijsgroep KTS Voorhout Samenwerkingsverband VO Duin- en Bollenstreek Gemeente Teylingen Niveau van participatie hoog: Bouwheer neemt besluiten en opvattingen van kernpartners mee in het beslissingsproces. Burgerparticipatie, overige belanghebbenden Omwonenden worden betrokken in het proces, voornamelijk de ruimtelijk kant. Niveau van participatie middelhoog: Bouwheer neemt beoordeling van omwonenden en overige belanghebbenden mee als onderdeel van de beslissing. Een speciale positie neemt de Stichting Hoogland in. Zij zijn eigenaar van de grond waarop de school moeten worden gebouwd. Planning besluitvorming 2013 Met deze notitie wordt in de vergadering van 25 april 2013 aan de gemeenteraad het verzoek voorgelegd een krediet van 1.650.000 te reserveren voor de nieuwbouw van de VSO-ZMOK school bij de KTS. Daarbij wordt voorgesteld binnen dit krediet een voorbereidingskrediet van 200.000 per direct beschikbaar te stellen. Eind 2013 wordt aan de gemeenteraad een ontwerpplan voorgelegd. Dan wordt tevens het definitieve krediet aangevraagd voor de bouw van de school in 2014. 7
Bijlage: berekening krediet Tabel A: Normgrootte Onderdeel Norm Totaal N-factor (groepsgrootte) 7 leerlingen/groep 55 leerlingen = 8 groepen Minimale grootte terrein 3m²/leerling, minimaal 300m² netto 55 leerlingen = 300m² netto Minimale oppervlakte leslokaal 42m² netto 8 x 42m² netto = 336m² netto Oppervlakte gebouw Vaste voet 600m² (incl. 4 groepen) 600 m² 80m²/groep (4 groepen) 320 m² Totaal 920 m² Tabel B: Financiële normering o.b.v. verordening Onderdeel Normbedrag Kosten terrein Geen norm Bouwkosten 1.369.656,07 Toeslag paalfundering 52.496,19 Toeslag afzonderlijk speellokaal 111.839,80 Toeslag liftinstallatie 107.877,73 Toeslag sloopkosten en bouwrijp maken 5.435,77 Totaal 1.647.305,58 Tabel C: Bijkomende kosten Onderdeel Bedrag Duurzaamheid (12% op normbedrag bouwkosten) 200.000 Infrastructuur 100.000 Wijziging bestemmingsplan + bijbehorende ondezoeken 10.000 Inhuur externen 15.000 Onvoorzien 25.000 Eerste inrichting OLP/meubilair Reeds betaald bij vestiging PC Hooftcollege Totaal 350.000
Tabel D: Onderbouwing financiële normering o.b.v. verordening Onderdeel Prijs per eenheid Aantal Totaal, prijspeil 2005 Totaal, prijspeil 2013 (indexatie 1,0641) Vaste voet (incl. 4 groepen) 922.027,49 1 922.027,49 981.129,45 Per groep 91.280,57 4 365.122,28 388.526,62 Paalfundering 1-15m vaste voet 12.953,28 1 12.953,28 13.783,59 Paalfundering 1-15m per groep 1.310,79 4 5.243,16 5.579,25 Paalfundering 15-20m vaste voet 19.980,92 1 19.980,92 21.261,70 Paalfundering 15-20m per groep 2.217,25 4 8.869,00 9.437,50 Paalfundering > 20m vaste voet 33.465,17 1 33.465,17 35.610,29 Paalfundering > 20m per groep 3.967,18 4 15.868,72 16.885,90 Toeslag liftinstallatie 101.379,32 1 101.379,32 107.877,73 Toeslag sloop, bouwrijp maken 5.108,33 1 5.108,33 5.435,77 Speellokaal (90m²) zonder paalfundering 100.662,68 1 100.662,68 107.115,16 Speellokaal met paalfundering 1-15m 102.129,11 1 102.129,11 108.675,59 Speellokaal met paalfundering 15-20m 103.143,50 1 103.143,50 109.755,00 Speellokaal met paalfundering > 20m 105.102,72 1 105.102,72 111.839,80 9