De outreachende psychiater bij de intensieve thuiszorg Remmers van Veldhuizen, psychiater, Directeur Zorgontwikkeling GGZ NHN 18 juni 2003
Thuiszorg in Nl: een verpleegkundig domein? Wij komen eraan : Aandacht voor en input door verpleegkundigen, spvers, woonbegeleiders, trajectbegeleiders, casemanagers. Thuiszorg artikelen veel vplk auteurs Weinig in psychiatrische bladen, meest Vplk /Passage En vandaag : Hoeveel psychiaters en psychologen? En in de praktijk: Wie gaan er op huisbezoek? Wie blijven op kantoor? 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 2
Mijn pleit vandaag: Zeker bij intensieve thuiszorg zijn de psychiater en psycholoog ook nodig Ze moeten in het team én soms ook op huisbezoek Dat biedt voordelen en kansen voor thuisbehandeling naast thuiszorg Maar dat vraagt aangepaste rollen en verantwoordelijkheden 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 3
Opbouw van de lezing Deïnstitutionalisering elders en afbouw APZ in Nl Afbouw APZ vraagt intensieve thuiszorg Acute en Langdurige vormen van I.T. Intensieve Thuiszorg móét multidisciplinair!! De psychiater ook outreachend Andere verantwoordelijkheid en rollen Lessen uit de sociale psychiatrie De intensieve thuiszorg moet bij GGZ blijven 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 4
Veertig jaar deïnstitutionaliseren USA begon met afbouw inrichting 1963 Mental Health Centers U.K. 68 Wing, 75 Bennett 1975 Stein &Test USA : TCL 1978 Italië: Psychiaters voorop (Wetgeving) 1980 Australië: Hoult crisisteams, Rosen 1985 Stein en Test: ACT 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 5
Lessen uit succesvolle internationale programma s Personeel ging met patiënt naar de maatschappij Vaak gingen ook de (klinische) psychiaters mee En Het geld volgde de patiënt Patiënten hebben buiten het APZ bijna dezelfde zorgingrediënten nodig én vaak even langdurig Stein en Test: van TCL > ACT Beschikbare zorg niet genoeg: je moet naar hen toe : active outreaching En de kliniek moet beschikbaar blijven 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 6
In Nederland ándere beweging Start later, loopt langzamer, vooral zorg 1988 RIBW vorming (vplk / zorg) 1988 Zorgcoördinatie project ( zorg) 1992 Bemoeizorg (vplk) Wel v.a. 1986 Opname Vervangende Dag Behandeling (Multidisc.Transmuraal in ZH) Groei thuiszorg vanaf 1992 (vooral vplk.) 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 7
Nederland de laatste tien jaar: Gepland ontslag van minder zware APZ patiënten =>> RIBW /BZW / PTZ [vplk] Ongeplande leegloop van (zeer) moeilijke patiënten ( oiv maatsch. normen, invloed drugsgebruik, beperkingen BOPZ) =>> Bemoeizorg, OGGZ, DD [vplk.] Vaak nog groep (gesloten) longstay Soms transmurale teams, start ACT 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 8
Soms is er dus méér nodig Voor vele ex-apz patiënten is lichte ambulante zorg (af en toe spv, arts op poli) genoeg Voor anderen is BW, BZW, PTZ genoeg Maar voor meer kwetsbare groepen (de longstay ; at risk voor nieuwe decompensatie, at risk voor opname; duale problematiek) is méér nodig: Daar moet zorg aan huis de opname vervangen Dat vraagt outreach / behandeling in maatschappij Soms kliniek op achterhand en transmurale zorg Dat noem ik: INTENSIEVE THUISZORG 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 9
Nodig bij intensieve thuiszorg 7 x 24 uurs beschikbaarheid Intensieve zorg / veiligheid ter plekke Meerdere huisbezoeken per week / daags Dus werken als team: vroege / late diensten Team kent alle patiënten Intensieve behandeling ter plekke Dus multidisciplinair (psychiater, psycholoog) Z.n. Bed op Recept, Logeerbed, Opname 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 10
vormen van intensieve thuiszorg Acute intensieve thuiszorg (PCT /SPITS) Intensiever dan PIT of PZT Langdurige intens.thuiszorg (ACT) Intensiever dan CM, PZT, Woonbegeleiding 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 11
Intensief kort: PCT / SPITS 6 12 weken acute behandeling + zorg geambulantiseerde opnameafdeling Dagelijks, soms 2x huisbezoek Zorg, diagnostiek, veiligheid, medicatie-begel, psychoeducatie, zorgcoördinatie, gezinssteun Door team met pers. begeleider per gezin Van 09.00 21.00 daarna 24 uurs telefoon Weekends beschikbaar (1 dienst) 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 12
minder en meer intensief PIT versus SPITS/ PCT PIT kantooruren één op één minder crisis 1-3 x p. week Geen 7 x 24 uurs 12 wk + 1 x verl SPITS/ PCT 8-21 + Za / Zo teamverpleging intensiever meermalen daags 24 u tel. en BOR 6 wk + 1 x verl 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 13
Langdurig intensief: ACT: Assertive Community Treatment Vgl inleiding Mark v.d. Gaag Intensief (evt dagelijks) Outreaching Teamleden kennen alle patiënten De geambulantiseerde longstay afdeling Community treatment: behandeling thuis Door multidisciplinair team 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 14
ACT Fidelity criteria Teamapproach: contact meerdere teamleden Assertive outreach & dagelijks overleg Kleine caseload 1: 10 à 15; Multidisciplinair team ( +verslavingsdesk. ) Behandeling ín de maatschappij: thuis Werkt intensief met support systeem Continuïteit van zorg en van team Zeggenschap over opname en ontslag 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 15
Waarom zo n zware ambulante zorg opzetten? Geen financiële winst, geen spontane genezing van symptomen Wel een ánder leven met dezelfde ziekte: ándere rollen in de maatschappij, autonomer andere relaties met hulpverleners mogelijkheden voor rehabilitatie minder beheersen ( ondanks soms dwang) 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 16
Intensieve thuiszorg en de deïnstitutionaliseringsparadox Je wilt mínder het totaalinstituut bieden Vgl Goffmann: totale instituut: Dan resteert alleen de patiëntenrol Voor alles wordt gezorgd Maar je moet aan sommige mensen het ambulante bijna totaalinstituut bieden, want zonder 7 x 24 u zorgcomponenten dreigt verloedering en heropname. 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 17
Intensieve thuiszorg vraagt de psychiater op huisbezoek [ kan niet alleen vanuit kantoor / consult ] PSY moet mét VPLK op huisbezoek voor: (acute) diagnostiek, taxatie risico s medicatie instellen en uitleg soms BOPZ zaken, psycho-educatie (individueel en familie) ondersteunen van rehabilitatie en herstel inspiratie voor behandelplan en team coaching. 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 18
Rolwisselingen Psychiater: kliniek en ambulant nieuw voor ex RIAGG: Zwaardere patiënten Verpleegteam erbij Acute medicatie Aandacht somatiek Therapieën indiceren Bij transmuraal werk: omgaan met veiligheid en milieu in de kliniek nieuw voor clinicus: Patiënt op afstand Klinische blik niet meer op dagzaal Info via casemanagers Ander territorium Veiligheid anders Samenwerken met familie en mss 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 19
Moeilijk, maar de context helpt je of dwingt je wel.. Thuis: je kúnt minder beheersen dan in kliniek, je móét wel samenwerken Territorium bepaalt andere rol cliënt Ontmoeting tussen patiënt en arts anders Behandeldoelen worden anders Relatie arts / verpleegkundige verandert 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 20
Verantwoordelijkheden en rollen veranderen Wet BIG: psychiater is niet meer eindverantwoordelijk voor andere disc. De patiënten niet op dagzaal dus psychiater moet echt varen op info CM Casemanagers werken zelfstandiger en meer persoonlijk met hun cliënten En we streven andere rollen na gelijkwaardiger, rehabilitatie, empowerment 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 21
Vraagt om duidelijke afspraken In PCT team stelt psychiater behandelplan op en is daarvoor verantwoordelijk In ACT team zijn verpleegkundigen vaak de coördinerend behandelaar ( zij zijn eerste aanspreekpunt voor de patiënt, kennen patiënt en systeem veel beter) ook ivm rehabilitatie en contacten in maatschappij 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 22
Bovendien komen er nog meer verantwoordelijkheden Nu al: de paraplu RM Straks: de voorwaardelijke RM En de observatiemachtiging Psychiater is daar deels aanvrager en deels uitvoerder van dwang Overigens ook toenemende rol voor de verpleegkundige in ambulante dwang! 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 23
Dus verhoudingen formeel duidelijk maken én inhoudelijk: Een professioneel statuut regelt rollen psychiater / vplk ( Passage December 2002) En oog voor spanning tussen behandelen en rehabilitatie : moet elkaar niet verstoren maar versterken! spanning tussen autonomie en dwang spanning tussen zorgverschraling /verloedering en ambulante hospitalisatie door totaalzorg 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 24
Al met al dus grote veranderingen voor arts en vplk Moeilijk, maar niet helemaal nieuw Nederland had altijd al de sociale psychiatrie met voorlopers als Querido 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 25
Gedachtegoed van de sociale psychiatrie kan daarbij helpen Soc. Ps. erkent wisselwerking pat // maatsch Sociaal functioneren >> psychopathologie Strategisch medisch teamspeler naar patiënt, milieu, eigen organisatie en maatschappij Sociaal Psychiater treedt flexibel meer partijen tegemoet : systeemgevoel Advocacy, compliance, desnoods dwang 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 26
de sociaal psychiatrische attitude Zoekt partnership, biedt advocacy Let op wisselwerking cliënt / maatschappij Probeert behandeling ambulant te bieden Werkt samen met familie Ontwikkelt mede maatschappelijk steun systeem Zoekt compliance maar schuwt dwang niet 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 27
De Sociaal Psychiater Zal effect van de behandeling niet overschatten: vaak gaat het om leefbaar maken Wil een buffer zijn met team tussen cliënt en de maatschappij of familie Zoekt veranderingsmogelijkheden van patiënten én van de maatschappelijke systemen Zoekt samen met cliënten en familie structurele advocacy en empowerment 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 28
Genoeg over de psychiater: I.T. vraagt ook andere disciplines Burns: met alleen verpleegkundigen en artsen wordt het steriel Betrek minstens 1-3 andere disciplines erbij Hij adviseert psycholoog, m.w. ACT: in ieder geval ook deskundigheid over verslavingszorg en trajectbegeleiding EBM psycholoog (CGT) en trajectbeg. (SE) 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 29
Zo biedt intensieve thuiszorg: PCT geambulantiseerde opnameafdeling ACT het ambulante asiel Bieden behandeling en zorg thuis Meer kansen voor eigen leefwereld, eigen perspectief en eigen rollen Veel meer kansen voor persoonlijke zorg op maat en herstel van patiënten 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 30
Hoe maken we dat waar? Opleidingen vplk / psychiaters / psychologen veel meer aandacht voor thuiszorg en sociale psychiatrie Zorg dat I.T. blijft behoren tot de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) in tegenstelling tot plannen van Zorg van Velen (de care over naar welzijnswerk) Intensieve thuiszorg is gezondheidszorg 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 31
Conclusie:Wat kunnen verpleegkundigen hiermee? Zorg dat uw intensieve thuiszorg team multidisciplinair outreachend kan werken Vraag de psychiater mee op huisbezoek voor diagnostiek en behándeling Beschrijf de rollen van disciplines i.h. team En neem uw psychiater / psycholoog volgend jaar mee naar dit congres 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 32
Zegt het voort Intensieve Thuiszorg is multidisciplinair Psycholoog en psychiater gaan mee op huisbezoek Intensieve thuiszorg is gezondheidszorg: zorg en behandeling thuis als vervanging van opname en APZ 18 juni 2003 J.R. v. Veldhuizen / GGZ NHN 33