Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 2
Inleiding Dit document betreft het Opleidingsplan van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) afdeling interne geneeskunde. Het plan bestaat uit drie delen. In deel A wordt een toelichting gegeven op de opleiding tot internist en de interne vooropleidingen. De verschillende onderdelen daarvan, zoals stagemogelijkheden, leerdoelen, leermiddelen, vaardigheden en toetsen, worden daarin uitgelegd. Deel B geeft een toelichting op een belangrijk instrument voor een goede opleiding, het opleidingsportfolio en een beschrijving van de diverse leermiddelen. Tot slot deel C, een bijlage met de nodige formulieren, zoals die gebruikt worden tijdens de opleiding in het JBZ. Naast dit opleidingsplan is er ook een generaal opleidingsplan JBZ dat je krijgt uitgereikt bij de introductie. Tot slot krijg je voor aanvang van je werkzaamheden op onze afdeling een aparte introductieklapper met daarin informatie over de geschiedenis van de afdeling Interne geneeskunde, namen van medewerkers, werkafspraken en regels op de afdeling Interne geneeskunde. Corry den Rooyen, onderwijskundige Paetrick Netten, internist-opleider s-hertogenbosch, juni 2010 Interne geneeskunde JBZ Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 3
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 4
Inhoudsopgave INLEIDING 3 DEEL A OPLEIDINGSPLAN INTERNE GENEESKUNDE JBZ 7 1 INLEIDING 9 De afdeling Interne geneeskunde van het JBZ 9 De opleidingsgroep 9 Organisatie, taken en verantwoordelijkheden 10 Communicatie 11 Vooropleiding en stages 12 2 DE OPLEIDING 15 De functie van het specialisme Interne geneeskunde en de interne opleiding in het JBZ 15 Opbouw van de opleiding 16 Competenties, leerdoelen, klinische presentaties en stages 16 Verplichte stages per specialisme 17 Voortgang en beoordelen 18 Wetenschap 19 Cursorische onderwijs 19 OVERZICHT OPLEIDING INTERNE GENEESKUNDE 21 STAGEBESCHRIJVINGEN 23 TOELICHTING VERSCHILLENDE BESPREKINGEN 111 1 Overdracht en ochtendrapport 113 2 Probleempatiëntbespreking 115 3 Chirurgische overdracht 116 4 Bespreking met de patholoog 118 5 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) 120 6 Referaat 126 7 Lokale en Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen 129 8 Overzicht vaardigheden 132 9 Incidentbespreking 133 DEEL B PORTFOLIO 135 INLEIDING PORTFOLIO 136 Individueel opleidingsplan vs opleidingsschema 136 Overzicht begeleiding individuele aios tijdens zijn opleiding 137 Het maken van een curriculum vitae 138 Het maken van een Individueel Opleidings Plan (IOP) 139 Het voeren van een introductiegesprek bij aanvang opleiding en bij aangaan van een stage 140 Het voeren van een voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling 141 Het beoordelen d.m.v. Korte Praktijk Beoordelingen (KBP) 142 Het beoordelen van het functioneren d.m.v. 360 feedback 143 Het beoordelen van vaardigheden 144 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) 145 De briefbeoordeling 146 Incidentbespreking 147 Het beoordelen van het portfolio 148 DEEL C FORMULIEREN 149 Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 5
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 6
Deel A Opleidingsplan Interne Geneeskunde JBZ Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 7
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 8
1. Inleiding De afdeling Interne geneeskunde van het JBZ Het JBZ is een groot opleidingsziekenhuis dat in de nieuwbouw één grote afdeling Interne Geneeskunde (samenvoeging GZG en CLZ) met een aanzienlijke patiëntentoestroom zal hebben. Het adherentiegebied voor de vakgroep Interne Geneeskunde en MDL-ziekten is ongeveer 550.000 mensen. Dit waarborgt dat het vakgebied in de volle breedte en in al zijn aspecten uitgeoefend kan worden. Het meest uitgesproken aandachtsgebied is de oncologie, één van de speerpunten van het JBZ, dat onder meer geleid heeft tot het oprichten van een multidisciplinaire oncologische polikliniek. Tevens zijn vier hematologen betrokken bij intensieve zorg voor patiënten met myeloproliferatieve aandoeningen. Er is een grote dialyseafdeling met nachtdialyses en CAPD. Tot slot beschikt het JBZ over een close format IC. De afdeling MDL-ziekten beschikt eveneens over een opleidingserkenning. De opleidingsgroep In het JBZ werken 22 internisten. Alle internisten zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en velen hebben daarnaast een specifiek verantwoordelijk voor een enkelvoudig profiel zoals: - mevr. dr. Keemink, endocrinologie - dr. Bouter, endocrinologie - mevr. dr. Hoogeveen, nefrologie, tevens klinische epidemiologie - mevr. dr. Koolen, nefrologie - mevr. dr. Smit, nefrologie - dr. Hollander, nefrologie - dr. Beutler, nefrologie vasculaire geneeskunde - mevr. dr. Smilde, oncologie - mevr. dr. Knibbeler, oncologie - dr. Van Liesum, oncologie - dr. Brada, oncologie - mevr. drs. Herbers, hemato-oncologie - dr. Pruijt, hemato-oncologie - dr. Sinnige, hemato-oncologie - dr. Kemperman, algemeen interne geneeskunde - dr. Netten, algemeen interne geneeskunde - drs. Shamelian, algemeen interne geneeskunde - drs. Lestrade, algemeen interne geneeskunde vasculaire geneeskunde - mevr. drs. Moviat, intensive care - mevr. drs. Salet, intensive care - drs. Simons, intensive care - drs. De Jager, intensive care De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot internist en de interne vooropleiding voor andere specialisaties in het JBZ. Alle specialisten werken actief samen voor de gewenste kwalitatief hoogstaande opleiding. Hierin hebben een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 9
Organisatie, taken en verantwoordelijkheden Dr. P.M. Netten, is de opleider. Hij is primair verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen: - aannemen van a(n)ios; - introductiegesprek bij aanvang opleiding op de afdeling Interne geneeskunde; - stagerooster c.q. individueel opleidingsplan aios; - eerst verantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van aios betreffende de opleiding; - stuurt de opleidingsgroep aan en bewaakt het nakomen van afspraken gemaakt in het lokaal opleidingsplan; - onderhoudt de contacten met regionale en landelijke gremia betreffende de opleiding; - lid centrale opleidingscommissie JBZ; - voorzitter opleidingsvergaderingen van de vakgroep; - opstellen en implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum; - ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten, ter verdere verbetering opleiding; - samenstelling onderwijsrooster; - monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele aios door: o bespreken portfolio s aios o houden van voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving CCMS/MSRC; - aanvragen en voorbereiden van de opleidingsvisitatie. Dr. J. Beutler De plaatsvervangend opleider, neemt de verantwoordelijkheid van de opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken en als eerste verantwoordelijk voor: - het ochtendrapport. Beiden worden secretarieel ondersteund door mevrouw Dianne Pouw, secretaresse Onderwijszaken. Mevr. dr. E. Hoogeveen - coördinatie wetenschappelijk onderzoek van de aios - begeleidt aios bij het verrichten van onderzoek en schrijven van een artikel. Mevr. dr. Smilde - organisatie refereeravonden - incident bespreking Dr. F. Kemperman: - verantwoordelijk voor de co-assistenten Dr. K.P. Bouter / Dr. P. van Liesum: zijn als specialist-manager, samen met de heer E. Smits, clustermanager, verantwoordelijk voor de aansturing van het cluster en borging kwaliteit van de geleverde zorg. Alle internisten superviseren de aios bij (poli) klinische activiteiten en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij of zullen zij onder meer de Teach the Teachers nascholingsprogramma s volgen. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch- Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 10
inhoudelijke en professionele voortgang van de aios en begeleiden hem/haar tijdens de gehele opleiding. De supervisoren worden door de opleider gehoord en waar nodig betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten van de aios. Daarnaast is er binnen de opleidingsgroep een internist - mentor per aios aangewezen (dit is per definitie niet de opleider), als een soort vertrouwenspersoon. Tevens hebben de a(n)ios recent het assistent buddy systeem ingevoerd, waarbij een ervaren aios gekoppeld wordt aan een beginnende a(n)ios. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de opleiding tot internist. Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving met betrekking tot het specialisme Inwendige geneeskunde (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010). COMMUNICATIE Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en plaats waar notulen zijn te vinden. Regionaal Opleidersoverleg Doel: - Volgen ontwikkeling aios over regionale instellingen heen - Toetsing en afstemming opleidingsschema s regionale opleidingsinstellingen - Toetsing en afstemming lokale opleidingsplannen aan regionaal opleidingsplan - Toetsing en aanscherping regionaal opleidingsplan aan landelijke kaders - Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband - Selecteren van nieuwe internisten i.o., middels een getrapte sollicitatieprocedure Frequentie: 3 x per jaar alle (plv) opleider (tweede sollicitatieronde) en 3 x per jaar een selectie van (plv) opleiders (eerste sollicitatieronde). Deelnemers tijdens de tweede sollicitatieronde anex regionale opleidersvergadering: alle opleiders van de regio Oost Nederland, 1 x per jaar inclusief plaatsvervangende opleiders en 1 x per jaar de hoogleraren van de enkelvoudig profielen. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden aangedragen (o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, verdeling instroom internisten i.o., voortgang aios, selectie aios voor wetenschappelijk onderzoek). Notulen en vergaderstukken worden elektronisch verspreid en gearchiveerd middels www.ropin.nl. Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ-verband met als doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en te bevorderen conform de regelgeving CCMS (Kaderbesluit 2010). Frequentie: 5x per jaar op maandag van 17.00 18.30 uur. Deelnemers: Opleiders JBZ of plaatsvervangend opleiders JBZ, afgevaardigde aios, afvaardiging Raad van Bestuur, manager Leerhuis en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging). Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal generiek opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs). Notulen: door secretaresse Leerhuis, die ook zorgt voor de archivering. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 11
Lokale opleidingscommissie Interne geneeskunde JBZ Doel: Alle opleidingszaken: evaluatie en afstemming opleidingszaken; toetsing en aanscherping lokaal opleidingsplan aan landelijke en regionale kaders. Frequentie: 12x per jaar (2 de dinsdag van de maand, 12.30-13.30 uur). Deelnemers: opleider, plv opleider, co-assistenten opleider, 2 aios, opleider MDL en longziekten. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, stageroosters, etc) Notulen: worden gestuurd naar alle a(n)ios en supervisoren. Archivering door mevrouw Dianne Pouw. Opleidingsvergadering, lunchbespreking Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken. Frequentie: 6 x per jaar (maandag 12.30-13.30 uur). Deelnemers: a(n)ios, opleider, plv. opleider, internisten en MDL-artsen. Notulen: worden gestuurd naar alle a(n)ios en supervisoren. Archivering door Dianne Pouw. Maatschapvergadering Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de maatschap worden besproken, inclusief opleidingszaken als vast agendapunt. Frequentie: 12 x per jaar. Deelnemers: alle maatschapsleden. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt Notulen: elektronisch terug te vinden op domein internisten, archivering door secretaresse maatschap mevrouw Jeanne van Osch. Maatschapslunch Doel: Bijpraten over lopende zaken en bespreking vorderingen aios. Frequentie: iedere maandag lunchbespreking van 13.00 tot 13.30 uur. Deelnemers: alle maatschapsleden. Geen voorbereiding of notulen. Aios-overleg Doel: Alle relevante zaken betreffende de opleiding worden besproken. Met name afstemming en voorbereiding op het overleg van de opleidingscommissie en opleidingsvergadering. Frequentie: 12 x per jaar. Deelnemers: alle aios. Voorbereiding: niet specifiek. Notulen: elektronisch terug te vinden op domein assistenten interne. Vooropleiding en stages Naast de aios interne geneeskunde (in overleg met het UMC St Radboud), worden ook aios reumatologie, MDL, SEH, klinisch geriatrie, longgeneeskunde en cardiologie aangetrokken. Voor deze vooropleidingen gelden na het eerste jaar algemeen interne geneeskunde andere individuele opleidingsplannen. Deze worden in overleg tussen opleider en aios in samenhang met de opleiding c.q. het opleidingsplan van het desbetreffende specialisme, waartoe de aios na de vooropleiding wordt opgeleid, afgestemd. Naast de verplichte stages zijn er ook mogelijkheden voor specifieke wensen. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 12
De verschillende stages buiten de interne geneeskunde voor aios Interne geneeskunde worden verzorgd door: - MDL-ziekten: dr, I. van Munster, opleider MDL-ziekten - Cardiologie: dr. M. Daniëls, opleider cardiologie - Intensive Care: mevr. drs. M. Moviat, internist intensivist, eerste aanspreekpunt. - Longziekten: dr. A. Schreurs, opleider longziekten. - Klinische geriatrie ouderenzorg: dr. P. Dautzenberg, opleider klinische geriatrie. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 13
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 14
2 De opleiding De functie van het specialisme Interne geneeskunde en de interne opleiding in het JBZ Het vakgebied van de internist richt zich op het voorkomen, herkennen en behandelen van ziekten van inwendige organen en orgaansystemen, geïsoleerd en in hun samenhang, bij adolescenten en volwassenen. Interne geneeskundige kenmerkt zich door een integrale benadering van patiënten, waarbij het professionele handelen zo veel mogelijk is gebaseerd op evidence-based medicine en vigerende pathofysiologische en farmacotherapeutische concepten. Ook psychosociale aspecten en maatschappelijke verwachtingen komen ook tot uitdrukking in het handelen van de internist. De interne geneeskunde heeft door haar aard raakvlakken met vrijwel alle andere intramurale specialismen en vervult een centrale rol in de intramurale gezondheidszorg. Acute en chronische ziektebeelden op haar terrein kunnen zich presenteren in klinische, poliklinische en consultatieve setting. De ziektebeelden zijn meer dan eens complex van aard, en zelden terug te brengen tot het falen of disfunctioneren van slechts één enkel orgaan(systeem). Mede door de breedte van het vak dienen zich regelmatig nieuwe ziektebeelden, diagnostische en behandelmethoden en inzichten aan die van invloed zijn op het professioneel handelen van de internist. Bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met intern geneeskundige aandoeningen maakt de interne geneeskunde vaak gebruik van de diensten van andere intramurale poortspecialismen en ondersteunende specialismen. De discipline interne geneeskunde heeft intensief contact met medische beroepen in de eerste lijn en kenmerkt zich, door haar centrale rol in het ziekenhuis, ook door participatie in het management van ziekenhuizen en gezondheidszorg. Ten slotte spelen door de aard van het vakgebied internisten vaak een centrale rol bij het onderwijs in de initiële opleiding tot basisarts. De internist werkt direct of indirect samen met verpleegkundigen, functieassistenten, administratief medewerkers, alle in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. Continuïteit en coördinatie van medische zorg zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de internist gaat. De internist is hoofdbehandelaar van de aan zijn zorg toevertrouwde patiënten en coördineert de contacten met alle andere hulpverleners, medisch en paramedisch, in het ziekenhuis en daarbuiten. Hij is daarmee verantwoordelijk voor de coördinatie en continuïteit van zorg voor de aan hem toevertrouwde patiënt. De internist handelt volgens de in het JBZ vastgestelde medische kaders en houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders. De internist ziet erop toe dat hij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die van hem in de uitoefening van zijn functie worden verwacht. Hij participeert in de voor hem relevante overlegstructuren. Voorts zorgt hij voor onderlinge afstemming en overleg met collega internisten en draagt bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. De internist draagt zorg voor regelmatig overleg met specialistische vakgroepen en huisartsen. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandelingen opgesteld. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 15
Opbouw van de opleiding De totale opleiding tot internist duurt 6 jaar, waarvan men maximaal 4 jaar in het JBZ kan doorlopen. In de opleiding krijgen de aios de gelegenheid zich de competenties van de internist eigen te maken, in samenwerking met de opleidingsregio Nijmegen. Competenties, leerdoelen, klinische presentaties en stages De competenties van de internist zijn uitgewerkt als klinische presentaties, ziektebeelden en vaardigheden voor het medisch handelen (bijlagen 1, 2 van het Opleidingsplan Interne Geneeskunde `Een team een taak` 2009) en als leerdoelen voor de overige competenties (bijlage 3 opleidingsplan). Om al deze leerdoelen te bereiken tijdens de opleiding zijn leermiddelen nodig. Van deze leermiddelen zijn een aantal verplicht en een aantal zijn door de aios te kiezen uit een gevarieerd aanbod. Ook kan het voorkomen dat een aios in overleg met de opleider een specifieke leermodule volgt naar aanleiding van geconstateerde lacunes tijdens het voortgangsgesprek. Een overzicht van de verschillende leermiddelen staat in tabel 1 van het opleidingsplan. Een aantal van deze leermiddelen worden getoetst middels een beoordeling, in de vorm van onder meer een Korte Praktijk Beoordeling (KPB). Tabel 1 Overzicht leermiddelen en toetsen Leermiddelen Introductie Leerhuis / opleider Ochtendoverdracht Röntgenbespreking Visite lopen Statusvoering Grote visite Gesprek met patiënten / familie Dienst Brieven Consult / aanvullend onderzoek aanvragen Chirurgische overdracht Begeleiden co-assistenten PA- bespreking Probleempatiënt bespreking CAT Refereerbijeenkomst Artikel/voordracht Patiëntenvoorlichting Protocollen maken/bijstellen Laboratorium onderwijs Incidentbespreking Oncologie bespreking lokaal en regionaal Hematologie bespreking lokaal en regionaal Regionale nefrologie bespreking LODIN RODIN COIG Discipline overstijgend onderwijs Leerhuis/BMS/PAOG Voortgangstoetsen Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging Toetsen aanwezigheid KPB overdracht KPB algemeen KPB algemeen Fiatteren status door supervisor KPB grote visite KPB algemeen en KPB gesprek KPB dienst KPB brief KPB grote visite KPB overdracht Voortgangsgesprek KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking Acceptatie/uitvoering voortgangsgesprek Beoordeling resultaat en werkwijze aanwezigheid aanwezigheid aanwezigheid aanwezigheid aanwezigheid aanwezigheid certificaat certificaat certificaat certificaat certificaat Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 16
De opleiding interne geneeskunde bestaat van oudsher naast het eerste jaar algemeen interne geneeskunde uit het volgen van stages in delen van het vakgebied gedurende zes jaar. Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De stages beschrijven samen het gehele vakgebied Interne geneeskunde en vormen de kern van de verplichte leermiddelen. Zij zijn op de werkvloer voor de aios herkenbaar aan de aard van de betrokken patiëntenpopulaties. Alle stages bieden de mogelijkheid tot het groeien in de diverse competenties. Verplicht voor alle aios interne is het eerste jaar algemeen interne geneeskunde. Daarna zijn er verplichtingen die per specialisatie kunnen verschillen. Tevens voorkeurs- en keuzestages. Aan de verplichte stage in het eerste jaar worden leerdoelen gekoppeld, die dus door alle aios moeten worden behaald. De overige leerdoelen zijn verdeeld over de stages na het eerste opleidingsjaar (deels stage en deels opleidingsjaar gebonden). De stages worden vooral gekenmerkt door de competentie medisch handelen, c.q.specifieke klinische presentaties. De aios neemt tijdens de stages deel aan de relevante opleidingsmomenten waar hij op dat moment stage loopt. De planning hiervan is verschillend per stageperiode (zie ook desbetreffende stageomschrijvingen). Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de onderwijsmomenten. Tijdens deze opleidingsactiviteiten komen verschillende zaken aan de orde die door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt onder andere gebruik gemaakt van referaten, probleempatiëntbespreking en CAT. In Deel B worden de verschillende instrumenten toegelicht. Door de groeicurve van de aios gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van een medisch specialist bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken tussen opleider en aios. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei zijn terug te vinden in het portfolio van de aios. De aios bespreekt de voor hem geldende leerdoelen per stage (stageafhankelijk, stageonafhankelijk en individuele) tevoren met de supervisor die de betreffende stage begeleidt in een begin-stageblokgesprek. Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel. Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die al op het nodige niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts periodiek onderhoud behoeven. Tevens wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat een evenwichtig competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding. Van de aios wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden. Verplichte stages per specialisme Verplichte stages voor aios Interne geneeskunde en aios reumatologie - Algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - Poliklinisch werken minimaal 8 maanden - Consultatief werken minimaal 4 maanden - Intensive care 4 tot 6 maanden Verplichte stagestages voor aios MDL - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - IC (of stage met aandacht voor acute problemen circulatie en respiratoir) - nefrologie - oncologie Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 17
Verplichte stages voor aios longziekten - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - stage cardiologie - aanverwant aan longziekten: IC, nefrologie, infectiologie, allergologie/immunologie, medische oncologie Verplichte stages voor aios cardiologie - algemeen interne geneeskunde in jaar 1-4-6 mnd stage IC - 3-4 mnd. stage longgeneeskunde. - 3-4 stage nefrologie Verplichte stages voor aios klinische geriatrie - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 Twee of drie stages keuze uit (in volgorde van voorkeur): - stage cardiologie - MDL - nefrologie - consulten - stage longgeneeskunde Voortgang en beoordelen Middels zelfreflectie op basis van de ervaringen van de afgelopen periode en het portfolio vinden de voortgangsgesprekken plaats met afwisselend de opleider en plaatsvervangend opleider. Om de ontwikkeling en voortgang van de aios tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen naast deze voortgangsgesprekken regelmatig gesprekken worden gevoerd. In de volgende tabel zijn deze overzichtelijk opgenomen. Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de aios te bespreken. Op basis van het portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren middels KPB s) wordt de voortgang besproken. Activiteit Instrumenten Actie Voor aanvang opleiding Introductiegesprek Introductie formulier Opleider en aios Voortgangsgesprekken iedere 3 mnd in eerste jaar, in tweede jaar 2 x en daarna jaarlijks Begin stage, halverwege en aan het einde van de stages Beoordeling (plv) opleider in overleg met de opleidingsgroep Supervisor die verantwoordelijk is voor de structurele begeleiding van de stage RODIN-toets, kennistoets, KPB s, zelfreflectie verslag en portfolio. Stagebeschrijving, KPB, zelfreflectie, Eindbeoordelingsformulier Opleider en aios Aios en supervisor Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 18
Wetenschap Het JBZ is een STZ waarin naast opleiden wetenschap een belangrijke rol speelt in het verzorgen van topklinische zorg. Daarvoor is er een wetenschapsbureau opgericht met een secretaris en epidemioloog. Mevr. dr. Hoogeveen is verantwoordelijk voor de onderzoekslijn cardiovasculiar. Zij begeleidt tevens interne assistenten bij het verrichten van onderzoek, verwerken van gegevens en schrijven van een artikel en/of voorbereiden van een presentatie. Het is voor de afronding van de opleiding vereist dat de aios in een onderzoeksproject tenminste één publicatie in een peer- reviewed tijdschrift gepubliceerd heeft of een voordracht houdt op een internationaal congres. Naast het doen van onderzoek worden er voldoende opleidingsmomenten gecreëerd waarin aandacht is voor het wetenschappelijk denken en werken. Tweemaal per jaar doen de a(n)ios (in eerste jaar 1 maal) een CAT, zijn er refereeravonden en worden aan de hand van probleempatiëntbesprekingen het evidenced based denken en werken gestimuleerd. De verschillende supervisoren die de bijeenkomsten begeleiden c.q.aanwezig zijn geven de aios met name feedback op het wetenschapscomponent (zie KPB CAT/referaat/probleempatiëntbespreking). Daarnaast worden er door het Leerhuis verschillende cursussen aangeboden waarmee aios bepaalde onderzoeksvaardigheden kunnen ontwikkelen. Cursorisch onderwijs Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk verband heeft met de patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag (waar mogelijk te realiseren deels met behulp van e-learning). Op locatie worden Lokaal Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen (LODIN) gehouden, waarbij naar aanleiding van casuïstiek cursorisch onderwijs wordt gegeven als onderdeel van de Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen (RODIN). Tot slot zijn er de landelijke verplichtingen in het kader van het COIG onderwijs, dat regionaal wordt voorbereid. Het discipline overstijgend onderwijs (DOO, JBZ-breed, georganiseerd door het Leerhuis, Brabant Medical School en PAOG Nijmegen) is toegankelijk voor de aios (zie hiervoor generiek opleidingplan JBZ). Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio. Bij het betrekken van de nieuwbouw zullen ziekenhuisbreed al de lokale onderwijsmomenten plaatsvinden op de woensdagmiddag. Te beginnen met vakspecifiek onderwijs, gevolgd door multidisciplinair onderwijs en eindigend met DOO of ziekenhuisbijeenkomsten. Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 19
Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 20
Overzicht opleiding Interne geneeskunde 4 jaar opleiding Interne geneeskunde jaar 1 2 3 4 * Algemeen interne geneeskunde Verplichte,voorkeurs- en keuzestages Verplichte en voorkeurs- en keuzestages Verplichte en voorkeurs- en keuzestages Diensten Interne geneeskunde: acute zorg op SEH Diensten Interne geneeskunde en diensten voor de stages cardiologie, longziekten, geriatrie en IC. Diensten Interne geneeskunde en diensten voor de stages cardiologie, longziekten, geriatrie en IC. Diensten Interne geneeskunde en diensten voor de stages cardiologie, longziekten, geriatrie en IC. - Nefrologie (interne, cardio, MDL, klinische geriatrie, longziekten) - Hematologie (interne) - Oncologie (longziekten, interne, MDL-ziekten) - MDL-ziekten (interne, geriatrie) - IC (interne, cardiologie, longziekten, MDL-ziekten, reumatologie) - Cardiologie (interne, klinische geriatrie, longziekten, MDLziekten) - Longgeneeskunde (interne, cardiologie, klinische geriatrie) - Klinisch geriatrie (interne, longziekten, cardiologie, MDLziekten) - Consulten (interne, reumatologie, geriatrie) - Poliklinisch werken (interne, reumatologie) - Nefrologie (interne, reumatologie) - Hematologie (interne, reumatologie) - Oncologie (interne, reumatologie) - MDL-ziekten (interne) - IC (interne, reumatologie) - Cardiologie (interne) - Longgeneeskunde (interne) - Klinisch geriatrie (interne) - Consulten (interne, reumatologie) - Poliklinisch werken (interne, reumatologie) - Nefrologie (interne) - Hematologie (interne) - Oncologie (interne) - MDL-ziekten (interne) - IC (interne) - Cardiologie (interne) - Longgeneeskunde(interne - Klinisch geriatrie (interne) - Consulten (interne) - Poliklinisch werken (interne) * Mogelijke ervaring als anios interne geneeskunde, die conform de regelgeving mee mag tellen voor de opleiding. Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 21