Ze zijn geweldig! Maar waarom eigenlijk?

Ze zijn geweldig! Maar waarom eigenlijk?

Inhoudsopgave Wat beweegt jongeren? 2 1. Pleziergerichte motieven 5 2. Carrièregerichte motieven 9 3. Normatieve motieven 13 4. Sociale motieven 17 5. Leermotieven 21 6. Kwaliteitsmotieven 25 7. Beschermingsmotieven 29 Literatuurlijst 32

Wat beweegt jongeren? Het motiveren van jongeren is meer dan weten wat zij leuk vinden. Motieven van jongeren zijn net zo divers als de jongeren zelf. In al hun activiteiten streven ze naar doelen die: 1. egocentrische impulsbehoeften vervullen; 2. nuttig zijn op langere termijn; 3. menselijke of maatschappelijke meerwaarde leveren. Het gedrag van jongeren wordt over het algemeen bepaald door een combinatie van motieven. Deze motieven kunnen elkaar versterken, maar werken elkaar soms ook tegen. De wijze waarop een organisatie een activiteit aanbiedt, kan bepalend zijn voor het type jongere dat daarmee wordt binnen gehaald. Als een organisatie bijvoorbeeld vooral werk- of leerervaringen aanbiedt, zullen daar jongeren op af komen die met hun carrière bezig zijn. Als die jongeren gaandeweg de maatschappelijke of menselijke waarde van het werk ontdekken, kunnen ze er voor kiezen om na afloop van het project langer betrokken te blijven. Andersom, wanneer een organisatie veel nadruk legt op leuke en flitsende activiteiten haken de serieuze jongeren mogelijk al snel af en lopen de overige jongeren waarschijnlijk weg zodra de activiteiten niet meer boeien. Er zijn vele indelingen en categorieën om de motivatie van vrijwilligers in kaart te brengen. In dit boekje gebruiken we één van de meest bekende indelingen, namelijk de functionele benadering van Clary en Snyder (Clary e.a. 1998). Deze indeling omschrijft zes categorieën van functies die vrijwilligerswerk kan vervullen voor het individu. Wij hebben er nog één aan toegevoegd: pleziergerichte motieven. Ze zijn geweldig!

1. pleziergerichte motieven: Door vrijwilligerswerk kan men plezier en genot ervaren. De plezier- gerichte motieven zijn van groot belang, vooral onder jongeren. 2 carrièregerichte motieven: Vrijwilligerswerk biedt een kans om ervaringen, vaardigheden en contacten op te doen die de (toekomstige) carrière op de arbeidsmarkt kunnen bevorderen. 3. normatieve motieven: Vrijwilligerswerk is een manier waarop mensen voor hen belangrijke normen en waarden uit kunnen dragen. 4. sociale motieven: Vrijwilligerswerk kan bestaande sociale contacten verdiepen of versterken en geeft een kans om in activiteiten mee te doen die belangrijk zijn voor significante anderen. 5. leermotieven: Vrijwilligerswerk biedt een kans nieuwe (leer)ervaringen op te doen en bestaande kennis en vaardigheden te oefenen en te vergroten. 6. kwaliteitsmotieven: Vrijwilligerswerk biedt kansen voor persoonlijke groei en een verhoogde levenskwaliteit. 7. beschermingsmotieven: Vrijwilligerswerk kan een manier zijn om negatieve omstandigheden, ervaringen of gevoelens te ontlopen of deze te verminderen. Op de volgende pagina s worden de motieven geïllustreerd met verhalen uit de praktijk. In deze brochure vindt u delen van de verhalen. De volledige verhalen kunt u lezen op www.movisie.nl/jongerenparticipatie. Hier vindt u meer verhalen over jonge vrijwilligers en hun motivaties. Ze zijn geweldig!

Ze zijn geweldig!

1 Pleziergerichte motieven Door vrijwilligerswerk kan men plezier en genot ervaren. De pleziergerichte motieven zijn van groot belang, vooral onder jongeren. Zo zegt Geert, de 24-jarige penningmeester van een plattelandse jeugdorganisatie dat hij al lang was gestopt als hij het werk niet leuk gevonden had. Hij vindt het geweldig om samen met de andere bestuursleden van alles te organiseren waar mensen plezier aan beleven, maar hij vindt het bovenal gezellig. De zomerweken waarin Astrid (22) met een groep kinderen lekker in het bos speelt, vormen voor haar het hoogtepunt van het jaar. De rest van het jaar geeft ze bij jeugd- en jongerenorganisatie Jong Nederland leiding aan een groep kinderen. Eigenlijk steekt ze al 8 jaar lang al haar vrije tijd in de organisatie. Niet omdat het moet of omdat ze op deze manier carrière probeert te maken, maar gewoon omdat ze het leuk vindt. Ze zijn geweldig!

Geert combineert boeren met besturen Vrijwilligerswerk moet echt leuk zijn, anders stop je ermee Een excursie naar de brandweer, een discoavond of een fietsvierdaagse organiseren. Daar houdt vrijwilliger Geert zich als bestuurslid van de jongerenorganisatie Jong Gelre Vorden / Warnsveld mee bezig. Daarnaast zorgt hij er ook voor dat de organisatie blijft groeien. In het dagelijks leven is Geert fulltime boer op het melkveebedrijf van zijn ouders. Het werk als vrijwilliger en boer kan hij goed combineren omdat zijn bestuurswerk geen vaste werktijden heeft en hij alles vanuit huis organiseert. Jong betrokken Hoewel hij pas op zijn zestiende officieel lid van Jong Gelre mocht worden, was Geert al voor die tijd aspirantlid van de jongerenorganisatie. De aspirantenafdeling is voor jongeren die nog geen lid kunnen worden, maar wel graag mee willen doen met de activiteiten. Vier jaar geleden werd Geert benaderd om bij het bestuur te komen en zelf ook activiteiten te organiseren. Dat was voor hem geen grote stap: hij kende de organisatie door en door. Ik vind het belangrijk dat er wat voor jongeren wordt georganiseerd. Zo is hij ertoe gekomen om dit vrijwilligerswerk te gaan doen. Dingen organiseren waar andere mensen veel plezier van hebben, daar kan ik van genieten! Gezellige sfeer Geert helpt graag andere mensen en wordt er zelf blij van als hij ze ziet genieten, maar het werk moet wel bij hem passen. Achter een rolstoel langs de koeien en de paarden lopen met mensen uit een bejaardentehuis ziet hij bijvoorbeeld niet zo zitten. Die doelgroep trekt mij gewoon niet aan, zegt hij verontschuldigend. Hij vindt het vooral leuk om met jongeren te werken, omdat hij zelf ook nog jong is. De gezellige sfeer is volgens hem de belangrijkste factor voor vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk moet echt leuk zijn, zegt hij serieus. Ik bedoel, het is vrijwillig dus je hóeft het niet te doen. Als je er een hekel aan hebt, stop je ermee! Bij een baan is dat niet zo. Dan heb je nog zoiets van: Ik verdien er geld mee, dus ga er maar mee door. Voor Geert biedt het vrijwilligerswerk ontspanning. Met zijn baan als bestuurslid is hij even uit de dagelijkse sleur van het koeien melken. Geert heeft het ontzettend naar zijn zin als bestuurslid van Jong Gelre en is zeker van plan om zijn vrijwilligersbaan nog vier jaar voort te zetten, want de maximumtermijn voor een bestuurslid binnen de organisatie is acht jaar. En daarna? Als er iets op mijn pad komt, wil ik best ander vrijwilligerswerk doen. Bestuurswerk vind ik in ieder geval nooit erg om te doen en de voldoening die je er voor krijgt, dat is zo leuk! Ze zijn geweldig!

Astrid ziet Jong Nederland als haar hobby Joh dankjewel! Dat is voor mij de beloning Astrid is al negen jaar met plezier actief bij Jong Nederland. Samen met vier collega-vrijwilligers verzorgt zij jaarlijks de zomervakantie voor een kleine honderd jongeren. De kinderen kennen haar al langer: iedere vrijdagmiddag doet Astrid met een groepje leuke dingen. Maar het zomerkamp is voor mij echt het hoogtepunt van het jaar, zegt Astrid. Ik zie dit gewoon als mijn hobby, ik vind het leuk en krijg er zoveel voor terug. Bubbels en belhamels Astrid is niet gevraagd om bij Jong Nederland te komen, maar ging als jong lid al mee met de uitstapjes. Ik heb als negenjarige bij de bubbels gezeten en toen een jaar bij de wakkere wekkers. Daarna ben ik twee jaar belhamel geweest om daarna leiding te worden. Iedereen kan hier uiteindelijk leiding worden zolang diegene een positieve inzet heeft. Voor Astrid is de vriendenkring die ze door haar vrijwilligerswerk opbouwt het belangrijkste. Ik zie dit meer als met mijn vrienden een weekje weggaan op vakantie. Mijn ouders hebben aan scouting gedaan en vonden het natuurlijk geweldig dat ik dit werk ben gaan doen. Het zit misschien wel een beetje in het bloed, maar het is totaal niet gedwongen door mijn ouders. Ik zou nooit bij de brandweer kunnen werken, ik geniet juist ontzettend met het directe contact met de kinderen en dat heb je maar bij weinig andere vrijwilligersberoepen. Ik hou dit vol omdat het juist zo leuk is. Plezier als werk met waardering als loon Astrid vertelt: Ik vind het zelf ontzettend leuk om te doen. Ik doe dit met mijn vriend samen, dus de stimulans is er ook om het te blijven doen. Als je dit werk niet leuk vindt, doe je het volgens mij ook niet meer voor je plezier en houd je ermee op. Ik doe het werk nu al vier jaar en geniet er nog steeds van. Of ik hier buiten nog op vakantie wil? Dit is voor mij vakantie! Het is eventjes weg van thuis. Daar haal ik ook mijn voldoening uit en hier denk ik niet na over mijn echte werk. Werk is werk, hier is hier. Het werk als leidinggevende op een kamp kan veel verantwoordelijkheid en werkdruk met zich mee brengen. Je neemt toch een beetje de taken van de ouders over. Dat is dus helpen wanneer een kind last heeft van heimwee of als het medicijnen moet innemen. Is het niet meer dan logisch dat tegenover al dat werk en verantwoordelijkheden een vergoeding staat? Mijn loon is eigenlijk dat ik zo ontzettend veel waardering krijg van de kinderen en hun ouders, glimlacht Astrid. Je hoort zo vaak: Joh dank je wel! Dát is voor mij de beloning. Ze zijn geweldig!

Ze zijn geweldig!

2 Carrièregerichte motieven Vrijwilligerswerk biedt jongeren een kans om ervaringen, vaardigheden en contacten op te doen die de (toekomstige) carrière op de arbeidsmarkt kunnen bevorderen. Kijk naar het voorbeeld van de 19-jarige Benjamin. Hij wilde graag in het leger, maar had de daarvoor benodigde havo niet afgemaakt. Hoewel het hem daar niet om was begonnen, heeft zijn vrijwilligersbaan als producent van een radio-omroep in een ziekenhuis er mede voor gezorgd dat hij toch is aangenomen als militair in opleiding. Een ander voorbeeld: Als 22-jarige studente geneeskunde ging Geerte twaalf weken in een Ghanees ziekenhuis werken. Door haar vrijwilligerswerk bracht ze de vaardigheden die ze tijdens haar opleiding geleerd had in de praktijk. Tegelijkertijd leerde ze wat het betekent om te leven en werken in een andere cultuur. Dit versterkte in belangrijke mate haar ambitie om tropenarts te worden. Bijkomend voordeel is dat het Afrikaanse levensritme haar nu helpt om beter met de soms hectische realiteit in Nederland om te gaan. Ze zijn geweldig!

Benjamin gaat het leger in Dankzij mijn vrijwilligersbaan als radiopresentator ben ik aangenomen Benjamin had nooit gedacht nog eens als vrijwilliger te werken, tot hij twee jaar geleden in aanraking kwam met de Bossche ziekenhuisomroep ORVA (Omroep Reinier van Arkel). Vrijwilligerswerk vond ik eerst meer voor die geitenwollensokken-types, die de wereld willen verbeteren, vertelt Benjamin. Maar toen een goede vriend van mij lange tijd in het ziekenhuis moest liggen en zijn vrienden enorm miste, bedacht ik dat het leuk was om een radioprogramma voor en door jongeren te maken. ORVA was erg blij met de komst van jong bloed. Benjamin: Het bestuur was gelijk enthousiast over mijn voorstel voor een jongerenprogramma. Samen met een paar vrienden kreeg ik een radio- en techniekcursus die we hebben afgerond met een certificaat. Het nieuwe radioprogramma werd Radio Active! gedoopt en is elke week op donderdagavond van acht tot tien uur te horen op de zender van ORVA. Andere kijk Inmiddels doet Benjamin dit werk al twee jaar met veel liefde en plezier. Het is geweldig om iets te doen wat je leuk vindt en om tegelijkertijd andere mensen te helpen. Soms voelt het maken van Radio Active! als een verplichting, dan baalt Benjamin wel eens. Ik vind het erg leuk om te doen, maar soms heb je gewoon geen zin of komt het niet uit. Maar je gaat toch, omdat anderen op je rekenen. Tot nu toe heb ik pas één uitzending gemist. Toekomst Benjamin ziet zijn toekomst bij het leger. Mede dankzij dit vrijwilligerswerk ben ik daar aangenomen. Ik heb mijn havo namelijk niet afgemaakt. De selectiecommissie heeft mij verteld dat het vrijwilligerswerk een goede reden voor hen was om mij toch aan te nemen. Misschien kan ik in het leger iets doen met radio. Het lijkt me ontzettend gaaf om in het leger radiouitzendingen te gaan maken voor bijvoorbeeld soldaten die uitgezonden zijn. 10 Ze zijn geweldig!

Geerte overweegt een carrière als tropenarts Als het regent ligt alles stil in Ghana Vrijwilligerswerk kun je niet alleen doen bij een jongerencentrum of bij het bejaardentehuis om de hoek. Je kunt ook naar het buitenland vertrekken, zoals studente geneeskunde Geerte. Zij werkte twaalf weken als vrijwilliger in een ziekenhuis in Ghana. Afrika heeft mij altijd geboeid. Als ik in een krant of tijdschrift iets zag staan over dit continent trok dat altijd mijn aandacht. Toen ik besloot dat ik vrijwilligerswerk wilde gaan doen in het buitenland, dacht ik dus gelijk aan Afrika, vertelt Geerte. Bovendien overweeg ik om tropenarts te worden, dus dan is dit een ideale ervaring. Net als op tv Het ziekenhuis waar Geerte vrijwilligerswerk deed omschrijft ze eerder als een kliniek: er is één arts, één apotheker en één laborant. Elke dag stonden er lange rijen mensen die medische zorg nodig hadden voor de ingang. Net als op televisie. Medische zorg kost daar omgerekend ongeveer vier euro. Sommige mensen hebben dat gewoon niet. Dat raakt je echt wel. Zeker als die mensen dan terug moeten lopen naar hun dorp, tien kilometer verderop, om geld te halen. Vaak had ik de neiging mijn portemonnee te trekken en het bedrag te betalen. Maar als je dat één keer doet, kan je wel door blijven gaan. Levensritme Door haar vrijwilligerswerk maakte Geerte ook kennis met het Ghanese levensritme. Een dokter komt bijvoorbeeld pas om tien uur aanlopen, terwijl wij er om half negen moesten zijn, vertelt ze, maar dan werkt hij wel in één keer tot vier uur door. Ook buiten het ziekenhuis gaat alles op z n gemakje. Je merkt dat wij in het Westen veel gestresster en gehaaster zijn. Alles ligt in Ghana bijvoorbeeld stil als het regent. Dat is in Nederland ondenkbaar. Toen het daar een keer met bakken uit de hemel kwam, besloot ik toch op mijn fiets te stappen en naar het ziekenhuis te gaan. Daar helemaal doorweekt aangekomen bleek het ziekenhuis, op de verplichte verpleegster na, uitgestorven. Geen dokter, geen verpleegsters en zelfs geen patiënten. Zo doen zij dat gewoon. Als het regent gaat niemand de straat op. Weer in Nederland probeert ze de levensstijl van de Ghanezen vast te houden. Ik ging best gestrest door het leven. Maar dat is nu een stuk minder. Je moet alles gewoon op zijn beloop laten. Geerte kijkt terug op drie geweldige maanden. Ik heb nog steeds contact met mijn gastfamilie. Het lijkt me heel leuk ze weer te zien. Geerte raadt andere jongeren aan om er goed over na te denken als ze ook zoiets willen doen: Ik heb echte armoede, honger en schaarste met eigen ogen gezien. Daar moet je wel tegen kunnen. Ze zijn geweldig! 11

12 Ze zijn geweldig!

3 Normatieve motieven Vrijwilligerswerk is een manier waarop mensen voor hen belangrijke normen en waarden uit kunnen dragen. De 21-jarige Matti zet zijn normen en waarden om in actie, in dit geval voor Amnesty International. Als voorzitter van een studentengroep kan hij zelf een bijdrage leveren en ook andere jonge mensen activeren. Hoewel zijn taken vrij veel tijd vragen, vindt hij het niet erg als hij soms niet lang kan uitrusten. Daartegenover kan hij namelijk zijn kennis van de infrastructuur van de maatschappij vergroten. Als klein kind ging Roy vaak naar de speeltuin met zijn moeder. Nu is hij 15 jaar en zet zich vrijwillig in als activiteitenbegeleider voor de kinderen die daar nu komen spelen. Hij wil zijn eigen ervaringen en inzichten gebruiken om kinderen gelukkiger te maken en hen te helpen bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Door zijn werk in de speeltuin leert hij ook veel over kinderen, hun gedrag en hun ontwikkeling. Ze zijn geweldig! 13

Matti breekt wereldrecords voor Amnesty In Nederland hebben we geluk: we kunnen zeggen wat we willen Matti zet zich in als mensenrechtenactivist voor Amnesty International. Sinds kort is hij, na drie jaar actief lidmaatschap, voorzitter van de studentengroep Utrecht. Ik kom uit de sociaaldemocratische hoek en heb geleerd hoe belangrijk het is om iets voor anderen te betekenen, verteld Matti. Mijn ouders zijn altijd actief geweest in vrijwilligerswerk en ontwikkelingshulp. Ik besef dat ik die basis van hen heb meegekregen. Toch heb ik er zelf voor gekozen om vrijwilliger te worden. Geïnspireerd door verhalen uit tijdschriften van Amnesty, werd Matti op 18-jarige leeftijd actief lid. Aanmelden bij de studentengroep via de website was zo gebeurd. Veel mensen melden zich via de site aan als vrijwilliger. De spectaculaire acties van Amnesty maken het makkelijk om mensen te werven. En aan acties geen gebrek. Zo zijn er 10.000 kaarsen op Vredenburg in Utrecht aangestoken om het Amnesty logo te vormen. Een opzienbarend spektakel dat het Guinness Book of Records haalde. Wapenmisbruik Als voorzitter van de studentengroep regelt Matti vooral praktische zaken en onderhoudt hij contact met het hoofdkantoor in Amsterdam. Uiteindelijk gaat het niet om de vergaderingen maar om de acties die de studentengroep voert. Laatst is er nog een actie geweest tegen ongecontroleerde wapenhandel. Elke minuut sterft er namelijk iemand door wapenmisbruik. Amnesty wil dit aanpakken en pleit voor een internationaal wapenhandelsverdrag. We hebben foto s gemaakt van mensen op straat die hierachter staan. Amnesty hoopt een miljoen foto s te kunnen maken. Kosten en baten Het vrijwilligerswerk kost Matti wel tijd maar het levert hem ook iets op. Je leert de infrastructuur van de maatschappij kennen. Je leert hoe je vergunningen moet aanvragen bij de gemeente, en je ontwikkelt communicatieve en organisatorische vaardigheden. Bij Amnesty kun je iets doen voor anderen op een leuke, vrolijke manier en nog met jonge mensen ook. Dat iets doen heeft volgens Matti te maken met de eeuwige strijd tussen goed en kwaad, en dat loopt van collecteren tot organisatie van fakkeltochten. Matti legt uit waarom hij als vrijwilliger werkt bij Amnesty: In Nederland zijn we heel gelukkig: we kunnen zeggen wat we willen en we kunnen studeren. Dat is ook meestal hoe Matti zijn vrienden uitlegt waarom hij als vrijwilliger werkt bij Amnesty. Ik leg ze uit dat wij bevoorrecht zijn. Je kunt achterover gaan zitten en niets doen, of je kunt wel iets doen. Ik kies er voor om iets te doen. Matti probeert echter geen zieltjes te winnen bij vrienden. Mijn vriendschap is er niet voor om mensen over te halen om voor Amnesty te werken. Maar er over vertellen kan mensen motiveren of inspireren, en dat doe ik dan ook wel. 14 Ze zijn geweldig!

Roy begeleidt kinderen in speeltuin De Watertoren De kinderen iets bij brengen, vind ik het allerleukst Roy is bijna dagelijks te vinden in speeltuin De Watertoren in de Utrechtse wijk Overvecht. Als vrijwilliger begeleidt Roy de kinderen die de speeltuin bezoeken. Samen met hen trapt hij een balletje of speelt hij een spelletje. Ondertussen past hij op de kinderen om te zien of alles goed gaat. Als kind speelde ik hier al vanaf mijn derde jaar. Later kwam ik hier vaak omdat mijn moeder hier werkt, vertelt Roy. Vorig jaar vroeg zijn moeder om af en toe bij te springen. Het leek mij erg gaaf omdat ik het hier vroeger zelf naar mijn zin heb gehad. En met kinderen omgaan vind ik het allerleukste wat er is. Respect De Watertoren is een grote speeltuin met veel toestellen, een voetbalveld, speellokalen en een kinderboerderij. Zeker als het mooi weer is, kan het met ruim 150 bezoekers erg druk zijn. Extra handen zijn dan zeker welkom. Roy is soms maar een paar jaar ouder dan de kinderen die komen spelen, dat geeft wel eens problemen: Ik merk een verschil tussen hoe de kinderen tegen andere werknemers en tegen mij aankijken. Het is soms moeilijk voor ze om naar mij te luisteren en respect voor me op te brengen. Dan vraag ik de oudere vaste krachten of vrijwilligers hoe ik de situatie het beste kan aanpakken. Hierdoor leer ik respect af te dwingen bij de kinderen zonder snel boos te worden. Het belangrijkste doel voor Roy is om het de kinderen naar hun zin te maken. Zij horen veel lol te hebben met elkaar. Ik was als kind zelf best verlegen, dat vind ik nu erg jammer. Ik probeer dan ook juist kinderen die zich een beetje terug trekken over te halen om mee te spelen. Dat lukt me aardig. Je mist een heleboel leuke dingen, als je verlegen bent. Flexibel en afwisselend Roy is minstens drie keer per de week in De Watertoren te vinden, ook in het weekend. Ik werk hier ongeveer twaalf uur per week. Hij heeft echter geen verplichtingen naar de speeltuin toe. Als ik iets anders te doen heb, dan is dat helemaal niet erg. Ik hoef er dus niets voor te laten. Naast het spelen, begeleiden en organiseren van evenementen werkt Roy mee aan de onderhoudswerkzaamheden. Vooral technische dingen interesseren mij, omdat ik helemaal weg ben van alles wat met vliegtuigen en technische apparaten te maken heeft. Dit vind ik tof om te doen, maar het belangrijkste blijft voor mij toch het contact met de kids. Zelf leer ik graag dingen, maar om de kinderen iets bij te brengen, zoals respect voor elkaar, vind ik het allerleukst. Ze zijn geweldig! 15

16 Ze zijn geweldig!

4 Sociale motieven Vrijwilligerswerk kan bestaande sociale contacten verdiepen of versterken en biedt een kans om in activiteiten mee te doen die belangrijk zijn voor significante anderen. Zo wilden de ouders van Marjolein dat zij tot haar 18de iets voor de kerk zou doen. Omdat ze kinderen leuk vindt, ging ze één keer in de maand helpen bij de crèche tijdens de zondagdienst. Nu, op haar 24ste doet ze dat nog steeds. Door haar activiteiten ontwikkelde ze een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Hoewel ze haar taken zeer serieus neemt ze past haar uitgaansleven er op aan ziet ze het werk niet als een last. Bovendien is de ervaring ook relevant voor haar opleiding. Ook de 22-jarige Laura heeft een sterk gevoel van verantwoordelijkheid bij haar werk als groepsleidster en bestuurslid bij een plaatselijke jeugdorganisatie. Dat ze bij deze organisatie vrijwilligerswerk zou doen was al op haar 14de vanzelfsprekend, omdat de groep een belangrijke rol speelde in haar sociale leven. Laura heeft ook een betaalde baan, maar de jeugdorganisatie heeft een hoge prioriteit. Ze heeft zoveel plezier in haar vrijwilligerswerk dat ze het niet ziet als werk, maar als een hobby. Ze zijn geweldig! 17

Marjolein vangt jonge kinderen op tijdens de zondagdienst Ik laat liever een biertje op zaterdagavond staan, dan dat ik dit laat vallen Marjolein is vrijwilligster in de katholieke kerk waar zij ongeveer één keer in de maand tijdens de zondagdienst kinderen opvangt in de crèche. Sommige kinderen zijn te jong om een hele dienst te volgen, vertelt Marjolein, en zo kunnen beide ouders toch nog komen. Marjolein is katholiek opgevoed en ze is een tijd misdienaar en acoliet geweest. Eigenlijk wilde ik dit toen niet, maar mijn ouders wilden graag dat ik tot mijn achttiende iets voor de kerk zou doen. De moeder van Marjolein kwam met het idee om te helpen bij de kinderopvang wat Marjolein zes jaar later nog steeds doet. Geen last Een programma hoeft Marjolein niet voor te bereiden. Ze laat de kinderen zelf kiezen wat voor spelletjes ze willen spelen. In de zomer is het extra leuk, want er is een hele mooie tuin waar we dan lekker buiten kunnen spelen. Marjolein ziet haar taak bij de kerk niet als een last. Als dat wel zo zou zijn, zou ik ermee stoppen. Maar het kost weinig tijd en ik krijg er veel voor terug. Volgens Marjolein is alles goed geregeld en het voelt heel vrijblijvend. De periodes na Kerst en de zomer zijn het drukst in de kerk en dus ook in de opvang. Daar omheen komt het wel eens voor dat er helemaal geen kinderen zijn. Dat vind ik wel jammer. Meestal ga ik dan de kast maar opruimen. En als er na drie kwartier nog niemand is, ga ik naar huis. Groeien in de taak Ik vind het leuk met kinderen bezig te zijn. Voor mijn vorige opleiding heb ik stage gelopen in de kinderopvang, vertelt Marjolein. Samen werkt ze met acht anderen, en dat vindt ze gezellig. Ik word soms ingedeeld met iemand die zestien is. Omdat ik ouder ben en meer ervaring heb. Als er met één van de kinderen iets gebeurt, moet je toch weten wat te doen, legt Marjolein uit. Marjolein ziet haar vrijwilligerswerk vooral als een leuke bezigheid, hoewel het tijdstip zondagochtend, kwart over tien haar soms niet optimaal uitkomt. Toen ik jonger was en meer uit ging zat ik hier soms nogal brak. Maar nu probeer ik er wel op te letten dat ik niet te heftig uit ga als ik de volgende ochtend in de kerk moet zijn. En uiteindelijk laat ik toch liever een biertje op de zaterdagavond staan, dan dat ik dit laat vallen. 18 Ze zijn geweldig!

Laura begeleidt puberende jongens bij Don Bosco Soms zijn ze echt strontvervelend Laura is vrijwilliger bij de Spaarndamse jeugdvereniging Don Bosco. Ze begeleidt jongens van rond de zestien jaar, is bestuurslid en geeft spel- en creatieve cursussen. Sinds drie maanden begeleidt ze nieuwe vrijwilligers in de leiding. Laura: Don Bosco is een belangrijke ontmoetingsplek in het dorp. Zelf zat ik vroeger ook op de club. Op een gegeven moment mocht een ouder vriendinnetje deel van de leiding worden. Dat leek mij ook wel wat, maar ik was pas 14 jaar, erg jong om leiding te geven, maar ik vroeg toch of ik er ook bij mocht. Er is voor mij een uitzondering gemaakt en ik mocht helpen een groep te begeleiden. Het jaar daarna kwam ik echt bij de leiding. Het zit er gewoon in: ik ben een juffie! Chillen Laura weet goed met de puberende jongens om te gaan. Meestal chillen we een beetje of gaan we voetballen, zegt ze. Je moet niet te veel voor ze organiseren, want dat vinden ze toch stom. Leuke, debiele spelletjes kunnen nog wel, bijvoorbeeld dat je geen ja of nee mag zeggen. Af en toe gaan we bijvoorbeeld karten, maar dat kan niet te vaak vanwege de kosten. Gek? Soms krijgt Laura te horen dat ze gek is om zoveel werk te doen waar ze niet voor betaald krijgt. Maar ik zeg zelden iets af, dat zit niet in mij. Soms gaat het wel ten koste van mijn werk of studie, maar dat heb ik zelf in de hand. Ik denk natuurlijk weleens: als ik ervoor betaald zou krijgen, zou ik nu rijk zijn. Maar, vervolgt Laura: Het sociale leven eromheen en de onderlinge gezelligheid krijg je er voor terug. Dat vind ik belangrijk. Daarnaast vind ik het leuk om met kinderen te werken en leer ik enorm veel. Op mijn zestiende was ik bijvoorbeeld al notulist bij vergaderingen en hielp ik bij het organiseren van activiteiten. Daarbij komt dat het afwisselend werk is, dat is belangrijk. Toen ze mij vroegen om in het bestuur te komen, zag ik dat ook als een nieuwe uitdaging. Stoer doen, maar wel waardering Laura vertelt graag over haar vereniging, waar ze veel waardering krijgt: Het bestuur biedt zo nu en dan een etentje aan voor alle begeleiders. Maar het mooiste is toch dat de kinderen genieten. Al moet Laura wel toegeven dat ze haar groepje jongens soms zat is. Soms zijn ze echt strontvervelend. Dan moet ik even boos op ze worden. Maar ze sturen me bijvoorbeeld wel een mailtje als ze over zijn op school en ze vertrouwen me wel. Ze doen allemaal stoer, maar ze geven ook om je. Dat zie ik ook als waardering. Ze zijn geweldig! 19

20 Ze zijn geweldig!

5 Leermotieven Vrijwilligerswerk biedt een kans nieuwe (leer)ervaringen op te doen en bestaande kennis en vaardigheden te oefenen en te vergroten. Zo is de 18-jarige Ufuk actief bij een organisatie die de integratie van Turkse jongeren bevordert. Hoewel hij oorspronkelijk begon om gewoon iets te doen te hebben, zag hij al snel meer mogelijkheden. Door dit werk doet hij ervaring op die nuttig is voor zijn toekomstige studie. Ook bouwt hij een netwerk op dat hem wellicht zal helpen als hij straks op de arbeidsmarkt komt. Of neem Khalid (17): Hij meldde zich aan bij de plaatselijke welzijnsorganisatie om zijn eigen wijk te verbeteren. Zijn interesse in de wijk had hij al eerder geuit door het organiseren van voetbalwedstrijden in de buurt. Door het werk bij de welzijnsorganisatie ontwikkelde hij een positiever beeld van de verschillende groepen in de wijk, met name van de ouderen. Ze zijn geweldig! 21

Ufuk wil de politiek in Ik wil niet alleen klagen, maar zelf het initiatief nemen Ufuk is sinds drie jaar actief lid van de Turkse Jongeren Vereniging Diaylog. Hij is secretaris, geeft Citotoets-trainingen aan leerlingen en organiseert activiteiten die bijdragen aan de positieverbetering van jongeren. Met zijn werkzaamheden voor Diaylog werd Ufuk tweede bij de uitreiking van de Jongerenprijs 2005 van de gemeente s-hertogenbosch. Ufuk is vanaf zijn dertiende in het jeugdhonk van de Turkse Jongeren Vereniging te vinden. In het begin kwam ik voornamelijk om spelletjes te doen of om vrienden te ontmoeten, vertelt hij. Al snel besloot Ufuk bij het bestuur van Diaylog te gaan. Het werk dat de vrijwilligers doen, spreekt mij erg aan. Ik wil zelf het initiatief nemen en activiteiten organiseren. Ik wil niet alleen klagen, ik wil iets aan de situatie doen. Zo kan ik de maatschappij tot nut zijn. Daar maak ik zelf immers ook deel van uit. Ontmoetingsplek Diaylog biedt jongeren een ontmoetingsplek. Uit verveling hangen veel jongeren op straat. Door een goed alternatief te bieden gebeurt dit minder. Wij houden toezicht, maar laten de jongeren verder met rust. Tenzij het onrustig is, maar dat gebeurt zelden, vertelt Ufuk. We zijn in gesprek met de gemeente voor een nieuwe, vaste locatie. Onze activiteiten worden druk bezocht en de huidige ruimte begint te klein te worden. Ufuk is naast secretaris (mede)organisator van onder andere voetbaltoernooien en excursies. Het geeft voldoening om evenementen te organiseren en de jongeren enthousiast met elkaar bezig te zien. Vorig jaar bezochten we de Efteling en het voormalige concentratiekamp Kamp Vught. Dat laatste maakte diepe indruk. Het is belangrijk om lol met elkaar te hebben, maar ook om samen iets te leren. Waardevol netwerk Ufuk heeft veel aan zijn vrijwilligerswerk gehad. Ik weet nu hoe de non-profit sector eruit ziet. Bovendien heb ik een waardevol netwerk opgebouwd en nieuwe mensen ontmoet. Daarnaast heb ik geleerd subsidies aan te vragen en heb ik meegemaakt wat er allemaal komt kijken bij het organiseren van evenementen. Het liefst ben ik alleen met de leuke kant van het werk bezig, de activiteiten. Maar de papieren rompslomp hoort er ook bij. Onlangs reisde Ufuk samen met de vicevoorzitter naar Polen voor een uitwisseling. We vertelden over verschillende culturen en tradities in Nederland en discussieerden over onder andere de Islam. Andersom leerden ze veel over de Poolse cultuur. Het was een leerzame ervaring en een unieke kans om Polen te bezoeken. Politiek Ufuk wil later de politiek in. Als ik politicologie ga studeren komt mijn vrijwilligerswerk op een lager pitje te staan. Maar ik heb er voor mijn toekomst veel aan gehad. Ik heb veel geleerd en mogen ervaren. Ik hoop anderen met mijn werkzaamheden te stimuleren. Hopelijk zullen meer Turkse jongeren mijn voorbeeld volgen. 22 Ze zijn geweldig!