54
Demografie De historie van het IJsselmeergebied is grotendeels bepalend geweest voor de demografische ontwikkeling van het gebied. De polders in het gebied zijn nog relatief jong, terwijl als grootste stad in het IJsselmeergebied al floreert sinds de 13e eeuw. Rond de Tweede Wereldoorlog vestigden de eerste boeren zich in de nieuw ontgonnen polders. Ook nu nog is een groot deel van de beroepsbevolking in de polders en de provincie Friesland werkzaam in de primaire sector (waaronder landbouw). De woningdichtheid in de provincies rondom het IJsselmeergebied varieert sterk. De provincies Flevoland en Friesland kennen de laagste bevolkingsdichtheid van het gehele gebied, terwijl de provincie Noord- Holland en de grootstedelijke agglomeraties en Almere de hoogste bevolkingsdichtheid kennen van het gebied. Binnen het thema demografie wordt ingegaan op onderwerpen als het gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden, de woningdichtheid, de bevolkingsgroei, de leeftijdsopbouw en de onderverdeling in beroepsgroepen. 55
18.375 Harlingen Er zijn grote verschillen tussen inwonersaantallen van de verschillende gemeenten. De gemeenten en Almere springen er qua aantallen inwoners duidelijk bovenuit. Verder zijn er vooral veel kleine gemeenten in het westelijk deel van Friesland en het noordoostelijke deel van Noord-Holland. De leeftijdsopbouw lijkt voor de meeste gemeenten normaal verdeeld. 13.461 Wûnseradiel 10.180 Wieringen 13.010 Nijefurd 12.253 Gaasterlân-Sleat 15.571 Lemsterland 14.459 Wieringermeer 30.579 Medemblik 20.689 Enkhuizen 81.344 Lelystad 19.621 Urk 51.918 Noordoostpolder 44.086 Dronten 50.464 Steenwijkerland 24.594 Koggenland 21.640 Drechterland 24.601 Zwartewaterland 78.119 7.132 Zeevang 19.736 Waterland 25.768 Oldebroek 840.205 7.355 Andijk 9.831 Wervershoof Hoorn 32.173 Edam-Volendam 24.018 Stede Broec 25.328 Elburg 56.717 Kampen 7.619 Muiden 199.188 Almere 22.539 48.950 Harderwijk 30.939 Nunspeet 27.640 Diemen 20.224 Naarden 48.063 Huizen 10.674 Blaricum 9.932 Eemnes 22.100 Bunschoten 44.521 Nijkerk 27.122 Putten 30.855 Ermelo Inwonersaantallen Kaart 32: Inwonersaantallen en leeftijdsopbouw en leeftijdsopbouw (totaal mannen (totaal en vrouwen) mannen per en gemeente vrouwen) (2009) per gemeente (2009) Legenda symboolgrootte komt overeen met 50.000 inwoners Leeftijdsopbouw Inwoners van 0-20 jaar Inwoners van 21-64 jaar Inwoners van 65 jaar en ouder 56
279 Harlingen De woningdichtheid loopt flink uiteen van gemeente tot gemeente. De agglomeratie van met omringende gemeenten kent de hoogste woningdichtheid. Urk, Enkhuizen, Hoorn en Edam-Volendam behoren tot de gemeenten met een relatief grote woningdichtheid. Gemeenten in Noord- Holland, Flevoland en Friesland hebben een relatief lage woningdichtheid. 31 Wûnseradiel 143 Wieringen 51 Nijefurd 27 Wieringermeer 47 Gaasterlân-Sleat 78 Lemsterland 143 Medemblik 122 Andijk 141 Wervershoof 652 Enkhuizen 40 Noordoostpolder 62 Steenwijkerland 104 Koggenland 127 Drechterland 579 Stede Broec 1.510 Hoorn 96 Zwartewaterland 459 Urk 65 Zeevang 698 Edam-Volendam 131 Lelystad 44 Dronten 141 Kampen 135 Waterland 130 Elburg 83 Oldebroek 2.358 846 Diemen 2.358 191 Muiden 1.154 Huizen 348 Naarden 357 Blaricum 558 Almere 114 Eemnes 30 217 Nijkerk 98 Putten 448 Harderwijk 112 Ermelo 76 Nunspeet 239 Bunschoten Woningdichtheid Kaart 28: Woningdichtheid per km2 per per gemeente km 2 per (2009) gemeente (2009) Legenda Aantal woningen per km² Minder dan 150 150-300 300-500 500-1.000 Meer dan 1.000 57
0,71 Harlingen De groei van de bevolking wordt bepaald door het geboorteoverschot op te tellen bij het vestigingsoverschot. De aantallen boven de streep geven bevolkingsgroei procentueel weer, de aantallen onder de streep geven een (procentuele) krimp van de bevolking weer. De bevolkingsgroei of -krimp is weergegeven voor de jaren 2002, 2006 en 2009. -0,14 Wûnseradiel -0,4 Wieringen 0,02 Nijefurd 0,23 Gaasterlân-Sleat 0,23 Lemsterland 0,2 Wieringermeer 0,89 Koggenland 1,29 Medemblik 1,22 Hoorn -0,11 Andijk 1,02 Wervershoof 0,45 Enkhuizen -0,1 Stede Broec 1,42 Urk 0,63 Noordoostpolder -0,05 Steenwijkerland 1 Drechterland -0,1 Zwartewaterland 1,62 1,1 Diemen 0,14 Zeevang 0,61 Waterland 1,62-0,78 Muiden 0,13 Edam-Volendam 0,24 Naarden -0,24 1,33 Almere Huizen -0,28 Blaricum -0,42 Eemnes 1,25 Bunschoten 1,13 Lelystad 0,74 1,19 Nijkerk 0,65 Putten 2,23 Harderwijk 1,58 Dronten -0,17 Ermelo -0,16 Nunspeet 0,37 Elburg 0,43 Kampen 0,63 Oldebroek Bevolkingsgroei/krimp Kaart 29: Bevolkingsgroei/krimp per gemeente per (%) gemeente 2002-2009 (%) 2002-2006 - 2009 Legenda 0,74 0,74 % bevolkingsgroei/krimp: getal is waarde van 2009 Bevolkingsgroei/krimp 2002 2006 2009 58
27,6 Harlingen 30,4 Wûnseradiel Er zijn grote verschillen in besteedbaar inkomen tussen de gemeenten. Zo is het besteedbaar inkomen in het Gooi een van de hoogste van het hele IJsselmeergebied, terwijl de gemeente in de laagste categorie valt. Het besteedbaar inkomen is het brutoinkomen verminderd met de premies sociale zekerheid en andere betaalde overdrachten (zoals alimentatie) en de loon-, inkomsten- en vermogensbelasting. 31 Wieringen 28,6 Nijefurd 30,7 Wieringermeer 29,7 Gaasterlân-Sleat 30,7 Lemsterland 33,6 Medemblik 33 Andijk 34,1 Wervershoof 29,9 Enkhuizen 30 Noordoostpolder 29,5 Steenwijkerland 34,7 Koggenland 30,9 Hoorn 35,7 Drechterland 32,1 Stede Broec 33,5 Urk 33,2 Zwartewaterland 36,9 Zeevang 36 Edam-Volendam 30 Lelystad 31,8 Dronten 30,3 Kampen 37,8 Waterland 32,5 Elburg 34,8 Oldebroek 27,6 32,9 Diemen 27,6 42,8 Muiden 35,2 Huizen 44,3 Naarden 51,4 Blaricum 32,1 Almere 36,9 Eemnes 35,8 Bunschoten 35,5 34,8 Nijkerk 35,9 Putten 31,9 Harderwijk 33,4 Ermelo 33,6 Nunspeet Gemiddeld Kaart 27: Gemiddeld besteedbaar besteedbaar jaarinkomen jaarinkomen per huishouden per per huishouden gemeente per (x1000 gemeente ) (2006)(x1000 ) (2006) Legenda Besteedbaar jaarinkomen per huishouden Minder dan 30.000 30.000-32.500 32.500-35.000 35.000-37.500 Meer dan 37.500 59
5.500 Harlingen De totale beroepsbevolking per gemeente en de verdeling daarvan in de verschillende beroepsgroepen, verschilt van gemeente tot gemeente. De diagrammen geven zowel een beeld van de beroepsgroepen van de werkende bevolking als een beeld van de bevolking die werkloos is. 4.500 Wûnseradiel onbekend Wieringen Nijefurd Gaasterlân-Sleat 4.300 Lemsterland 4.400 Wieringermeer 8.500 Medemblik 5.200 5.500 Enkhuizen 34.002 Lelystad 4.800 Urk 19.100 Noordoostpolder 14.900 Dronten Waterland 6.700 Oldebroek 7.800 Elburg 15.500 Steenwijkerland 9.200 Koggenland 6.900 Drechterland 7.900 Zwartewaterland 30.902 Zeevang 359.522 Andijk Wervershoof Hoorn 11.800 Edam-Volendam 6.700 Stede Broec Kampen Muiden 91.300 Almere 8.500 15.402 Harderwijk 11.600 Nunspeet 9.700 Diemen 4.400 16.700 Naarden Huizen Blaricum Eemnes 5.700 Bunschoten 15.500 Nijkerk 7.900 Putten 9.300 Ermelo Beroepsgroepen Kaart 31: Beroepsgroepen en totale beroepsbevolking en totale beroepsbevolking per gemeente per (2009) gemeente (2009) Legenda symboolgrootte komt overeen met een beroepsbevolking van 25.000 personen Beroepsgroepen Beroep onbekend Werkloze beroepsbevolking Hogere en wetenschappelijke beroepen Lagere en middelbare beroepen Elementaire beroepen 60
61
62
63