Wie betaalt wat? Victor Timmermans Maritime & Transport Business Solutions Symposium IJsselmeeralliantie maritime & transport business solutions
Een sterk achterlandnetwerk ontwikkelen: Wie betaalt wat? Wie betaalt wat? : Wat: grond, kade, havenbekken, ontsluiting, kranen, etc. Wie: gemeente, stuwadoor, rederij, provincie, Rijk, verlader private rolverdeling: 4 havenbeheermodellen Beheer van binnenhavens in Nederland: de praktijk De opgave: professionaliseren van het havenbeheer "Wie betaalt wat?" 2
Wie betaalt wat? "Wie betaalt wat?" 3
Wie betaalt wat? Verbindingen met achterland Kranen Bestrating Havenbassin Grond en terreinen "Wie betaalt wat?" Kade, damwanden, ligplaatsen 4
Wie betaalt wat? Terminal operator (stuwadoor) Rijkswaterstaat Provincie Gemeente Rederij Verlader "Wie betaalt wat?" 5
private rolverdeling: 4 havenbeheermodellen Bron : World Bank grond en terreinen e haven Landlord model = best practice Tool Port LandLord Port Private haven nautische infrastructuur (havenbasin) haveninfrastructuur (kade, damwanden) suprastructuur (bestrating, gebouwen) uitrusting (kranen, apparatuur) operaties (op- en overslag) "Wie betaalt wat?" 6
Het Landlord business model: evenwichtige rolverdeling publiek/privaat havengelden / liggelden / kadegelden ADH ovk lening ovk Aandeelhouders (eigen vermogen) Banken (vreemd vermogen) Aandeelhouders (eigen vermogen) Banken (vreemd vermogen) Havenbeheerder (autoriteit) erfpachtovereenkomst (concessie) pacht (concessiegelden) Stuwadoor (pachter) kosten op- en overslag diensten Klant (reder/verlader/3pl/ ) DB /M infrastructuur (aannemers) superstructuur (aannemers) DB /F /M rondweg (aannemers) uitrusting (leverancier) "Wie betaalt wat?" 7
Het Landlord business model: evenwichtige risicoverdeling publiek/privaat ADH ovk politieke risico s contractuele risico s lening ovk macro-economisch juridische risico s havengelden / liggelden / kadegelden financiële risico s Aandeelhouders (eigen vermogen) financiële risico s Banken (vreemd vermogen) financiële risico s Aandeelhouders (eigen vermogen) financiële risico s Banken (vreemd vermogen) Havenbeheerder (autoriteit) erfpachtovereenkomst (concessie) pacht (concessiegelden) Stuwadoor (pachter) kosten op- en overslag marktrisico diensten performance risico Klant (reder/verlader/3pl/ ) DB /M DB /F /M constructierisico milieurisico s infrastructuur (aannemers) rondweg (aannemers) superstructuur constructierisico (aannemers) uitrusting constructierisico (leverancier) "Wie betaalt wat?" 8
Optimale waardecreatie door structureren van de publiek-private overeenkomsten ( PPP ). Havenbeheerder (autoriteit) erfpachtovereenkomst (concessie) pacht (concessiegelden) Stuwadoor (pachter) Optimalisatie vanuit de Business Case Allocatie van risico s bij die partij die het risico het beste kan dragen: marktrisico bij de private terminal operator politieke risico s blijft bij de publieke autoriteit Lange termijn publiek en privaat commitment & investering belang binnenhaven geborgd door eigendom land "Wie betaalt wat?" 9
Nederlandse binnenhavens zijn overwegend semi-privaat. Bron : MTBS grond en terreinen LandLord Port Semi-private haven Private haven meest voorkomende model nautische infrastructuur (havenbasin) haveninfrastructuur (kade, damwanden) suprastructuur (bestrating, gebouwen) / praktijkvoorbeeld: Wanssum uitrusting (kranen, apparatuur) operaties (op- en overslag) "Wie betaalt wat?" 10
De haven van Wanssum kent twee modellen: het semi-private en het Landlord model. Semi-privaat model Gemeente Wanssum verkoop grond (eenmalige opbrengst) Stuwadoor erfpachtovereenkomst (concessie) verkoop grond (eenmalige opbrengst) HbR pacht (concessiegelden) BCTN Landlord model "Wie betaalt wat?" 11
Professionaliseren van het havenbeheer: verbijzonderen en verzelfstandigen verbijzonderen verzelfstandigen Gemeente Binnenhaven Gemeente Binnenhavenbeheerder Binnenhavenbeheerder "Wie betaalt wat?" 12
e investeringen in infrastructuur: openbaar en klantgericht Private investeringen: doorberekende transportkosten e investeringen in transportinfrastructuur: in openbare infrastructuur: collectief goed, zonder directe bekostiging in klantgerichte infrastructuur: tariefheffing ter bekostiging Bekostiging door private partij e investeringen: ontsluitingswegen provinciale wegen ruimtelijke ingrepen vaarwegen "Wie betaalt wat?" 13
e investeringen in infrastructuur: bij versnippering dreigt inefficiëntie Bij versnippering van regionale binnenhavenactiviteiten: inefficiënte publieke investeringen in openbare infrastructuur: dubbele investeringen zonder bekostiging laag rendement investeringen in klantgerichte infrastructuur: verwaterde opbrengsten ter bekostiging Bekostiging door private partij e investeringen: ontsluitingswegen provinciale wegen ruimtelijke ingrepen vaarwegen "Wie betaalt wat?" 14
Professionaliseren van het havenbeheer: naar een regionaal havenbedrijf? verbijzonderen verzelfstandigen samenvoegen Gemeente X Binnenhaven Gemeente X Binnenhavenbeheerder X Binnenhavenbeheerder X Regionaal havenbedrijf Gemeente Y Gemeente Y Binnenhaven X Binnenhaven Binnenhavenbeheerder Y Binnenhavenbeheerder Y Binnenhaven Y Gemeente Z Gemeente Z Binnenhaven Z Binnenhaven Binnenhavenbeheerder Z Binnenhavenbeheerder Z "Wie betaalt wat?" 15
maritime & transport business solutions maritiem strategisch & financieel adviseurs t e w 010 2865940 info@mtbs.nl www.mtbs.nl Wijnhaven 3E Postbus 601 3000 AP Rotterdam Witte Huis, Rotterdam