KIJKWIJZER David Bade Catch of the day 20 maart t/m 27 juni 2010 Voortgezet onderwijs, niveau **
Over deze tentoonstelling Plattegrond Gem/Fotomuseum Welkom in het GEM op de tentoon stelling van David Bade! III LIFT II Aan het begin van zijn carrière als kunstenaar maakte David Bade (Curaçao, 1970) zwart-wit tekeningen. Hiermee won hij in 1993 een belangrijke kunstprijs, de Prix de Rome. Het duurde toen niet lang of hij stortte zich op het maken van sculpturen uit gevonden materialen leem, hout, verf, plastic, metaal, rubber en uitgedroogde planten. Hij maakt tegenwoordig ook nog tekeningen, nu vaak in combinatie met tekst. Zijn werk wordt steeds explosiever. Op deze tentoonstelling zie je een groot overzicht van werken vanaf 1993. Maar geen enkel werk toont hij zoals het eerder te zien was. Een sculptuur wordt zomaar deel van een installatie* en soms voegt David Bade oude werken samen tot een compleet nieuw kunstwerk. De zaal waarin je met de kijkwijzer begint, heeft nog het karakter van een tentoonstelling in een museum. In de volgende zalen gaat David Bade helemaal los. We zijn benieuwd wat je ervan vindt. Veel plezier! IV LIFT KASSA I GARDEROBE ENTREE LIFT Belangrijk! VI V Ω Houd voldoende afstand ten opzichte van de kunstwerken! Je mag deze echt niet aanraken. Wanneer het wél mag, staat dit in de kijkwijzer vermeld. Ω Gebruik een clipboard en potlood om mee te schrijven (te lenen bij de infobalie in de hal). Ω Woorden met een ster ( * ) kun je achterin deze kijkwijzer in een begrippenlijst opzoeken. WC LIFT KASSA 2 3 GARDEROBE ENTREE
Zaal I David Bade Bon Bini (Welkom), 2010 Bon Bini is Papiamento 1 * en betekent welkom. Het is de titel van dit werk. Je ziet een schilderij dat ronddraait naast de informatietekst over de tentoonstelling. Hierop is vier keer hetzelfde motief: een portret en een man die met de rug naar ons toestaat. Wie heet hier wie welkom, denk je? 2 Met deze binnenkomer zet David Bade meteen de toon. Hij kijkt met een knipoog naar de bezoeker en de schilderkunst. In hoeverre? Leg uit. Het beeld dat nog gemaakt moet worden, 2007 David Bade klust er vrolijk op los. Gebruiken en hergebruiken is een 3 belangrijk aspect van zijn werk. Hiermee verwijst hij indirect naar een kunstenaar die de kunstwereld aan het begin van de 20e eeuw op zijn kop zette: Marcel Duchamp (1887 1968). Deze Fransman was de eerste die een alledaags voorwerp toonde als een kunstwerk (ready made). Duchamp riep hiermee kunst-filosofische * vragen op over de aard en functie van kunst. Welke alledaagse voorwerpen gebruikt David Bade in deze installatie *? Ω Ω Ω Ω Ω Ω 4 5
Zijn installatie 4 * Het beeld dat nog gemaakt moet worden verklapt veel over het proces van het maken. Je kunt je voorstellen hoe David Bade te werk gaat: opbouwen, toevoegen, weghalen en anders groeperen tot dat het beeld voor zijn gevoel af is. Waar gaat het over? Bade brengt de loop van het leven terug tot een paar beeldfragmenten *. Welk voorwerp staat voor het begin, welk voorwerp voor het einde van het leven? Begin: Einde: Wat gebeurt er tussenin - en welk voorwerp staat er voor? (voorwerp) : (voorwerp) : Wannabee (niet klagen maar dragen), 1999 David Bade probeert met zijn 5 werken een gesprek met de kijker op gang te brengen. Hij biedt je een aantal bestandsdelen aan waarmee jij zelf verder moet. Kijk rond en kies het beeld dat je het meest aanspreekt. Maak er een schets van in het kader hiernaast. 6 Welke associaties * /wat roept het bij je op? Schrijf de titel (naam) op. Welke functie heeft de titel volgens jou? 7 Kruis aan. Ω Het beeld heeft geen titel. Ω De titel is Ω De titel helpt je te begrijpen wat je ziet. Ω De titel sluit aan bij de ideeën die je zelf al had. Ω De titel is verwarrend. Ω Anders, namelijk 6 7
Vergelijk de beelden van Auguste Rodin en David Bade. Rodin David Bade titel (naam) materiaal plaatsing uitstraling jouw mening Auguste Rodin, De denker, 1882, brons David Bade, PUPU, 1997, piepschuim, meubelplaat, emmer, leemstuc Bezoekers aan het atelier van Auguste Rodin (1840 1917) zagen rond 8 1882 een klein mannetje boven op een houten stellage. Van gips, naakt, met opgetrokken knieën op een lage steen. Wat het mannetje daar deed was voor de bezoekers onduidelijk. In de verheven wereld van Rodin werd het mannetje De denker. Het uiteindelijke beeld maakte hij van brons. Je ziet drie zelfstandige werken gegroepeerd tot een groep. De sokkels van 9 goedkoop piepschuim verwijzen met een knipoog naar de traditie van kunst tonen. Een kunstwerk op een sokkel krijgt iets verhevens en wordt bijna onaantastbaar. De sokkels van David Bade vervullen deze functie niet. Hij heeft er zelfs op getekend. Waar gaan de tekeningen over? Net als in de muziekwereld een bestaand nummer wordt bewerkt, zijn er in de kunst ook vormen van remix. Zo n remix kan op alle denkbare manieren anders zijn dan het origineel. Zoals bijvoorbeeld het beeld PUPU van David Bade, dat verwijst naar De denker van Rodin. 8 9
Zaal II film: Het programma 4 art, gewijd aan David Bade, uitgezonden op 20 maart 2010 Keep it simplerealism, 2005 De schilderijen van David Bade kun je niet over het hoofd zien. Kruis aan en 10 leg uit waarom. Dat komt door Ω het formaat: Ω het onderwerp: Ω de kleuren: Ω de manier van schilderen: Ω anders, namelijk: In 1967 zei kunstenaar Joseph Beuys (1921 1986): ieder mens is een 13 kunstenaar. Ook David Bade gelooft er in dat iedereen creatief is. Deze overtuiging verwezenlijkt hij in zijn kunst. Hoe? Bekijk de film. 11 Ik zie ik zie Wat zie je eigenlijk? Noem een aantal onderwerpen/ voorwerpen. David Bade is een verzamelaar met hart en ziel. De meest uiteenlopende 14 voorwerpen staan op elkaar gestapeld in zijn atelier. Wanneer hij werkt aan nieuwe beelden, kan hij naar hartenlust hieruit putten. Gooit David ook wel eens iets weg? Bekijk de film. Het schilderij is een explosie van onderwerpen en dingen, de samenhang 12 moet je maar zelf opmaken. Het lijkt net een collage *. De wereld van David Bade steekt zo in elkaar. De wereld waarin wij leven ook? Geef jouw mening. 10 11
Zaal IV Less is more (minder is meer) is beslist niet het motto van David Bade. 16 Ook niet wanneer hij schilderijen kiest voor aan de muur. Staan de schilderijen in verband met de Bade Charityboat? Kruis aan. Ω De schilderijen staan op zich zelf en hebben helemaal niets te maken met de boot. Ω De schilderijen staan op zichzelf, maar passen inhoudelijk bij de boot. Ω De overgang van schilderijen naar de boot is vloeiend. Ω Het is een geheel. De schilderijen horen bij de boot. Bade Charityboat (Urbanism 09), 2009, Liverpool Biennial Charity Boat, 2010 De Bade Charity Boat (Bade Liefdadigsheidsboot) is van allerlei materialen. 15 Bijvoorbeeld van stoelen zoals je die in de Kringloop ziet staan. David Bade verandert de betekenis van voorwerpen. Een stoel in de Kringloop is om er op te zitten. Een stoel bij David Bade wordt deel van een boot. Een schildersdoek krijgt een functie als stoelleuning of vlag. Terwijl het wel is beschilderd. Is het dan ook een schilderij? De vraag over de betekenis van voorwerpen stelt David Bade aan de orde. Zijn er ook voorwerpen die niet van betekenis veranderen? Zo ja, geef er een voorbeeld van. Tijdens de kunstbiënnale in Liverpool in 2009 kwam onder leiding van 17 David Bade een Badeboot met drijvend workshopstation tot stand. Bekijk de foto s. Je ziet de Bade Charityboat zoals die deel uit maakte van het festival. Vergelijk met de Bade Charityboat hier in het museum. Wat lijkt jou het grootste verschil? 12 13
Cityscape DNA- Portrait, 2009 20 In het tijdschrift Kunstbeeld plaatste David Bade bijgevoegde tekening. Met de oproep: Time for some Action! Maak, als lezer van Kunstbeeld, de tekening af, reageer op de woorden, associeer * verder op het beeld Kleur in al dan niet, voeg toe, streep weg, doe iets in vredesnaam! Probeer dat ook eens en verander de tekening! 18 Tegelijkertijd met de Bade Charityboat realiseerde David Bade een kunstproject in een wijk van Liverpool. Hij zette een bord op de stoep: Laat Nederlandse kunstenaar David Bade uw portret tekenen voor enorm Seaforths landschap/stadsgezicht. Intake gesprek slechts 10 minuten. Geen kosten. Alstublieft. Welkom! Er kwamen veel bewoners op af. Mensen in Liverpool praten graag, en na een paar dagen liep David Bade met de portretten achter op zijn schema. De bewoners bleven kletsen en vertelden hun levensverhalen. Deze verwerkte David Bade in en rondom hun gezichten. Langzaam kwam er een beeld tot stand van de buurt. Wat voor soort buurt was dat, denk je? Welke wijk zou het in jouw stad kunnen zijn? Er ontstonden twee grote groepsportretten die David Bade schonk aan 19 de gemeente. Oordeelt hij in zijn werk over de bewoners? Schilderde hij bepaalde situaties wel en andere niet? Maakte hij de schilderijen extra gezellig? Kortom, neemt David Bade een standpunt in ten opzichte van de bewoners? 14 15
De wisselwerking tussen het werk 22 en de kijker is een belangrijk aspect in de kunst van David Bade. Vaak mag je iets doen. Zoals bij deze tandartsstoel. Ga hierop zitten en kijk om je heen. Waar ben je voor je gevoel? David Bade Clinic 23 Kies een detail dat je aanspreekt. Maak er een schets van. David Bade tekent je onder de tafel, 2007 In de entree van een tentoonstelling in 2007 (in het Stedelijk Museum in 21 Amsterdam) bouwde David Bade een marktkraam. Hierin nodigde hij mensen uit voor een portret. Op de huidige tentoonstelling blaast David Bade het marktkraampje nieuw leven in. Op 2 dagen in april kunnen mensen hun tekening 1 hiernaartoe brengen. Met de eerste vijftig bezoekers gaat David Bade in persoonlijk gesprek. Naar aanleiding hiervan verandert Bade de tekening die de bezoeker heeft meegenomen. Het resultaat kun je later in de tentoonstelling zien. Wanneer je niet tot de eerste vijftig bezoekers hoort, voorziet Bade jouw tekening van zijn handtekening. Is dit dan een kunstwerk, denk je? Leg uit waarom wel/niet. 1 De tekening die de bezoeker naar aanleiding van de oproep in het tijdschrift Kunstbeeld heeft gemaakt. 16 17
Zaal VI 24 Bekijk de hele installatie*. Tekst maakt hier deel van uit. Wat vind je van toepassing? Kruis aan. De tekst bestaat uit Ω woordspellen Ω citaten Ω fragmenten * Ω namen Ω oproepen Ω informatie Ω anders, namelijk Palet van een beeldhouwer, 2000 Een kunstwerk weggooien? Geen 25 probleem voor David Bade. In 1997 maakte hij voor een tentoonstelling een aantal beelden op piepschuim sokkels. Bijna alle werken - behalve het werk PUPU - zijn verloren gegaan. Speciaal voor deze overzichtstentoonstelling hebben kunststudenten samen met David Bade een aantal beelden herbouwd. Bekijk dit werk. Je weet dus niet van wie het is van David Bade of van een kunststudent die onder leiding van David Bade heeft gewerkt. Dat werpt soms vragen op. Wat is kunst voor jou? Kruis aan. Een kunstwerk is door een kunstenaar gemaakt Ω Ja Ω Nee... uniek Ω Ja Ω Nee houdbaar Ω Ja Ω Nee duur Ω Ja Ω Nee van kostbaar materiaal Ω Ja Ω Nee met vakmanschap gemaakt Ω Ja Ω Nee (vul aan) Het depot van David Bade 18 19
Zoals de hersenen van David Bade soms uit elkaar te lijken knallen van 26 ideeën, zo barst zijn atelier van voorwerpen. Schilderijen, tekeningen, half afgemaakte beelden, van alles kom je hier tegen. Deze zaal heet Het depot van David Bade. Wat voor soort sfeer hangt hier? Kijk rond en kruis alles aan wat je van toepassing vindt. Ω strak Ω zakelijk Ω serieus Ω grappig Ω vrolijk Ω speels Ω (vul in) Ω sprookjesachtig Ω oosters Ω spookachtig Ω helder Ω koud Ω ouderwets Ω verwarrend Ω chic Ω energiek Ω smaakvol Ω rustgevend Ω onwerkelijk Ω rommelig Ω chaotisch Ω onafgewerkt Ω feestelijk Ω theatraal Ω buitenaards Ω prettig Catch of the day, 2006 27 Vind je de muziek passen bij de sfeer? Ω Ja, omdat Ω Nee, omdat 28 In welke hoek van het leven kun je de voorwerpen van deze zaal plaatsen? Kijk rond. Aangezet door iets dat hij heft gezien of gelezen in een krant, tijdschrift, 29 op tv, via internet of dat hij opving buiten op straat, gaat David Bade tekenen. Maar vooral wanneer iets hem heeft geraakt. Ook dit schilderij maakte hij naar aanleiding van een ware gebeurtenis. De naam van het schilderij is ook de titel van de tentoonstelling. Over welk gebeurtenis heeft David Bade in de krant gelezen? Doe een gokje. Ω kunst Ω leven van alledag Ω andere kunstenaars Ω wetenschap Ω tuin Ω consumptie Ω entertainment Ω techniek Ω seks Ω sport Ω wonen Ω dieren Ω religie Ω anders, namelijk In de aankomende weken werkt David Bade samen met onder andere 30 jongeren van de Hofstede Praktijkschool. In Gemak in Den Haag maken de leerlingen onder zijn leiding een sculptuur voor op hun schoolplein. Lijkt het je iets, zo n beeld van David Bade op jouw schoolplein? Ω Ja, omdat Ω Nee, omdat 20 21
Begrippenlijst Associatie Verbinding, het in verband brengen Collage Het woord collage komt uit het Frans waar het plakken of kleven betekent. Een collage is een kunstvorm die gebruik maakt van uitgeknipte stukken papier, die op een ander papier of op schildersdoek geplakt zijn. De gebruikte materialen kunnen zijn foto s, knipsels uit kranten (tekst, foto s, advertenties), tekeningen, gescheurde stukjes,enz. Esthetisch Smaakvol Fragment (beeldfragment) Brok, gedeelte Installatie Samengesteld kunstwerk van meerdere/bestaande voorwerpen. Installaties behoren tot de kunst van de 20e eeuw. Papiamento Creoolse taal, gesproken op Curaçao, Bonaire en Aruba, met invloeden uit het Spaans, Portugees, Nederlands en de West-Afrikaanse talen Schetsen In hoofdlijnen tekenen of schilderen More/Less, 2003 Filosofie De filosofie is de oudste theoretische discipline (5e eeuw vóór Christus) die gaat over het streven naar kennis en wijsheid. Gemeentemuseum Den Haag Afdeling Educatie April 2010 Tekst: Andrea Freckmann Vormgeving: Afdeling Foto&Vorm 22 23