WAT MOET WORDEN GEREGELD IN INLEEN CAO GEZIEN LOON INLENER VANAF DAG 1 ABU CAO? (met ingang van 30 maart 2015) Patricia Kruijff Inleiding Met ingang van 30 maart 2015 moeten uitzendkrachten op grond van art. 18 (nieuw) ABU cao vanaf de eerste dag de inlenersbeloning ontvangen. Ten aanzien van bepaalde groepen geldt een uitzondering op deze hoofdregel (bijvoorbeeld langdurig werklozen, schoolverlaters, herintreders). Deze groepen vallen gedurende 52 weken onder de ABU beloning. In de oude ABU cao kon men de uitzendkrachten gedurende de eerste 26 weken een lager loon betalen (de NBBU cao hanteerde altijd al loon inlener vanaf dag 1). Deze verandering in de ABU cao is dus een aanzienlijke verbetering van de positie van uitzendkrachten en brengt hun positie meer in lijn met het beginsel van gelijke behandeling van uitzendkrachten zoals neergelegd in art. 8 Waadi. Geen negatieve afwijkingen in de inleen cao Het was al staand beleid dat er geen specifieke loonschalen voor uitzendkrachten in de cao s mogen worden opgenomen. Werkgevers lijken erop te coördineren om de verbetering voor uitzendkrachten in de ABU cao ongedaan te maken door hiervan negatief af te wijken in de inleen cao. Dit is mede gezien onze inzet bij het Sociaal Akkoord natuurlijk niet de bedoeling. In de cao mag niet negatief worden afgeweken van de gelijke behandeling van uitzendkrachten en zij moeten onder het loongebouw van inlenende cao vallen (enige toegestane uitzondering is Wajong). De functie moet volgens de in de onderneming geldende indelingsmethode worden ingedeeld. De uitzendkracht moet worden ingedeeld in een bij de werkgever bestaande functie. Er moeten dus herleidbare functies bij inlener aanwezig zijn. Indien er geen vergelijkbare functie is aan te wijzen (dat zal slechts in zeer uitzonderlijke gevallen zijn), regelt de nieuwe ABU cao dat via een beslisboom wordt bekeken of er sprake is van een nietindeelbare functie. Indien daarvan sprake is, wordt het eigen ABU loongebouw toegepast. Let op: In sommige cao s staan speciale regelingen voor uitzendkrachten (bijvoorbeeld Metaal en Techniek), die waren bedoeld om de positie van uitzendkrachten te verbeteren ten aanzien van de oude ABU cao. Deze bepalingen kunnen nu juist negatief afwijken van de huidige regeling in de ABU cao. Check daarom je cao en kijk of daar afwijkingen in staan en probeer die uit de cao te krijgen. Het betreft juridisch en strategisch ingewikkelde materie dus neem bij vragen of twijfel contact op met Erik Pentenga of Patricia Kruijff. I OPNEMEN IN VERBAND MET LOON INLENER VANAF DAG 1 in ABU CAO: 1. De inlenende cao moet duidelijke definities bevatten ten aanzien van gebruikelijke arbeidsduur en uurloon: a. Gebruikelijke arbeidsduur: Er moet duidelijkheid zijn in de inleen cao over het recht op ATV-dagen/uren per periode, opdat uitzendkrachten hun ATV-rechten niet mislopen of betaald worden op basis van 40 uur waar een werkweek van 38 uur geldt. Als ATV bij bijvoorbeeld een werkweek van 38 uur onderdeel is geworden van de gebruikelijke wekelijkse arbeidsduur dient het uurloon daar ook op te worden gebaseerd. Als bij een gebruikelijke wekelijkse arbeidsduur van 40 uur ATV wordt opgebouwd dienen ook uitzendkrachten dit op te bouwen en kan die ATV in tijd of geld worden genoten. Het is daarom in verband met de kapitalisatie van ATV-rechten ook belangrijk dat de waarde van een ATV-dag/uur duidelijk wordt vermeld in de cao. b. Uurloon: Duidelijk moet dus zijn hoe het uurloon wordt bepaald en waaruit het bestaat. Dit kan op drie manieren: 1
1. Uurloon- en dagwaarde vastleggen in de inlenende cao*. 2. Formuleer in de inlenende cao hoe het uurloon wordt bepaald. 3. Neem in de inlenende cao een tabel met uurlonen op. Dit laatste verdient de voorkeur. *Bij een gebruikelijke wekelijkse arbeidsduur van 40 uur en dus 2080 uur (52 x 40) op jaarbasis is de uurwaarde 0,58% van het maandloon. De werknemer/uitzendkracht bouwt bovendien ATV-uren/dagen op. Bij een gebruikelijke wekelijkse van bijvoorbeeld 38 uur en dus 1976 uur (52 x 38) op jaarbasis is de uurwaarde 0,607 van het maandloon en worden geen ATV-rechten meer opgebouwd. c. Aanvulling/Correctie bij WML Het wettelijk minimum loon is gedefinieerd als een periodesalaris. Dus een minimum voor een maand, een jaar (maand x 12) of een week (jaar / 52). Een wettelijk minimum loon per uur is niet gedefinieerd en moet berekend worden door het periodesalaris te delen door de gebruikelijke arbeidsduur per periode in het bedrijf of de sector. Het minimum uurloon is dus hoger bij een kortere werkweek. In de inlenende cao's dient dus een bepaling te worden ter correctie van het uurloon voor de kortere werkweek dan 40 uur en/of ATV. Zie voorbeelden. Toelichting: Zowel in inlenende cao's als in de uitzend-cao's (van ABU en NBBU) zitten bepalingen, bijvoorbeeld voor aparte doelgroepen met afstand tot de arbeidsmarkt, waarvoor gedurende een beperkte periode (in de uitzend-cao's maximaal één jaar) het wettelijk minimumloon kan worden toegepast. In een aantal cao s wordt het wettelijk minimumloon als laagste bedrag in de laagste schaal genoemd. Als die cao s ATV kennen, is het belangrijk om het betreffende uurloon te definiëren (weekloon / arbeidsduur per week). Indien uitzendkrachten geen ATV opnemen, dienen alle gewerkte uren betaald te worden. Het periodesalaris moet daarvoor gecorrigeerd worden met een factor 40 / (arbeidsduur per week). Neem zo n bepaling op in de cao. Toelichting: indien in het bedrijf een gemiddelde arbeidsduur per week van 38 uur gebruikelijk is, werken uitzendkrachten wel eens 40 uur per week zonder recht op ATV-dagen. Indien het uurloon berekend wordt door het weekloon te delen door 40, hebben ze geen gelijk loon voor gelijk werk of werken ze 2 uur per week onbetaald. 2. Bepaling ten aanzien van de inhoud loon inlener (gelijk werk gelijk loon). Aangezien er regelmatig discussie ontstaat over wat wel/niet onder het begrip loon inlener valt, is het goed om een bepaling in de inleencao zelf op te nemen. De voorbeeld bepaling sluit grotendeels aan bij de inlenersbeloning uit de ABU cao (art. 20 lid 2 nieuw) en we voegen daar twee elementen aan toe (zie laatste twee liggende streepjes). Voorbeeld loon uitzendkrachten (inlenersbeloning) Voor uitzendkrachten die werkzaamheden verrichten voor de werkgever/inlener geldt dat het betreffende uitzendbureau aan de uitzendkracht vanaf de eerste dag dat de uitzendkracht voor de werkgever werkzaam is dezelfde beloning inclusief vergoedingen -met inachtneming van zijn ervaring en dienstjaren- betaalt als de werkgever betaalt aan zijn werknemers in gelijke of gelijkwaardige functies. De hiervoor genoemde beloning en vergoedingen omvatten in ieder geval: - het feitelijke salaris zoals dat van toepassing is op de werknemers bij werkgever in een gelijke of gelijkwaardige functie op basis van de bij de werkgever geldende gebruikelijke arbeidsduur, tenzij het salaris volgens het loongebouw van de ABU hoger uitvalt; - de van toepassing zijnde arbeidsduurverkorting per week/maand/jaar/periode. - toeslagen voor overwerk, verschoven uren, onregelmatigheid (waaronder feestdagentoeslag) en ploegentoeslag; 2
- initiële loonsverhoging, hoogte en tijdstip zoals bij de werkgever is bepaald; - kostenvergoedingen zoals reiskosten, pensionkosten, gereedschapskosten, kleding- en/of schoeiselkosten, koffiegeld en overige kostenvergoedingen, die bij werkgever gebruikelijk zijn; - periodieken, hoogte en tijdstip zoals bij de werkgever bepaald; - dertiende maand, eindejaarsuitkering en/of andere bij de werkgever gebruikelijke bonussen en/of winstuitkeringen; - bedrijfs(tak) specifieke toeslagen zoals bijvoorbeeld koude of gevarentoeslag of een reisurenvergoeding 3. Bepaling toeslagenmelding voor uitzendkrachten Dit moet in de cao worden opgenomen om te borgen dat uitzendkrachten, die onder het loongebouw van de ABU vallen (en waarop dus niet loon inlener vanaf dag 1 van toepassing is) de bedrijfs(tak) specifieke toeslagen krijgen, die vaste werknemers ontvangen. Denk daarbij aan bijvoorbeeld koude of gevaren toeslagen. De toeslagenmelding staat in art. 38 (nieuw) ABU cao. Voorbeeld toeslagenmelding De cao partijen doen / de werkgever doet een melding bij de Beloningscommissie van de ABU cao met betrekking tot de bedrijfs(tak) specifieke toeslagen, zijnde.., die deel uit maken van de inlenersbeloning en de ABU-beloning. II OPNEMEN IN VERBAND MET DE NALEVING VAN HET JUISTE LOON VOOR UITZENDKRACHTEN: Omdat veel afspraken slecht worden nageleefd, hebben wij belang bij het opnemen van deze bepalingen. Inmiddels is de wet ketenaansprakelijkheid door de Tweede Kamer. De inlener is volgens dit wetsvoorstel niet aansprakelijk als hij aannemelijk heeft gemaakt dat hem niet verweten kan worden dat het juiste loon niet is betaald. De opdrachtgever kan dan een beroep doen op nietverwijtbaarheid. Zo n beroep op niet-verwijtbaarheid heeft kans van slagen als de inlener zelf van te voren een aantal maatregelen heeft genomen om misstanden te voorkomen en ook concrete maatregelen neemt op het moment dat er wordt geconstateerd dat er sprake is van onderbetaling. Door de waarschijnlijke invoering van die wet hebben inleners er nu dus zelf ook belang bij om concrete afspraken te maken in de inleen cao en die ook na te leven, omdat ze op die manier kunnen aantonen dat ze zelf van te voren maatregelen hebben genomen. Dus nu is het moment om onderstaande bepalingen in de cao proberen te krijgen. 4. Een vergewisplicht/derdenbeding. Door het als een garantie of toezegging te formuleren, openen we de mogelijkheid dat een uitzendkracht een rechtstreeks vorderingsrecht op de inlener heeft. Voorbeeld vergewisplicht/derdenbeding De werkgever is verplicht zich ervan te verzekeren en zegt toe dat de uitzendkracht van het uitzendbureau de beloning ontvangt conform het bepaalde in deze cao. Indien de werkgever/inlener niet aan deze verplichtingen voldoet is hij ten aanzien van de ingeleende uitzendkracht aansprakelijk voor de uitbetaling van de beloning van de uitzendkracht als ware de uitzendkracht bij de werkgever zelf in dienst. Vervolgens moet deze vergewisplicht ook inhoudelijk ingevuld worden. De werkgever moet (ook op grond van het wetsvoorstel ketenaansprakelijk) vóór en bij het sluiten van de overeenkomst van opdracht maatregelen nemen die voorkomen dat er sprake is van onderbetaling. 3
Let op: Spreek geen vergewisplicht in de cao af als er een negatieve afwijking in je cao staat en je deze afwijking er in de onderhandelingen niet uit krijgt. Dit heeft te maken met art. 8 Waadi, die negatief afwijken in de inleen cao mogelijk maakt, wanneer er een vergewisplicht in de cao staat. Dit betreft juridisch en strategisch ingewikkelde materie dus neem bij vragen of twijfel contact op met Erik Pentenga of Patricia Kruijff. 5. Een bepaling met betrekking tot de afspraken die de werkgever met het uitzendbureau moet maken over loon inlener en het verstrekken van een zgn. inlenersverklaring. Dit moet de naleving en handhaving van loon inlener verbeteren. De ABU wilde geen afspraken maken over gebruik inlenersverklaring dus moeten we dat proberen via de inleners te doen. Het gaat eigenlijk voor groot deel om zaken die alleen al op basis van ABU cao en arbeidsrecht duidelijk zouden moeten zijn voor uitzendkracht. Voorbeeld inhoud contract uitzendbureaus De werkgever/inlener is verplicht schriftelijke afspraken te maken met het uitzendbureau met betrekking tot de juiste beloning van de uitzendkrachten. De werkgever is verplicht om in de overeenkomst van opdracht met het uitzendbureau een onherroepelijk beding op te nemen dat het uitzendbureau aan de uitzendkrachten de beloning inclusief vergoedingen voldoet conform de beloning inclusief de vergoedingen, die in dienst zijnde werknemers met een gelijke of gelijkwaardige functie ontvangen (NB of: conform het gestelde in deze cao). De werkgever dient het uitzendbureau in dat kader correcte informatie te verstrekken over onder meer de functie indeling, de gebruikelijke arbeidsduur en de beloning inclusief vergoedingen. Onderdeel van de afspraken die de werkgever met het uitzendbureau maakt, is in ieder geval dat de werkgever een formulier Verklaring inlenersbeloning (zie bijlage ) invult en verstrekt aan het uitzendbureau en aan de betreffende uitzendkracht. Werkgever dient na te gaan of de uitzendkrachten bij de geboden prijs correct betaald kunnen worden. Indien de werkgever/inlener niet aan deze verplichtingen voldoet is hij ten aanzien van de ingeleende uitzendkracht aansprakelijk voor de uitbetaling van de correcte beloning van de uitzendkracht als ware de uitzendkracht bij de werkgever zelf in dienst. NB indien de werkgever geen afspraak wil maken over het gebruik van het formulier probeer dan in ieder geval vast te leggen dat de werkgever verplicht is correcte informatie te verstrekken met betrekking tot toepasselijke: cao en/of arbeidsvoorwaardenregeling, functie, functie/salarisgroep indeling, arbeidsduur, loon per uur, ADV, toeslagen, initiële loonsverhogingen, kostenvergoedingen en functieperiodieken. 6. Een bepaling met betrekking tot de informatieplicht van de werkgever ten opzichte van de uitzendkracht en vakbonden. Voorbeeld informatieplicht De werkgever/inlener is verplicht de uitzendkracht schriftelijk mede te delen wat de toepasselijke beloning inclusief vergoedingen inhoudt voor de uitzendkracht gelet op de beloning inclusief vergoedingen van werknemers die werkzaam zijn in een gelijke of gelijkwaardige functie. De werkgever is verplicht een kopie de door hem ingevulde Verklaring inlenersbeloning aan de uitzendkracht te verstrekken. Dit gebeurt bij voorkeur voor de ondertekening van de uitzendovereenkomst dan wel voor aanvang van de werkzaamheden doch uiterlijk binnen 7 dagen na aanvang van de werkzaamheden. Indien er onduidelijkheid bestaat over de toepasselijke beloning of er een geschil ontstaat over de beloning van uitzendkrachten is de werkgever verplicht om op eerste verzoek doch uiterlijk binnen 14 dagen een kopie van de door hem ingevulde Verklaring inlenersbeloning aan de verzoekende vakbond te verstrekken. Indien de werkgever/inlener niet aan deze verplichtingen voldoet is hij ten aanzien van de ingeleende uitzendkracht aansprakelijk voor de uitbetaling van de beloning van de uitzendkracht als ware de uitzendkracht bij de werkgever zelf in dienst. 4
NB indien de werkgever/inlener geen afspraak wil maken over gebruik van het formulier probeer dan in ieder geval in de cao vast te leggen dat de werkgever verplicht is correcte informatie te verstrekken aan uitzendkrachten en/of vakbonden met betrekking tot toepasselijke: cao en/of arbeidsvoorwaardenregeling, functie, functie/salarisgroep indeling, arbeidsduur, loon per uur, ADV, toeslagen, initiële loonsverhogingen, kostenvergoedingen en functieperiodieken. 7. Bepaling met concrete periodieke controle/rapportage afspraken over de juiste toepassing loon inlener. Voorbeeld controle en rapportage De werkgever is verplicht regelmatig doch minimaal elk kwartaal/half jaar te onderzoeken en te controleren of de door hem ingeschakelde uitzendbureaus aan de bij hem werkzame uitzendkrachten de beloning voldoen conform het bepaalde in deze cao. De werkgever is verplicht uiterlijk binnen 1 maand na de controle aan de vakbonden te rapporteren met betrekking tot de uitkomsten van het onderzoek. Indien de werkgever/inlener niet aan deze verplichtingen voldoet is hij ten aanzien van de ingeleende uitzendkracht aansprakelijk voor de uitbetaling van de beloning van de uitzendkracht als ware de uitzendkracht bij de werkgever zelf in dienst. III OPNEMEN GEZIEN ALGEMEEN BELEID FLEX: Het doel is om flex krachten zo veel mogelijk in dienst bij de bedrijven zelf te krijgen of onder de werkingssfeer van de inleen cao te brengen, zodat zij onder de inleen cao vallen. In het CAO Handboek (zie Hoofdstuk 4) staat het beleid ten aanzien van onzeker werk. Door de toename van flex en allerlei constructies (contracting en in/doorlenen) moeten de voorwaarden waaronder flex is toegestaan worden aangescherpt. 8. Werkingssfeer uitbreiden De werkingssfeer van de cao en het werknemersbegrip in de cao zo breed mogelijk trekken, zodat uitzendkrachten en alle andere flex krachten er ook onder vallen (contracting, payrolling etc.). Voorbeeld werkingssfeer Deze cao is van toepassing op de werknemers die werkzaam zijn in de sector/onderneming van de werkgever. De cao is ook van toepassing op werknemers, die niet in dienst zijn van de werkgever, maar werkzaamheden in zijn onderneming uitvoeren die gebruikelijk zijn in de onderneming/de sector. Alleen indien bovenstaande optie niet mogelijk is dan: Optie 2: Een aparte bepaling opnemen met betrekking tot alle niet in dienst zijnde werknemers, die werkzaam zijn binnen de onderneming. Voorbeeld ingeleende werknemers Onder ingeleende werknemers worden verstaan de natuurlijke personen die werkzaamheden voor de onderneming van de werkgever verrichten en waarmee de werkgever geen dienstverband heeft. Alle ingeleende werknemers (uitzendkrachten, payroll, contracting etc.) worden vanaf de eerste dag van tewerkstelling op dezelfde wijze behandeld als werknemers die onder de cao van de werkgever vallen. Dit houdt in dat zij met inachtneming van hun ervaring en dienstjaren in een bij de werkgever bestaande gelijke of gelijkwaardige functie moet worden ingedeeld en de beloning inclusief de vergoedingen dient te ontvangen, die in dienst zijnde werknemers met een gelijke of gelijkwaardige functie ontvangen. 5
BIJLAGE Formulier verklaring inlenersbeloning Met dit formulier wordt door de inlener aan het uitzendbureau en aan de uitzendkracht bekend gemaakt wat de beloning is. Het formulier moet door de inlener worden ingevuld en ondertekend vóór de ondertekening van de uitzendovereenkomst. De inlener verplicht zich het formulier per gelijke post aan het uitzendbureau en aan de uitzendkracht te zenden/verstrekken. Als er al een uitzendovereenkomst is en de uitzendkracht binnen die overeenkomst bij verschillende inleners wordt geplaatst, dan dient het formulier te worden losgekoppeld van de uitzendovereenkomst. De uitzendkracht ontvangt het ingevulde formulier schriftelijk vóór de ondertekening van de uitzendovereenkomst dan wel vóór aanvang van de werkzaamheden, al dan niet door tussenkomst van de uitzendonderneming. In de cao voor uitzendkrachten is onder meer afgesproken dat de uitzendkracht die werkzaam is in een gelijke of gelijkwaardige functie het loon moet krijgen zoals dat ook geldt voor een werknemer die in dienst van de inlenende onderneming een gelijke of gelijkwaardige functie vervult (art. 19 lid 5 ABU cao). Met behulp van dit formulier wordt door de inlenende onderneming een opgave gedaan van het voor de uitzendkracht geldende loon. Gegevens Naam bedrijf (inlener) Adres bedrijf Vestigingsplaats. Vestiging van het bedrijf waar de door de uitzendkracht uit te voeren werkzaamheden worden verricht. Naam van de uitzendkracht: Adres: Woonplaats: Welke cao en/of arbeidsvoorwaardenregeling is van toepassing in het bedrijf van de inlener?. Functie Welke functie vervult de uitzendkracht?. NB. Het gaat om de functienaam zoals die in het bedrijf voor het verrichten van de werkzaamheden wordt gebruikt. Aanduidingen als uitzendkracht, medewerker, of algemeen medewerker kunnen hier niet worden ingevuld. Wat is de gelijke functie die in het bedrijf die in het bedrijf door een vaste medewerker wordt vervuld?.. Slechts voor het geval de exacte functie niet voorkomt: Wat is de gelijkwaardige functie die in het bedrijf door (een) vaste medewerker wordt vervuld?.. 6
In welke functiegroep/salarisgroep is die functie ingedeeld (art.18 lid 2 ABU cao)?.. In welke functiegroep/salarisgroep wordt de uitzendkracht ingedeeld?.. Lonen Wat is salaris van de uitzendkracht per uur? Euro. Dit salaris is gebaseerd op de indeling in functiegroep/salarisgroep met periodieken zoals die gelden per (ingangsdatum salarisschalen) Hoe wordt het uurloon volgens de cao van de inlenende onderneming bepaald? Wat is de volgens de cao van de inlenende onderneming geldende arbeidsduur per week?. Wat is de voor de functies van de werknemers die in dienst zijn van de inlenende onderneming geldende ADV? Per week/maand/jaar/periode? Toeslagen Welke toeslagen zijn er volgens de bij de inlenende onderneming geldende cao voor de werknemers die daar werkzaam zijn in een gelijke of gelijkwaardige functie van toepassing? Overwerk: (hoogte toeslagen vermelden) Verschoven uren: Onregelmatigheid (waaronder feestdagen): Ploegentoeslag: Bedrijfs(tak)specifieke toeslagen ( bijvoorbeeld koude of gevarentoeslag): Loonsverhogingen Zijn er in de cao van de inlenende onderneming initiële loonsverhogingen overeengekomen die moeten worden uitbetaald na de aanvang van de werkzaamheden door de uitzendkracht? Ja/nee. Zo ja, wat is de hoogte van die initiële verhogingen en op welke datum? % loonsverhoging. Datum loonsverhoging. % loonsverhoging. Datum loonsverhoging. (On)kostenvergoedingen Welke kostenvergoedingen worden er door de inlenende onderneming aan werknemers die daar werkzaam zijn in een gelijke of gelijkwaardige functie van toepassing? (zie de cao art 19.5.b.5) Reiskosten:. Pensionkosten. Overige kostenvergoedingen (bijvoorbeeld reisurenvergoedingen):. Periodieken Op welke datum worden er volgens de cao van de inlenende onderneming aan werknemers die daar werkzaam zijn in een gelijke of gelijkwaardige functie periodieken toegekend? (datum) 7
Hoe groot zijn die periodieken? (NB. Hier zou voor het hele formulier- kunnen worden volstaan met het opnemen van de desbetreffende salarisschaal of de salarisschalen) Ondertekening Het formulier is naar waarheid ingevuld door. NB. Het opgeven van onjuiste of onvolledige informatie door de inlenende onderneming kan leiden tot navordering van het nog verschuldigde loon van de uitzendkracht. Naam: Functie: Datum: Handtekening. Kopie aan: uitzendkracht de heer/mevrouw en uitzendbureau. 8