SECTORWERKSTUK EN LOOPBAAN ORIËNTATIE EN BEGELEIDING (LOB) VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.7.1
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 16
Inhoud 1 Kernpunten 5 2 College-examen 5 3 Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4 Het sectorwerkstuk 6 5 Mondeling examen en presentatie 6 6 Inzenden werkstuk Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding 6 en Sectorwerkstuk Bijlage 1: Voorblad Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding 2017 9 Bijlage 2: Voorblad sectorwerkstuk 2017 10 Bijlage 3: Bronnenlijst bij het sectorwerkstuk 11 Bijlage 4: Presentatie van het werkstuk 13 Bijlage 5: Beoordelingsformulier Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding,14 sectorwerkstuk en posterpresentatie pagina 3 van 17
pagina 4 van 17
1 Kernpunten Het examen bestaat alleen uit een college-examen. Het college-examen is een mondeling examen. Het eindoordeel kent de kwalificaties goed, voldoende en niet afgerond. De kandidaat dient naast een poster, één exemplaar van de werkstukken Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en het Sectorwerkstuk voor eigen gebruik mee te brengen naar het examen. 2 College-examen Wat, waar en wanneer Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten en vindt plaats in de zomerperiode juni/juli/augustus. De juiste datum waarop het examen wordt afgenomen, wordt nog bekend gemaakt (zie de site van DUO). 3 Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding Algemeen Gelijktijdig met het inleveren van het sectorwerkstuk moet de kandidaat in tweevoud een verslag inleveren over het onderdeel Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding. De kandidaat dient na te gaan welke vervolgopleiding die met deze leerweg / dit vakkenpakket mogelijk is hij (waarschijnlijk) gaat volgen, hoe lang de gekozen opleiding duurt, of stage een onderdeel is van de opleiding, in welk leerjaar de stage plaatsvindt en hoe lang de stageperiode duurt, welke beroepsmogelijkheden er zijn na afronding van de vervolgstudie en of er na de vervolgopleiding nog specialisatiemogelijkheden zijn. De kandidaat zal daarvoor moeten deelnemen aan minimaal één van de hierna genoemde activiteiten: a. bezoek aan (een) open dag(en)/avond(en) om te komen tot een keuze voor een vervolgopleiding; b. een excursie (bijvoorbeeld een bezoek aan een bedrijf of instelling) die verband houdt met de door hem/haar gewenste opleiding en beroep; c. iemand interviewen die de opleiding volgt of heeft gevolgd waar de belangstelling naar uit gaat; d. het afnemen van een enquête over de vervolgopleiding of over de beroepsmogelijkheden. Van deze activiteiten dient een verslag (minimaal een half A4-tje en maximaal twee A4-tjes tekst, exclusief illustraties en bijlagen) te worden gemaakt. Dit verslag moet worden getypt met standaard regelafstand en met lettergrootte 12. Als een kandidaat geen vervolgopleiding gaat volgen na de vmbo-opleiding moet hij toch voldoen aan de hierboven gestelde eisen en een verslag inleveren over Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding. De kandidaat dient aan te geven waarom hij besloten heeft geen vervolgopleiding meer te gaan volgen en welke toekomstmogelijkheden er zijn zonder vervolgopleiding. De kandidaat moet voor eigen gebruik een exemplaar van het verslag van Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding meebrengen naar het mondeling examen. pagina 5 van 17
4 Het sectorwerkstuk Algemeen De kandidaat moet voor een volledig examen vmbo tl/gl een sectorwerkstuk inleveren en presenteren. Het sectorwerkstuk dient te gaan over een maatschappelijk relevant onderwerp dat past bij de betreffende sector. Samenstelling van het sectorwerkstuk: 1. het sectorwerkstuk moet gemaakt worden in de Nederlandse taal; 2. titelpagina / voorblad sectorwerkstuk, zie bijlage 1; 3. inhoudsopgave en paginanummering; 4. inleiding met hoofdvraag en waarom het onderwerp gekozen is; 5. plan van aanpak en logboek; 6. beantwoorden van hoofdvraag en deelvragen; 7. verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling; 8. eigen mening/conclusie over wat u er van geleerd hebt; 9. bronvermelding. Opmerkingen: 1. Om technische redenen mag de titel/naam van het werkstuk niet langer zijn dan 60 tekens, inclusief de spaties. 2. De uitwerking van de deelvragen dient te bestaan uit minimaal vijf A4-tjes tekst, exclusief de illustraties en de bijlagen. De tekst moet getypt worden met lettergrootte 12 en met standaard regelafstand. 3. Het is belangrijk dat u de bronnenlijst zo volledig mogelijk invult, bijvoorbeeld: - bij een interview: de naam en het beroep/functie van de geïnterviewde; - bij een enquête: het aantal afgenomen enquêtes; - bij een boek: de auteur, de titel, de uitgever en jaar van uitgave; - bij een artikel: de auteur, de titel van het artikel, de naam van de krant of het tijdschrift waaruit het artikel afkomstig is en de datum van publicatie. 5 Mondeling examen en presentatie 5.1 Sectorwerkstuk Tijdens de periode van het mondeling examen dient de kandidaat van het werkstuk een posterpresentatie te geven. Op de poster (A2-formaat) wordt het volgende vermeld: - het onderwerp en/of de centrale vraag; - een deel van de verzamelde gegevens; - de conclusie; - eventueel afbeeldingen en/of grafieken. Gedurende 8-10 minuten wordt met behulp van de poster een presentatie gegeven over het onderwerp van het sectorwerkstuk. Daarna stelt de examinator vragen over het werkstuk en de presentatie. Voor het presenteren van een werkstuk, zie bijlage 4 van deze vakinformatie. Bij de staatsexamens is een presentatie met video-opnamen, audio-opnamen en/of het gebruik van een computer bij de presentatie niet toegestaan. NB. Er is een uitzondering voor VSO leerlingen. Deze mogen wél gebruik maken van een digitale presentatiemethode (bijvoorbeeld in de vorm van een PowerPointpresentatie). De voorwaarde is dat de school de beschikking heeft over voldoende middelen om dit te kunnen faciliteren (ook gezien het rooster). pagina 6 van 17
5.2 Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding Over Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding worden vragen gesteld. De vragen hierover dienen naar behoren te worden beantwoord. 5.3 Examentijd Voor het beantwoorden van vragen over Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en de posterpresentatie en de bespreking van het sectorwerkstuk worden 25 minuten ingeroosterd. 5.4 Beoordeling De kwaliteit van het uitvoeren van Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en het beantwoorden van vragen hierover, het sectorwerkstuk, de posterpresentatie en de beantwoording van vragen over het werkstuk worden in samenhang beoordeeld met de kwalificatie niet afgerond, voldoende of goed. Er wordt bij de beoordeling met name op gelet of er door de kandidaat op een goede manier naar informatie is gezocht, of het materiaal op een juiste manier gebruikt is en of de terechte conclusies zijn getrokken. Zie verder Bijlage 5: Beoordelingsformulier Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding, sectorwerkstuk en posterpresentatie. 6 Inzenden werkstuk Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en Sectorwerkstuk Het werkstuk Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en het Sectorwerkstuk, inclusief plan van aanpak en logboek moeten vóór 1 april 2017 in tweevoud, goed leesbaar, op A4-formaat in een mapje worden opgestuurd naar: DUO staatsexamens, VO, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. De werkstukken dienen op papier te worden aangeleverd. In digitale vorm ingezonden werkstukken e.d. worden niet geaccepteerd. De poster stuurt u niet op maar brengt u zelf mee naar het examen. Een poster die met de werkstukken wordt meegestuurd, kan niet worden verwerkt. Binnen drie weken ontvangt de kandidaat een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij contact opnemen met Examendiensten. De regeling voor het insturen geldt alleen voor de staatsexamenkandidaten. Van de vso-kandidaten moet alles op 1 april 2017 gereed zijn, maar hoeft niets te worden opgestuurd. De werkstukken worden niet door Examendiensten beoordeeld, maar door de examinatoren tijdens het college-examen. Als de kandidaat geen sectorwerkstuk instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor het sectorwerkstuk niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen. Consequentie hiervan is, dat de kandidaat, indien hij een volledig examen aflegt, niet kan slagen. De kandidaat dient voor eigen gebruik een exemplaar van het Sectorwerkstuk en Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding mee te brengen naar het examen (inclusief logboek, plan van aanpak), en uiteraard de poster. pagina 7 van 17
N.B. Het sectorwerkstuk kan niet tegelijkertijd gelden als werkstuk voor het vak maatschappijleer (gem. deel) en een werkstuk voor maatschappijleer (gem. deel) kan ook niet gelden als sectorwerkstuk. Evenmin kan het sectorwerkstuk gebruikt worden als verslag voor Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding. pagina 8 van 17
Bijlage 1: Voorblad Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding 2017 Staatsexamen vmbo (Inzenden vóór 1 april 2017) Titel:....... Checklist 1 Nagegaan welke opleidingen mogelijk zijn met vakkenpakket 2 Tijdsduur gewenste vervolgopleiding nagegaan 3 Stagemogelijkheden 4 Wat zijn de beroepsmogelijkheden na de vervolgopleiding 5 Zijn er vervolgopleidingen of specialisatiemogelijkheden na opleiding? 6 Er is (een) open dag/avond(en) bezocht, deelgenomen aan een excursie, iemand geïnterviewd, enquête afgenomen Gegevens kandidaat: ED-nummer:.. Naam en voorletters:.. pagina 9 van 17
Bijlage 2: Voorblad sectorwerkstuk 2017 (Inzenden vóór 1 april 2017) Staatsexamen vmbo Vak: Sector waarop dit werkstuk betrekking heeft:. Titel van het sectorwerkstuk:............ Checklist 1 het sectorwerkstuk is gemaakt in de Nederlandse taal 2 er is gebruik gemaakt van titelpagina / voorblad sectorwerkstuk 3 inhoudsopgave en paginanummering aanwezig 4 inleiding met hoofdvraag en waarom het onderwerp gekozen is, is aanwezig 5 plan van aanpak en logboek 6 hoofdvraag en deelvragen zijn beantwoord 7 LOB-verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling 8 eigen mening/conclusie over wat er van geleerd is 9 De bronnen zijn juist vermeld Gegevens kandidaat: ED-nummer:.. Naam en voorletters :.. pagina 10 van 17
Bijlage 3: Bronnenlijst bij het sectorwerkstuk Soort bron Overige gegevens 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 pagina 11 van 17
Toelichting Bij Soort bron kunt u bijvoorbeeld invullen: boek, artikel, interview, enquête, website. Het is belangrijk dat u de bronnenlijst zo volledig mogelijk invult. Bijvoorbeeld: o bij een interview: de naam en het beroep/functie van de geïnterviewde; o bij een enquête: het aantal afgenomen enquêtes; o bij een boek: de auteur, de titel, de uitgever en jaar van uitgave; o bij een artikel: de auteur, de titel van het artikel, de naam van de krant of het tijdschrift waaruit het artikel afkomstig is en de datum van publicatie. pagina 12 van 17
Bijlage 4: Presentatie van het sectorwerkstuk 1. Doel van de presentatie Met de presentatie van uw sectorwerkstuk wilt u de examinatoren informeren over het onderwerp dat u bestudeerd hebt. Het gaat om een informatieve presentatie. Een informatieve presentatie heeft als doel informatie te geven, bevat feiten, namen en getallen, zet, indien mogelijk, verschillende meningen, oordelen en feiten naast elkaar. 2. De structuur Het is belangrijk dat uw presentatie in een logische volgorde is opgebouwd. Geef in het begin kort aan wat u gaat vertellen. De opbouw Een presentatie heeft als opbouw een inleiding, een middenstuk en een slot. Inleiding en slot zijn korter dan het middenstuk. U kunt een opzet maken van wat u in elk onderdeel naar voren wilt brengen. Het middenstuk bestaat vaak uit meerdere (deel)onderwerpen. Beschrijf per onderdeel wat u wilt vertellen. Inleiding De inleiding van de presentatie heeft de volgende functies: interesse wekken, het onderwerp introduceren, aangeven hoe de presentatie in elkaar zit (de inhoud). U kunt vertellen waarom u dit onderwerp gekozen hebt. Middenstuk In het middenstuk gaat u al uw informatie geven. Zorg ervoor dat u een goede opbouw heeft. Zet bij elkaar wat bij elkaar hoort. Zorg dat de (deel)onderwerpen die u verteld hebt in uw inleiding ook terug komen in wat u gaat vertellen. Slot Het is belangrijk dat u de presentatie goed afrondt. Als u de presentatie afraffelt, komt het vertelde niet tot zijn recht. Eindig nooit met: Dit was mijn presentatie. Het slot blijft het beste bij de examinatoren hangen. Zorg dat dit duidelijk overkomt. U kunt de belangrijkste informatie die u hebt verteld nog eens kort samenvatten. Probeer een goede afsluiting te bedenken, die blijft hangen bij de examinatoren. Een goed slot bevat: - een samenvatting of een herhaling van de hoofdvraag, - een uitsmijter. 3. Het gebruik van de poster. Bij de presentatie moet u gebruik maken van een poster. Dit is een vel papier van ten minste A2-formaat (4 A4-tjes). Daarop geeft u het onderwerp van uw sectorwerkstuk aan en de deelvragen, eventueel aangevuld met een paar plaatjes. Vermeld de informatie puntsgewijs, dit zorgt voor structuur en overzicht. Soms kunt u een belangrijke zin of citaat wel helemaal weergeven. Onderstreep ook dingen. Als u aan een deelvraag begint, wijs het dan voor de examinatoren op de poster aan. Gebruik de poster als hulpmiddel, als geheugensteun, maar ga hem niet voorlezen. pagina 13 van 17
4. De presentatie zelf Als u alles goed hebt voorbereid, dan moet het gebeuren. Vraag uzelf de volgende dingen af: Praat ik in een goed tempo? Omdat u zelf uw verhaal goed kent, hebt u gauw de neiging snel te praten. Probeer pauzes in te lassen. Dit zorgt voor rust voor uzelf en voor de examinatoren. Praat ik niet op een dreun? Zorg voor intonatie, leg accenten op woorden. Dit zorgt voor levendigheid in uw verhaal. Ben ik verstaanbaar? Zorg dat u niet te zacht maar ook niet te hard praat. Praat ook altijd vriendelijk. Is mijn taalgebruik passend? Probeer uw taalgebruik aan te passen aan het niveau van het examen dat u gaat afleggen. Gebruik, indien mogelijk, vaktaal. 5. Ten slotte zorg voor oogcontact, zorg voor een goede houding en wissel soms van houding, gebruik gebaren om dingen duidelijk te maken, het is niet erg als u de draad even kwijt bent, maak dan gebruik van uw poster, blijf vooral rustig! pagina 14 van 17
Bijlage 5: Beoordelingsformulier Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding, Sectorwerkstuk en Posterpresentatie Naam kandidaat: ED-nummer: Datum: Titel sectorwerkstuk: Sectorvak: Toelichting: - in het beoordelingsformulier wordt het maximaal aantal te behalen punten aangegeven, - halve punten zijn, indien gewenst, toegestaan, - dit beoordelingsformulier toevoegen aan protocol, - eindoordeel (goed, voldoende, niet afgerond) en korte samenvatting op het protocol vermelden, Beoordeling Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding 1 De kandidaat heeft nagegaan welke vervolgopleidingen mogelijk zijn met de gekozen sector/het gekozen vakkenpakket. 2 De kandidaat heeft nagegaan hoe lang de gekozen vervolgopleiding duurt. 3 De kandidaat heeft nagegaan voor de gekozen vervolgopleiding wat de stagemogelijkheden zijn (bij een BOL opleiding) / het aanbod is van beschikbare arbeidsplaatsen (bij een BBL opleiding). 4 De kandidaat heeft nagegaan welke beroepsmogelijkheden er zijn na afronding van de vervolgstudie. 5 De kandidaat heeft nagegaan of er na de vervolgopleiding nog specialisatiemogelijkheden / verdere opleidingen mogelijk zijn. 6 De kandidaat heeft (een) open dag/avond(en) bezocht / deelgenomen aan een excursie / iemand geïnterviewd / enquête afgenomen. Subtotaal: 0p 1p 2p pagina 15 van 17
Beoordeling Sectorwerkstuk onvoldoende voldoende goed score verzorging werkstuk meerdere onderdelen ontbreken *) 0p werkstuk niet volledig *) 1p werkstuk volledig op opbouw en verzorgd *) 2p gebruik bronnen geen bronnen vermeld 0p bronnen onvolledig vermeld 1p volledig en gevarieerd 2p poster geen poster of geen duidelijke structuur 0p hoofdvraag, deelvragen en afbeeldingen aanwezig 1p duidelijk en goed verzorgd geheel 2p presentatie: inleiding geen introductie 0p gebrekkige introductie 1p interesse wekken en onderwerp introduceren 2p presentatie: middenstuk Onsamenhangend 0p gebrekkige beantwoording van hoofdvraag 3p duidelijke beantwoording van hoofdvraag m.b.v. deelvragen 5p presentatie: slot geen afsluiting 0p gebrekkige afsluiting 1p duidelijke afsluiting en aangeven wat er van geleerd is 2p wijze van presenteren moeilijk te verstaan, leest veel voor, kijkt examinatoren niet aan 0p wijze van presenteren laat te wensen over 3p duidelijk, plezierig om naar te luisteren 5p vragen n.a.v. presentatie vragen worden niet of nauwelijks beantwoord; onvoldoende beheersing onderwerp 0p vragen worden oppervlakkig beantwoord; voldoende beheersing van het onderwerp 3p vragen worden adequaat beantwoord, kandidaat beheerst het onderwerp 5p Subtotaal: *) 1. het sectorwerkstuk moet gemaakt worden in de Nederlandse taal; 2. gebruik gemaakt van titelpagina / voorblad sectorwerkstuk; 3. inhoudsopgave en paginanummering aanwezig; 4. inleiding met hoofdvraag en waarom het onderwerp gekozen is; 5. plan van aanpak en logboek; 6. beantwoorden van hoofdvraag en deelvragen; 7. verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling; Het afnemen van een enquête of interview of het bezoek aan een bedrijf of instelling is een voorwaarde om te kunnen slagen. 8. eigen mening/conclusie over wat er van geleerd is. omzetting score Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding en Sectorwerkstuk totaalscore eindoordeel 0 20 punten niet afgerond 21 27 punten voldoende 28 37 punten goed pagina 16 van 17
pagina 17 van 17
pagina 18 van 17