Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Bestuur Laboratoria I-MET-FLVVT-088 I-MET-FLVVT-088 BEPALING VAN VITAMINE E (DL- -TOCOFEROLACETAAT) IN CONCENTRATEN (HPLC) Versie 04 Datum van toepassing 2013-07-15 Opgesteld door : Mieke Vanbrabant, Sectieverantwoordelijke Nazicht door : Sophie De Volder, QAM; 2013-07-08 Goedkeuring vrijgave door : Mandy Lekens, Laboratoriummanager; 2013-07-12 Beheer & locatie geldende versie : FLVVT; M:\DOCUMENTEN\QAM\Kwaliteitsysteem Bestemmelingen : Medewerkers FLVVT Trefwoorden : Toevoegingsmiddelen, Vitaminen
Overzicht wijzigingen Herziening door/datum * Reden van de herziening Tekstdeel/draagwijdte van de herziening J. Versnick, Opsteller initiële versie 05/2007 QAM, Nummering FoodLIMS geen wijziging versie Blz 1 + 2 12/2008 M. Vanbrabant, Nazicht en aanpassing numerieke verwijzingen Volledige tekst 04/ 2009 M. Vanbrabant, Invoering Verordening 152/2009 Volledige tekst 09/ 2010 M. Vanbrabant, 06/2013 Update documentbeheer Volledige tekst * Het verschil tussen de huidige datum en de laatste herziening mag niet meer dan 5 jaar bedragen. Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie worden gemarkeerd in rood. Indien omwille van de omvang van de wijzigingen, de tekst door gebruik van markeringen niet meer leesbaar wordt, wordt de markering van wijzigingen weggelaten in de nieuwe versie. Dit wordt vermeld in de historiek van het document. LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 2/9
INHOUDSTABEL 1 DOEL... 4 2 TOEPASSINGSGEBIED... 4 3 WETTELIJKE EN NORMATIEVE DOCUMENTEN... 4 4 DEFINITIES EN AFKORTINGEN... 4 5 PRINCIPE... 4 6 PRESTATIEKENMERKEN... 4 7 VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN EN BIJZONDERE MAATREGELEN... 5 8 REAGENTIA EN HULPSTOFFEN... 5 8.1 REAGENTIA... 5 8.2 HULPSTOFFEN... 6 8.2.1 Standaarden... 6 9 TOESTELLEN... 6 9.1 ALGEMEEN... 6 9.2 HPLC-CONDITIES... 7 10 WERKWIJZE... 7 10.1 ALFA-TOCOFEROLACETAAT OLIE... 7 10.2 ADSORBAAT 50%... 7 10.3 HPLC-BEPALING... 7 11 KWALITEITSCONTROLE... 8 12 BEREKENING EN RAPPORTERING... 8 13 VERWIJZING NAAR BIJHORENDE PROCEDURES, INSTRUCTIES, DOCUMENTEN, FORMULIEREN OF LIJSTEN... 8 LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 3/9
1 Doel Kwantitatieve bepaling van dl-alfa-tocoferolacetaat (vitamine E). Het gehalte aan vitamine E wordt uitgedrukt in milligram dl-alfa-tocoferol per kg (mg/kg) 1. 2 Toepassingsgebied De methode is geschikt voor de kwantitatieve bepaling van vitamine E in concentraten, olie of adsorbaat 50%. 3 Wettelijke en normatieve documenten Een overzicht van de wettelijke en normatieve documenten wordt gegeven in LAB 25-L 18 OVERZICHT WETGEVING FLVVT. 4 Definities en afkortingen Term HPLC RP Definitie High Performance Liquid Chromatography Reversed phase 5 Principe Een hoeveelheid fijngemalen monster wordt opgelost in methanol of ethanol en verdund. Het gehalte aan vitamine E wordt bepaald met behulp van RP-HPLC met UV-detectie. 6 Prestatiekenmerken De relevante meetonzekerheden zijn terug te vinden in LAB 25-L 22 OVERZICHT MEETONZEKERHEDEN FLVVT. De waarden voor de reproduceerbaarheid (RSD R %) zijn terug te vinden in M:\DOCUMENTEN\QAM\Tweedelijn\Beoordeling tweedelijn.xlsx. 1 1 IE vit E = 1 mg dl-alfa-tocoferolacetaat = 0,9090 mg dl-alfa-tocoferol LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 4/9
7 Veiligheidsvoorschriften en bijzondere maatregelen De scheikundige producten die bij deze analysemethode gebruikt worden, zijn ondergebracht bij de potentieel giftige en kankerverwekkende stoffen. Dit maakt het noodzakelijk de nodige maatregelen in het laboratorium toe te passen om blootstelling aan of contact met deze producten tot een minimum te herleiden. Alle werkzaamheden dienen te worden verricht in diffuus daglicht, eventueel in bruin glaswerk of glaswerk dat is beschermd met aluminiumfolie. In het laboratorium wordt gebruik gemaakt van het dimmen van de verlichting. Deze wordt op minimale lichtsterkte gebracht van zodra een vitamineoplossing of suspensie in de werkruimte aanwezig is. Alle werkzaamheden dienen te worden verricht zonder de invloed van zuurstof, vervang zuurstof waar mogelijk door stikstof. Het malen van monsters gebeurt vlak voor het wegen om het verlies aan vitamine E zo klein mogelijk te houden. Het monster wordt voorbereid volgens instructie LAB 25-I 23 BEREIDING MONSTERS. Algemene en specifieke veiligheidsvoorschriften zijn opgenomen in LAB 25-P 07 VEILIGHEIDSINSTRUCTIES FLVVT. 8 Reagentia en hulpstoffen 8.1 Reagentia Alle reagentia dienen van pro analyse -kwaliteit te zijn of van hogere kwaliteit indien vermeld. Reagentia Labonr. 8.1.1 Ethanol absolute R0035 8.1.2 Methanol, HPLC-kwaliteit (CH 3 OH) R0183 8.1.3 Water, HPLC-kwaliteit R1003 8.1.4 Mobiele fase: 1% water (R1003) in methanol (R0183) (v/v) W0014 8.1.5 Butylhydroxytolueen zuiver R1064 8.1.6 Butylhydroxytolueen-oplossing in methanol (R0183): 1 mg/ml W0039 LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 5/9
8.2 Hulpstoffen 8.2.1 Standaarden Vitamine E (dl-alfa-tocoferolacetaat) standaardstof van gegarandeerde zuiverheid (S0010, olie) 8.2.1.1 Vitamine E (dl-alfa-tocoferolacetaat) standaard stockoplossing, 1 mg/ml (W0056) Weeg een druppel dl-alfa-tocoferolacetaat (olie) (S0010) in een getarreerde erlenmeyer (= x mg). Voeg vervolgens een gelijk aantal ml butylhydroxytoleen-oplossing (W0039) toe zodat de concentratie 1 mg/ml bedraagt. Zo bekomt men uiteindelijk ongeveer 50 ml standaard stockoplossing. Bewaard in een koelkast bij 4 ± 4 C is deze oplossing 4 maanden bruikbaar. 8.2.1.2 Vitamine E (dl-alfa-tocoferolacetaat) standaard werkoplossing, 0,1 mg/ml (W0078) Pipetteer 1 ml standaard stockoplossing (W0056) in een maatkolfje van 10 ml en voeg 9 ml methanol (R0183) toe. De concentratie bedraagt dan 0,1 mg/ml. Deze oplossing wordt bij elke analyse nieuw aangemaakt. De concentratie van de nieuwe standaard werkoplossing uit de (nieuwe) stockoplossing wordt met behulp van HPLC vergeleken met die van de vorige standaard werkoplossing uit de (oude) stockoplossing. Zie LAB 25-P 04 RESULTAATVALIDATIE VITAMINEN en Beheer standaarden.xls. De stabiliteit moet tussen 95% en 105% liggen. De standaard werkoplossing wordt bij gebruik telkens gecontroleerd ten opzichte van de vorige run. Deze controle wordt geregistreerd in de file Controlekaart Vitamine E.xlsx. Algemene richtlijnen met betrekking tot het beheer van standaarden worden weergegeven in LAB 25-I 19 BEHEER STANDAARDEN TOEVOEGINGSMIDDELEN. 9 Toestellen 9.1 Algemeen Een overzicht van gebruikte apparatuur wordt gegeven in LAB 25-L 21 APPARATUUR GEBRUIKT VOOR ANALYSEN FLVVT. LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 6/9
9.2 HPLC-condities De volgende condities worden als leidraad gegeven; andere parameters mogen worden gebruikt op voorwaarde dat vergelijkbare resultaten worden verkregen. HPLC-kolom : Analytische kolom: LiChrospher 100 RP-18e, 5 µm, 125 x 4 mm of gelijkwaardig eventueel met overeenkomstige voorkolom Detector : UV op 285 nm Eluens : Methanol/H 2 O (99/1) Loopsnelheid : 1,0 à 1,4 ml/min Injectievolume : 20 µl Dataverwerkingsysteem: HPLC System Manager (Lachrom) 10 Werkwijze 10.1 Alfa-tocoferolacetaat olie Volg dezelfde werkwijze als voor de standaard (8.2.1.1) en (8.2.1.2). De concentratie aan dlalfa-tocoferolacetaat bedraagt dan 0,1 mg/ml. Voor de procedureblanco wordt dezelfde procedure gevolgd zonder toevoeging van monster. 10.2 Adsorbaat 50% Weeg 200 mg (± 0,5 mg) monster af in een maatkolf van 100 ml 2. Voeg 50 ml ethanol (R0035) toe en schud gedurende 30 minuten met behulp van het schudapparaat. Breng op volume (100 ml) met methanol (R0183), homogeniseer en laat bezinken. Verdun de oplossing 10 maal met methanol. De concentratie aan dl-alfa-tocoferolacetaat bedraagt dan 0,1 mg/ml. Voor de procedureblanco wordt dezelfde procedure gevolgd zonder toevoeging van monster. 10.3 HPLC-bepaling Algemene richtlijnen m.b.t. het gebruik van het HPLC-systeem (opstart, injectieschema, ) en toegestane afwijkingen worden weergegeven in LAB 25-P 04 RESULTAATVALIDATIE VITAMINEN. 2 Wanneer het om een waterdispergeerbaar preparaat gaat: eerst 20 ml H 2 O toevoegen en 15 minuten laten schudden, daarna 50 ml ethanol toevoegen en 15 minuten laten schudden. LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 7/9
11 Kwaliteitscontrole Zie LAB 25-P 04 RESULTAATVALIDATIE VITAMINEN. 12 Berekening en rapportering Het gehalte aan dl-alfa-tocoferolacetaat van het monster wordt berekend op basis van de hoeveelheid afgewogen materiaal en van de verdunningen die in de loop van de analyse zijn uitgevoerd. Document LAB 25-I 27 VERDUNNINGEN VITAMINEN dient hier weer als leidraad. De concentratie aan dl-alfa-tocoferolacetaat wordt berekend door de HPLC System Manager software. Het resultaat wordt door de software uitgedrukt in mg dl-alfa-tocoferolacetaat per kg. Om het resultaat uit te drukken als dl-alfa-tocoferol wordt het bekomen cijfer gedeeld door de conversiefactor 1,1 (1 mg dl-alfa-tocoferolacetaat = 0,9090 mg dl-alfa-tocoferol). De berekening van de hoeveelheid vitamine E wordt uitgevoerd door de software aan de hand van een standaardcurve (zie ook LAB 25-P 04). Het gehalte aan vitamine E in mg/kg in het monster kan ook bepaald worden met behulp van formule: waarbij : A = piekoppervlakte of -hoogte van de monsteroplossing B = piekoppervlakte of -hoogte van de standaardoplossing V = volume van het monsterextract in ml (rekening houdend met eventueel uitgevoerde verdunningen) m = massa van het monster in g C = concentratie van de standaardoplossing in µg/ml De rapportering en de resultaatvalidatie zijn beschreven in LAB 25-P 04 RESULTAATVALIDATIE VITAMINEN. 13 Verwijzing naar bijhorende procedures, instructies, documenten, formulieren of lijsten LAB 25-F 25 LAB 25-F 62 AANVRAAG ONTLENING MONSTERS VITAMINEN REGISTRATIE KOLOMMEN & CONTROLEKAART LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 8/9
LAB 25-I 19 LAB 25-I 23 LAB 25-I 27 LAB 25-L 18 LAB 25-L 21 LAB 25-L 22 LAB 25-P 04 LAB 25-P 07 BEHEER STANDAARDEN TOEVOEGINGSMIDDELEN BEREIDING MONSTERS VERDUNNINGEN VITAMINEN OVERZICHT WETGEVING FLVVT APPARATUUR GEBRUIKT VOOR ANALYSEN FLVVT OVERZICHT MEETONZEKERHEDEN FLVVT RESULTAATVALIDATIE VITAMINEN VEILIGHEIDSINSTRUCTIES FLVVT LAB 25 I-MET-FLVVT-088 - Bepaling van Vitamine E in concentraten v.04 9/9