1
Toeristische Trendrapportage Zeeland 2008/09 Opdrachtgever: Opdracht: Provincie Zeeland/ Hogeschool Zeeland Jaarlijkse rapportage over het Zeeuwse aanbod van verblijfsaccommodaties, het verblijf van Nederlanders en buitenlandse gasten in Zeeland, vrijetijdsbesteding in Zeeland en de werkgelegenheid in de Zeeuwse toeristisch-recreatieve sector. Uitgevoerd door: Hogeschool Zeeland Kenniscentrum (Kust)toerisme Telefoon: 0118489757 E-mail: info@kenniscentrumtoerisme.nl Uitgave: juni 2009 Bij het samenstellen van deze rapportage is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum (Kust)toerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie. 2
Inhoudsopgave Inleiding... 5 Samenvatting... 6 1 Trends en ontwikkelingen in toerisme... 8 1.1 Economische ontwikkelingen... 8 1.2 Demografische ontwikkelingen... 8 1.3 Ecologische ontwikkelingen... 9 1.4 Digitale ontwikkelingen... 9 1.5 Consumententrends... 10 2 Toeristisch aanbod Zeeland... 12 3 Ontwikkeling van de vakantiemarkt... 14 3.1 Ontwikkeling internationaal toerisme... 14 3.2 Ontwikkeling Nederlandse vakantiemarkt... 14 3.3 Vakanties in eigen land... 15 3.4 Inkomend toerisme naar Nederland... 16 4 Zeeland op de vakantiemarkt... 18 4.1 Binnenlands toerisme in Zeeland... 18 4.2 Inkomend toerisme in Zeeland... 22 5 Binnenlands toerisme per verblijfsvorm... 24 5.1 Vakantiewoningen... 24 5.2 Toeristisch kamperen... 27 5.3 Hotels... 30 5.4 Overige toeristische vakanties... 33 5.5 Vaste gasten... 36 6 Binnenlands toerisme per regio... 39 7 Dagrecreatie & evenementen in Zeeland... 46 8 Watersport in beeld... 48 3
9 Werkgelegenheid... 51 Literatuurlijst... 54 Bijlage 1: Afbakening toeristische/recreatieve sector... 55 4
Inleiding Het Kenniscentrum (Kust)toerisme houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van cijfers en gegevens over de toeristisch-recreatieve sector, om deze te vertalen in kennis die bruikbaar is voor de sector. De voorliggende trendrapportage is opgesteld in opdracht van en gefinancierd door de Provincie Zeeland. De Provincie wil hiermee bijdragen aan de toegankelijkheid van kennis en gegevens voor partijen die zich in Zeeland bezighouden met toerisme en recreatie. Om inzicht te bieden in de ontwikkeling van de sector is ervoor gekozen om zoveel mogelijk gebruik te maken van landelijke bronnen. Hierdoor is het mogelijk Zeeland systematisch te vergelijken met andere provincies en het landelijk gemiddelde. Deze rapportage is de achtste in een reeks en biedt u informatie over het Zeeuwse aanbod van verblijfsaccommodaties, de vakanties van Nederlanders en buitenlandse gasten in Zeeland en de Zeeuwse toeristisch-recreatieve werkgelegenheid. De gegevens en analyses worden daar waar mogelijk per sector en per regio gepresenteerd. Wij wensen u veel leesplezier en hopen dat deze Trendrapportage een instrument zal zijn om te komen tot een goede invulling van uw toeristisch-recreatieve beleid of strategie. 5
Samenvatting Trends en ontwikkelingen Het jaar 2008 is een turbulent jaar geweest voor het internationale toerisme wereldwijd. Door de financiële crisis wordt de prijs/kwaliteitsverhouding van een bestemming nog belangrijker. De consument verlangt naar kleinschaligheid, lokaliteit, rust en eenvoud. Het verhaal en de beleving rondom een product of bestemming worden belangrijker en duurzaamheid wordt een statussymbool. Toeristisch aanbod Zeeland telt 10% van het totale aantal toeristische slaapplaatsen in Nederland en neemt hiermee een vierde plaats in. De camping is het accommodatietype met de meeste slaapplaatsen in Zeeland. Maar liefst 72% van alle toeristische slaapplaatsen in Zeeland komt voor rekening van de Zeeuwse campings. Daarnaast beschikt Zeeland over relatief veel slaapplaatsen op bungalowparken, in totaal 11% van het totale Nederlandse aanbod. Binnenlandse vakantiemarkt Zeeland neemt een zevende plaats in op de binnenlandse vakantiemarkt. In 2008 zijn er 3% meer vakanties, maar 3% minder vakantieovernachtingen dan in 2007 doorgebracht. De trend dat men steeds vaker, maar ook korter op vakantie gaat, heeft zich ook in 2008 weer doorgezet. In Schouwen-Duiveland is zowel het aantal toeristische vakanties als vakanties van vaste gasten toegenomen. Het tegenovergestelde zien we in Zeeuws-Vlaanderen, waar beide vakantietypes zijn gedaald. De vakantiebesteding per toerist per vakantiedag bedraagt 27. Dit is gelijk aan de vakantiebestedingen in 2007. De ontwikkeling en de vakantiekenmerken variëren per accommodatietype. Zeeland Ontwikkeling 2004-2008 vakantiewoningen toeristisch kamperen hotels Wisselend, daling Wisselend, sterke daling in 2008 overige toer. accommodaties Wisselend, div. accommodaties vaste gasten Stijging Bestedingen 27 p.p.p.d. 21 p.p.p.d. 68 p.p.p.d. 21 p.p.p.d. 10 p.p.p.d. Herkomst Waardering Meest populaire regio Brabant, Zuid- Holland Brabant, Zuid-Holland Zuid-Holland, Brabant Brabant, Gelderland Brabant, Gelderland Bovengemiddeld Bovengemiddeld Bovengemiddeld Bovengemiddeld Onbekend Schouwen- Duiveland 44% Walcheren 39% Walcheren 45% Walcheren 33% Schouwen- Duiveland 52% Inkomend toerisme In 2008 is het inkomend toerisme naar Zeeland gedaald. Het aantal buitenlandse gasten in Zeeland is ten opzichte van 2007 met 12% afgenomen. Het aantal vakantieovernachtingen van buitenlandse gasten is met 17% gedaald. De terugloop in het inkomend toerisme is met name te wijten aan de afname van het Duitse gastenaantal. Ook het aantal gasten uit België is in 2008 licht teruggelopen. De meeste overnachtingen van buitenlandse gasten worden op een camping of bungalowpark doorgebracht. De Zeeuwse hotelaccommodaties tellen echter de meeste buitenlandse gasten. 6
Werkgelegenheid Het aantal banen in de toeristisch-recreatieve sector is met 1% gestegen. De sector heeft hiermee een aandeel van 8,3% in de totale werkgelegenheid van Zeeland. Vooral het aantal banen in de groepen Sport, Vervoer en Cultuur neemt toe. Regionaal gezien is de toeristisch-recreatieve sector redelijk stabiel. De grootste stijging van het aantal banen in toerisme en recreatie zien we in Walcheren. 7
1 Trends en ontwikkelingen in toerisme Het vakantiegedrag van de consument wordt beïnvloed door verschillende omgevingsfactoren. In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van relevante trends en ontwikkelingen in toerisme. Allereerst komen de trendmatige ontwikkelingen op economisch, demografisch, ecologisch en technologisch gebied aan bod. Vervolgens wordt ingegaan op enkele relevante consumententrends. 1.1 Economische ontwikkelingen Economische crisis De Nederlandse economie heeft in het eerste kwartaal van 2009 een ongekende krimp beleefd. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt een teruggang van 4,5% in het eerste kwartaal van 2009. Vooral de export en de investeringen liepen fors terug. De consumptie van huishoudens was voor het eerst sinds jaren lager. De consument gaf in doorsnee 2,4% minder uit. Op de arbeidsmarkt vielen de effecten nog enigszins mee. Het aantal banen groeide met 27.000 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2008. In vergelijking met het laatste kwartaal van 2008, nam de werkgelegenheid wel met 4% af. United Nations World Tourism Organisation (UNWTO) verwacht dat de economische crisis zal leiden tot daling van het internationale toerisme (-2% tot -3%) voor 2009. Hoewel toerisme niet immuun is voor de economische teruggang, heeft de sector wel bewezen minder gevoelig te zijn dan de meeste sectoren. Veel landen ontwikkelen stimulerende maatregelen om de effecten van de crisis op toerisme te matigen, zich realiserende dat de sector een belangrijke rol kan spelen in het economisch herstel. Hoewel de huidige crisis weinig invloed heeft op de reislust van de consument, zal het vakantiegedrag wel veranderen. Naar verwachting van het UNWTO zullen de gemiddelde verblijfsduur en de vakantiebestedingen in sterkere mate afnemen dan het aantal vakanties. Daarnaast verwacht men dat de consument dichter bij huis op vakantie zal gaan. Vakanties in eigen land zullen hierdoor in populariteit toenemen. De economische onzekerheid zorgt ervoor dat de prijs een steeds belangrijker keuzemotief wordt. Bestemmingen met een goede prijs/kwaliteitsverhouding hebben een groot concurrentievoordeel. Daarnaast zal de consument steeds later boeken en speciale lastminute kortingen afwachten. 1.2 Demografische ontwikkelingen Vergrijzing neemt toe Het aantal 65+ers zal in 2038 zijn hoogtepunt bereiken. Een kwart van 17 miljoen Nederlanders is dan 65 jaar of ouder. In 2009 ligt dit percentage nog op 15%. Ouderen vormen een steeds omvangrijkere doelgroep. Senioren dragen flink bij (35%) aan de totale binnenlandse vakantiebestedingen. De driegeneratievakantie is in opkomst: grootouders, volwassen kinderen en kinderen met zijn allen op vakantie. In vergelijking met 2004 worden nu 20% meer driegeneratievakanties geboekt. Naast het toenemend belang van het samen zijn, spelen ouderen een andere rol in de samenleving dan een aantal decennia geleden. Mensen blijven langer actief en jong van geest. Opa en oma dienen niet meer alleen als oppas, maar doen actief mee tijdens de vakantie. 8
Toename alleenstaanden Het aantal alleenstaanden in Nederland neemt de komende jaren met ruim de helft toe. Jongeren wonen tegenwoordig langer op zichzelf voordat ze gaan samenwonen. Daarnaast neemt het aantal echtscheidingen toe en blijven meer ouderen, ook na verweduwing, zelfstandig wonen. In 2015 zullen naar verwachting bijna 3 miljoen mensen alleen wonen. Van de ruim 2,5 miljoen singles die Nederland rijk is, kiezen naar schatting ruim 25.000 van hen voor een vakantie met andere singles. Het grootste deel van deze vakanties wordt ondernomen door singles tussen 30 en 40 jaar oud, maar ook onder 50+ers en alleenstaande ouders is een significante groei waarneembaar. 1.3 Ecologische ontwikkelingen Het lijkt erop dat het eindelijk op grote schaal begint door te dringen dat het slecht gesteld is met onze aardbol. Kreten als duurzaam ondernemen en maatschappelijk verantwoord klinken overal. Groene, ecologisch verantwoorde producten worden zelfs hip gevonden en steeds vaker als statussymbool gezien. Bijna de helft (48%) van de Nederlanders is bereid meer te betalen voor producten of diensten van bedrijven die aan MVO doen (persbericht Marketresponse 2007). Ook in de toeristische sector is het milieubewustzijn in toenemende mate aanwezig. Enkele voorbeelden zijn keurmerken als de Green Key, vrijwillige klimaatcompensatie en het toenemende aanbod klimaatneutrale accommodaties. 1.4 Digitale ontwikkelingen User Generated Content Aan de internetrevolutie zal voorlopig geen einde komen. Populaire fenomenen in de digitale wereld zijn User Generated Content en de sociale media. User Generated Content is een inhoudelijke bijdrage van een gebruiker aan een online medium. Voorbeelden hiervan zijn foto s, filmpjes, blogs en wiki s. Bekende websites die gebruik maken van UGC zijn YouTube, Hyves en Wikipedia. Voor de toeristisch/recreatieve sector neemt User Generated Content in belang toe. Online klantbeoordelingen worden gezien als een digitale vorm van mond tot mond reclame, wat volgens vele marketeers de beste vorm van marketing is. Bij de aankoopbeslissing laat 62% van de consumenten zich beïnvloeden door online klantervaringen. Websites als Zoover.nl worden daardoor steeds belangrijker. Sociale netwerken Bij sociale online netwerken draait het vooral om het leggen van contacten en het delen van informatie. Twee bekende voorbeelden zijn Hyves en Facebook. Van de wereldwijde internetpopulatie is inmiddels al tweederde actief op een sociaal netwerk. De Nederlandse Hyves telt momenteel al ruim 8,8 miljoen leden. 9
1.5 Consumententrends Roots & regio Voor veel mensen is de wereld te groot geworden. De globalisering mag dan voortrazen, steeds grotere bevolkingsgroepen willen er niet meer zoveel mee te maken hebben. In de wereld die te groot is geworden, zoeken mensen weer kleine verbanden op en groeit de interesse voor het lokale, kleinschalige en dicht bij huis. Mensen verlangen weer terug naar de harmonie met de omgeving. We gaan onze roots opzoeken en koesteren. Regionale gebruiken worden in ere hersteld en oorspronkelijke en seizoensgebonden producten winnen aan populariteit. De regionale schaal en het verhaal van de streek speelt een belangrijke rol in de totaalbeleving. Door een goed verhaal wordt een product of concept met betekenis geladen en daar ligt de kans voor binding met de consument. Stilte is luxe Veel mensen ervaren het leven als druk en vol. We hebben steeds minder vrij te besteden tijd. Daarnaast wordt het aanbod van producten, diensten en belevingen steeds groter. Een gevolg is dat mensen meer activiteiten, minder lang ondernemen en dat ze hoge verwachtingen hebben. Daarnaast keert de consument de drukte de rug toe en gaat hij op zoek naar rust en eenvoud. Stilte is de nieuwe luxe. Datzelfde geldt voor het gevoel van ruimte. Het authentieke platteland hervinden; genieten van rust en ruimte; geen last van langsrazend verkeer. Het krijgt zijn charme terug. Wellness De markt voor wellness vakanties groeit sterk. De groei hangt nauw samen met de toenemende aandacht voor het lichamelijk welzijn, in combinatie met het onthaasten. Om het drukke bestaan het hoofd te kunnen bieden gaat de consument tijdens de vakantie op zoek naar rust en laat zich volledig in de watten leggen. Uit het themaonderzoek Wellness van NBTC NIPO Research blijkt dat van 2005 tot en met 2008 in totaal 3,7 miljoen Nederlanders een wellnessactiviteit hebben ondernomen in hun vrije tijd of vakantie. De komende drie jaar zullen naar verwachting 4,5 miljoen Nederlanders wellnessactiviteiten gaan ondernemen. Dit is een verwachte groei van 22%. Spiritualiteit & zingeving Spiritualiteit en zingeving blijven twee steeds belangrijker wordende waarden. De consument komt er steeds meer achter dat meer materieel bezit niet gelukkig maakt en gaat op zoek naar een ander gevoel van geluk. De consument wil het in toenemende mate goed doen. Dit zien we terug in de opkomst van de zogenaamde vrijwilligersvakanties. Ook de vakantie moet betekenis hebben en zinvol zijn. Men wil meer dan de fotograferende toerist uithangen. Touroperators spelen hier handig op in door een vakantie aan te bieden waarbij men naast de normale vakantie een aantal dagen vrijwilligerswerk verricht. Daarnaast vormt het bezinningstoerisme een markt met potentie. In 2020 zal 72% van de Nederlandse bevolking niet meer lid zijn van een kerk of een andere religieuze gemeenschap. De behoefte aan bezinning en spiritualiteit is allerminst verdwenen. Circa 80% van de Nederlanders geeft aan de behoefte te hebben aan een moment om zijn/haar leven te overdenken. Er is behoefte aan een vorm van spiritualiteit die gericht is op zelfbezinning en persoonlijke ontwikkeling. Ook tijdens de vakantie is hier een groeiende vraag naar. De Provincie Limburg speelt hier reeds op in door het aanbieden van spirituele arrangementen. 10
Identiteit & authenticiteit Het zoeken naar een eigen identiteit is wellicht de grootste drijfveer van de komende jaren. Dat geldt niet alleen voor wereldmachten maar ook voor spelers op de consumentenmarkt. Om als land, stad of bedrijf de bezoeker te kunnen boeien, moet je uniek zijn en jezelf kunnen profileren. Waar kwaliteit, prijs en service nog niet zo lang geleden het verschil maakten, zijn dit nog slechts randvoorwaarden om mee te mogen doen in de strijd om de gunst van de consument. De toerist verwacht beleving en authentieke verhalen. 1 1 Bronnen: Themarapport Wellness- NBTC NIPO Research, Consumententrends- Chrisitine Boland, Microtrends- Adjiedj Bakas, Trendrapport Toerisme, Recreatie en Vrije tijd 2007/2008- NRIT, Single 2 Travel Online Reismagazine, Center Parcs 2008, UNWTO World Tourism Barometer, volume 7, januari 2009, Bezinningstoerisme in Limburg- ZKA Consultants & Planners 11
2 Toeristisch aanbod Zeeland Aanbod logiesaccommodaties Het CBS registreert het aantal toeristische accommodaties in Nederland. Inbegrepen zijn hotels, pensions en jeugdaccommodaties ( 5 slaapplaatsen), kampeerterreinen met toeristische verhuur, huisjescomplexen met toeristische verhuur en groepsaccommodaties (allen 20 slaapplaatsen). Bedrijven die meerdere accommodatievormen bieden, worden meerdere malen geteld. Vaste standplaatsen op campings, tweede woningen, jachthavens en overige accommodatievormen worden niet in de CBS-registratie meegenomen. Hoewel de CBS-registratie niet volledig is, is het de enige gegevensbron, waarbij het accommodatieaanbod binnen Nederland kan worden vergeleken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal slaapplaatsen in toeristische accommodaties per provincie. Aantal slaapplaatsen Gelderland Noord-Holland Noord-Brabant Zeeland Limburg Overijssel Drenthe Friesland Zuid-Holland Utrecht Flevoland Groningen 0% 5% 10% 15% Nederland = 100% Figuur: 2.1 Bron: CBS Zeeland telt volgens de CBS-registratie in totaal 124.484 toeristische slaapplaatsen. Zeeland neemt hiermee een vierde positie in; na Gelderland, Noord-Holland en Brabant. De volgende tabel toont het aanbod van slaapplaatsen in toeristische accommodaties in Zeeland en het Zeeuwse aandeel in het totale Nederlandse aanbod. Aanbod slaapplaatsen in logiesaccommodaties 2008 Slaapplaatsen in Zeeland Hotels 8.865 4% Campings 89.671 12% Bungalowparken 23.948 11% Groepsaccommodaties 2.000 4% Totaal aanbod 124.484 10% % slaapplaatsen in Nederland per accommodatietype Bron: CBS 12
De camping is het accommodatietype met de meeste slaapplaatsen in Zeeland. Maar liefst 72% van alle toeristische slaapplaatsen komen voor rekening van de Zeeuwse campings. Van alle standplaatsen op de Nederlandse campings vinden we 12% in Zeeland. Daarnaast beschikt Zeeland over relatief veel slaapplaatsen op bungalowparken, in totaal 11% van het totale Nederlandse aanbod. Hoewel de registratie van het accommodatieaanbod van het CBS de enige gegevensbron is waarbij het accommodatieaanbod per provincie is geregistreerd, is deze niet volledig. Zo worden bijvoorbeeld, vaste standplaatsen op campings, tweede woningen en jachthavens niet in de CBS registratie opgenomen. Om een volledig beeld te krijgen van het totale accommodatieaanbod in Zeeland is het Kenniscentrum (Kust)toerisme i.s.m. Promotie Zeeland Delta gestart met de ontwikkeling van een volledige aanbodregistratie. In de Toeristische Trendrapportage Zeeland 2009/2010 zal een compleet overzicht van het aantal logiesaccommodaties worden aangeboden. 13
3 Ontwikkeling van de vakantiemarkt 3.1 Ontwikkeling internationaal toerisme Het jaar 2008 is een turbulent jaar geweest voor het internationale toerisme wereldwijd. Na een groei van 5% in de eerste zes maanden van 2008, liet het laatste half jaar een daling zien van 1%. In totaal is het aantal internationale aankomsten in 2008 met 2% toegenomen. In 2007 was dit nog een groei van 7%. De drastische daling van het aantal internationale aankomsten wordt veroorzaakt door de wereldwijde financiële crisis, de stijgende goederen- en olieprijzen en de fluctuerende wisselkoersen. Deze ongunstige economische omstandigheden hebben tot een daling van het consumentenvertrouwen geleidt. Voor Europa geldt een stagnatie van het aantal internationale aankomsten in 2008. Samen met Azië kent Europa de sterkste daling (-3%) van het inkomend toerisme in de laatste 6 maanden van 2008. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan de dure euro ten opzichte van de dollar. 2 3.2 Ontwikkeling Nederlandse vakantiemarkt In 2008 ging 82% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2007 was dat nog 81%. De Nederlanders die in 2008 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker op vakantie dan in 2007: gemiddeld 2,8 keer per vakantieganger. In totaal werden er in 2008 bijna 36 miljoen vakanties ondernomen; zo n 1 miljoen meer dan in 2007. Vakanties van Nederlanders in het binnenland in 2008 Vakanties van Nederlanders in het buitenland in 2008 Participatie 53% 62% Aantal vakanties 17.449.000 18.458.000 Aantal vakantieovernachtingen 91.820.000 188.180.000 Totale bestedingen 2,7 mld 12,6 mld 2 Bron: UNWTO World Tourism Barometer, volume 7, januari 2009 14
In 2008 zijn in totaal zo n 18,5 miljoen buitenlandse vakanties door Nederlanders ondernomen; een stijging van ruim 800.000 vakanties ten opzichte van 2007. Tot en met 2006 bleek Frankrijk de meest bezochte vakantiebestemming door Nederlanders. Maar vanaf 2007 heeft Duitsland de eerste plaats van Frankrijk overgenomen waarbij het aantal vakanties in 2008 tot bijna 3 miljoen vakanties steeg. Top-10 buitenlandse bestemmingen 1. Duitsland 2.996.000 +2% 2. Frankrijk 2.904.000 +10% 3. België 1.970.000-6% 4. Spanje 1.847.000 +14% 5. Oostenrijk 1.098.000-5% 6. Italië 1.015.000 +9% 7. Turkije 781.000 +20% 8. Griekenland 731.000-1% 9. Groot-Brittannië 591.000-13% 10. Tsjechië 421.000 +22% Frankrijk noteerde de grootste absolute stijging ten opzichte van 2007. Tsjechië laat de grootste percentuele stijging zien met 22%. Ook de groei van het aantal intercontinentale vakanties zet zich in 2008 voort. In totaal werden bijna 2 miljoen vakanties buiten Europa doorgebracht. 3.3 Vakanties in eigen land In 2008 brachten Nederlanders 17,4 miljoen vakanties door in eigen land, 1% minder dan in 2007. Hierbij werden 91,8 miljoen overnachtingen gemaakt, 4% minder dan in 2007. Jaar aantal vakanties aantal overnachtingen 2003 18.091.000 100.788.000 2004 17.979.000 101.350.000 2005 17.314.000 95.651.000 2006 17.794.000 98.317.000 2007 2008 17.594.000 17.449.000 95.817.000 91.820.000 De volgende tabel toont het aantal vakanties en overnachtingen per provincie. Gelderland is - evenals in voorgaande jaren - de populairste binnenlandse bestemming. Zeeland staat 7 e qua aantal vakanties en overnachtingen. Het aantal vakanties in Zeeland groeide met 3%, terwijl het aantal vakantieovernachtingen met 3% daalde. 15
Provincie Aantal vakanties Provincie Aantal overnachtingen 1 Gelderland 3.012.000 1 Gelderland 16.770.000 2 Limburg 2.205.000 2 Limburg 10.419.000 3 Noord-Brabant 2.014.000 3 Noord-Holland 10.238.000 4 Noord-Holland 1.970.000 4 Noord-Brabant 9.796.000 5 Drenthe 1.680.000 5 Drenthe 8.766.000 6 Overijssel 1.480.000 6 Overijssel 8.279.000 7 Zeeland 1.366.000 7 Zeeland 7.811.000 8 Zuid-Holland 1.183.000 8 Friesland 6.874.000 9 Friesland 1.137.000 9 Zuid-Holland 5.700.000 10 Flevoland 490.000 10 Utrecht 3.050.000 11 Utrecht 475.000 11 Groningen 2.126.000 12 Groningen 437.000 12 Flevoland 2.117.000 3.4 Inkomend toerisme naar Nederland Na een aantal jaren van groei, zien we een terugloop in het inkomend toerisme in Nederland. Het aantal buitenlandse gasten is in 2008 gedaald met -9% ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal overnachtingen liep terug met -10% tot ruim 25 miljoen overnachtingen. Bij de buitenlandse gasten is overigens geen onderscheid gemaakt tussen gasten met een zakelijk of toeristisch motief. Jaar aantal gasten aantal overnachtingen 2003 9.180.600 25.341.500 2004 9.646.200 25.374.600 2005 10.011.800 25.210.000 2006 10.738.600 26.886.000 2007 11.008.000 27.952.200 2008 10.104.300 25.267.500 Bron: CBS Onderstaande tabel toont het aantal buitenlandse gasten en hun overnachtingen per provincie. Provincie Aantal buitenlandse gasten Aantal overnachtingen 1 Noord-Holland 5.771.400 12.112.300 2 Zuid-Holland 1.371.000 3.548.000 3 Limburg 741.000 2.096.200 4 Noord-Brabant 693.500 1.757.700 5 Zeeland 617.000 2.926.500 6 Gelderland 348.600 943.300 7 Utrecht 331.100 610.600 8 Overijssel 240.000 592.000 9 Friesland 225.300 887.900 10 Drenthe 114.100 390.200 11 Flevoland 111.100 410.700 12 Groningen 110.000 297.000 Bron: CBS 16
Herkomstlanden Belangrijkste herkomstlanden voor Nederland zijn Duitsland en Groot-Brittannië. Kijkend naar de periode 2004-2008 blijken België, Frankrijk en Spanje de belangrijkste groeimarkten te zijn, ondanks dat de groei stagneert. Intercontinentaal gezien komen de meeste gasten uit Noord- & Latijns-Amerika. 2004 2005 2006 2007 2008 Duitsland 2.649.000 2.570.000 2.812.000 2.833.000 2.669.000 Groot-Brittannië 1.760.000 1.853.000 1.913.000 1.903.000 1.638.900 België 811.000 917.000 991.000 1.101.000 1.108.500 Frankrijk 510.000 527.000 608.000 613.000 574.800 Spanje 298.000 322.000 392.000 436.000 368.000 Italië 369.000 374.000 398.000 398.000 370.400 Overig Europa 1.247.000 1.377.000 1.486.000 1.622.000 1.855.300 Noord- & Latijns-Amerika 1.132.000 1.222.000 1.325.000 1.274.000 1.068.000 Azië 636.000 644.000 602.000 617.000 556.600 Overig Wereld 235.000 206.000 213.000 213.000 195.500 Bron: CBS 17
4 Zeeland op de vakantiemarkt 4.1 Binnenlands toerisme in Zeeland Sinds 1990 is het binnenlands toerisme in Nederland vrij gelijkmatig gegroeid naar een maximum van 18,7 miljoen vakanties in 2002. Tussen 2002 en 2005 is het aantal binnenlandse vakanties licht teruggelopen. In 2005 bedroeg het aantal vakanties van Nederlanders in Zeeland 1,3 miljoen, een afname van 30% ten opzichte van het topjaar 2001. In 2006 herstelde Zeeland zich weer op de binnenlandse vakantiemarkt en nam het aantal vakanties met 3% toe. Na een lichte daling in 2007, laat 2008 weer een lichte stijging zien (+3%) Het aantal overnachtingen in Zeeland ontwikkelt zich met minder uitersten. Topjaar was 2003 met 12,1 miljoen overnachtingen. Echter, in de twee daaropvolgende jaren is het aantal overnachtingen gedaald tot 8,1 miljoen in 2005. In 2006 steeg (+9%) het aantal overnachtingen weer, maar in 2007 en in 2008 was er weer een daling van respectievelijk -9% en -3%. Aantal vakanties Zeeland Aandeel Zeeland in NL Aantal vakantieovernachtingen Zeeland 2000 1.541.000 9,3% 8.741.000 9,2% 2001 1.875.000 10,6% 10.226.000 10,3% 2002 1.681.000 9,0% 11.394.000 10,5% 2003 1.754.000 9,7% 12.133.000 12,0% 2004 1.559.000 8,7% 10.617.000 10,5% 2005 1.304.000 7,5% 8.081.000 8,4% 2006 1.347.000 7,6% 8.864.000 9,0% 2007 1.321.000 7,5% 8.055.000 8,4% 2008 1.366.000 7,8% 7.811.000 8,5% Aandeel Zeeland in NL Vakanties van toeristen vs. vakanties van vaste gasten De volgende grafiek toont de ontwikkeling van het aantal vakanties van Nederlanders in Zeeland, verdeeld naar toeristische vakanties en vakanties van vaste gasten. Vaste gasten zijn personen met een eigen accommodatie op een vaste locatie, zoals een stacaravan, een seizoensplaats op een camping, een tweede woning of een boot op een vaste ligplaats. Ontliep het aantal toeristische vakanties en vakanties van vaste gasten elkaar niet veel in de eerste twee jaar van dit decennium, de laatste jaren is de verhouding juist extreem veranderd; 2/3 toeristische vakanties ten opzichte van 1/3 vakanties op vaste standplaatsen. In absolute aantallen viel verder vooral de grote daling op van het aantal toeristische vakanties in 2005: 200.000 vakanties minder dan in 2004. 18
Ontwikkeling aantal vakanties toeristische vs. vaste gast (x 1.000) 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Toeristische gast Vaste gast Figuur: 4.1 In 2008 zien we een terugloop in het aantal toeristische vakanties in Zeeland (-3%). Het aantal vakanties van vaste gasten stijgt daarentegen met 25%. De toename van het aantal vakanties in Zeeland is dus met name te danken aan de vaste gast. Deze heeft de eigen accommodatie in Zeeland in 2008 vaker bezocht. Elke keer dat een vaste gast minimaal één nacht verblijft in zijn eigen vakantie-accommodatie wordt geteld als vakantie. In dit rapport wordt vooral ingegaan op de toeristische vakanties, de vakanties van vaste gasten worden in een afzonderlijk hoofdstuk beschreven. Accommodatiekeuze van Nederlandse vakantiegangers in Zeeland Ontwikkeling aantal overnachtingen per accommodatievorm in Zeeland 4.000.000 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 2004 2005 2006 2007 2008 1.000.000 500.000 0 Toeristisch kamperen Vakantiewoningen Hotel/pension Overige toeristische vakanties Vaste gasten Figuur 4.2 19
De toerist in Zeeland kiest in 2008 vooral voor het toeristisch kamperen, maar liefst 40% van alle vakantieovernachtingen in Zeeland vindt plaats op een camping. Ook in 2006 en 2007 was het toeristisch kamperen de populairste verblijfsvorm. Toch daalt de populariteit van deze verblijfsvorm sinds 2006. De afname van het aantal kampeerovernachtingen is een landelijke trend. Vaste gasten, gasten met een eigen accommodatie in Zeeland spelen een belangrijke rol van betekenis in Zeeland. In 2008 namen de vaste gasten in totaal 27% van alle vakantieovernachtingen in Zeeland voor hun rekening. Het aantal overnachtingen van vaste gasten in de eigen accommodatie in Zeeland is sterk toegenomen (+51.000). De vaste gast in Zeeland heeft de eigen accommodatie in 2008 weer vaker bezocht. Van alle toeristische overnachtingen in Zeeland wordt 7% doorgebracht in hotels, pensions en bed & breakfastadressen. Na een stijging van het aantal overnachtingen in 2006, zien we in 2007 en 2008 weer een daling van het aantal overnachtingen in deze logiesvorm. De groep overige toeristische vakanties is goed voor 19% van alle toeristische overnachtingen. Binnen deze groep vallen de volgende accommodatievormen: groepsaccommodatie, riviercruise, zeil- of motorboot, trekkershut etc. Het aantal toeristische overnachtingen in deze groep kende een grote toename in 2008, namelijk 43%. Toeristische bestedingen van Nederlandse toeristen In Zeeland werd in 2008 180 miljoen besteed door Nederlandse toeristen (excl. vaste gasten). Dit is ongeveer 4% minder dan in 2007. De afname wordt veroorzaakt door de daling van het aantal toeristische vakantieovernachtingen in Zeeland. Onderstaand diagram toont de gemiddelde bestedingen per persoon per vakantiedag. De bestedingen per vakantiedag hebben in de afgelopen tien jaar een licht fluctuerende beweging laten zien. In 2008 is de gemiddelde besteding per persoon per vakantiedag gelijk gebleven aan de besteding in 2007, namelijk 27. 30 Ontwikkeling van gem. bestedingen per vakantiedag 25 20 15 10 5 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 NL gem. Zeeland Figuur: 4.3 20
In 2008 besteedde de gemiddelde Nederlandse toerist in Zeeland 27 per dag. Dit bedrag omvat alle uitgaven tijdens de vakantie, dus inclusief de kosten van hun accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens een vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. Let wel: het bedrag is per persoon, dus de kosten van bijvoorbeeld de accommodatie worden verdeeld over het reisgezelschap. Met een gemiddelde besteding van 27 per toerist per dag hoort Zeeland in de middenmoot. In Limburg zijn de bestedingen p.p.p.d. het hoogst, in Utrecht het laagst. De gemiddelde besteding wordt sterk beïnvloed door de accommodatiekeuze in Zeeland. Zeeland kent een hoog aandeel toeristisch kamperen, deze accommodatievorm genereert lagere bestedingen. Daarnaast overnacht men in Zeeland - in vergelijking tot de rest van Nederland - minder vaak in hotels. Terwijl hotelgasten de hoogste vakantiebesteding per dag hebben. Zeeland 27 Z-Holland 32 Figuur: 4.4 N-Holland 32 Utrecht 21 Brabant 27 Friesland 33 Flevoland 31 Gelderland 27 Limburg 35 Groningen 30 Drenthe 26 Overijssel 29 21
4.2 Inkomend toerisme in Zeeland Na een aantal jaren van groei in het inkomend toerisme naar Zeeland, zien we in 2008 een sterke daling in zowel het aantal gasten als de vakantieovernachtingen. Het aantal buitenlandse gasten in Zeeland daalde met 12% ten opzichte van het voorgaande jaar. Samen met de kortere verblijfsduur heeft dit geleid tot een afname van 17% van het aantal overnachtingen van buitenlandse gasten. Ook het marktaandeel van Zeeland is licht gekrompen. Aantal gasten Aantal overnachtingen Zeeland Aandeel Zeeland in NL Zeeland Aandeel Zeeland in NL 2004 575.000 6,0% 3.160.000 12,4% 2005 518.000 5,2% 2.725.000 10,8% 2006 635.000 5,8% 3.221.000 11,9% 2007 702.000 6,4% 3.529.000 12,6% 2008 617.100 6,1% 2.926.600 11,6% Bron: CBS Herkomstlanden Onderstaand overzicht toont dat Duitsland verreweg het belangrijkste herkomstland is voor Zeeland. Het aantal gasten uit dit buurland is in 2008 gedaald: -14% ten opzichte van 2007. België is in de voorgaande 5 jaar een belangrijke groeimarkt voor Zeeland geweest. In 2008 zien we echter ook een terugloop (-5%) van het aantal Belgische gasten. De andere herkomstlanden laten tevens een daling zien van het aantal gasten dat een bezoek aan Zeeland heeft gebracht. Gasten uit: 2004 2005 2006 2007 2008 Duitsland 427.000 362.000 433.000 491.000 423.400 België 95.000 113.000 129.000 153.000 146.000 Groot-Brittannië 11.000 7.000 15.000 12.000 9.300 Frankrijk 10.000 8.000 13.000 11.000 9.600 Italië 2.000 2.000 3.000 3.000 1.800 Overig Europa 22.000 16.000 26.000 27.000 20.600 Noord- & Latijns-Amerika 3.000 8.000 14.000 4.000 2.400 Overig wereld 4.000 3.000 3.000 1.000 0 Bron: CBS Accommodatiekeuze 41% van de buitenlandse gasten in Zeeland kiest voor een verblijf in een hotel, maar door de gemiddeld korte verblijfsduur wordt slechts 19% van alle buitenlandse overnachtingen in Zeeland in een hotel of pension doorgebracht. 22
De meeste overnachtingen in Zeeland worden in een vakantiewoning of op een camping doorgebracht. Samen staan deze accommodatievormen op een gedeelde eerste plaats wat het aandeel overnachtingen betreft. Ieder nemen zij 40% van alle vakantieovernachtingen in Zeeland voor hun rekening. De groepsaccommodatie telt het kleinste aandeel vakantieovernachtingen. 3 Buitenlandse overnachtingen naar accommodatiekeuze 1% 19% 40% 40% hotel camping vakantiewoning groepsaccommodatie Figuur: 4.1 Bron: CBS 3 In 2008 is er geen onderzoek (SIT) gedaan naar de motieven en het vakantiegedrag van de buitenlandse gasten. In de Toeristische Trendrapportage Zeeland 2006/07 is het SIT uit 2006 opgenomen. Hierin vindt u meer gedetailleerde informatie omtrent de buitenlandse gasten. Eind 2009 zullen de resultaten van het nieuwe onderzoek naar de buitenlandse gasten (SIT) bekend worden gemaakt. 23
5 Binnenlands toerisme per verblijfsvorm 5.1 Vakantiewoningen De groep vakantiewoningen omvat vakantiewoningen in een bungalowpark en de vakantiewoningen die niet in een park gelegen zijn. Zeeland heeft bijna 24.000 slaapplaatsen in toeristisch verhuurde vakantiewoningen en heeft hiermee een aandeel van 11% in het landelijke aantal slaapplaatsen in vakantiewoningen. Wat betreft het aantal vakanties in een vakantiewoning staat Limburg op de eerste plaats. Gelderland en Drenthe volgen op plaats 2 en 3, Zeeland staat in de middenmoot. Aantal vakanties in vakantiewoningen In 2008 werden 400.000 toeristische vakanties in Zeeuwse vakantiewoningen doorgebracht, 29.000 minder dan in het voorgaande jaar. De afname is te wijten aan de daling van het aantal korte bungalowvakanties (-12%). Landelijk liep het aantal korte bungalowvakanties iets minder sterk terug (-3%). Ook het aantal lange bungalowvakanties liep in Zeeland terug (-3%). Landelijk daalde dit aantal minder sterk, namelijk met 2%. aantal vakanties x 1.000 500 450 400 350 300 137 Toeristische bungalowvakanties in Zeeland - naar vakantieduur - 154 137 196 173 250 200 kort (2-4 dagen) lang (5+ dagen) 150 100 306 258 275 233 227 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 Figuur: 5.1 Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische bungalowvakanties over het jaar, valt op dat deze jaarrond worden ondernomen. Piekmomenten zijn in mei (meivakantie, Hemelvaart) en juni. Langere bungalowvakanties worden vooral ondernomen in de vakantieperioden: mei, juni, augustus en oktober. Korte bungalowvakanties concentreren zich in maart en juni. 24
Gebruikte informatiebronnen en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische bungalowvakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 54% van de gevallen vooraf informatie. Voor bungalowvakanties in Zeeland is dat 43%. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 78% gebruikt internet. Rechtstreeks contact met de accommodatieverschaffer is de meest voorkomende manier van informatie zoeken (70%). Binnen deze groep zoekt 55% rechtstreeks via de website van de accommodatieverschaffer. Van de vakanties in een Nederlandse vakantiewoning wordt 10% op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Zeeland is dit percentage 16%. In alle overige gevallen wordt de vakantiewoning vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Zeeland wordt in 2008 tijdens toeristische vakanties in een vakantiewoning in totaal ruim 62 miljoen uitgegeven, dit is 15% minder dan in 2007. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische bungalowvakantie in Zeeland, dus inclusief de kosten van de vakantiewoning, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De totale kosten van een bungalowvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Zeeland 27. Dit is een daling van 1 ten opzichte van 2007 en nog steeds 2 lager dan het landelijk gemiddelde. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die op vakantie gaat in de Zeeuwse vakantiewoningen, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Brabant (29%), Zuid-Holland (18%), Gelderland (13%) LEEFTIJD 65+ jr 7% 0-5 jr 10% 50-64 jr 18% 6-14 jr 13% 40-49 jr 18% 25-29 jr 9% 15-18 jr 2% 19-24 jr 4% Figuur: 5.2 30-39 jr 19% GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (37%) gezinnen met kinderen < 5 jaar (28%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (19%) 25
Grootte reisgezelschap Onderstaande grafiek toont de verdeling van de gemiddelde groepsgrootte van het reisgezelschap welke verblijft in een toeristische vakantiewoning in Zeeland. Opvallend is dat in Zeeland 33% van de reisgezelschappen uit 7 of meer personenstaat. Grootte reisgezelschap Ned. Gem 3% 16% 36% 23% 23% Zeeland 2% 17% 32% 17% 33% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleen 2 personen 3-4 personen 5-6 personen 7 en 7+ personen Figuur: 5.3 Waardering voor de vakantie Onderstaande grafiek toont dat 34% van de Nederlandse toeristen die in Zeeland een vakantie doorbrengt in een vakantiewoning, de vakantie met een 9 of hoger beoordeelt. Verder blijkt uit onderzoek dat 28% van de Nederlandse verblijfgasten in Zeeuwse bungalows de kwaliteit van de bungalow met een 9 of hoger beoordeelt. De kwaliteit van de dienstverlening is met een 9 of hoger door 15% van de Nederlandse verblijfgasten in Zeeuwse bungalows beoordeelt. Verdeling kwaliteitsbeoordeling Algemeen oordeel Zeeuws gem. Algemeen oordeel Ned. gem 21% 39% 24% 4% 21% 43% 22% 10% 8% 6. 7. 8. 9. 10. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Figuur: 5.4 26
5.2 Toeristisch kamperen Het kampeerproduct is belangrijk voor Zeeland; de Zeeuwse campings zijn in totaal goed voor 89.671 slaapplaatsen. Binnen Nederland heeft Zeeland het op drie na grootste aanbod van toeristische kampeerplaatsen. Kijkend naar het aantal toeristische kampeervakanties in de provincie, neemt Zeeland de derde positie op de binnenlandse kampeermarkt in. De volgende verblijfsvormen vallen onder toeristisch kamperen: een tent/bungalowtent, caravan, vouwwagen op een toeristische standplaats, een camper en een toeristisch verblijf in een stacaravan. Aantal toeristische kampeervakanties In 2008 werden 287.000 toeristische kampeervakanties in Zeeland doorgebracht, een lichte afname van 3% ten opzichte van 2007. Deze afname is voornamelijk te wijten aan de daling van het aantal lange toeristische kampeervakanties (-9%). Dit komt overeen met de landelijke trend, in heel Nederland loopt het aantal lange kampeervakanties terug. In Zeeland is in 2008 wel een toename (+11%) te zien in het aantal korte kampeervakanties (max. 4 dagen). aantal vakanties x 1.000 400 350 300 250 118 Toeristische kampeervakanties in Zeeland - naar vakantieduur - 82 74 80 89 200 kort (2-4 dagen) 150 100 259 201 230 217 198 lang (5+ dagen) 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 Figuur: 5.5 Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische kampeervakanties over het jaar, is het kampeerseizoen duidelijk zichtbaar: in de maanden oktober t/m maart wordt niet of nauwelijks gekampeerd. Korte kampeervakanties worden gedurende het hele kampeerseizoen (april tot en met oktober) ondernomen, met een grotere piek in juni en een kleine piek in mei. Lange kampeervakanties concentreren zich in de periode april t/m augustus, waarbij ruim 60% van de vakanties plaatsvindt in juli en augustus. 27
Gebruikte informatiebron en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische kampeervakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 44% van de gevallen vooraf informatie. Voor kampeervakanties in Zeeland ligt dat iets lager, 41% gebruikt dan informatie vooraf. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 78% gebruikt internet. Als men op zoek gaat naar informatie, doet 66% dat rechtstreeks bij de camping. 30% van de toeristische kampeervakanties in Nederland worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Zeeland ligt het percentage kampeervakanties op de bonnefooi iets hoger: 31%. In alle overige gevallen wordt de standplaats vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Zeeland wordt tijdens toeristische kampeervakanties in totaal bijna 55 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische kampeervakantie in Zeeland, dus inclusief de kosten van de camping, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De kosten van een kampeervakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Zeeland 21. Landelijk is dit gemiddelde lager: 19. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die een toeristische kampeervakantie onderneemt in Zeeland, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Brabant (26%), Zuid-Holland (22%), Gelderland (16%) LEEFTIJD 50-64 jr 15% 65+ jr 3% 0-5 jr 10% 40-49 jr 9% 6-14 jr 18% 30-39 jr 14% 25-29 jr 5% 19-24 jr 11% 15-18 jr 15% Figuur: 5.6 GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens 35 > (31%) gezinnen met kinderen < 5 jaar (27%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (18%) 28
Grootte reisgezelschap Onderstaande grafiek toont de verdeling van de groepsgrootte van het reisgezelschap die toeristisch kampeert. Opvallend is dat in Zeeland er meer grotere groepen toeristisch kamperen vergeleken met het Nederlands gemiddelde. Grootte reisgezelschap Ned. Gem 5% 28% 35% 15% 16% Zeeland 4% 23% 29% 27% 17% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleen 2 personen 3-4 personen 5-6 personen 7 en 7+ personen Figuur: 5.7 Waardering voor de vakantie Onderstaande grafiek toont dat 34% van de Nederlandse toeristen die Zeeland bezoekt de vakantie met een 9 of hoger beoordeelt, wanneer men toeristisch kampeert. In Nederland ligt dit op 38%. Verder blijkt uit onderzoek dat 28% van de Nederlands toeristische kampeerders in Zeeland de kwaliteit van de camping met een 9 of hoger beoordeelt. De kwaliteit van de dienstverlening is met een 9 of hoger door 15% van de Nederlandse toeristische kampeerders beoordeelt. Verdeling kwaliteitsbeoordeling Algemeen oordeel Zeeuws gem. 4% 25% 34% 25% 9% 1-3. 4-5. 6. 7. Algemeen oordeel Ned. gem. 3% 17% 41% 28% 10% 8. 9. 10. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Figuur: 5.8 29
5.3 Hotels Het Zeeuwse hotelproduct telt 8.865 slaapplaatsen. Zeeland is een kleintje binnen de Nederlandse hotelmarkt. Zij neemt landelijk een 9 e plaats in wat betreft het aantal slaapplaatsen in hotels, pensions en bed & breakfast accommodaties. Aantal hotelvakanties In 2008 werden 139.000 hotelvakanties in Zeeland doorgebracht, maar liefst een daling van 18% ten opzichte van het voorgaande jaar. De daling is vooral te wijten aan de afname van het aantal lange hotelvakanties (5+ dagen), het aantal korte hotelvakanties is in mindere mate gedaald. Landelijk is het aantal hotelvakanties slechts met 1% gedaald. Het aantal hotelovernachtingen is landelijk met 5% teruggelopen. In Zeeland is deze afname echter groter: maar liefst 23% minder hotelovernachtingen dan in 2007. aantal vakanties x 1.000 180 160 140 120 100 80 135 119 Hotelvakanties in Zeeland - naar vakantieduur - 86 131 116 kort (2-4 dagen) lang (5+ dagen) 60 40 Figuur: 5.9 20 0 39 39 26 29 23 2004 2005 2006 2007 2008 Spreiding over het jaar De hotelvakanties zijn redelijk verspreid over het jaar. Augustus en oktober zijn het meest geliefd, gevolgd door juni en juli. December, januari en mei zijn het minst populair voor een toeristisch verblijf in een Zeeuws hotel. 30
Gebruikte informatiebronnen en boekingsgedrag Van de Nederlanders die een hotelvakantie ondernemen in eigen land, zoekt 49% vooraf informatie. Voor hotelvakanties in Zeeland ligt dat hoger, 52% zoekt informatie vooraf. Het merendeel wint dus informatie in. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 74% gebruikt internet. Als men op zoek gaat naar informatie, doet ruim 77% van de hotelgasten dat rechtstreeks bij het hotel of pension. 5% van de hotelvakanties in Nederland worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Zeeland is het percentage hotelvakanties op de bonnefooi hoger, 9% vertrekt op de bonnefooi. In alle overige gevallen wordt de hotelkamer vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Zeeland wordt in 2008 tijdens hotelvakanties in totaal bijna 37 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun hotelvakantie in Zeeland, dus inclusief de kosten van de hotelkamer, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De totale kosten van een hotelvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Zeeland 68. Het landelijk gemiddelde is 57. De besteding per vakantiedag tijdens een hotelvakantie in Zeeland is sinds 2007 met maar liefst 13 toegenomen. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die op vakantie gaat in de Zeeuwse hotels, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Zuid-Holland (25%), Noord-Brabant (24%), Limburg (12%) LEEFTIJD 65+ jr 15% 6-14 jr 1% 15-18 jr 4% 25-29 jr 2% 50-64 jr 31% 30-39 jr 16% 40-49 jr 20% Figuur: 5.10 GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (50%) éénpersoonshuishoudens > 35 jaar (14%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (12%) 31
Grootte reisgezelschap Onderstaande grafiek toont de verdeling van de groepsgrootte van het reisgezelschap die verblijft in een hotel. Opvallend is dat er zowel in Zeeland als in Nederlands gemiddeld veel tweepersoons gezelschappen overnachten in een hotel. Grootte reisgezelschap Ned. Gem 6% 62% 18% 6% 9% Zeeland 7% 60% 16% 3% 14% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleen 2 personen 3-4 personen 5-6 personen 7 en 7+ personen Figuur: 5.11 Waardering voor de vakantie Onderstaande grafiek toont dat 37% van de Nederlandse hotelgasten die Zeeland bezoekt de vakantie met een 9 of hoger beoordeelt. In Nederland ligt dit op 36%. Verder blijkt uit onderzoek dat 18% van de hotelgasten de kwaliteit van de dienstverlening in hotels in Zeeland met een 9 of hoger beoordeelt. De kwaliteit van de hotelaccommodaties in Zeeland wordt door 19% van de hotelgasten met een 9 of hoger beoordeeld. Verdeling kwaliteitsbeoordeling Algemeen oordeel Zeeuws gem. 3% 16% 45% 23% 14% 1-3. 6. 7. 8. Algemeen oordeel Ned. Gem. 3% 15% 46% 27% 9% 9. 10. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Figuur: 5.12 32
5.4 Overige toeristische vakanties De groep overige toeristische vakanties omvat de volgende accommodatievormen: woning van een particulier, appartement, groepsaccommodatie, riviercruise, zeil- of motorboot, trekkershut en jeugdherberg. Aantal overige toeristische vakanties In 2008 werden 153.000 overige toeristische vakanties in Zeeland doorgebracht, 33% meer dan in het voorgaande jaar. Ook het aantal overnachtingen in deze groep nam sterk toe (+43%). Het aantal vakanties varieert sterk, deze groep accommodatievormen is immers ook zeer divers van aard. 200 Overige toeristische vakanties in Zeeland - naar vakantieduur - aantal vakanties x 1.000 180 160 140 120 74 69 38 100 49 35 kort (2-4 dagen) 80 lang (5+ dagen) 60 40 107 74 92 81 101 20 0 2004 2005 2006 2007 2008 Figuur: 5.13 Spreiding over het jaar De spreiding van de overige toeristische vakanties over het jaar is onregelmatig. Het merendeel (44%) vindt plaats in de maanden mei, juli en augustus. De korte vakanties vinden vooral plaats in februari, de lange vakanties vooral in juli en augustus. Gebruikte informatiebronnen en boekingsgedrag Nederlanders die een vakantie ondernemen in één van de overige accommodatievormen in eigen land, zoeken in 29% van de gevallen vooraf informatie. Voor vakanties in Zeeland ligt dat hoger, 36% gebruikt informatie vooraf. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 61% gebruikt internet. Dit is echter lager dan bij andere accommodatievormen. Als men op zoek gaat naar informatie, doet meer dan de helft dat rechtstreeks bij de accommodatie. 33
48% van de overige toeristische vakanties in Nederland worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Zeeland is het percentage vakanties op de bonnefooi iets lager: 44%. In alle overige gevallen wordt de accommodatie vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Zeeland wordt tijdens de overige toeristische vakanties in totaal ruim 27 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun verblijf in Zeeland, dus inclusief de kosten van de accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De totale kosten van een vakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Zeeland 21. Het landelijk gemiddelde is 22. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die op vakantie gaat in de overige toeristische accommodaties in Zeeland, wordt hieronder een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Noord-Brabant (21%), Gelderland (17%), Overijssel (11%) LEEFTIJD 65+ jr 26% 0-5 jr 15% 6-14 jr 22% 50-64 jr 14% 40-49 jr 6% 30-39 jr 9% 19-24 jr 7% 25-29 jr 1% Figuur: 5.14 GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (40%) gezinnen met kinderen 0-5 jaar (23%) gezinnen met kinderen 6 12 jaar (20%) 34