PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. V3/zo\UQ^ Dat.ontv.: 2 9 JAN 2016 Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus@overijssel.nl 1 Provinciale Staten van Overijssel KvK 51048329 IBAN NL45RABO0397341121 Inlichtingen bij N.Visschers telefoon 038 499 8185 N. Visschers@overi]ssel. n I Onderwerp: Woonafspraken gemeenten en provincie 2016-2020. Datum 26.01.2016 Kenmerk 2016/0017005 Pagina 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie [ ] anders, en wel: Bijlagen I. Samenwerkingsovereenkomst Woonafspraken West Overijssel (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis). II. Bestuursovereenkomst Woonafspraken Twente (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis). Aanleiding De prestatie-afspraken tussen gemeenten en provincie over wonen zijn per 1 januari 2016 afgelopen. Uw Staten hebben bij besluit vervolg prestatieafspraken wonen (PS/2014/389), op 2 juli 2014 Amendement Wonen (uitvoering Renkema c.s.) aangenomen, waarin de thema's voor de woonafspraken zijn bepaald en opdracht is gegeven om een voorstel voor doorzettingskracht op te stellen. In de uitwerking van het Amendement Renkema c.s. hebben uw Staten bij besluit doorzettingskracht (PS/2014/1046), op 18 februari 2015 besloten om doorzettingskracht te organiseren bij het terugdringen van overcapaciteit van woningbouw en werklocaties bij Overijsselse gemeenten. Dit door samen met gemeenten eerst afspraken te maken en op basis daarvan een verordening op te stellen. Eind december 2015 heeft u een voorstel voor aanpassing van de Omgevingsverordening ten aanzien van doorzettingskracht wonen ontvangen (PS/2015/935). Zoals aangekondigd sturen wij u met deze brief de woonafspraken ter kennisname toe. Woonafspraken 2016 t/m 2020 Het afgelopen jaar hebben wij aan de voorkant met gemeenten samengewerkt om nieuwe afspraken over wonen te maken voor de periode 2016-2020 (hierna: woonafspraken). Er is in regionaal verband intensief samengewerkt, waarbij frequent bestuurlijk overleg is gevoerd in de regio's Twente en West-Overijssel. De woonafspraken helpen om te zorgen voor gerichte en wederzijdse inzet van provincie en gemeenten ten aanzien van de woningmarkt. De overeenkomsten zijn op 27 januari 2016 door de provincie en gemeenten in West- Overijssel ondertekend, en op 29 januari 2016 door de provincie en gemeenten in Twente. De gemeente Hellendoorn heeft de afspraken niet ondertekend. Datum verzending 2 3 JAN. 2016 provincie verijssel
Woonafspraken Gemeenten en provincie hebben in 2014 de Regionale Woonvisie Twente en de Regionale Woonvisie West-Overijssel vastgesteld, waarin de gezamenlijke ambities staan benoemd, en een visie op wonen voor de regio is bepaald. De regionale woonvisies zijn op 18 december 2014 ter informatie naar uw Staten gestuurd (PS/2014/1118). De regionale woonvisies vormen de basis en vertrekpunt voor de woonafspraken. De thema's van de woonafspraken zijn: 1. doelgroepen (waaronder statushouders); 2. wonen & zorg; 3. stedelijke vernieuwing; 4. bestaande woningvoorraad (waaronder verduurzaming); 5. programmeren en zuinig ruimtegebruik (met name het terugdringen van overcapaciteit). Datum 26.01.2016 Kenmerk 2016/0017005 Pagina 2 De woonafspraken hebben tot doel intenties vast te leggen en afspraken te maken tussen gemeenten en provincie over deze thema's. Dit om te zorgen voor een goede ruimtelijke ordening en samen op zoek te gaan naar innovatieve oplossingen en mogelijkheden voor een evenwichtige woningmarkt. Voorkantsamenwerking De woonafspraken zijn - net als de regionale woonvisies - tot stand gekomen door aan de voorkant met elkaar samen te werken (voorkantsamenwerking). Gemeenten en provincie hebben intensief samengewerkt door in twee keer 6 bestuurlijke overleggen (Twente en West- Overijssel) tot afspraken te komen. Daarnaast hebben gemeenten in zogenaamde subregionale bestuurlijk "intieme" overleggen concrete plannen en programmering afgestemd. Gemeenten en provincie (en in Twente ook de woningcorporaties) hebben in gezamenlijkheid de te maken afspraken geformuleerd en benoemd wie daarbinnen welke rol heeft. Deze werkwijze past binnen het door uw Staten vastgestelde Lentedocument, waarbij provinciaal beleid gerealiseerd wordt door samenwerking, overleg en afspraken (PS/2008/124). Dit past ook bij de door ons gewenste werkwijze en bestuursstijl zoals omschreven in het coalitieakkoord Overijssel Werkt. De woonafspraken bevatten dan ook afspraken die gemeenten zelf willen opnemen en waar provincie en gemeenten, elk vanuit eigen belang en rol, een bijdrage aan willen en kunnen leveren. Dit is tevens de reden waarom de overeenkomst in West-Overijssel "samenwerkingsovereenkomst" heet en die in Twente "bestuursovereenkomst"; deze namen wilden de betreffende bestuurders in de regio er aan geven. De overeenkomsten verschillen daarom ook op een paar specifieke onderdelen van elkaar, simpelweg omdat de ene regio andere afspraken wil maken dan de andere regio. In hoofdlijnen zijn de afspraken hetzelfde, en de voor ons essentiële afspraken staan in beide overeenkomsten. Programmeren Voor een goede ruimtelijke ordening heeft het Rijk de Ladder voor Duurzame Verstedelijking opgenomen in de wet. Zo vraagt de Ladder om een regionale onderbouwing van woningbouwplannen, gebaseerd op een actuele behoefte, die regionaal afgestemd moet zijn en moet passen in een regionale programmering. Daarnaast vraagt de ladder om inbreiding voor uitbreiding en om voldoende ontsluiting. Afgelopen periode zijn er onder andere in Overijssel meerdere woningbouwplannen bij de Raad van State vernietigd vanwege onvoldoende afstemming en onderbouwing vanuit de regionale behoefte. Er moest iets gebeuren om te zorgen dat goede en gewenste plannen succesvol de toets van de Raad van State doorstaan wat betreft de ladder en er evenwicht ontstaat op de woningmarkt, zoals u in Amendement Wonen (Renkema c.s.) heeft opgedragen. provincie verijssel
Woonafspraken Hiervoor zijn programmeringsafspraken (thema 5) gemaakt over het terugdringen van het teveel aan woningen in bestemmingsplannen (overcapaciteit). Gemeenten hebben met elkaar (in subregio's) en met ons specifieke afspraken gemaakt. Dit is vertaald naar een "Regionale Woningbouw Programmering" (RWP), welke onderdeel uitmaakt van de woonafspraken. In het proces om te komen tot afspraken over (regionale) woningbouwprogrammering is intensief overleg gevoerd over hoe goede plannen verder kunnen en slechte plannen verdwijnen of aangepast worden. Hiermee ontstaat de mogelijkheid tot maatwerk en flexibiliteit per gemeente, wordt regionale afstemming gewaarborgd en wordt geprogrammeerd op basis van de regionale behoefte. De gemeenten hebben hierbij de ambitie vastgelegd om op 80% te programmeren. Om grote schommelingen en ongewenste effecten tegen te gaan blijft er afstemming en samenwerking met gemeenten om met de gehanteerde prognoses aan te blijven sluiten bij de woningvraag. Met het creëren van maatwerk en het kennen van de beperkingen van prognoses wordt rekening gehouden met het SER advies d.d. 4 december 2015 1. Gemeenten zullen overigens in het vervolgtraject zelf met private partijen tot een haalbare afweging moeten komen welke plannen voorzien in een vraag en van voldoende kwaliteit zijn. Datum 26.01.2016 Kenmerk 2016/0017005 Pagina 3 Bovenregionale plannen Voor Kampen/Zwolle (Reeve) en Borne/Netwerkstad (Bornsche Maten) zijn vervolgafspraken gemaakt. De reden hiervoor is dat deze gemeenten eerder een regionale woningbouwopgave op zich hebben genomen. Nu de vraag terugvalt is minder behoefte aan de regionale opvang. Met Kampen en Zwolle respectievelijk Borne, Hengelo, Oldenzaal, Almelo en Enschede wordt onderzoek gedaan hoe via verschillende scenario's deze locaties zich zouden kunnen ontwikkelen en welke effecten dit kan hebben. Provinciale doorzettingskracht Indien gemeenten de woonafspraken niet hebben ondertekend of daarvan afwijken, stellen wij voor om provinciale doorzettingskracht met de Omgevingsverordening te organiseren. De uitgangspunten van het programmeren en zuinig ruimtegebruik zijn vertaald in een ontwerp- Omgevingsverordening, zoals door uw Staten gevraagd (PS/2014/1046). De ontwerp- Omgevingsverordening is eind 2015 aan uw Staten gezonden (PS/2015/935) en staat vooralsnog geagendeerd staat voor bespreking in uw Staten in februari 2016. In de verordening wordt voorgesteld om strengere eisen te stellen aan gemeenten die geen woonafspraken hebben gemaakt. Hierdoor wordt gewaarborgd dat gemeenten die wel woonafspraken hebben gemaakt niet in hun ontwikkeling worden belemmerd door (buur)gemeenten die geen woonafspraken hebben gemaakt. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, \ secretaris;/* 1 Te vinden op weblink: http://www.seaco.nl/publicaties/index.asp provincie verijssel