1
De VCOV betrekt al méér dan 50 jaar alle ouders bij de school. VCOV maakt het onderwijs verstaanbaar en duidelijk. Ouderparticipatie is onze kernopdracht. Ouders een krachtige stem geven is ons doel. Wij coachen ouderverenigingen en schoolteams, bieden kant- en klare pakketten aan, maar ook deskundige begeleiding op maat is mogelijk. Met de VCOV bouw je dus mee aan een oudervriendelijke school, een school waar alle kinderen zich thuis voelen. 2
ACTIVITEITENKALENDER Lezingen Identiteit in diversiteit - Mieke Van Hecke Als ze maar gelukkig zijn? - Prof Dr. Dirk De Wachter Pesten in cyberspace - Gie Deboutte Cursus Schoolraad Twee avondsessies voor ouders in de schoolraad Oudercafés Gluren bij de buren 3
Overzicht Over plagen, pesten, discrimineren en haten Cijfers en statistieken Junksleep Privacy en risicogedrag Vormen van cyberpesten Overleg en samenwerking Profielen Gedaan met pesten Starten op school Tips voor ouders 4
Bent u nog mee? Wat is een internet trol? Of: wat is trollen? Een trol (mv.: trollen, uit het Engels: troll (mv. trolls)) in een internetomgeving is een persoon die op fora, websites of chatkanalen berichten plaatst met het doel voorspelbare emotionele reacties (bijvoorbeeld woede, irritatie, verdriet, of scheldpartijen) van andere mensen uit te lokken, desinformatie geeft - en dit als informatie laat overkomen - of in een rol kruipt en een vertekend beeld van zichzelf geeft. Deze handeling zelf is het trollen en is meestal niet op één specifieke persoon gericht, maar eerder op een grote groep. De troll wenst immers zoveel mogelijk mensen te schofferen en zoveel mogelijk aandacht op te eisen. 5
Over plagen, pesten, discrimineren en haten 6
Over plagen, pesten, discrimineren en haten Hoe vaak? Pesten of plagen? Hoe lang? Wat (nog)? Waarom? Waar (nog)? Tussen wie? 7
Over plagen, pesten, discrimineren en haten Interpretaties en de grijze zone Samir (13) gaat voor het eerst mee op kamp met de scouts. De eerste avond gooien twee tentgenoten een stinkbom onder zijn veldbed. Q: Plagen of pesten? 8
Over plagen, pesten, discrimineren en haten Plagen Pesten Cyberpesten 1 tegen 1 Sterke vs zwakke partij Anoniem, virtueel Onregelmatig, af en toe Langdurig, systematisch Consequent Draaglijke, korte pijn Langdurig kwellen Langdurig Soms grappig, prettig Vernederend, denigrerend Vernederend, denigrerend Onbezonnen, spontaan Met opzet, gepland Doelbewust, viserend Geen kwade bedoelingen Bewust kwade intenties Georganiseerd Vlug vergeten Traumatisch Permanent 9
Over plagen, pesten, discrimineren en haten Hoe gaat dat dan digitaal? Onder cyberpesten verstaan we alle vormen van pesterijen waarvoor internet, gsm of de computer gebruikt worden om slachtoffers (al dan niet via sociale media) lastig te vallen, te bedreigen, te beledigen, te kwetsen... Cyberpesten is meestal een voortzetting van pestgedrag in het dagelijks leven. 10
Over plagen, pesten, discrimineren en haten Hoe gaat dat dan digitaal? Naar de definitie van Gie Deboutte: Verbaal: beledigende, agressieve, vernederende, bedreigende, vijandige of seksueel suggestieve boodschappen via mail, GSM, SMS, chatten... Non-verbaal: pornografische en obscene foto's doorsturen, foto's van het slachtoffer bewerken en op het web zetten Fysiek: schade aanrichten aan de computer door virussen op te sturen, iemands mailadres te hacken en zijn paswoord veranderen, grote bestanden doorsturen... Sociaal: uitsluiten uit online groepen... Indirect: private of gênante informatie over een slachtoffer verspreiden, online privégesprekken opslaan en doorsturen, elektronische identiteit overnemen, populariteitstesten of pestsites op het web plaatsen 11
Het geschreven woord is nog meer kwetsend dan het gesproken, omdat het geschreven woord steeds opnieuw zal gelezen worden. 12
Bent u nog mee? Wat is een bangalijst? In de media is iets bijzonders opgedoken: de bangalijst. Banga is straattaal voor slet. Sommige jongens sturen via e-mail en sociale media lijsten naar elkaar met daarop een top-10 van meisjes die volgens hen de grootste sletten zijn. Vaak krijgt het meisje op zo'n lijst nog een extra beschrijving over hoe 'gemakkelijk' ze is (bijvoorbeeld: doet het voor een drankje) of wat ze doet (bijvoorbeeld: stuurt naaktfoto's). 13
Bent u nog mee? Wat is een bangalijst? 14
15
16
Cyberpesten en virtuele vrijheid Op de virtuele kanalen durven mensen zich te uiten op manieren waarop ze dat anders nooit zouden doen. Vrijheid blijheid natuurlijk, maar het gevolg is wel dat er een gigantische hoeveelheid bagger op het internet circuleert. Facebook en andere sociale netwerken zijn zich bewust van het probleem, maar zij hebben niet het personeel om rigoureus te controleren en ze grijpen pas in wanneer ze een massa klachten over een bepaalde pagina binnenkrijgen. Ook de Federal Computer Crime Unit van de federale politie doet er niks aan, want die buigt zich enkel over zware computermisdrijven en verwijst naar de lokale politie. 17
Cyberpesten en virtuele vrijheid Facebook kan op eenvoudig verzoek alle gegevens over de daders aanreiken. Niet dat die meteen voor jaren de cel in moeten, want het zijn waarschijnlijk pubers die niet goed weten waar ze precies mee bezig zijn. Juist daarom is het van groot belang dat ze zo snel mogelijk worden doordrongen van welke menselijke schade ze aanrichten. En van het feit dat ze zich schuldig maken aan schending van de privacy, laster, eerroof en soms ook bedreiging. Ze riskeren daarmee celstraffen tot twee jaar, boetes tot 1800 euro en eisen tot schadevergoeding van de slachtoffers. 18
Cijfers en statistieken 19
Cijfers en statistieken (uit een groep van 500 leerlingen tussen de 11 en de 15 jaar.) Enkele cijfers over cyberpesten onder kinderen: 15% van de kinderen treitert op internet 12% van de kinderen wordt wel eens gepest via internet Meisjes worden vaker digitaal gepest dan jongens 33% pest terug 40% zegt dat klasgenoten soms digitaal gepest worden 15% zegt het vaak voor iemand op te nemen als die via internet gepest wordt. 45% vindt cyberpesten net zo erg als gewoon' pesten 77% weet wie het doet 56% vertelt dit aan vrienden 37% vertelt dit aan ouders 24% vertelt dit aan de leerkracht 20
Cijfers en statistieken Enkele cijfers over het GSM en internet gebruik: 97% van de jongeren beschikt over een eigen gsm. 40% betaalt nooit zelf de kosten, waardoor ze meer gaan gebruiken. Ze sturen gemiddeld 39,21 sms jes per dag. 97% van de jongeren heeft thuis een computer. 69% heeft een eigen computer 63% daarvan gebruikt die computer op zijn/haar kamer 96% van de 12- tot 18-jarigen in België gebruikt het internet Cyberpesten start reeds van 8 à 9 jaar 1 op 3 wordt geconfronteerd met cyberpesten 20% heeft al eens gecyberpest 21
Cijfers en statistieken Enkele cijfers over het internet gebruik: Ze besteden gemiddeld 2u02 per dag aan internet. Dit doen ze meestal thuis in woonkamer (41%) of slaapkamer (40%). Ook buitenshuis besteden de meeste hun tijd aan internet. Een groot deel doet dit bij vrienden (44%), een ander deel op school (22%) of een kleinere deel bij lief (12%) Hieruit kunnen we concluderen dat 66% van eigen computers laptops zijn. 80% van de jongeren chat nog steeds (Windows Messenger,...) 7 op 10 ouders weet niet dat hun kind online gepest wordt 22
Cijfers en statistieken 23
Cijfers en statistieken 24
Junksleep 25
Junksleep Bedenkingen over ongecontroleerd bezit van media devices 1/3 jongeren (14-15 jarigen) slaapt slechts 7 à 8u per nacht, terwijl ze eigenlijk 10u slaap nodig hebben. Facebooken SMS en Chatten Rondhangen op internet Gamen Q: De impact van (mobiele) social media en online groepsspelletjes (MMORPG) op de slaapkwaliteit van onze jongeren? 26
Privacy & risicogedrag 27
Privacy en risicogedrag 28
Privacy en risicogedrag 29
Privacy en risicogedrag Het is ook zo dat als een online dienst gratis is, zijn gebruikers het product zijn. Bijgevolg zal die online dienst zijn uiterste, meest verleiderlijkste best doen om van zijn gebruikers zoveel mogelijk persoonlijke informatie te onfutselen. Die informatie wordt immers gebruikt om om maat gemaakte advertienties te tonen, wat voor het merendeel van de sociale netwerksites nog altijd de hoofdzakelijkste bron van inkomen is. 30
Privacy en risicogedrag You own all of the content and information you post on Facebook, and you can control how it is shared through your privacy and application settings. In addition: 1. For content that is covered by intellectual property rights, like photos and videos (IP content), you specifically give us the following permission, subject to your privacy and application settings: you grant us a non-exclusive, transferable, sub-licensable, royalty-free, worldwide license to use any IP content that you post on or in connection with Facebook (IP License). This IP License ends when you delete your IP content or your account unless your content has been shared with others, and they have not deleted it. 2. When you delete IP content, it is deleted in a manner similar to emptying the recycle bin on a computer. However, you understand that removed content may persist in backup copies for a reasonable period of time (but will not be available to others). 3. When you use an application, the application may ask for your permission to access your content and information as well as content and information that others have shared with you. We require applications to respect your privacy, and your agreement with that application will control how the application can use, store, and transfer that content and information. 4. When you publish content or information using the Public setting, it means that you are allowing everyone, including people off of Facebook, to access and use that information, and to associate it with you (i.e., your name and profile picture). 5. We always appreciate your feedback or other suggestions about Facebook, but you understand that we may use them without any obligation to compensate you for them (just as you have no obligation to offer them). 31
Privacy en risicogedrag Geef nooit vertrouwelijke informatie zoals je paswoord, adres of telefoonnummer aan iemand anders, zelfs niet als je die persoon vertrouwt. Zet nooit zomaar je webcam aan. Degene aan de andere kant kan zonder dat je het weet foto's en filmpjes van je maken en daarna op het internet zetten. Open of download geen mails of attachments van mensen die je niet kent. Reageer nooit op spam of kettingbrieven. Accepteer niet om het even wie in je contactenlijst op MSN. Geef nooit het e-mailadres van iemand anders door. Je weet nooit wat die persoon ermee zal doen. Blijf altijd beleefd en stuur zelf geen berichten die kwetsend kunnen zijn. Weet dat wat jij grappig vindt, bij anderen niet altijd als een grap overkomt en erg kan kwetsen. Doe op het internet nooit wat je in het echte leven niet zou doen. Zet nooit informatie over anderen op je eigen website of weblog. 32
Privacy en risicogedrag 33
Bent u nog mee? Wat is Happy Slapping? Happy slapping ("vrolijk meppen") is een eufemisme voor het verschijnsel dat een willekeurige persoon door een groepje, meestal jongeren, in elkaar wordt geslagen hetgeen op een videocamera, meestal een mobiele telefooncamera, wordt vastgelegd. De beelden worden veelal op het internet geplaatst, waarbij de filmers pronken wie het beste iemand heeft gemolesteerd. Hoewel het filmen van een misdaad een oud concept is, hebben de mobiele telefooncamera's ervoor gezorgd dat dergelijke misdaden niet meer van tevoren hoeven worden gepland, en dat ze op elke willekeurige persoon kunnen worden toegepast. 34
Vormen van cyberpesten 35
Vormen van cyberpesten Mobiele toestellen en smartphones: SMS / TXT gênante opmerkingen of scheldwoorden bedreigingen of chantage waarvan de afzender bekend is MMS: multimedia Zelfgemaakte foto s en filmpjes worden doorgestuurd of tegen de maker ervan gebruikt/misbruikt Anonieme sms jes via internet diensten en pest-tools worden bedreigingen of beledigingen overgemaakt; geen inhoudscontrole. 36
Vormen van cyberpesten 37
Vormen van cyberpesten E-mail: Anoniem mailen Pest mail, dreigmail, haatmail Foto s en filmpjes bewerken en doormailen Opzettelijk virussen verspreiden Masquerade: andermans identiteit aannemen Zich voordoen als een vriend Mailen in naam van het slachtoffer Vaak door onvoorzichtig omgaan met paswoorden Misplaatst vertrouwen Kettingmails 38
Vormen van cyberpesten Photoshop Ugly 39
Vormen van cyberpesten Memes: 40
Fotomisbruik 41
Vormen van cyberpesten Online: Berichtjes op sociale netwerk sites Vernederende posts op de Timeline Foto s taggen, afbeeldingen met objecten taggen Foto s en filmpjes bewerken en doorsturen Haatpagina s op Facebook Valse populariteitstesten en polls Games hacken, virussen sturen Webcamopnames publiceren Anonieme e-mails verzenden Anonieme Skype- of chatverzoeken Vertrouwelijke foto s lekken 42
Vormen van cyberpesten Hoe ziet het er uit? 43
Vormen van cyberpesten 44
Je bent jong en je scrollt wat De grootste angst van tieners is dat als ze hun telefoon uit handen geven om een foto te tonen aan iemand, die persoon (al dan niet per ongeluk) naar de vorige of volgende foto gaat. 45
Bent u nog mee? Wat is sexting? Sexting bestaat uit de Engelse woorden "sex" en "texting" (dit laatste woord betekent: sms'en). Sexting is het sturen van seksueel getinte berichten of pikante foto's of video's, meestal via je mobiele telefoon. Het is natuurlijk best spannend om aan sexting te doen met je vriend of vriendin. Maar het is niet zonder risico's, want stel dat de relatie uitgaat? Als je ex kwade bedoelingen heeft, kan deze je foto's en filmpjes gemakkelijk op internet zetten. De hele wereld kan deze dan zien. Dat kan uiteraard nooit de bedoeling geweest zijn. 46
Overleg en samenwerking 47
Overleg en samenwerking Problemen van jonge kinderen Per ongeluk de verkeerde website bezoeken een foute link klikken en pornografisch of gewelddadig schokkerende content bekijken. Blootgesteld worden aan advertenties in apps of op sociale netwerken (Per ongeluk) online aankopen doen (credits voor spelletjes etc) Spam op hun eerste e-mail account (kettingbrieven, adult ) 48
Overleg en samenwerking Problemen van tieners Sociale drama s, cyberpesten Telefoonmisbruik (spam, sexting, laatavondgebruik) Misbruik van sociale netwerken, chat clients Identiteit faken om toch ergens toegang toe te krijgen 49
Overleg en samenwerking Problemen van pubers / jongvolwassenen Reputatieproblemen Privacy inbreuken en lekken Online scams, phishing, fraude Pesten / Cyberpesten Problemen op online netwerken 50
Overleg en samenwerking Maak samen afspraken, laat je kind zelf de voorwaarden op papier zetten en stuur bij waar nodig. Gebruik eventueel een contract template om het een officieel tintje te geven. Beide partijen handtekenen. Controleer de afspraken en voer bij overtreding de afgesproken sancties uit. Bekijk de afspraken regelmatig opnieuw en pas ze aan indien nodig. Q: Vanaf wanneer mag een kind een mobiele telefoon hebben? Hoe zit dat met die App-Generatie? De ipampers? 51
Overleg en samenwerking Tieners: 52
Logisch denken Een gebruikersnaam: Hoeft niet noodzakelijk je echte naam te zijn Is beter niet suggestief (sexy_angel, loverboy, sweet16,...) Gaat behoorlijk lang mee Een goed wachtwoord: Heeft niets te maken met de gebruikersnaam of login gegevens Heeft nietst te maken met persoonlijke (publieke) gegevens Is een combinatie van cijfers, letters en leestekens Heeft minstens 7 karakters Verandert nooit van eigenaar; geef je nooit door Heb je nooit bij je op een papiertje Wordt regelmatig gewijzigd 53
Logisch denken Preventief werk Deel zelf nooit informatie over de online activiteiten van je kinderen met andere ouders zoals gamer nicknames, gebruikersnaam of wachtwoord. Leer je kinderen NIET te reageren op cyberpesten. Het draagt immers alleen maar bij tot de eventuele escalatie van de situatie. Documenteer de feiten grondig met screenshots en copy-paste van chat logs, e-mails of andere zaken. Geef zelf het goede voorbeeld als u op sociale media en online actief bent; zeker als de kinderen in de buurt zijn. Reageer gepast en toon verantwoord gebruik van de technologie. Moedig kinderen aan om pestgedrag te melden en te bespreken en neem contact op met de schoolverantwoordelijke. Gebruik filtering en blocking software als een deel van een algemene benadering van veilig en verantwoord internetgebruik. 54
Sta open voor technologie en kijk waar uw kind mee in contact komt. Leer bij over die dingen op internet, bij vrienden. Lees over virussen, phishing aanvallen en identiteitsdiefstal in kranten, tijdschriften... En hoe dit alles te voorkomen. Verken zelf sociale media om te begrijpen wat er leeft, hoe het werkt, wat er kan en mag. Deel je ervaring met je kinderen. 55
Filters en beperkingen 56
Filters en beperkingen 57
Filters en beperkingen 58
Filters en beperkingen 59
Filters en beperkingen 60
Filters en beperkingen Vanaf wanneer? Tot wanneer? Hoe uitgebreid? Op welke vlakken? 61
Logisch denken Content sharing: Pikante foto s blijven zelden onder ons Wat je in het dagelijks leven nooit zou zeggen, heeft ook online geen plaats Creepers en stalkers kijken graag mee Configureer voor elk sociaal netwerk de privacy instellingen Praat over slecht beheer van gegevens en de gevolgen hiervan De digitale fotocultuur maakt elk moment onvergetelijk. Ook de slechte. Dankzij de smartphone is instant-delen populairder dan ooit What happens in Vegas... Stays on Facebook. 62
Profielen 63
Profiel AFK Pester is een populair individu, een haantje-de-voorste, heeft een grote mond is vaak ouder, rijper, fysiek sterker kan zich niet inleven in de gevoelens van anderen is niet afkomstig uit een bepaald milieu is agressiever, staat positief t.o.v. Geweld het slachtoffer doet dienst als uitlaatklep voor de frustratie van de pester is extravert en impulsief komt voor eigen mening uit is eigenlijk minder zeker dan hij of zij lijkt heeft te neiging om te domineren vraagt aandacht door een heldenrol te spelen heeft moeite met regels en grenzen 64
Profiling: Cyberbullies Pesters staan vaak onder invloed van hormonale veranderingen. Uit onderzoek door de universiteit in Landau, Duitsland, blijkt dat 16% van de mensen die bij cyberpesten betrokken zijn zowel pester als slachtoffer is. Het kan een vorm van compensatie zijn. Bijvoorbeeld de sukkel, die overdag gepest of buitengesloten wordt kan zich s avonds online afreageren op andere. Meer dan 60% van de pesters zijn meisjes, terwijl 52 % jongen zijn. (Qing Li, University of Calgary, 2005) Pesters zijn meestal iets ouder en rijper dan het slachtoffer (rond de 15 jaar) Er is weinig controle door ouders betreffende het internetgebruik van zoon/dochter. 65
Profiling: Cyberbullies Is niet altijd fysiek sterker. Heeft moeite met regels en grenzen en schat situaties en effect van zijn/haar gedrag verkeerd of helemaal niet in. Heeft het moeilijk om met stress en spanning om te gaan. Laat zich omringen door meelopers of gelijkgezinden, wiens hulp hij of zij nodig heeft. Wil steeds en overal populair zijn en gezag afdwingen (school, sportclubs, vriendenkring... en ook het internet) 66
Profielen AFK Slachtoffer staat afkerig tegenover geweld, conflicten of agressief taalgebruik en weet vaak niet hoe ermee om te gaan. is fysiek zwakker, meer in zichzelf gekeerd en onzeker in sociale contacten durft niet opkomen voor zichzelf en heeft een lage zelfdunk is angstiger, vaker eenzaam en wijkt op bepaalde manieren af van de groepsnorm reageert niet efficiënt onder druk heeft meestal pestverleden zoekt vaak het gezelschap van de leiding of leerkracht op om zo wat bescherming te krijgen is vaker afwezig of komt zelfs niet meer opdagen zijn of haar kleren zijn beschadigd, spulletjes zijn vaak vernield of gestolen wordt met scheldnaam aangesproken 67
Profiling: Cybervictims Vaak wordt gedacht dat bepaalde mensen iets doen, of juist laten waardoor zij voorbestemd lijken te zijn om een slachtoffer van pesterijen te worden. Dat zou betekenen dat zij het pesten aan zichzelf te danken hebben. Uit onderzoek blijkt dat iedereen die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats is slachtoffer kan worden. Geloven dat alleen bepaalde types doelwit worden van pestactiviteiten geeft een vals veilig gevoel. Wel is het zo dat kinderen die gepest worden vaak een aantal kenmerken vertonen die de door de daders feilloos worden herkend. 68
Profiling: Cybervictims herkennen Kinderen met depressieve en/of angst klachten hebben een significant grotere kans om gepest te worden. Weinig vrienden. Het blijkt dat vrienden bescherming bieden tegen pesters. Een eenling is meer kwetsbaar. Pesters zoeken graag iemand die weinig verweer heeft. Anders zijn. Het niet helemaal voldoen aan de norm van de groep. Zwakke sociale weerbaarheid. Slachtoffers hebben vaak een goede band met hun ouders en worden vaak gecontroleerd door de ouders. 69
Profiling: Cybervictims herkennen Zijn vaak jonger dan 15 jaar (vanaf 10 jaar) Blijven lang online (dagelijks meer dan 3/4u) Staan afkerig tegenover geweld, conflicten of agressief taalgebruik en weten niet goed hoe ermee om te gaan. 70
Sociale Profielen 71
Sociale Profielen Instellen Privacy settings op Netlog 72
Sociale Profielen Instellen Privacy settings op Facebook 73
Sociale Profielen Instellen Privacy settings op MySpace 74
Sociale Profielen Instellen Privacy settings op Twitter Public Tweets (the default setting) are visible to anyone, whether or not they have a Twitter account. Protected Tweets may only be visible to your approved Twitter followers. 75
Sociale Profielen Instellen Privacy settings op Instagram 6. CHILDREN'S PRIVACY Instagram does not knowingly collect or solicit any information from anyone under the age of 13 or knowingly allow such persons to register for the Service. The Service and its content are not directed at children under the age of 13. In the event that we learn that we have collected personal information from a child under age 13 without parental consent, we will delete that information as quickly as possible. If you believe that we might have any information from or about a child under 13, please contact us at support@instagram.com. 76
Sociale Profielen Instellen 77
Gedaan met pesten 78
Mijn kind wordt gepest Het komt hard aan als je als ouder verneemt dat je kind gepest wordt. Probeer in de eerste plaats zelf rustig te blijven. Heb oog voor de signalen die je kind (mogelijks) vertoont. Bv. weigeren om of met tegenzin naar school gaan, plotseling de computer of de gsm niet meer willen gebruiken... Deze signalen kunnen erop wijzen dat er iets fout zit. Maak tijd voor een gesprek, laat je kind vertellen wat er gebeurd is en hoe het zich voelt. Probeer rustig te blijven en leg de schuld niet bij je kind! Laat blijken dat je pesten in alle gevallen verschrikkelijk vindt en niet tolereert. Probeer je kind gerust te stellen. Zeg dat hij de beledigingen en bedreigingen niet persoonlijk of ernstig moet en kan nemen. 79
Mijn kind wordt gepest Vraag je kind om niet te reageren op haatmailtjes of ongewenste berichten. Als de pestkop geen antwoord krijgt, is de lol er meestal snel af. Onderzoek samen de manier van pesten. Gebeurt dat eenmalig of voortdurend? Beloof geen snelle oplossing, want cyberpesten is complex. Vraag je kind om de haatmails of de ongewenste berichten te bewaren, op die manier heb je bewijsmateriaal. Via de archieffunctie van de gsm kan je sms en bewaren, met de printscreen functie van de computer kan je foto s nemen van de haatmails, chatgesprekken. 80
Mijn kind wordt gepest Contacteer de school en breng ook de klasleerkracht op de hoogte. Vraag of er op school ook signalen van pesterijen zijn. Zoek samen met de school naar een oplossing om het pesten aan te pakken. Misschien valt het pesten op een technische manier te stoppen. In een chatroom kan je de administrator op de hoogte brengen. Die kan de pestkop waarschuwen en zelfs verwijderen. Ook op alle sociale netwerken is een meldfunctie voor misbruik en wangebruik van de diensten. Providers kunnen pestsites verwijderen. Van ongewenst e-mails, sms jes of berichten op msn kan je de afzender blokkeren. 81
Gedaan met pesten Cyberpesten voorkomen op klasniveau Maak duidelijk wat internet is: Wereld Wijde Web Toon interesse voor het internetgebruik van je leerlingen Discussieer over privacy & omgaan met elkaar: wat kan en mag? Maak eventueel zelf een ontmoetingsplek voor gezamenlijke digitale content (een blog, een Facebook groep) en projecten. Spreek regels af over hoe je met elkaar omgaat op internet Gsm - en internetgebruik in de klas Bespreek de consequenties van cyberpesten Eenvoudige regels voor veilig gebruik aanleren Melden is niet gelijk aan klikken 82
Gedaan met pesten Pesten voorkomen op schoolniveau Zorg voor een positief klas- en schoolklimaat Werk aan sociale vaardigheden Maak duidelijke schoolafspraken en hanteer ze consequent In onze school hoort iedereen erbij ; Pesterijen horen niet huis in onze school We verdragen geen lichamelijk geweld op onze school! We dragen zorg voor elkaar en helpen elkaar graag Vul pauzes op een zinvolle manier in bv. Sportmogelijkheden Stel een anti-pestbeleid op Betrek ook de leerlingen erbij Zorg voor een laagdrempelig meldpunt Wees consequent en strikt, maar blijf mens. 83
Gedaan met pesten Cyberpesten voorkomen op schoolniveau Beveilig de schoolcomputers. Bekijk welke foto s je op de schoolwebsite plaatst. Maak afspraken over de website inhoud met de leerkrachten. Vraag toestemming aan de ouders voor de publicatie van foto s. Maak afspraken over het gebruik van internet in schoolcontext en over het gebruik van gsm in schoolcontext. Informeer je als team over veilig internet en cyberpesten. Een van mijn leerlingen had met zijn gsm een foto genomen van een dikke klasgenoot terwijl hij na de zwemles aan het douchen was. Een uur later circuleerde de foto op de computers in de informaticaklas. (Bertin, leerkracht L.O., bron: Klasse voor ouders) 84
Tips voor ouders 85
Het is onze menselijke natuur om de grenzen van het mogelijke op te zoeken en af te tasten. Dat avontuur mogen we onze kinderen ook niet ontnemen. We kunnen er wel voor zorgen dat de comfort zone groter wordt waarin ze veilig op ontdekking kunnen gaan naar nieuwe dingen. 86
Tips voor ouders 87
Tips voor ouders 88
Tips voor ouders Negatieve online ervaringen Het Norton Online Family Rapport constateert dat 62% van de 8-17 jarigen wereldwijd weleens een negatieve online ervaring heeft gehad. In België ligt dit op 59%. Bij ongeveer de helft hiervan (31%) betrof het een ingrijpende ervaring. Zo gaven kinderen onder andere aan ongeschikte foto s van onbekenden te hebben ontvangen of slachtoffer te zijn geweest van cyberpesten of cybercrime. 89
Tips voor ouders Bemoedigende trends Gelukkig wordt online veiligheid steeds vaker besproken in huishoudens (67%) en het aantal ouders dat zegt geen idee te hebben van wat hun kinderen online doen is nog maar klein (5%). Eén derde van de ouders checkt wel de activiteiten van hun kinderen, 24% doet dat zelfs op sociale netwerken. En spreken met kinderen over regels en dan afspraken maken, werkt, blijkt uit het Norton Online Family Rapport; kinderen die huisregels volgen hebben minder vaak negatieve online ervaringen, dan kinderen die huisregels overtreden (48% versus 82%). 90
Verwerkingsmoment 91
Veilig thuis! En bedankt! 92