Vertrouwen in jezelf is het eerste geheim van succes. Ralph Waldo Emerson, Amerikaans essayist, dichter en filosoof (1803-1882) 1 2 Zo pak je iedereen in-bw-new-.indd 10 3 4 5 6 7 8 9 10 12-05-14 13:24
1. Inleiding Inpakken-uitpakken in pak ken (pakte in, heeft ingepakt) 1. in papier of koffer pakken: zijn boeken inpakken; een koffer inpakken 2. kleden: zich warm inpakken 3. helemaal onder zijn invloed brengen: zich laten inpakken 4. ophouden: je kunt wel inpakken Voor sommigen van ons is dat geen prouit pak ken (pakte uit, heeft, is uitgepakt) 1. uit de verpakking halen; leegmaken: een cadeautje uitpakken; zijn koffer uitpakken 2. zich van zijn beste, royaalste kant laten zien 3. resultaat hebben: dat is anders uitgepakt dan wij hadden gehoopt, anders afgelopen Zo pak je iedereen in! Het heeft nogal wat moeite gekost om een pakkende titel te kiezen. Volgens Van Dale betekent inpakken in deze context iemand onder je invloed brengen. Maar ja, dat gebeurt niet vanzelf, daarvoor moet je wel uitpakken, je van je beste, royaalste kant laten zien. CHARISMA bleem; deze mensen zijn uitstekend in staat om zich goed te presenteren. Zomaar wat voorbeelden daarvan zijn Barack Obama, Nelson Mandela, Marilyn Monroe, Linda de Mol en Matthijs van Nieuwkerk. Ongeacht wat je van deze mensen vindt, ze hebben één ding gemeen. Ze hebben uitstraling. Ze hebben het, die kwaliteit die in grote mate heeft bijgedragen aan hun succes en die tegelijkertijd zo moeilijk te benoemen is. I N L E I D I N G 11
Woorden die we vaak gebruiken om deze kwaliteit te beschrijven, zijn charisma, flair en uitstraling. In dit boek gebruiken we deze woorden door elkaar. We proberen te verhelderen en benoembaar te maken wat bijdraagt aan deze zogenoemde x-factor. We zien een aantal overeenkomsten tussen mensen met deze gave: Ze worden door veel mensen sympathiek gevonden; ze zijn aangenaam. Ze hebben veel energie en een prettige aanwezigheid. Ze hebben een positieve instelling en zijn enthousiast. Ze komen echt over; ze zijn authentiek en daardoor boeiend. Ze hebben een enorme innerlijke drive en zijn gepassioneerd. Ze zijn zelfverzekerd; ze geloven in hun eigen kwaliteiten en blijven dicht bij zichzelf op een natuurlijke en bijna nonchalante wijze. Het lijkt alsof het succes als vanzelfsprekend bij deze personen hoort, maar geloof ons, deze mensen werken hard aan zichzelf en aan hun loopbaan. Ze hebben het vermogen om kritisch maar realistisch te reflecteren en te onderzoeken hoe ze beter kunnen worden. Ook zij hebben last van onzekerheden en twijfels, maar ze zijn in staat deze te analyseren, te toetsen bij hun omgeving en de irreële gevoelens opzij te zetten. Het is echter maar een kleine groep mensen die meestal de juiste snaar weet te raken en maakt dat je graag in hun omgeving vertoeft. Een veel grotere groep heeft wat moeite om zijn beste ik te laten zien en dat kan verschillende redenen hebben: Je wordt belemmerd door je bescheidenheid of onzekerheid omdat je niet helder hebt waar je goed in bent. Je durft daardoor niet de aandacht te vragen of op jezelf te richten. De leuke klussen of projecten gaan steeds aan je neus voorbij omdat men simpelweg niet aan je denkt. Je weet heel goed wat je waard bent en 12 Z O P A K J E I E D E R E E N I N!
Het lijkt alsof het succes als vanzelfsprekend bij deze personen hoort, maar geloof ons, deze mensen werken hard aan zichzelf... wat je kunt. Je levert goede resultaten, maar om onbekende redenen wordt je talent door de omgeving niet gezien of herkend. Zeer frustrerend als je collega geroemd wordt voor een beleidsplan dat jij voor driekwart geschreven hebt. In je gedrevenheid en enthousiasme ben je te aanwezig. Als er iets gevraagd wordt, ben je de eerste die zijn hand opsteekt. Je hebt een duidelijke mening en kunt deze goed verwoorden, zeker als je gepassioneerd raakt. Naderhand baal je van jezelf dat je je weer hebt laten meeslepen en de rust niet hebt weten te bewaren. En dan zijn er nog die mensen die zelf niet in de gaten hebben dat ze alle aandacht naar zich toe trekken. Sterker nog, ze vinden andere mensen slappelingen die hun mond niet open durven te doen. In tegenstelling tot de drie typen mensen die we hierboven beschreven, zijn zij zich er niet van bewust dat er iets mag veranderen bij henzelf. Zij zijn geïrriteerd door het gebrek aan initiatief vanuit hun omgeving, maar hebben niet door dat ze deze houding zelf oproepen door hun dominante gedrag. Mensen durven hun zegje niet te doen door hun stellige en overheersende houding. Herken jij je misschien in een van bovenstaande beschrijvingen? Waar wij van overtuigd zijn, is dat je, door te werken aan jezelf, meer uitstraling en flair kunt genereren. Dit is natuurlijk geen gemakkelijke opgave. In dit boek geven we je een aantal inzichten, zodat je leert welke stappen je kunt nemen. We geven je een groot aantal tips over je I N L E I D I N G 13
mindset, je gedrag, je lichaamshouding en je uiterlijk om je persoonlijke uitstraling te vergroten. Daarbij gaan we ervan uit dat je goed bent zoals je bent, maar dat je beter tot je recht komt als je iets schaaft aan het randje. Deze uitdrukking ga je vaker tegenkomen in het boek, want wij zijn ervan overtuigd dat je het best tot je recht komt als je dicht bij jezelf blijft. Het is dus niet de bedoeling dat je een draai van 180 maakt, maar dat je kleine veranderingen doorvoert waar jij achter staat. Zo laat je de beste versie van jezelf zien. Je beste ik, je ware ik. EFFECT Dat brengt ons bij de vraag: welk effect wil je op anderen hebben en welke indruk wil je achterlaten? Niet alleen de eerste indruk, maar ook de volgende indrukken tellen daarbij. Klopt het beeld dat je van jezelf hebt met het beeld dat anderen van jou hebben? Dit boek laat zien hoe je die indruk kunt maken die jij wilt maken. We geven je de handvatten voor de manier waarop je je beste ik kunt laten zien door van het één iets meer en van het ander iets minder te tonen. Dan weet je wat je kunt inzetten op het moment dat het belangrijk voor je is, en ben je in staat de door jou gewenste indruk achter te laten. Overigens, niets menselijks is ons vreemd. Ook wij vertonen gedrag dat niet altijd helpt bij het bereiken van onze doelen. Veel feedback vragen en krijgen (en dat is soms best confronterend) heeft ons geholpen om onze blinde vlekken te verminderen en aan ons gedrag en uiterlijk te schaven. Daardoor weten wij beter welk gedrag ons belemmert en zijn we in staat dit te doseren, zodat we er geen of minder last van hebben. Dit boek is als een keuzemenu met mogelijkheden om je gedrag en je uiterlijk onder de loep te nemen om vervolgens te kiezen wat je wel en niet zou willen veranderen. Dat gebeurt overigens niet vanzelf, daar moet je wel iets voor doen. PROACTIEF HANDELEN Proactief handelen betekent dat je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen le- 14 Z O P A K J E I E D E R E E N I N!
ven. Je werksituatie maakt hier deel van uit. Het is meer dan initiatief tonen. Proactieve mensen zijn zich bewust van hun vermogen om hun acties en reacties zelf te kiezen. Het tegenovergestelde van proactief gedrag is reactief gedrag. Reactieve mensen laten zich beïnvloeden door de omstandigheden om hen heen. Hoe zij zich voelen en gedragen, komt altijd door anderen of door de situatie waarin ze verkeren. Ze doen bijvoorbeeld onvriendelijk tegen de kassajuffrouw omdat zij ook onvriendelijk is. Ze maken de omgeving en de mensen op deze manier verantwoordelijk voor hun gedrag. Ze voelen zich slachtoffer van de omstandigheden. Simpel gezegd, als het weer goed is, voelen ze zich goed. Als het weer slecht is, preste- ren ze minder. Uiteraard is dit beeldspraak. Als we dit vertalen naar de zakelijke omgeving, betekent dit dat reactieve mensen alleen floreren als de omstandigheden optimaal zijn. Aangezien dit zelden het geval is, komen reactieve mensen niet tot bloei. Er is altijd wel iets in de werkomstandigheden waardoor ze het gevoel hebben geen invloed uit te kunnen oefenen. Om even terug te komen op het weer. Het weer is zoals het is. Mopperen erover verandert helemaal niets. Als het regent, pak je een paraplu en laarzen en je past je aan de omstandigheden aan. Of je ziet de voordelen ervan en je gaat eindelijk dat boek lezen. Proactieve mensen zijn zich bewust van hun vermogen om hun acties en reacties zelf te kiezen. Het tegenovergestelde van proactief gedrag is reactief gedrag. I N L E I D I N G 15
Proactief gedrag is zelf handelen Ik kan kiezen. Ik wil zelf Welke opties heb ik? Hoe zou ik het anders kunnen aanpakken? Ik kan mijn gevoelens bijsturen en laat mijn gedrag niet bepalen door mijn emotie. Reactief gedrag is laten gebeuren Ik kan er niks aan doen. Ik ben nu eenmaal zo. Anderen doen mij dit aan. Waarom gebeurt mij dat altijd. Jij maakt mij kwaad. Naarmate je meer in staat bent om proactief te handelen, groeit ook het besef dat je meer kunt beïnvloeden dan je aanvankelijk dacht. Je ervaart meer controle doordat je de touwtjes strakker in handen neemt en daarmee de verantwoordelijkheid over je eigen leven. OPBOUW BOEK Hoe we overkomen, wordt bepaald door al onze uitingen: wat we zeggen, wat we doen en hoe we eruitzien. Deze uitingen of dit gedrag zijn vormen van communicatie. Vandaar dat we in hoofdstuk 2 uitleggen wat de basisbeginselen van communicatie zijn. Vervolgens geven we je handvatten voor de manier waarop je je gedrag bewust kunt inzetten om je doelen te bereiken. We gebruiken hiervoor de onderverdeling binnenkantbuitenkant-overkant. Binnenkant Met de binnenkant bedoelen we dat wat in 16 Z O P A K J E I E D E R E E N I N!
jou omgaat. In hoofdstuk 3 bespreken we je mindset en je gedachten die je wellicht belemmeren. In hoofdstuk 4 ga je aan de slag om je waarden en drijfveren te ontdekken, zodat je weet wat je helpt om je talenten te ontwikkelen en als persoon tot volle bloei te komen. Buitenkant De buitenkant is dat wat je laat zien aan een ander: je verbale communicatie, je lichaamstaal en je uiterlijk. In hoofdstuk 5 geven we verdieping aan een vorm van verbale communicatie, namelijk de kunst van het actief luisteren. In hoofdstuk 6 bespreken we alle aspecten die je non-verbale gedrag bepalen, oftewel je lichaamstaal. In hoofdstuk 7 geven we je adviezen over je uiterlijk en kleding. Overkant De overkant is het effect van je algehele presentatie en handelen op de ander. Je manieren en omgangsvormen bepalen ook hoe je overkomt. Vandaar dat we in hoofdstuk 8 kort ingaan op de etiquette en de zakelijke omgangsvormen. In hoofdstuk 9 laten we zien hoe je het gedrag van een ander kunt beïnvloeden. In hoofdstuk 10 geven we adviezen waarmee je alles wat we in dit boek vertellen, kunt benutten in het kader van personal branding. En dan is wat ons betreft de cirkel rond. Ken je talenten, geloof in jezelf en benut je gedrag en uiterlijk om dit zo authentiek en krachtig mogelijk neer te zetten. I N L E I D I N G 17
UITLEG VAN DE PERSONAGES In het boek maak je kennis met de personages die we gebruiken om de voorbeelden te illustreren. In tegenstelling tot wat we in de werkelijkheid zien, vertonen deze fictieve personen altijd dezelfde gedragsstijl. Deze gedragsstijlen komen uit de Roos van Leary, die we in hoofdstuk 9 uitleggen. We geven een overzicht van deze personages met hun functie en gedragsstijl, zodat de voorbeelden herkenbaar zijn. Om ervoor te zorgen dat je gemakkelijk onthoudt wie welk gedrag vertoont, hebben we de namen dezelfde voorletter(s) gegeven als de gedragsstijl. Personage Functie Gedragsstijl Kenmerken Linda Marketingmanager Leidend Proactief en soms betuttelend Vincent Financieel medewerker Volgend Past zich gemakkelijk aan, sociaal, wil graag aardig gevonden worden Veronique Applicatiebeheerder Verdedigend Bescheiden, op zichzelf en soms kritisch Adriaan Accountmanager Aanvallend Harde werker, direct, maar soms bot Er komen meer personen voor in de voorbeelden, maar zij vertegenwoordigen geen gedragsstijl van de Roos. Bart, de operationeel directeur die in hoofdstuk 3 verschijnt, is hier een voorbeeld van. 18 Z O P A K J E I E D E R E E N I N!