Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 30 December 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45010 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Vooraf Stap 1: Overzeese expansie Stap 2a: Uitvindingen Stap 2b. De kwadrant Stap 3: Ontdekkingsreizen Stap 4: Exploitatie Stap 5: Afronden Over dit lesmateriaal Pagina 1
Vooraf Leerdoel Aan het eind van deze opdracht: - weet je welke belangrijke ontdekkingsreizen er waren rond 1500. - begrijp je enkele belangrijke oorzaken en gevolgen van deze ontdekkingsreizen. - kun je op een wereldkaart routes van ontdekkers aangeven. Eindproduct Je rondt deze opdracht af met het tekenen van de routes van drie ontdekkingsreizen. Alleen of samen? Deze opdracht doe je alleen.soms overleg je met een klasgenoot. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Pagina 2
Stap 1: Overzeese expansie Waarom ontdekkingsreizen? kn.nu/01bmz Aan het eind van de 15e eeuw was de wereld buiten Europa nog praktisch onbekend. Belangrijke handelsgebieden in het Midden-Oosten of in Azië waren alleen over land te bereiken. Rond 1500 veranderde dat. Voor deze opdracht maak je gebruik van het onderdeel Begin Europese overzeese expansie uit de Kennisbank Geschiedenis: Studiogeschiedenis tijdvak 5 aspect 1 Klik door de vier onderdelen. Ga op zoek naar de antwoorden op de volgende vragen: Waarom organiseerden de Portugezen en Spanjaarden ontdekkingsreizen? a. Ze zochten handelsgebieden in Azië. b. Ze zochten plekken waar je goud kon vinden. c. Ze waren nieuwsgierig naar het leven van andere volken. Welke uitvindingen maakten die reizen mogelijk? a. Scheepsschroef en stuurwiel b. Kompas en zeekaart c. Zeil en anker Pagina 3
Waarom werden de kaarten geheim gehouden? a. Om te voorkomen dat zeerovers de schepen zouden aanvallen. b. Om te voorkomen dat concurrenten er gebruik van zouden maken. c. Omdat de kaarten met de hand getekend en dus erg duur waren. Welke rol speelden de Arabieren bij de eerste ontdekkingsreizen? a. Zij gaven informatie over de routes door. b. Zij vielen de ontdekkingsreizigers onderweg aan. c. Zij beheersten de handelsroutes over land. Wie maakte de eerste reis om de wereld? a. Columbus b. Vasco da Gama c. Magalhaes Pagina 4
Stap 2a: Uitvindingen Er werden veel uitvindingen gedaan die het gemakkelijker maakten om de weg op zee te vinden. Daardoor durfden ontdekkingsreizigers zich verder van de kust te wagen en grote stukken zee over te steken. Toch bleef een zeereis een onzeker avontuur. Bekijk de plaatjes. Wat stellen de plaatjes voo? 1. 2. 3. a. sextant b. kwadrant c. kompas Pagina 5
Stap 2b. De kwadrant De kwadrant was een navigatie-instrument waarmee zeevaarders ook 's nachts de positie van hun schip konden bepalen. Bekijk het fragment uit de film '1492 Conquest of Paradise' waarin de kwadrant wordt gebruikt. https://youtu.be/movi8v_y9ty?rel=0&start=107 Waarvoor gebruikte men dit navigatie-instument? a. Om de hoek ten opzichte van de zon te meten. b. Om de positie ten opzichte van een ster te bepalen. c. Om de afstand tot het vasteland te meten. Pagina 6
Stap 3: Ontdekkingsreizen Ontdekkingsreizen kn.nu/oq6y2 In de kennisbank staan verhalen over vier belangrijke ontdekkingsreizigers. Test hier je kennis en maak de oefening. Sleep de woorden naar de juiste plaats. VascodaGamawaseenPortugeseontdekkingsreizigerdiealseersteEuropeaannaarIndiavoer. Nazijnreiswerdenhier opgericht. Tijdens een volgende reis stierf hij aan een onbekende ziekte. wasookeenportugeseontdekkingsreiziger.in1519verliethijmetvijfschependezuid- Spaansekust.Slechtséénschipkwamterugenwasdaarmeehetenigeschipdatdereisronddewereldvoltooide.Mage DiazwaseenPortugeseontdekkingsreizigerdiein1488dezuidelijkepuntvan bereikte:kaapde. HetwaseenbelangrijkeontdekkingomdathiermeedebasiswasgelegdvooreenverdereroutenaarIndië. zochtindiëviaeenwestelijkezeeroute.hijkreegvandespaansekoning goedkeuringvooreenreis.toenhijopzijneerstereisnadriemaandenlandbereikte,dachthijzijndoelbereikttehebben. Hijheeftzelfnooitgewetendathijeennieuwwerelddeel, hadontdekt. Pagina 7
Beschikbare keuzes: handelskolonies, Columbus, Afrika, Goede Hoop, Amerika, Magelhães Pagina 8
Stap 4: Exploitatie De ontdekking van Amerika had grote gevolgen voor de bewoners van deze gebieden, maar ook voor de ontdekkers. Ga nog eens naar het onderdeel Exploitatie in de kennisbank. Studiogeschiedenis tijdvak 5 aspect 1 kn.nu/ww0f22c76 (studiogeschiedenis.nl) Maak aantekeningen om de volgende vragen te kunnen beantwoorden. Waarom stierven er zoveel indiaanse inwoners? Hoe werden de ontdekkers rijk van exploitatie (het gebruik) van deze gebieden? Noem twee nieuwe producten die de ontdekkingsreizigers naar Europa hebben gebracht. In welke Mexicaanse stad vonden de Spanjaarden enorme goudvoorraden? Noem twee producten die werden verbouwd op Zuid-Amerikaanse plantages. Hoe kwam dat de Inca s en Maya s niets in te brengen hadden tegen de Spanjaarden? Pagina 9
Stap 5: Afronden Je gaat de de opdracht afronden. Open hier een PDF document met de wereldkaart. Print deze uit. Wereldkaart kn.nu/ww4a1096b (pdf, maken.wikiwijs.nl) Zoek nog eens in deze opdracht, wie de belangrijkste ontdekkingsreizigers waren. Kies er twee. Teken hun routes in verschillende kleuren op de kaart. Natuurlijk schrijf je bij de routes de namen van de ontdekkingsreizigers. Zoek zelf informatie over een Nederlandse ontdekkingsreiziger op. Zoek bijvoorbeeld op Wikipedia. Kies een Nederlandse ontdekkingsreiziger. Teken de route die hij heeft gevaren op de wereldkaart. Schrijf ook nu de naam van de ontdekkingsreiziger bij de route. Klaar? Lever de kaart ter beoordeling in bij je docent. Pagina 10
Antwoorden Antwoorden: Waarom ontdekkingsreizen? Waarom organiseerden de Portugezen en Spanjaarden ontdekkingsreizen? 1. Ze zochten handelsgebieden in Azië. 2. Ze zochten plekken waar je goud kon vinden. 3. Ze waren nieuwsgierig naar het leven van andere volken. Aantal punten juist antwoord: 1 Welke uitvindingen maakten die reizen mogelijk? 1. Scheepsschroef en stuurwiel 2. Kompas en zeekaart 3. Zeil en anker Aantal punten juist antwoord: 1 Waarom werden de kaarten geheim gehouden? 1. Om te voorkomen dat zeerovers de schepen zouden aanvallen. 2. Om te voorkomen dat concurrenten er gebruik van zouden maken. 3. Omdat de kaarten met de hand getekend en dus erg duur waren. Aantal punten juist antwoord: 1 Welke rol speelden de Arabieren bij de eerste ontdekkingsreizen? 1. Zij gaven informatie over de routes door. 2. Zij vielen de ontdekkingsreizigers onderweg aan. 3. Zij beheersten de handelsroutes over land. Aantal punten juist antwoord: 1 Wie maakte de eerste reis om de wereld? 1. Columbus 2. Vasco da Gama 3. Magalhaes Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 11
Wat stellen de plaatjes voo? 1. b 2. c 3. a De kwadrant was een navigatie-instrument waarmee zeevaarders ook 's nachts de positie van hun schip konden bepalen. Bekijk het fragment uit de film '1492 Conquest of Paradise' waarin de kwadrant wordt gebruikt. https://youtu.be/movi8v_y9ty?rel=0&start=107 Waarvoor gebruikte men dit navigatie-instument? 1. Om de hoek ten opzichte van de zon te meten. 2. Om de positie ten opzichte van een ster te bepalen. 3. Om de afstand tot het vasteland te meten. Antwoorden: Ontdekkingsreizen Sleep de woorden naar de juiste plaats. VascodaGamawaseenPortugeseontdekkingsreizigerdiealseersteEuropeaannaarIndiavoer. Nazijnreiswerdenhier handelskolonies opgericht. Tijdens een volgende reis stierf hij aan een onbekende ziekte. Magelhães wasookeenportugeseontdekkingsreiziger.in1519verliethijmetvijfschependezuid- Spaansekust.Slechtséénschipkwamterugenwasdaarmeehetenigeschipdatdereisronddewereldvoltooide.Mage DiazwaseenPortugeseontdekkingsreizigerdiein1488dezuidelijkepuntvanAfrika bereikte:kaapdegoede Hoop. HetwaseenbelangrijkeontdekkingomdathiermeedebasiswasgelegdvooreenverdereroutenaarIndië. Columbus zochtindiëviaeenwestelijkezeeroute.hijkreegvandespaansekoning goedkeuringvooreenreis.toenhijopzijneerstereisnadriemaandenlandbereikte,dachthijzijndoelbereikttehebben. Hijheeftzelfnooitgewetendathijeennieuwwerelddeel,Amerika hadontdekt. Aantal punten juist antwoord: 5 Pagina 12
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd 30 December 2013 om 23:36 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2; Leerinhoud en Economie; Aardrijkskunde; Godsdienst; Geschiedenis; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Trefwoorden exploitatie, menm, mens en maatschappij, ontdekkingsreizen, overzeese expansie, uitvindingen Bronnen Bron Studiogeschiedenis tijdvak 5 aspect 1 http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/tijdvak5/aspect1/ Type Link Pagina 13