Skin tears, meer dan een scheurtje Werkgroep acute wondzorg CNC vzw wondzorgvereniging Payne-Martin (1993) Definitie Een scheurwonde is een traumatische wonde die hoofdzakelijk voorkomt op de ledematen van oudere mensen, als resultaat van een wrijving of door schuivende en wrijvende krachten die de epidermis van de dermis scheiden (partial thickness) of die zowel de epidermis, als de dermis scheiden van de onderliggende weefsels (full thickness wound). A skin tear is a traumatic wound occuring principally on the extremeties of older adults, as a result of friction alone or shearing and friction forces which separate the epidermis from the dermis (partial thickness wound) or which separate both the epidermis and the dermis from the underlying structures (full thickness wound). 1
Etiologie van skin tears Intrinsieke veranderingen in de ouderwordende huid Etiologie van skin tears Invloed van mechanische krachten Wrijvingskracht en schuifkracht zijn externe krachten die de continuïteit van de huid kunnen onderbreken. Invloed van medicatie Bepaalde medicatie zal de intrinsieke huidveranderingen als gevolg van het ouder worden versterken of bevorderen. 2
Prevalentie Ouder wordende populatie 0,92 skintears per patiënt op populatie van 147 bejaarden (Malone et al) 2,67 per persoon per jaar (White et al) Tussen 6u en 11u 15u en 21u piekmomenten (= transportmomenten?) Plaats De plaats van de skin tears was voor 80% gesitueerd ter hoogte van de bovenste ledematen, met als voorkeurplaats de voorarm, gevolgd door de hand, elleboog en arm 3
Overzicht van WGK 16 28 45 Voorarm Bovenarm Onderbeen 11 Andere plaatsen buiten de ledematen Oorzaken (WGK) 4
Preventie van skin tears Zorgen voor een veilige omgeving Risicopatiënten detecteren Goede observatie en rapportage Fixatie van verbandmateriaal Handhaven van een goede voeding en vochtopname Educatie van de patiënt Classificatie Indeling volgens categorieën Payne-Martin Categorie I: Categorie II: Categorie III: Skin tears zonder weefselverlies Skin tears met gedeeltelijk weefselverlies Skin tears met volledig weefselverlies 5
Het lineaire type Het flap type Categorie 1 Geen weefselverlies en mogelijkheid om flap terug te leggen en wondranden terug tegen elkaar te leggen 6
7
8
Categorie II : Skin tears met gedeeltelijk weefselverlies Skin tears met gering weefselverlies (<25%) Skin tears met matig tot groot weefselverlies (>25%) 9
Categorie III : Skin tears met volledig weefselverlies 10
Aanpak Categorie 1 en 2 T: Avitaal weefsel verwijderen en bloeding stelpen I: Grondig reinigen en tevens ontsmetten met Jodiumprep Of Chloorhexidine eventueel ook Polyhexamide (PHMB-vb Prontosan) Contacttijd respecteren M: Flap terugleggen en fixeren met een siliconen netverband of een adhesief schuimverband, een hydrogel-netverband netverband... indien nodig nog een absorberend verband of een niet-inklevend inklevend verband als secundair verband E: Beschadiging van de wondranden en de wondomgeving vermijden, geen sterk-klevende klevende verbanden aan brengen, fixeren dmv zwachtels, insnoering vermijden Eventueel compressietherapie bij oedemateuze onderbenen na akkoord van behandelende arts 11
Categorie 3 T: bloeding stelpen; bevuild en vreemd materiaal verwijderen = avitaal weefsel I: Grondig reinigen en tevens ontsmetten met Jodiumprep, Chloorhexidine of Polyhexamide (PHMB vb prontosan) Contacttijd respecteren Na een twee tot vier-tal dagen evalueren en evt starten met een antimicrobieel verband M: open wonde dus een absorberend verband aanbrengen (schuimverbanden, alginaten, hydrofibers, hydroalginaten, E: Wondrandbescherming te doen vanaf er tekenen zijn van irritatie of verweking (huidfilms) Afhankelijk van de visuele infectie of bij stagneren van de wonde of meer pijn of meer exsudaat beleid aanpassen 12
Andere behandelingen Greffen Negatieve druktherapie 13
14
15
Huidnecrose Infectie En de rest Maceratie wondranden Korstvorming Uitdroging Sterk exsuderend Algemeen oedeem van het lidmaat 16
Steritrips Wat vermijden Afdekkende verbanden die inkleven Kleefpleisters 17
Bedankt voor uw aandacht! Werkgroep acute wondzorg, CNC vzw Wondzorgvereniging De Coster Lindsey, Regionaal Ziekenhuis Sint-Maria, Halle Heyde Evelien, AZ Alma, Eeklo Touriany Evelien, Militair Hospitaal Koningin Astrid, Neder-over-Heembeek Vancoillie Ann, AZ Damiaan, Oostende Vandendries Carine, AZ Sint-Lucas, Gent Vanwalleghem Geert, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen 18