TERMIJN-EURO'S WAAROM WERKT HET CIRCUIT EIGENLIJK MET TERMIJNEN, EN HOE WERKEN ZE PRECIES? Het waarom is vrij simpel. De waarde van geld zit 'm altijd in wat je er mee kunt kopen. Kun je met je geld niets kopen, dan is het hooguit goed als kladpapier of om een vuurtje aan te maken. Als je een nieuw, @nder soort geld wilt introduceren is het dus belangrijk om mensen die iets verkopen in je netwerk te krijgen die dat @ndere geld willen accepteren. Essentieel is dat die mensen het vertrouwen hebben dat ze er zelf ook weer iets mee kunnen kopen als ze jou toestaan hun diensten of producten in termijn-euro s te betalen. Maar... als je net begint zit er nog bijna niemand in je netwerk, en is een nieuwe ondernemer terecht niet overtuigd dat hij iemand in het Circuit zal vinden waar ie met de termijn-euro s kan betalen. Een echt kip-ei verhaal: je wilde die ondernemer er nou juist bij hebben om het overtuigen bij de volgende ondernemer weer ietsje makkelijker te maken! We lossen dit op door het @ndere geld inwisselbaar te maken voor euro's. Kun je met je @nder geld niet in het netwerk terecht omdat er nog te weinig mensen mee doen, dan kun je het in ieder geval altijd nog omwisselen voor euro's. Op je rekening courant zie je precies staan hoe lang de koopkracht nog binnen het circuit moet blijven, voordat je er euro s mee kunt kopen. Om te voorkomen dat dit inwisselen direct na de eerste dag al gebeurt (dan heeft het @ndere geld nog bijna niets extra goeds kunnen doen t.o.v. een normale euro), en om mensen een prikkel te geven om anderen te overtuigen mee te doen, hebben we de termijn ingevoerd. Na, bijvoorbeeld, 60 dagen kun je je @nder geld dat we nu echt de naam termijn-euro kunnen geven verkopen voor euro s. Die euro s zijn indertijd op de bank gezet door leden die termijn-euro s gekocht hebben of die komen erop doordat leden leningen terugbetalen. Zeker in het begin zal de gemiddelde termijn redelijk kort zijn denk aan 60 tot 90 dagen. Er mag eigenlijk geen reden zijn om betalingen via het Circuit niet te accepteren. Elk bedrijf heeft baat bij het openbreken van het monopolie van de banken en weghouden van de speculatie van de financiële markten. Elk bedrijf heeft behoefte aan extra klanten en veel bedrijven hebben behoefte aan goedkoop krediet. We hopen dus dat deze motivaties genoeg zijn om mee te doen zolang het maximale risico is dat, als het niet lukt ze als termijn-euro te besteden, er een overzichtelijk termijn gewacht moet worden voordat weer overal gekocht kan worden. Hieronder in de figuren 1a t/m 1h wordt duidelijk hoe dit er op een termijn-euro rekening in het Circuit uit ziet met die termijnen. Om het inzichtelijk te houden zijn de lidmaatschapsbijdragen (lees meer hierover op de website www.circuitnederland.nl) in dit voorbeeld niet meegenomen. Wat er in de figuren gebeurt is in onderstaande tabel ook samengevat. Tabel 1 afnemende termijn van termijn-euro's Dag Saldo (T ) Termijn (dagen) T aan Circuit verkopen mogelijk? 1 januari 2016 500 50 Nee 2 januari 2016 500 49 Nee 19 februari 2016 500 1 Nee 20 februari 2016 500 0 Ja 21 februari 2016 500 0 Ja
Figuur 1a: een screenshot van een hypothetische rekening op 1 januari 2016, en het verdere verloop daarvan in figuren 1b t/m 1e. Let hierbij op hoe de datum en de termijn even snel veranderen. (T = termijn-euro) Bij een termijn van 0 dagen zeggen we in het Engels dat de termijn-euro s volwassen zijn geworden. Figuur 1b: een screenshot van 2 januari 2016 (de datum linksonder is de datum waarop de 500 termijn-euro s waarmee we in ons voorbeeld beginnen werden bijgeschreven). Er is één dag verstreken (er staat in de screenshot weliswaar geen datum, maar het systeem houdt ook bij hoe oud het bedrag is sinds de creatie nu 1 dag), dus is de termijn van de termijn-euro s ook 1 dag korter geworden, van 50 naar 49 dagen. Figuur 1c: Er zijn nu 49 dagen verstreken. De datum is dus 19 februari 2016. Zoals hierboven zichtbaar is de termijn van het saldo nu ook teruggelopen naar 1 dag. Over 1 dag is het saldo van 500 termijn-euro dus vrij om 500 euro s mee te kopen.
Figuur 1d: Het saldo van de rekening heeft nu dus nog altijd een termijn van 1 dag. Hier is te zien dat het systeem nu nog niet toestaat om euro s te kopen. Het systeem geeft aan dat er nog 24 uur gewacht moet worden. Figuur 1e: Er is weer één dag verstreken sinds de vorige screenshot. De termijn van het saldo is nu 0 dagen er kunnen dus euro s mee gekocht worden.
Figuur 1f: Er is nu nog een dag verstreken. Deze screenshot laat zien dat de termijn niet negatief wordt, maar dan op 0 dagen blijft staan. Logisch wellicht (want wat heeft het nu voor zin om over een negatief aantal dagen euro s te kunnen kopen?), maar misschien toch goed om te laten zien. Figuur 1g: De rekeninghouder besluit om 250 termijn-euro s te gebruiken om 250 euro s te kopen.
Figuur 1h: De 250 termijn-euro s zijn afgeschreven van de rekening. Op dit moment zal de rekeninghouder 250 euro overgeschreven krijgen op haar reguliere euro-bankrekening, op het bankrekeningnummer dat zij heeft opgegeven toen zij zich inschreef voor het Circuit. Termijnen zullen in het begin kort zijn. Hoe meer je kunt kopen met een termijn-euro, des te minder relevant wordt de termijn. Euro s kopen wordt namelijk minder en minder relevant, hoe meer je met termijn-euro s kunt doen. Ook al kan euro s kopen met termijn-euro s nog altijd, je kunt dan ook gewoon je termijn-euro s besteden of investeren, waar je dat voorheen alleen met euro s kon. Dan worden ook langere termijn leningen mogelijk en heeft zo'n termijneuro dus veel langer zijn positieve invloed op de economie. Het bovenstaande is in de tabel hieronder kort samengevat. Tabel 2 ontwikkeling van termijnen van @nder geld Beginfase @nder geld Volwassen fase @nder geld Bestedingsmogelijkheden in network Weinig Veel Termijnlengte Kort Lang Stel, je kunt straks je belastingen gaan betalen met termijn-euro's (in Bristol kun je bijvoorbeeld al je gemeentebelasting zowel met Britse ponden als met Bristol Pounds betalen): iedere winkelier of ondernemer moet belasting betalen, dus de vraag wat je met je termijn-euro kunt is dan ook zelfs met een wat langere termijn goed te beantwoorden. DAT IS HET WAAROM. NU HET HOE. Stel, je bent ondernemer en hebt zelf 500 termijn-euro's met een termijn van 100 dagen, en iemand wil jou betalen met 500 termijn-euro's die een termijn van 20 dagen hebben. Je zou je voor kunnen stellen dat die twee groepen termijn-euro's dan keurig gescheiden op je rekening komen te staan. Kun je lekker die van 100 dagen eerst uitgeven, want die van 20 dagen hou je liever voor jezelf, die kun je immers al bijna omwisselen. Dan wordt de termijn dus een soort negatief aspect voor mensen, in plaats van dat het puur positief werkt. Het wordt na veel transacties ook al snel een bonte boel op je rekening.
Daarom hebben we ervoor gekozen om voor iedere rekening de termijn-euro's het gewogen gemiddelde mee te geven. Als je van die rekening termijn-euro s betaalt, verandert dat gemiddelde niet. Maar elke keer dat je termijneuro s ontvangt, ontstaat er een nieuw gemiddelde. Om te voorkomen dat er op deze manier rekeninghouders die hard euro s nodig hebben geen betalingen meer durven aan te nemen hebben we een hele speciale functie toegevoegd in de software: binnen je rekening kun je stappen terug in de tijd doen. Het is gelukkig simpeler dan het klinkt, want je kunt gewoon met terugwerkende kracht de termijn-euro s die eerder op de rekening stonden en op dit moment hun termijn vol zouden hebben gemaakt, loshalen en de termijn-euro s voor euro s verkopen alsof er geen betalingen bij waren gekomen. Uiteraard verslechterd dit wel het gemiddelde van de achterblijvende termijnen. Tabel 3 rekenvoorbeeld voor ondernemer A Dag Saldo (T ) Termijn (dagen) Inkomend/uitgaand bedrag (T ) Termijn inkomend/ uitgaand bedrag (dagen) 1 januari 2016 500 50 +500 100 1 januari 2016 (2) 1000 75 6 januari 2016 (1) 1000 70 +500 100 6 januari 2016 (2) 1500 80 11 januari 2016 (1) 1500 75-300 75 11 januari 2016 (2) 1200 75 16 januari 2016 (1) 1200 70 +300 50 16 januari 2016 (2) 1500 66 21 februari 2016 (1) 1500 30 Hoe dit rekenvoorbeeld er in de praktijk uit ziet is op de serie screenshots hieronder weer te zien (figuur 2a t/m 2k). Figuur 2a: De startsituatie op 1 januari 2016, met 500 termijn-euro s die een termijn van 50 dagen hebben.
Figuur 2b: Er komen 500 termijn-euro s met een termijn van 100 dagen bij op 1 januari 2016. Figuur 2c: het nieuwe saldo is 1000 termijn-euro, die nu een gemiddelde termijn hebben van 75 dagen. Dat is dus het gewogen gemiddelde van de twee bedragen: T 500 met een termijn van 50 dagen en T 500 met een termijn van 100 dagen.
Figuur 2d: er zijn 5 dagen verstreken (het is dus 6 januari 2016), dus de balans heeft nu een termijn van 70 dagen. Figuur 2e: Er worden nog eens T 500,- overgemaakt, die weer een termijn van 100 dagen hebben.
Figuur 2f: Het nieuwe saldo is nu 1000 + 500 = T 1500,- met een termijn die is berekend door weer het gewogen gemiddelde te nemen: (1000 * 70) + (500 * 100) = 1500 * 80. De nieuwe termijn van het saldo is dus 80 dagen. Figuur 2g: Er zijn weer 5 dagen verstreken (het is nu 11 januari 2016). De termijn van de balans is teruggelopen naar 75 dagen.
Figuur 2h: Hier besluit ondernemer A T 300,- over te maken naar een andere rekening. De termijn-euro s die bij de ander binnenkomen zullen een termijn van 75 dagen hebben. Bij de verzender zal de termijn van zijn balans niet veranderen. Figuur 2i: Er is op 11 januari T 300,- afgeschreven. De termijn van de balans is zoals gezegd nog altijd 75 dagen.
Figuur 2j: Dit is nu een screenshot van de rekening van de ontvanger van de T 300,-. Figuur 2k: Er zijn wederom 5 dagen verstreken (het is dus 16 januari 2016), en we kijken weer naar de rekening van ondernemer A (client 1).
Figuur 2l: Er komt weer een betaling binnen, ditmaal van T 300,- met een termijn van 50 dagen. Figuur 2m: De nieuwe balans is weer T 1500,- maar nu is de termijn van de balans juist naar beneden opgeschoven doordat er termijn-euro s met een kortere termijn binnenkwamen. De nieuwe termijn is weer berekend als het gewogen gemiddelde van het oude saldo en het inkomende bedrag: (1200 * 70) + (300 * 50) = 1500 * 66. De nieuwe termijn van het saldo is dus 4 dagen naar beneden opgeschoven, van 70 naar 66 dagen.
Figuur 2n: Er zijn nog eens 36 dagen verstreken (het is nu 21 februari 2016). Er zijn vanaf 1 januari nu 50 dagen verstreken. Als er na de allereerste transactie van 1 januari niets meer was gebeurd, was het saldo nu volwassen geweest, met een termijn van 0 dagen. Ondernemer A had dan 500 euro kunnen kopen met de 500 termijn-euro s. Nu lijkt het echter alsof dit niet kan, want de termijn van het saldo is immers nog altijd 30 dagen door alle binnenkomende betalingen. Op 1 januari was het saldo van ondernemer A 500 T, met een termijn van 50 dagen. Er zijn tussen 1 januari en 16 januari heel wat transacties geweest, dus A heeft blijkbaar gedurende deze 15 dagen goed gebruik kunnen maken van de Circuit rekening. Maar A verwacht wel dat ze als de 50 dagen om zijn euro s kan kopen met die termijn-euro s die ze op 1 januari had. Dat kan ook, maar 50 dagen later, op 20 februari, lijkt dat in op het oog niet zo te zijn. Op 21 februari heeft ze namelijk 1500 T op de rekening staan, met een termijn van 30 dagen. Inwisselen gaat alleen als de termijn 0 dagen is. Echter, A kan nu heel simpel toch termijn-euro s aanbieden voor euro's. De software kijkt terug in de tijd naar toen er nog 500 T met T=50 op haar rekening stonden, en berekent dan wat de termijn van die termijn-euro's nu (21 februari) zou zijn. Dat is 50 dagen later, en dus zou die 500 T nu een termijn van 0 dagen hebben, en kan aangeboden worden voor 500 euro. A heeft natuurlijk wel ook 300 T uitgegeven, dus die gaan van het vrij om te wisselen bedrag af. In figuur 3a (volgende pagina) is de maturity tabel te zien waarin ondernemer A deze informatie allemaal kan vinden. A besluit om van de mogelijke 200 euro, 175 euro te kopen met 175 termijn-euro s. Ze heeft dan nog T 1325,- over. Aangezien er termijn-euro s met een termijn van 0 zijn onttrokken aan de rekening, betekent dat dat de gemiddelde termijn van de resterende termijn-euro s hoger wordt. Immers, als van de 1500 T er 175 waren met een termijn van 0 dagen, en het gemiddelde van de 1500 T samen was toch 30 dagen, dan moeten de resterende 1325 T een termijn langer dan het gemiddelde van 30 hebben. De laatste serie screenshots laat zien hoe dit er in de praktijk uit zal zien. In dit voorbeeld zijn de getallen als volgt. Oorspronkelijk saldo in T : 1500 T Oorspronkelijke termijn saldo: 30 dagen Onttrokken saldo in T : 175 T Termijn onttrokken saldo: 0 dagen Overgebleven saldo in T : 1325 T Termijn overgebleven saldo: 34 dagen
Figuur 3a: in de 4 e rij (groene cijfers) is in de laatste kolom het bedrag in termijn-euro s te zien dat vrij aan euro s te besteden is. Dat zijn dus 200 T. In de derde kolom van rechts is te zien dat de termijn van dit bedrag nu 0 dagen geweest zou zijn.
Figuur 3b: Ondernemer A maakt op 21 februari T 175 over naar het Social Trade Circuit om er 175 euro mee te kopen. Figuur 3c: Er zijn T 175,- met een termijn van 0 dagen afgeschreven van de rekening van ondernemer A. De nieuwe termijn van het saldo is als volgt berekend: 1500 * 30 = (175 * 0) + (1325 * 34). De nieuwe termijn van het saldo is dus 34 dagen.
Figuur 3d: De nieuwe maturity tabel laat zien dat het vrij aan euro s besteedbare aantal termijn-euro s nu van 200 naar 25 is gedaald (laatste kolom, groene cijfers), aangezien er 175 termijn-euro s van de 200 vrij besteedbare gebruikt waren.