2 De Drentse arbeidsmarkt Lokale arbeidsmarktproblematiek kent twee fundamentele problemen 1. Inclusieve arbeidsmarktvraagstuk (banen, werkgevers): Beleidsruimteprobleem Dr. Arjen Edzes Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Economische Geografie, Postbus 8, 97 AV Groningen. a.j.e.edzes@rug.nl 2. Uitvoeringsvraagstuk (prikkelwerking, trilemma s professionaliteit, bestuurlijk (on)vermogen, on(kunde), vakmanschap): Agentschapsprobleem Commissie Houben (1992); Algemene Rekenkamer (21); Raad voor Werk en Inkomen (25); Edzes (21) Commissie Westerlaken (211) 3 Trends 1. Economische groei stagneert: kredietcrisis 2. Krimp/vergrijzing: beroepsbevolking neemt af 3. Herstructurering: eenvoudige maakindustrie verdwijnt, groei in de dienstensector, vooral zorg 4. Flexibeler arbeidsrelaties, zzp-ers, pendel, wonen 4 5. Kennisintensivering, opleidingsniveau stijgt: maar ook 25. analfabeten en 1,5 miljoen laaggeletterden 6. Nog veel mensen in de WW, WWB, Wajong en WAO die buiten het arbeidsproces staan 7. Kwalitatieve mismatch vraag en aanbod 8. Decentralisatie van arbeidsmarktbeleid naar gemeenten 5 6 Banengroei 1983-24 Index = banengroei 83-4 / gemiddelde bevolking 15-65 jaar 83-4 (Bron: Bureau Louter) Bron: Bureau Louter, 211 1
7 1 1. 8. Aantal banen naar sector naar niveau in Noord- Nederland, 211 Bron: CBS/PWR, bewerking CAB, 212 8 Tot: 617. G: 215. D: 172. F: 23. Bron: Etil, 211 elementair lager middelbaar hoger+ 9 1 Bron: Etil, 211 11 12 Ontwikkeling werkgelegenheidsstructuur (CBS, statline/bewerking RUG) Nederland Noord-Nederland Raad voor Werk en Inkomen, Arbeidsmarktscan 212 2
Ontwikkeling beroepsbevolking. (Bron: CAB, 211) Ontwikkeling totale bevolking 212-225 14 Bevolkingsontwikkeling 2-64 jarigen 212-225 15 16 Roltrap 17 18 Bron: Etil, 211 3
Aantal banen 211, prognose groei en aantal vacatures 212-216 in Noord-Nederland Bron: PWR (banen) en UWV (prognoses), bewerking CAB, 212 1 Nauwelijks groei aantal banen 11. 1. Wel vervangingsvraag 9. 8. 7. 5. 3. 1. -1. 19 7. 5. 3. 1. Prognose van het aantal vacatures 212-216 naar sector en niveau in Noord-Nederland Bron: UWV, bewerking CAB 2 Voor de komende vijf jaar Totaal: 3 E&L: 1. Banen 211 Netto groei 212-16 Vacatures 212-16 elementair lager middelbaar hoger+ Niet werkende werkzoekenden (Bron: UWV, 212) In Drenthe: 16. (Bron: UWV, 212) Doelgroep WWnV als % van de pbb (juni 211) Bron: CBS, POR WSW, UWV, bewerking CAB 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 1,9% 3,2%,9% 2,6% 3,6% 2,7% 4,3% 1,4% 1,7% 2,4% 2,6% 3,4% 3,% 1,1% 1,5% Nederland Noord Nederland Groningen Friesland Drenthe 22 WSW WWB Wajong Doelgroep WWnV 211 (WWB+WSW+Wajong) 211, als % van de bevolking 15-64 jaar (inclusief overlap) 23 Onderkant vertaald naar Provincie Drenthe (op basis van landelijke cijfers, ultimo 21. Bron: Edzes, TPE, 211) Afstand tot de arbeidsmarkt (d.w.z. tot reële, reguliere en algemeen geaccepteerde banen) Aantal Nee Ja Geen afstand Overbrugbaar Niet overbrugbaar WBB 8.69 3% 3% 4% WSW 4.77 4-7% 3-6% Wajong 7.69 6-85% 15-4% Dagbest. 1% 24 21.15 2.67 9.-12.5 6.-9.5 Banen, Afschrikking, Matching Gedragsverandering Loondispensatie Beschermde arbeid, Uitkering 4
25 26 Onderkant vertaald naar Alescon-gemeenten (op basis van landelijke cijfers, ultimo 21. Bron: Edzes, TPE, 211) Afstand tot de arbeidsmarkt (d.w.z. tot reële, reguliere en algemeen geaccepteerde banen) Aantal Nee Ja Geen afstand Overbrugbaar Niet overbrugbaar WBB 3.79 1.137 3% 4% WSW 2.8 4-7% 3-6% Wajong 4.14 6-85% 15-4% Dagbest. 1% Conclusies en aanknopingspunten 1. Drenthe: banengroei is goed, werkloosheid iets hoger, vooral ZO-Drenthe blijft achter 2. Voorlopig geen krimp, wel vergrijzing: bevolking concentreert zich in de steden, platteland vergrijst 3. Crisis verhult vergrijzingsprobleem krapte komt 4. NU: gebrek aan banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, vaak grote afstand tot de arbeidsmarkt 5. Iedereen aan regulier werk helpen zal niet lukken gesubsidieerde arbeid blijft nodig 1.1 1.137 4.453 6.112 2.761 4.42 Banen, Afschrikking, Matching Gedragsverandering Loondispensatie Beschermde arbeid, Uitkering Conclusies en aanknopingspunten 6. Ga op zoek naar taken en niet naar banen 7. Let op benodigde vaardigheden in plaats van opleiding 8. Investeer in werkgerelateerde trainingen, niet in opleidingen 9. Committeer (organisaties van) werkgevers 1. Optimalisatie taken - competenties 2. Detacheringsbureaus / arbeidspools op brancheniveau 1. Gebruik momentum voor modernisering uitvoering 27 Dank voor uw aandacht 28 5