Is angstgeheugen uitwisbaar? Nieuwe inzichten in angstreducerende technieken Dieuwke Sevenster Merel Kindt Marieke Soeter
Angstgeheugen Evolutionair robuust mechanisme Het bereidt individu voor op snel reageren in confrontatie met gevreesde object Maar wat als angst onterecht is?
Angststoornissen Ziektelast in verloren levensjaren 1 op de 5 Nederlanders lijdt ooit in leven aan een angststoornis Eén na grootste groep stoornissen in de GGZ Zeer hoge ziektelast Hartziekten 11,6 Angststoornissen 7,9 Beroerte 7,5 Depressie 5,9 COPD 5,0 Diabetes 4,9 Longkanker 4,6 Nemesis: Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (2003) 3 RIVM / Nationaal Kompas Volksgezondheid
Geschiedenis Therapie Tot 70 er jaren therapieën niet wetenschappelijk onderbouwd Extreme voorbeelden: Centrifuge Therapie Insuline Schok Therapie Hydrotherapie Lobotomie: Nobelprijswinnaar Moniz 1949
Behandeling Angststoornissen Cognitieve Gedragstherapie veelgebruikt en effectief Terugval na effectieve behandeling Is er manier om terugval tegen te gaan?
Angstconditioneren CS (plaatje) US (schok) Acquisitie (CS-US) Test (CS)
Consolidatie Proteine Synthese Korte Termijn Geheugen Veranderbaar Lange Termijn Geheugen Onveranderbaar
Angst Angst Consolidatie Acquisitie Test Placebo Proteine synthese remmer Schafe & Ledoux (2000)
Angstconditioneren CS (plaatje) US (schok) Acquisitie (CS-US) Extinctie (CS) Extinctie leren = experimenteel model voor therapie
Experimentele modellen Extinctie kan de oude angst niet wissen nieuw leren Originele angstgeheugen blijft bestaan naast extinctie geheugen Originele angst Extinctie Bouton (2000; 2002)
Experimentele modellen Extinctie kan de oude angst niet wissen nieuw leren Originele angstgeheugen blijft bestaan naast extinctie geheugen Originele angst Extinctie Behoud van de originele angst na extinctieleren is aangetoond mbv verschillende procedures Bouton (2000; 2002)
Terugkeer van angst Acquisition Extinction Test (CS-US) (CS) (CS) Reinstatement
Terugkeer van angst Acquisition Extinction Test (CS-US) (CS) (CS) Reinstatement Spontaneous Recovery L
Terugkeer van angst Acquisition Extinction Test (CS-US) (CS) (CS) Reinstatement Spontaneous Recovery L Renewal Context A Context B Context A
Behandeling Angststoornissen Cognitieve Gedragstherapie veelgebruikt en effectief Terugval na effectieve behandeling Verklaring: Angstgeheugen blijft Intact Oplossing: Angstgeheugen aanpakken
Experimentele modellen Als angtgeheugen eenmaal is gevormd, is dit permanent Originele angst Extinctie Bouton (2000; 2002)
Experimentele modellen Als angtgeheugen eenmaal is gevormd, is dit permanent Originele angst Extinctie Bouton (2000; 2002)
Reconsolidatie Inzichten uit Neurowetenschappen Geheugen reactivatie Labiele fase Restabilizatie
Reconsolidatie Inzichten uit Neurowetenschappen Geheugen reactivatie Labiele fase Restabilizatie Proteine Synthese Ophalen Veranderbaar Opslag Onveranderbaar
Reconsolidatie Inzichten uit Neurowetenschappen Geheugen reactivatie Labiele fase Restabilizatie Proteine Synthese Ophalen Veranderbaar Opslag Onveranderbaar
Reconsolidatie Hypothese: Verstoren van reconsolidatie met de noradrenerge beta-blocker propranolol zal geconditioneerde angst permanent reduceren Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012)
Reconsolidatie Hypothese: Verstoren van reconsolidatie met de noradrenerge beta-blocker propranolol zal geconditioneerde angst permanent reduceren Placebo vs. Propranolol (40mg) 24 h 24 h Acquisitie Dag1 Reactivatie Dag 2 Extinctie Dag 3 Test Dag 3 Propranolol werkt op de de noradrenerge receptoren in de amygdala en blokkeert proteine synthese indirect Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012)
Startle Fear Response Reconsolidatie Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 3 Acquisitie R Extinctie Test Placebo Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012) Sevenster, Beckers, & Kindt (2012)
Startle Fear Response Startle Fear Response Reconsolidatie Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 3 Acquisitie R Extinctie Test Placebo Propranolol Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012) Sevenster, Beckers, & Kindt (2012)
Startle Fear Response Startle Fear Response Ophalen Herinnering Essentieel Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 3 Acquisitie R Extinctie Test Placebo Propranolol Zonder Reactivatie Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012)
Verwachting Verwachting Herinnering aan Gevaar Intact Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 3 Acquisitie R Extinctie Test Placebo Propranolol Kindt, Soeter, & Vervliet (2009) Soeter & Kindt (2010; 2011a,b; 2012) Sevenster, Beckers, & Kindt (2012)
Samenvatting Angst kan effectief gereduceerd bij gezonde mensen in een experimentele setting Propranolol verstoort de reconsolidatie van een gereactiveerd geheugen Er is nog heel veel onderzoek nodig om het onderliggende mechanisme van reconsolidatie te begrijpen
Samenvatting Verzwakken van angstgeheugen bepaalt mogelijk al een deel van het effect van huidige angstbehandeling (imaginair rescripten, EMDR) Verstoren van reconsolidatie wordt nu ook bij patienten getest!
Acknowledgement Merel Kindt Marieke Soeter
VRAGEN?