Beleggingen en fiscus

Beleggingen en fiscus Anne Meyus Jurist & Belastingconsulent Vermogensadvies Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen tel. 0800 40 300 fax 0800 17 529 http://www.kluwer.be e-mail: info@kluwer.be

Verantwoordelijke uitgever : Hans Suijkerbuijk 2012 Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2012/2664/536 ISBN: 978-90-4654-388-7 BP/BELFIS-DO12001

INHOUDSTAFEL VOORWOORD 13 DEEL I BASISPRINCIPES 15 I. Algemeen 15 1. Beleggingsinkomsten 15 2. Belastbare personen 16 3. Vaststelling van het belastbaar roerend inkomen 16 4. Belastbaar tijdstip 17 5. Belastingheffing 17 6. Niet-belastbare inkomsten 17 II. Roerende voorheffing 19 1. Schuldenaars van de rv 20 1.1. Belgische schuldenaar van het inkomen 20 1.2. Vaste inrichtingen van buitenlandse ondernemingen 20 1.3. Eerste in België gevestigde tussenpersoon 21 1.4. Uitbetalende instantie 22 1.5. Beheersvennootschap 22 1.6. Genieter 22 2. Ogenblik van het verschuldigd zijn van de rv 23 2.1. Inkomsten van Belgische oorsprong 23 2.2. Inkomsten van buitenlandse oorsprong 24 3. Bepaling van de belastbare grondslag van de rv 25 4. Inhouding/overhandiging van de rv 27 5. Aangifte en betaling van de rv 27 6. Tarief van de rv 28 6.1. Aanslagvoet van 25 % 28 6.2. Aanslagvoet van 21 % 28 6.3. Aanslagvoet van 15 % 29 6.4. Aanslagvoet van 10 % 30 6.5. Aanslagvoet van 10, 15, 21 of 25 % 30 7. Vrijstellingen van de rv 30 7.1. De toekenningen uit definitief belaste reserves en uit ten name van de vennoten belaste reserves 30 3

Beleggingen en fiscus Kluwer 7.2. De liquidatie- en inkoopboni 31 7.3. De inkomsten toegekend door een beleggingsfonds 31 8. Verzakingen aan de inning van de rv 31 8.1. Dividenden uitgekeerd door een bevak 32 8.2. Dividenden uitgekeerd door een privak 33 8.3. Geringe uitgiftepremies 33 8.4. Hypothecaire schuldvorderingen 33 8.5. Lijfrenten en tijdelijke renten 33 9. Verrekening van de rv 34 10. Rv en woonstaatheffing 34 10.1. Algemeen 34 10.2. Wsh: verrekenbaar én terugbetaalbaar 36 11. Vereffeningsinstellingen het X/N-stelsel 37 11.1. Algemeen 37 11.2. Het effectenvereffeningsstelsel National Bank of Belgium Securities Settlement System (NBB SSS) 37 11.3. Vergoedingen en inningen van de rv 38 12. Rv en dubbelbelastingverdragen 39 12.1. Algemeen 40 12.2. België als woonstaat 40 12.3. België als bronstaat 43 12.4. Geen verdragssituatie 43 III. Bijkomende heffing op roerende inkomsten 43 1. Principe 44 2. Berekening van de grens van 13 675 EUR 45 2.1. Uitgesloten interesten en dividenden 45 2.2. Interesten en dividenden die in aanmerking komen om te beoordelen of de grens overschreden wordt, maar die zelf niet aan de heffing onderworpen zijn 45 2.3. Wijze van aanrekening 46 3. Bepaling van de belastbare grondslag van de bh 47 4. Inning van de bh 47 4.1. Keuze van de belegger 47 4.2. Mededelingsplicht vanwege de schuldenaars van de rv en/of de uitbetalende instanties 49 4.3. Algemene aangifteplicht 52 5. Aangifte en betaling van de bh 52 6. Tarief van de bh 52 IV. Aangifte in de personenbelasting 53 1. Aangifte van inkomsten van kapitalen en roerende goederen 53 1.1. Regel: verplichte aangifte 53 1.2. Uitzondering: geen verplichte aangifte 54 4

Kluwer Inhoudstafel 1.3. Aan te geven bedrag 54 1.4. Taxatie 55 2. Aangifte van diverse inkomsten van roerende aard 58 2.1. Verplichte aangifte 58 2.2. Aan te geven bedrag 59 2.3. Taxatie 59 3. Aangifte van andere diverse inkomsten 60 3.1. Winsten of baten uit toevallige of occasionele prestaties, verrichtingen, speculaties of diensten 60 3.2. Aan te geven bedrag 61 3.3. Taxatie 62 4. Aangifte van buitenlandse rekeningen 62 4.1. Principe 62 4.2. Meldingsplicht 63 4.3. Voorleggingsplicht 63 4.4. Aangifteplicht 63 5. Laattijdige, geen, onregelmatige of ongeldige aangifte 64 5.1. Aanslagtermijnen 64 5.2. Sancties 65 6. Regularisatie 68 6.1. Spontane verbetering van de aangifte 68 6.2. Fiscale regularisatie 68 V. Belastingvermindering belastingkrediet 73 1. Algemeen 73 2. Pensioensparen en individuele levensverzekeringen 74 3. Stortingen voor het verwerven van nieuwe kapitaalaandelen van een in de Europese Economische Ruimte gevestigde vennootschap waarin de belastingplichtige werknemer is of waarvan zijn vennootschap- werkgeefster een (klein)dochter is 74 3.1. Uitgave 75 3.2. Voorwaarden 75 3.3. Belastingvermindering 75 3.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 76 3.5. Nodige documenten 77 4. In het kader van geregistreerde win-winleningen uitgeleende of ter beschikking gestelde bedragen 77 4.1. Uitgave 77 4.2. Voorwaarden 78 4.3. Belastingvermindering 80 4.4. Nodige documenten 82 5. Obligaties van het Kringloopfonds 82 6. Obligaties van het Startersfonds 83 6.1. Uitgave 83 5

Beleggingen en fiscus Kluwer 6.2. Voorwaarden 84 6.3. Belastingvermindering 84 6.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 85 6.5. Nodige documenten 85 7. Obligaties van het Fonds ter reductie van de globale energiekost 85 7.1. Uitgave 86 7.2. Voorwaarden 86 7.3. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 87 7.4. Belastingvermindering 87 7.5. Nodige documenten 87 8. Ontwikkelingsfondsen 88 8.1. Uitgave 88 8.2. Voorwaarden 89 8.3. Belastingvermindering 89 8.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 89 8.5. Nodige documenten 90 9. Aandelen of obligaties van de Caisse d Investissement de Wallonie 90 9.1. Uitgave 91 9.2. Voorwaarden 91 9.3. Belastingvermindering 91 9.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 92 9.5. Nodige documenten 92 10. Belastingkrediet voor het verwerven van aandelen in het ARKimedes- Fonds 92 10.1. Uitgave 92 10.2. Voorwaarden 93 10.3. Belastingkrediet 94 10.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 94 10.5. Nodige documenten 95 VI. Normaal beheer van het privévermogen diverse inkomsten 95 1. Algemeen 95 2. Normaal beheer van een privévermogen 96 2.1. Algemeen 96 2.2. Particuliere beleggingsmeerwaarden 98 2.3. Day-trading 98 2.4. Bewijslast van de administratie 99 2.5. Taxatieregime 99 2.6. Besluit 100 3. Meerwaarden op aandelen 101 3.1. Algemeen 102 3.2. Speculatieve of abnormale meerwaarden op aandelen 103 3.3. Meerwaarde op een belangrijke deelneming 103 6

Kluwer Inhoudstafel VII. Taks op de beursverrichtingen 104 1. Algemeen 104 2. Belastbare verrichtingen 104 3. Belastbare basis 105 4. Tarief 106 4.1. Secundairemarktverrichtingen 106 4.2. Beleggingsvennootschappen 107 4.3. Gemeenschappelijke beleggingsfondsen 109 4.4. Vrijstellingen 109 VIII. Dematerialisatie 109 1. Algemeen 111 2. Soorten effecten naar Belgisch recht 112 2.1. Effecten op naam 112 2.2. Effecten aan toonder 113 2.3. Gedematerialiseerde effecten 113 2.4. Opmerking: geïmmobiliseerde effecten 116 3. Toepassingsgebied 117 3.1. Effecten 117 3.2. Emittent 120 4. Verbod uitgifte nieuwe effecten aan toonder 120 5. Verbod materiële aflevering effecten aan toonder 120 6. Verplichte omzetting van de effecten aan toonder in nominatieve of gedematerialiseerde effecten 121 6.1. Verplichte omzetting 121 6.2. Dematerialisatie van rechtswege 122 6.3. Omzetting in effecten op naam of gedematerialiseerde effecten 123 6.4. Gevolgen van de omzetting 128 6.5. Gevolgen verbonden aan de niet of niet-tijdige vrijwillige omzetting 129 7. Fiscale aspecten 131 IX. Europese spaarrichtlijn 133 1. Algemeen 135 2. Eerste luik: de inhouding van de woonstaatheffing in België (opgeheven) 137 2.1. Definitie 137 2.2. Toepassingsgebied ratione loci 137 2.3. Toepassingsgebied ratione materiae 137 2.4. Tarief 138 2.5. Grondslag 138 2.6. Verzaking aan de wsh 138 2.7. Geen dubbele belasting 139 7

Beleggingen en fiscus Kluwer 3. Tweede luik: de impact van een inhouding van de bronheffing buiten België 139 3.1. Aangifte in de personenbelasting weerslag op de berekening 139 3.2. Vrijstelling van de inhouding van de buitenlandse bronheffing 140 4. Derde luik: de gegevensuitwisseling (sinds 1 januari 2010) 141 4.1. Algemeen 141 4.2. Uiteindelijk gerechtigde 141 4.3. Uitbetalende instantie 143 4.4. Interestbetaling 146 4.5. Uit te wisselen informatie 153 4.6. Identificatie van de uiteindelijk gerechtigde 157 4.7. Door België verkregen gegevens 157 5. Samenvatting 158 5.1. De situatie van een Belgische fiscale resident bij een buitenlandse bank, gevestigd in de EU, in een derde land of in de afhankelijke of geassocieerde gebieden 158 5.2. De situatie van een niet-belgische fiscale resident bij een Belgische bank 159 DEEL II BELEGGINGSINSTRUMENTEN 161 I. Aandelen 161 1. Algemeen 161 1.1. Definitie 162 1.2. Soorten aandelen 162 1.3. Coupons 165 2. Fiscale behandeling bij de verwerving van aandelen 166 2.1. Algemeen 166 2.2. Belastingverminderingen belastingkrediet 166 2.3. Financiële werknemersparticipatie 167 2.4. Interesten betaald door bedrijfsleiders om aandelen te verwerven 184 3. Fiscale behandeling van de inkomsten van aandelen 185 3.1. Algemeen 186 3.2. Dividenden van Belgische oorsprong 205 3.3. Dividenden van buitenlandse oorsprong 216 4. Fiscale behandeling bij de vervreemding van aandelen 222 4.1. Directe belastingen 222 4.2. Taks op de beursverrichtingen 226 5. Certificatie van aandelen 226 8

Kluwer Inhoudstafel II. Gelddeposito s 228 1. Algemeen 228 2. Spaardeposito s 229 3. Termijnrekeningen 234 4. Oneigenlijke swaps 235 III. Inkomsten van leningen en andere schuldvorderingen 238 1. Algemeen 238 1.1. Obligaties 239 1.2. Kasbons 250 1.3. Vastgoedcertificaten 251 2. Fiscale behandeling bij verwerving van leningen en andere schuldvorderingen 254 3. Fiscale behandeling van de inkomsten van leningen en andere schuldvorderingen 255 3.1. Algemeen 255 3.2. Interesten van Belgische oorsprong 259 3.3. Interesten van buitenlandse oorsprong 261 3.4. Praktische toepassingen 265 4. Fiscale behandeling bij de vervreemding van leningen en andere schuldvorderingen 294 5. Andere belastbare interesten 295 IV. Lijfrenten en tijdelijke renten 295 1. Lijfrenten of tijdelijke renten, pensioenen uitgezonderd, die ná 1 januari 1962 onder bezwarende titel zijn aangelegd ten laste van een rechtspersoon of onderneming 296 2. Lijfrenten aangelegd tegen storting met afstand van kapitaal dat is gevormd in het kader van een groepsverzekering of in het kader van een aanvullend pensioen voor zelfstandigen 297 V. Instellingen voor collectieve belegging 298 1. Algemeen 302 2. Soorten icb s algemeen 304 2.1. Icb s naar hun rechtsvorm 304 2.2. Icb s naar de bestemming van hun inkomsten 306 2.3. Icb s die een beroep doen op het spaarwezen 306 2.4. Icb s naar hun beleggingsstrategie 308 3. Soorten icb s bijzondere regimes 313 3.1. Vastgoedbevak of bevaki 313 3.2. Privak 315 3.3. Private privak 315 3.4. Instelling voor belegging in schuldvorderingen (ibs) 317 3.5. Institutionele bevek en bevak 318 9

Beleggingen en fiscus Kluwer 4. Fiscale behandeling beleggingsvennootschappen 318 4.1. Fiscale behandeling bij de verwerving van beleggingsvennootschappen 319 4.2. Fiscale behandeling van de inkomsten van beleggingsvennootschappen 320 4.3. Fiscale behandeling bij de vervreemding van beleggingsvennootschappen 333 5. Fiscale behandeling gemeenschappelijke beleggingsfondsen 335 5.1. Fiscale behandeling bij de verwerving van gemeenschappelijke beleggingsfondsen 335 5.2. Fiscale behandeling van de inkomsten van gemeenschappelijke beleggingsfondsen 336 5.3. Fiscale behandeling bij de vervreemding van gemeenschappelijke beleggingsfondsen 339 6. Trackers 339 VI. Afgeleide financiële instrumenten 341 1. Inleiding 341 2. Afgeleide financiële instrumenten op munt 342 3. Afgeleide financiële instrumenten op rente 342 4. Opties 343 5. Futures 350 6. Warrants 352 7. Reverse exchangeable notes (REN) 355 8. Speeders of turbo s 357 VII. Levensverzekeringen beleggingsverzekeringen 358 1. Levensverzekeringen 360 1.1. Definitie 360 1.2. Betaalde premies: belastingvermindering voor het langetermijnsparen 362 1.3. Uitkeringen: taxatieregime 365 1.4. Premietaks van 1,10 % 369 2. Beleggingsverzekeringen 370 2.1. Verzekeringsbons beleggingsverzekering tak 21 370 2.2. Levensverzekering gekoppeld aan beleggingsfondsen beleggingsverzekering tak 23 375 2.3. Beleggingsverzekering met formule van tijdelijke rente of lijfrente 378 2.4. Multibranchebeleggingsverzekeringen 379 2.5. Kapitalisatieverrichtingen tak 26 381 10

Kluwer Inhoudstafel VIII. Pensioensparen 382 1. Algemeen 383 2. Vormen 384 2.1. Het pensioenspaarfonds of de collectieve spaarrekening 384 2.2. De individuele spaarrekening 384 2.3. De spaarverzekering 385 3. Belastingvermindering 386 4. Uitkeringen 389 4.1. Algemeen 389 4.2. Vrijgestelde bestanddelen 389 4.3. Belastbare grondslag 390 4.4. Taxatieregime 391 IX. Goud en edele metalen 394 1. Algemeen 395 1.1. De materiële aankoop van een goudstaaf of van goudstukken 395 1.2. De opening van een goudrekening 395 1.3. De indirecte verkrijging via de aankoop van aandelen die goudmijnen vertegenwoordigen 395 1.4. De indirecte verkrijging via icb s of trackers 396 1.5. Opties en futures op goud of goudmijnen 396 2. Fiscaal stelsel 396 DEEL III STELSELS VAN WETTELIJKE BESCHERMING 399 I. Bankgeheim 399 1. Principe 401 2. Bankgeheim in België 401 2.1. Principe 401 2.2. Beperkingen 401 3. Doorbraak van het bankgeheim 403 3.1. Een getrapt systeem 404 3.2. Het Centraal Aanspreekpunt (CAP) 406 II. MiFID 407 1. Algemeen 408 2. Know Your Customer 409 2.1. Drie beleggerscategorieën 409 2.2. Profieltest 409 3. Inform Your Customer 412 4. Organisatie in de bedrijfsvoering 413 5. Best Execution in de financiële markten 413 11

Beleggingen en fiscus Kluwer III. De bescherming van deposito s, financiële instrumenten, levensverzekeringsovereenkomsten en het kapitaal van erkende coöperatieve vennootschappen 414 1. Algemeen 415 2. De depositobescherming 417 2.1. Draagwijdte van de beschermingsregeling voor deposito s 417 2.2. Gewaarborgde deposito s 418 2.3. Begunstigde van de waarborg 418 2.4. Uitsluitingen 420 2.5. Voor welke financiële instellingen geldt de waarborg? 420 2.6. Berekening van de waarborg 420 3. De bescherming voor financiële instrumenten 421 3.1. Bescherming tegen niet-teruggave van in bewaring gegeven effecten 421 3.2. Recht op rechtstreekse teruggave 422 3.3. Strikte regelgeving inzake bewaarneming van effecten 422 3.4. Maximale bescherming 422 3.5. Geen bescherming tegen waardeverlies 423 3.6. Beleggingsvennootschappen en gemeenschappelijke beleggingsfondsen op effectenrekening 423 4. De bescherming voor tak 21-levensverzekeringsovereenkomsten 424 5. De bescherming voor het kapitaal van erkende coöperatieve vennootschappen 424 IV. De ongewilde buitenbezitstelling van titels aan toonder 425 1. Principe 426 2. Bescherming 427 2.1. Begrip onvrijwillige buitenbezitstelling 427 2.2. Toepassingsgebied ratione personae 427 2.3. Toepassingsgebied ratione materiae 427 2.4. Stelsels van wettelijke bescherming 428 3. Verzet 429 3.1. Vormvereisten van het verzet 429 3.2. Gevolgen van het verzet 430 3.3. Publicaties 432 4. Procedure 432 4.1. Inbeslagname van het effect 432 4.2. Vervallenverklaring van het effect 433 5. Handlichting 435 6. Vernieling en vervalsing 435 7. Strafbepalingen 436 12