Ianika Tzankova (BarentsKrans): IK BEN NIET MRS. CLASS ACTIONS

02 2013 12,50 38 TRANSFER: HENRIËTTE DEKKER NAAR HOBOKEN ADVOCATEN 67 DEALMAKER: OTTO NUNNIKHOVEN (BIRD & BIRD) 92 RIJDEN MET: KLAAS BISSCHOP (HOGAN LOVELLS) JAARGANG 9 DE NIEUWE PERSRICHTLIJN HUURRECHT NATIONAAL JURISTENCONGRES Ianika Tzankova (BarentsKrans): IK BEN NIET MRS. CLASS ACTIONS KATERN BEDRIJFSJURISTEN pagina 55 10295475

THE BAKER SESSIONS ISCOVER OUR WO DAY CORPORATE BANKING COURSE & 5 APRIL THEBAKERSESSIONS.NL/CORPORATEBANKINGCOURSE

nr. 2 2013 20 De toegevoegde waarde van Ianika Tzankova Begin dit jaar maakte de van oorsprong Bulgaarse Ianika Tzankova de overstap van NautaDutilh naar BarentsKrans. Gespecialiseerde boutiquekantoren hebben de toekomst, verwacht de advocate die tevens parttime hoogleraar mass claim dispute resolution is, en graag betrokken wil worden bij zaken die er toe doen. 28 De nieuwe persrichtlijn Wat tijdens de rechtszaak tegen kindermisbruiker Robert M. nog niet kon, kan wel bij de zaak tegen Jasper S., de man die de moord op Marianne Vaatstra heeft bekend. De nieuwe Persrichtlijn staat toe dat televisiejournalisten het verhoor van een verdachte opnemen en zijn stem laten horen. Rechters en journalisten noemen het een verbetering, maar strafrechtadvocaten vrezen voor aantasting van de waarheidsvinding. 45 72 80 Het Nationaal Juristencongres Op vrijdag 15 maart kunnen startende juristen tijdens het Nationaal Juristencongres (NJC) in de RAI in Amsterdam kennismaken met het vak en verschillende juridische werkgevers. Een aantal deelnemers blikt vooruit op deze dag en Mr. geeft alvast informatie over de workshops. (Ver)stand van zaken... huurrecht Huurrecht is het helemaal voor advocaat Ivette Mol. Alleen is ze over de huidige ontwikkelingen op haar vakgebied minder te spreken. Een gesprek over het regeerakkoord, een wonderlijk arrest van de Hoge Raad en een wetsvoorstel dat geen wet moet worden. Woonwagenrecht Aan de Zuidas zullen deze cliënten niet vaak komen, wel op het kantoor van Sjoerd Jaasma. Al decennialang gaat hij om met woonwagenbewoners, eerst als welzeijnswerker, nu als advocaat. Hij houdt zich bezig met bestuursrecht, huurrecht en een enkele keer strafrecht. Rechter, zeg nooit caravan tegen een woonwagen. nr. 2 2013 3

Winnaar Gouden Zandloper: snelste groeier 2008 2012 Link up. Vind je het een spannende uitdaging om hechte relaties op te bouwen met gerenommeerde, internationale cliënten? Wil je de grenzen van je praktijkgebied verleggen naar een breed spectrum van sectoren? Heb je het talent, inzicht én de energie om de meest complexe transacties succesvol af te ronden? Link dan met Linklaters! Wij zijn een wereldwijd, toonaangevend kantoor met advocaten, notarissen en fiscalisten. We zijn altijd op zoek naar jong toptalent. Dus als jij carrière wilt maken in een open en toegankelijke omgeving, waarin pragmatisme en vernieuwend denken centraal staan, bekijk dan onze stagemogelijkheden en vacatures op www.linklatersgraduates.nl

nr. 2 2013 Colofon Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen. Het bericht, belicht en becommentarieert actuele zaken in de juridische wereld. Mr. bereikt ruim 28.000 actieve juristen in Nederland. De uitgever wordt door een Raad van Advies geadviseerd over het te voeren beleid. Informatie over abonnementen zie onderaan dit colofon. Redactieadres Van Kleef Media Kennemerplein 13, 2011 MH Haarlem Tel. 023 576 21 87, fax 084 726 59 93, mail: redactie@mr-magazine.nl Redactie Michiel van Kleef (hoofdredacteur), mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur), mr. Annelieke Fenstra, Myrna van Lente Medewerkers mr. Lex van Almelo, mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de maand), mr. Inge van Beulen (Jonge-Baliepagina) mr. Alieke Bruins, mr. drs. Michel Knapen, mr. Peter Louwerse, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), mr. drs. Miek Smilde, mr. Henriette van Wermeskerken Columnisten Harm Cammel, prof. mr. Rieme-Jan Tjittes Fotografie Chantal Ariëns, Chris van Houts, Geert Snoeijer Illustraties Josje van Koppen, Mirèn van Alphen Website www.mr-online.nl Webmeester Bart Pronk (webmeester@mr-online.nl) Raad van Advies Baker & McKenzie: Chantal Rademaker de Ridder, Boekel De Nerée: Charlotte de Mos, Brunel Nederland: Maarten Bokhoven, Houthoff Buruma: Jaap Bosman, USG Juristen: Eelco Stuut, Voxius: Ruud Harinck Uitgeverij Kluwer Juridische Uitgevers Postbus 23, 7400 GA Deventer Tel. 0570-647621 Uitgever Tom Schoute Media advies Maarten Schuttél Advertentiedeelname Capital Media Services B.V. Staringstraat 11, 6521 AE Nijmegen Tel. 024-360 77 10, mail@capitalmediaservices.nl Vormgeving COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk Senefelder Misset, Doetinchem Abonnementen en adreswijzigingen Abonnementsprijs 125,- per jaar. Losse nummers 12,50, te bestellen via www.kluwershop.nl of 0570 67 34 49. Alle prijzen zijn inclusief verzendkosten en BTW. Juristen die als zodanig werkzaam zijn ontvangen Mr. kosteloos. Bij wijziging tenaamstelling en/of adres verzoeken wij u de huidige en de gewijzigde gegevens op te sturen naar Kluwer Klantenservice, Postbus 23, 7400 GA Deventer. Tel. 0570 67 34 49, fax 0570 69 15 55, www.kluwer.nl/klantenservice Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd. ISSN 1388-3372 Copyright Kluwer 2013 16 57 NIEUWS 6 Met onder meer: Het gaat de rebellerende rechters niet om de werkdruk, kabinet moderniseert arbitrage, middelgrote kantoren niet bezorgd, het nieuwe Amsterdamse Paleis van Justitie, meesters van de week en weblogs COLUMN 19 Rieme-Jan Tjittes Rechterlijke apenstreken RUBRIEKEN 64 Financieel 65 Pensioen/Sales 67 Dealmakers De belangrijkste deals 71 Deal van het jaar 79 Arrest van de maand Incassootje van twee miljard 87 Buitenlandse zaken Berichten vanuit China en Egypte 88 Muraal Een kijkje bij Dirkzwager in Arnhem SUBSIDIAIR 92 Rijden Klaas Bisschop (Hogan Lovells) in de Mini Cooper S Coupé 95 Kijken Wouter van den Bergh (Rechtbank Amsterdam) recenseert The Jury 97 Netwerken Arbeidsrechtsymposium en wijsgerige wintervergadering Beter werk 37 Het vaste katern over jurist en arbeidsmarkt 38 Nieuws Met onder meer: Damsté start opleidingsinstituut, Legal Intelligence verlengt licentie, mindfulness op de Zuidas, de arbeidsthermometer en personalia 43 Column Rob Ameerun 52 Jonge-Baliepagina s De Baliebabe van de maand, Dagboek van een stagiaire en meer Katern bedrijfsjuristen 55 Column Harm Cammel 57 Ik en mijn bedrijfsjurist Alain de Jonge (Pels Rijcken) en Karen Quist (MAB) 60 Bedrijfsjuridisch nieuws 62 Inhouse bij... Sanoma nr. 2 2013 5

Juridisch nieuws Rebellerende rechters: het gaat ons niet om de werkdruk! Er woedt een hevige discussie over de hoge werkdruk van rechters. Dit als gevolg van het manifest van een aantal raadsheren uit Leeuwarden. Maar daar ging het de protesterende rechters helemaal niet om. Althans, dat was niet hun voornaamste punt. Het gaat ze juist en vooral om de positie van de Raad voor de rechtspraak en zijn bureaucratische aanpak waardoor de onafhankelijkheid van rechters en de kwaliteit van de rechtspraak ernstig in gevaar zouden zijn. De media, de politiek én de Raad voor de rechtspraak (hierna: Raad) hebben tot nu toe de discussie verengd tot de hoge werkdruk van rechters. Ook Geert Corstens, president van de Hoge Raad, beperkte zich in zijn brandbrief die begin februari in NRC Handelsblad verscheen tot de werkdruk. En dat is jammer, vinden manifestschrijvers Klaas Mollema (vice-president van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden) en Ruth van der Pol (raadsheer bij hetzelfde hof). Ambtelijk waterhoofd Mollema: Het woord werkdruk komt in ons manifest niet eens voor. We hebben het wel zijdelings gehad over de toenemende productiedruk, maar dat was eigenlijk pas ons derde punt. De Raad heeft zich heel tactisch gefocust op de werkdruk, maar de andere punten zitten ons veel hoger. Mollema doelt op de benoemingsprocedure van de nieuwe presidenten in verband met de herziening van de gerechtelijke kaart. Die zou niet zorgvuldig en zonder werkelijke inspraak van het werkveld zijn verlopen. De meeste zorgen maken de rebellerende rechters zich over de steeds machtiger wordende bestuurders. Volgens Van der Pol is de Raad te groot en te bureaucratisch geworden. Het is een ambtelijk waterhoofd dat de feeling met de werkvloer volledig heeft verloren. De Raad zou ons moeten behoeden voor al te veel invloed vanuit de politiek, maar dat gebeurt onvoldoende. Er wordt te weinig rekening gehouden met de eigenstandigheid van het werk van onafhankelijke rechters. De Raad zou louter moeten faciliteren maar men probeert invloed uit te oefenen op de wijze waarop wij ons werk doen. Dat raakt de onafhankelijkheid van rechters in optima forma. Dat is onder meer in strijd met de Grondwet en het EVRM. Hier verzetten wij ons met hand en tand tegen. Genoeg is genoeg. Ten tijde van de oprichting van de Raad voor de rechtspraak in 2002 waarschuwden verschillende leden van de rechterlijke macht, waaronder oud-president van de Hoge Raad Pim Haak al voor het gevaar dat de Raad zich te veel met het werk van rechters zou kunnen gaan bemoeien. Mollema: Dit moeten we stoppen nu het nog kan. Anders gaat het echt ontsporen. De Raad is gewoon veel te veel een Haags clubje geworden. Het was al tekenend dat de minister op de foto afgelopen najaar stond in alle kranten met de nieuw benoemde presidenten. Alsof hij de grote baas is van de presidenten. Lakmoesproef Momenteel bezoekt de Raad alle gerechten om zijn oor te luisteren te leggen. Dit voorjaar presenteert de Raad zijn bevindingen. Mollema voorspelt dat ook die uit tactisch oogpunt veelal over de hoge werkdruk zullen gaan. Van der Pol noemt de roadshow een oude managementtruc. Laat ze maar praten, is het idee. Maar het kan nu echt niet meer in de la worden gestopt. De lakmoesproef zal volgen als voorzitter van de Raad Erik van den Emster in april aftreedt. Hoogstwaarschijnlijk neemt Frits Bakker (nu chief information officer bij de Raad, red.) het voorzitterschap over, maar dan komt zijn plaats vrij. Ik ben benieuwd hoe die plek zal worden ingevuld. Of het veld daar inspraak over krijgt? In ieder geval zoemt er in het veld al een naam rond van een zittende president. foto: Geert Snoeijer Verkiezing Deal van het jaar Ieder jaar kiest Mr. de Deal van het jaar. Dit jaar mogen de lezers van mr-online.nl bepalen welke deal de titel Deal van het jaar 2012 krijgt. Zij kunnen stemmen aan de hand van een shortlist van tien bijzondere, complexe en juridisch uitdagende deals (ga voor de lijst naar deal van het jaar op mronline.nl). De verkiezing start begin april. In de aanloop naar deze stemming wordt wekelijks on- line een van de tien genomineerde topdeals belicht door de betrokken advocaten en cliënten. Samenvattingen van deze artikelen verschijnen vanaf dit nummer tot en met het aprilnummer in de papieren Mr. Deze eerste keer zijn dat de volgende deals: de overname van KEMA, Ahold koopt bol.com en de overname van Meyn Groep door Chore-Time Brock. Zie op pagina 71. 6 nr. 2 2013

Juridisch nieuws De betere klant Betere klanten. Dat is de gemeenschappelijke wens van vrijwel alle managing partners van advocatenkantoren die ik in de afgelopen jaren sprak. Dat zijn klanten aan wie ze meer toegevoegde waarde kwijt kunnen. Die met dusdanig unieke problemen zitten dat daardoor de hoge tarieven van de advocaat worden gerechtvaardigd. In mijn afgelopen vakantie las ik een boek dat het begrip betere klant ineens een heel andere dimensie geeft. Paul Gilding schreef met The Great Disruption een onrustbarende visie op de nabije toekomst van onze samenleving. Wie nu nog denkt dat groei het wondermiddel is voor onze sukkelende economie, lijdt volgens hem aan waanbeelden. Nu al gebruiken we 140% van onze aarde. En dat dreigt alleen maar meer te worden door bevolkingsgroei en de wens naar meer welvaart in zich ontwikkelende landen. Dit feit gecombineerd met de onafwendbare gevolgen van de klimaatverandering gaat volgens Gilding zorgen voor een ineenstorting van de economie, ja zelfs de samenleving zoals wij die nu kennen. Het is alles bij elkaar geen vrolijk beeld, en het bijzondere, en tegelijkertijd zo confronterende, is dat het boek zo ontzettend nuchter is. Er is geen onheilsprofeet aan het woord, maar iemand die zich alleen maar op harde wetenschappelijke feiten baseert. En daar zijn conclusies uit trekt. Wat heeft dit nu met de klanten te maken? Gilding adviseert zijn lezers vooruit te lopen op de toekomst. Die biedt namelijk alleen nog maar ruimte aan ondernemingen die minimaal klimaatneutraal zijn. Dus voor mij is de vraag: is de betere klant de klant aan wie ik nu (nog eventjes) heel veel kan verdienen? Of is die klant een bedrijf waar ook in de toekomst plaats voor is? Denk heel even aan een economie zonder fossiele brandstoffen. En denk dan eens welke van uw klanten daar nog in zouden passen. Michiel van Kleef, hoofdredacteur @michielvankleef Modernere arbitrage Partijen die kiezen voor arbitrage als alternatief voor rechtspraak, moeten ook in de toekomst verzekerd zijn van flexibele geschiloplossing met voldoende waarborgen voor een volwaardige rechtsgang. Daarom is het nodig de regels voor arbitrage te moderniseren. Hierdoor dalen tegelijkertijd de lasten voor burgers en bedrijfsleven. Dit blijkt uit een wetsvoorstel van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie waarmee de ministerraad heeft ingestemd. Om tijd en geld te besparen wordt de procedure tot vernietiging van een arbitraal vonnis teruggebracht tot een rechtsgang in één instantie, namelijk bij het gerechtshof. Daarnaast kunnen partijen zelf afspraken maken over hun arbitrageprocedure. Bijvoorbeeld voor de bewijsvoering en het hoger beroep. Slechts bij uitzondering ligt hier een rol voor de gewone rechter. Ook zorgt het wetsvoorstel ervoor dat gebruik kan worden gemaakt van elektronische middelen, zoals het versturen van processtukken per e-mail. Verder wordt de mogelijkheid geboden dat een onafhankelijke derde, bijvoorbeeld een arbitrage-instituut, een wrakingsverzoek behandelt. Dit sluit aan bij de internationale praktijk en zorgt voor een snellere behandeling. Daarnaast schaft het kabinet deponering van een vonnis bij de rechtbank af. Straks gebeurt dat alleen als partijen hier zelf voor kiezen. Ten slotte wil het kabinet het vertrouwen van consumenten in arbitrage vergroten. Consumenten kunnen binnen een maand alsnog beslissen naar de gewone rechter te stappen. L4L Award 2013 De Lawyers for Lawyers Award wordt op 31 mei voor de tweede keer uitgereikt in Amsterdam. Een onafhankelijke jury bestaande uit Heikelien Verrijn Stuart (voorzitter), Theo van Boven, Egbert Myjer en Els Swaab, zal aan de hand van de ingezonden nominaties bepalen welke advocaat de award krijgt. De prijs bestaat uit een bijzonder aandenken en een gelddonatie van 10.000 euro. Genomineerd konden worden advocaten (of groepen advocaten) die zich op uitzonderlijke wijze inzetten voor de rule of law en de rechten van de mens en die vanwege hun werk als advocaat worden bedreigd of gehinderd. De prijs is in 2011 in het leven geroepen ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Lawyers for Lawyers, dat ernaar streeft dat advocaten hun beroep onafhankelijk en in vrijheid kunnen uitoefenen. nr. 2 2013 7

Juridisch nieuws Kennisnetwerk General Counsel Netherlands professionaliseert Van LinkedIn-groep naar een professioneel platform. General Counsel Netherlands (GCN) was tot begin dit jaar een actieve online discussiegroep die daarnaast enkele keren per jaar bijeenkomsten organiseerde. Maar dit jaar gaat het netwerk veel meer bieden, zowel kwalitatief als kwantitatief. GCN is hét kennisnetwerk in Nederland voor eindverantwoordelijke juristen van bedrijven en organisaties waarbij het delen van ervaringen, best practices en innovativiteit centraal staan. Vooral het laatste jaar is GCN sterk gegroeid: ruim tweederde van alle general counsels in Nederland is aangesloten via LinkedIn. Nu de community een volgende fase is ingegaan, heeft zij veel meer te bieden, zoals: vier themabijeenkomsten per jaar (waaronder het General Counsel Jaarcongres op 14 maart), drie intervisiebijeenkomsten per regio per jaar, uitwisseling van documenten en ervaringen in een interactieve besloten omgeving en een nieuwsbrief met relevante nieuwtjes. GCN wordt gemanaged door Michiel van Straaten en Petra van Hilst. Vanuit hun voormalige rol als general counsel hebben zij GCN opgericht met het doel om eindverantwoordelijke bedrijfsjuristen met elkaar te verbinden en relevante ontwikkelingen te delen. Van Hilst: We zetten met name in op innovativiteit. Ons doel is dat general counsels hun rol gemakkelijker, succesvoller en met meer plezier kunnen uitoefenen. Van Straaten: General counsels hebben een bijzondere en solistische rol. Om bij te blijven is het belangrijk om te netwerken met elkaar. Ze staan vaak (advertentie) Petra van Hilst en Michiel van Straaten Whatever it takes! voor dezelfde dilemma s. Zo kampen velen met het probleem dat er meer werk gedaan moet worden voor minder geld. Als general counsels van elkaar kunnen leren hoe zij omgaan met bepaalde processen, bespaart dat tijd en geld. GCN biedt een platform waar ervaringen, documenten en best practices kunnen worden gedeeld. Zowel online als tijdens fysieke bijeenkomsten. Van Hilst benadrukt dat het niet primair de bedoeling van GCN is juridisch inhoudelijke informatie te verschaffen. Het gaat vooral om procesmanagement. General counsels zijn meestal begonnen als advocaat of bedrijfsjurist. Maar hun steeds bredere takenpakket bestaat voor 80% uit managementtaken. Daarin zijn ze niet opgevoed. Het is mooi als zij van elkaar kunnen leren en ervaringen kunnen delen. Dat maakt hun positie, in- en extern, sterker. Elk project tijdig geleverd Ervaren juridisch vertalers Alle talen Vaste, scherpe tarieven Persoonlijk contact JMS Textservice drs J.M. Steur r beëdigd vertaler e r juridisch vertaalbureau Mgr. C. Veermanlaan 58 1131 KJ Volendam T 0299-351851 F 0299-351751 E info@jmstext.nl W www.jmstext.nl Op JMS Textservice kunt u altijd vertrouwen. U weet et zich bij ons verzekerd van een correcte juridische vertaling die op het afgesproken tijdstip wordt geleverd. Altijd, want afspraak is afspraak, al sinds 1997. Hoe onze klanten dit waarderen kunt u lezen op www.jmstext.nl. Voor spoedopdrachten, informatie of onze tarieven zijn we altijd bereikbaar. Bel 0299 351 851 en binnen een uur doen we u een scherpe offerte. Uw deadline, onze zorg! Kijk op juridischebrochure.nl voor meer info 8 nr. 2 2013

Juridisch nieuws Middelgrote kantoren maken zich geen zorgen over hun voortbestaan Er bestaat een reële kans dat een deel van de middelgrote kantoren zal verdwijnen. Ook is een fusiegolf niet uit te sluiten. Toch maken de middelgrote kantoren zich over het algemeen geen zorgen over hun toekomst. Maar het is een zware tijd en ze moeten er alles aan doen om op niveau te blijven. Stilzitten is geen optie meer. Dit blijkt uit een rondgang van Mr. langs een aantal bestuurders van middelgrote kantoren. Inperking rechtsbescherming gaat ten koste van kwaliteit Marktanalist Gerard Tanja van Venturis Consulting zei eind januari tegen BNR dat de middelgrote advocatenkantoren in ons land het dit jaar zwaar gaan krijgen. Hij verwacht zelfs dat op termijn nog minder dan de helft zal overblijven. Volgens Tanja zitten deze kantoren midden in de sandwich. Grote kantoren graven naar beneden als gevolg van de economische crisis en aan de onderkant zijn er nichekantoren met weinig overhead die hun werk overnemen. Halverwege 2012 zei organisatiedeskundige Bert Hokken (Hokken Management & Advies) ook al dat het middensegment het moeilijker krijgt. Door de economische achteruitgang moeten kantoren steeds strategischer denken en snel inspelen op de veranderingen in de markt. Managing partner Rutger Ploum van Ploum Lodder Princen verwacht inderdaad dat de markt een turbulente tijd tegemoet gaat. Het zou zomaar kunnen dat er een fusiegolf komt. Veel grote en middelgrote kantoren zijn nu al volop aan het bezuinigen, vaak ook omdat ze in het verleden te snel gegroeid zijn. Die moeten nu gedwongen downsizen. Wel zet hij vraagtekens bij de opmerking van Tanja over de nichekantoren. Je moet wel een heel sterk nichekantoor zijn met een goede groep en cultuur wil je in the long run als kleiner kantoor goed kunnen meedraaien. In mijn omgeving zie ik veel problemen bij kleine maatschappen. Omdat de compagnons daar vaak bovenop elkaar zitten ontstaat er snel zeker in deze tijd geruzie als bijvoorbeeld een partner minder presteert. Partners van middelgrote kantoren hebben het wat dat betreft makkelijker. Zij zijn met meer mensen en kunnen dus beter klappen opvangen. Axel Hagedorn (partner bij Van Diepen Van der Kroef) erkent de problematiek van de midmarket eveneens, maar nuanceert dit beeld ook een beetje. Doordat de tarieven in het topsegment onder druk staan, wordt er meer naar beneden gevist. Alleen anders dan Tanja geloof ik dat dat risico beperkt is. Als je goede service biedt, wisselen cliënten niet zomaar van advocaat. Het is dus heel noodzakelijk de servicegerichtheid qua kwaliteit, professionaliteit en snelheid goed op orde te hebben. Hagedorn is van mening dat er voor middelgrote kantoren juist nu veel kansen liggen doordat grote bedrijven kostenbewuster zijn. Alleen niet elk kantoor speelt daar (goed) op in en die krijgen het dan moeilijk. Er heerst veel onrust bij advocaten omdat ze zich actiever moeten opstellen. Wie daar in slaagt en wie niet zal zich de komende vijf à tien jaar uitwijzen. Er gaan kantoren verdwijnen, maar het is nu nog geen gelopen race. Als je scherp bent, is alles nog mogelijk. Koekeloeren Managing partner William Schonewille van BarentsKrans is nog kritischer ten aanzien van de uitspraken van marktanalist Tanja. Hij roept al jaren dat hier hetzelfde gaat gebeuren als in Engeland. En als je het maar lang genoeg roept, zou daar natuurlijk op een gegeven moment enige voorspellende werking vanuit kunnen gaan. Maar die situatie in Engeland ligt al tien jaar achter ons. Ik vraag me sowieso af of dat één op één toepasbaar is op de Nederlandse markt. Natuurlijk gaan kantoren splitsen, fuseren en samenwerken, maar dat is van alle tijden. Belangrijk is dat je als kantoor duidelijke keuzes maakt. Wat doe je wel en vooral wat niet? Als je de juiste keuzes maakt, zul je van welke tendens dan ook geen last hebben. Mark Bannenberg, managing partner van Banning, is het met Schonewille eens dat de toekomst voor middelgrote kantoren er echt niet zo dramatisch uitziet, maar kan niet ontkennen dat er ontwikkelingen gaande zijn. Je ziet grote kantoren in ons marktsegment koekeloeren. Daar moet je op anticiperen. Middelgrote kantoren moeten vooral zorgen dat hun juridische kwaliteit hoog genoeg blijft. Het niveau van specialisatie moet tiptop zijn. Je moet kwaliteit leveren die top 10-waardig is. Immers, je kunt alleen met de grote kantoren concurreren als je dezelfde kwaliteit biedt voor een lagere prijs. Alleen dan houd je het vol. De site van Mr. (www.mronline.nl) heeft een rubriek Opinie. Onlangs schreven twee advocaten een bijdrage over de inperking van de rechtsbescherming in het bestuursrecht. Een korte samenvatting van het artikel dat André Gaastra en Marijn Bodelier van Gaastra advocaten te Schiphol schreven (Opinie/Wetgeving): Belanghebbenden kunnen tegen overheidsbesluiten opkomen. Deze rechtsbescherming wordt echter steeds verder ingeperkt. Sinds de jaarwisseling is het relativiteitsvereiste van toepassing geworden op alle overheidsbesluiten. Daarnaast zijn er ruimere mogelijkheden om Opinie!!!! gebrekkige besluiten in stand te laten. Deze twee nieuwe elementen in het bestuursprocesrecht zijn zorgelijk. Het is principieel onjuist en slecht voor het vertrouwen van burgers dat de overheid zich niet aan haar eigen regels houdt. Bovendien is de dreiging van een tik op de vingers van de bestuursrechter een essentiele stimulans voor de overheid. Echte rechtsbescherming voor burgers en bedrijven is wat ons betreft een randvoorwaarde voor de verbetering van de kwaliteit van overheidsbesluiten. André Gaastra Marijn Bodelier!! nr. 2 2013 9

Bijgewoond Als drukke jurist kunt u natuurlijk niet overal aanwezig zijn. Mr. brengt u daarom maandelijks verslag uit van de gemiste highlights. door Suzan Brugman Transparantie in de rechtspraak Datum: 17 januari 2013 Aantal aanwezigen: 130 Locatie: The Hague Institute for Global Justice Borrel: De Rechtspraak dient de grenzen van transparantie op te zoeken en te kijken naar hoe die grenzen verlegd kunnen worden om draagvlak en gezag te houden in de samenleving. Zo luidt een van de conclusies van het onderzoeksrapport Speelruimte voor transparantere rechtspraak van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) dat op 17 januari werd gepresenteerd. Erik van den Emster, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, gaf tijdens het debat over de transparantie van de rechtspraak aan dat men bij het streven naar transparantie voor een dilemma staat. Vanuit de samenleving wordt sterk de behoefte aan meer inzicht in en openbaarheid van de rechtspraak geuit, maar daartegenover staat dat openbaarheid en discussie over individuele zaken niet gewenst, en bovendien onmogelijk, is. Maria van de Schepop, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak stelde in dat verband dat transparantie een middel is, en geen doel op zich. Het doel is, volgens haar, het goede doen met als gevolg de samenleving meer vertrouwen in en ontzag voor de rechtspraak te laten krijgen. Van de Schepop refereerde aan de in september door Paul Frissen gehouden rechtspraaklezing en onderkende zijn argument dat vanaf een afstand kijken naar het functioneren van de rechtspraak zorgt voor een beter beeld. Of transparantie nu wel of niet het middel is om meer vertrouwen in en gezag voor de rechtspraak te creëren, het is hoe dan ook een positieve ontwikkeling dat de Rechtspraak blijft evalueren en kijkt naar punten waarop zij kan verbeteren. IFR-Symposium: de toekomst van het financieel recht Datum: 8 februari 2013 Aantal aanwezigen: 145 Locatie: Freshfields Bruckhaus Deringer, Amsterdam Borrel: Hoe ziet de toekomst van het financieel recht er uit nu het, mede als gevolg van de financiële crisis, meer in beweging is dan ooit? Over deze vraag lieten vooraanstaande sprekers, waaronder prof. mr. Esther-Mirjam Sent (hoogleraar economische theorie en economisch beleid aan de Radboud Universiteit en Eerste Kamerlid voor de PvdA), zich uit tijdens het symposium dat begin februari georganiseerd werd door het Instituut voor financieel recht van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij bespraken de belangrijkste ontwikkelingen vanuit juridisch en economisch perspectief. Prof. mr. Daan Doorenbos (hoogleraar ondernemingsstrafrecht aan de Radboud Universiteit en tevens partner bij Stibbe) leverde een interessante juridische bijdrage aan het symposium door de vraag aan de orde te stellen of onze huidige marktmisbruikregels wel voldoen aan de constant toenemende technologische innovatie. Want lopen we met de wetgeving eigenlijk niet constant achter de technologische feiten aan en hoe speelt de marktmisbruikwetgeving in op de constante technologische innovatie? Doorenbos stelde aan het einde van zijn presentatie dat de conclusie moet zijn dat de huidige marktmisbruikregels niet voldoen ten aanzien van nieuwe technologische ontwikkelingen, maar gaf hierbij ook aan dat het nog niet gemakkelijk zal worden passende en geschikte wetgeving te creëren. Hoe kom je bijvoorbeeld tot een strafrechtelijke of bestuursrechtelijke veroordeling wanneer het gaat om het gebruik van een zelfstandig functionerend algoritme waarvan achteraf geconcludeerd wordt dat het marktmanipulerend is? Dit soort vragen leveren stof tot nadenken. Er is op wetgevingsgebied nog voldoende werk aan de weg waar het marktmisbruikregels betreft! Serie Wessels Insolventierecht geheel herzien Tijdens een feestelijke bijeenkomst op 5 februari overhandigde Bob Wessels, hoogleraar insolventierecht aan de Universiteit Leiden en juridisch adviseur, de derde druk van zijn boek Schuldsaneringsregeling natuurlijke personen aan Mincke Melissen. Melissen is rechtercommissaris in Amsterdam en voorzitter van de Recofa (landelijk overleg RC s in faillissementen). Met deze publicatie zijn in drie jaar tijd alle tien delen van de serie Wessels Insolventierecht voor de derde keer herzien, de serie is hiermee weer volledig actueel. Wessels Insolventierecht behandelt het gehele insolventierecht. Hierbij fungeert de opbouw van de huidige faillissementswet als leidraad. De serie voorziet in een duidelijke informatiebehoefte in tijden waarin het aantal faillissementen en schuldsaneringen is toegenomen. 10 nr. 2 2013

One Firm Worldwide Recruits. Amsterdam Atlanta Beijing Boston Brussels Chicago Cleveland Columbus Dallas Dubai Düsseldorf Frankfurt Hong Kong Houston Irvine London Los Angeles Madrid Mexico City Milan Moscow Munich New York Paris Pittsburgh San Diego San Francisco São Paulo Saudi Arabia Shanghai Silicon Valley Singapore Sydney Taipei Tokyo Washington 2400 lawyers. 5 continents. www.jonesday.com

Wat neem jij mee? Wat je elke dag bij je hebt, zegt veel over wie je bent. Over wat je bezighoudt, de dingen die je meemaakt en wat je motiveert. Bij AKD zijn we benieuwd naar wat mensen meenemen. Naar hun interesses en ambitie. Wat deed jou besluiten rechten te gaan studeren? En wat wil je bereiken? AKD bestaat uit een hecht team van bevlogen advocaten en notarissen. Professionals met een eigen stijl. Vastbesloten alles eruit te halen wat erin zit. We investeren dan ook veel in de ontwikkeling van jong talent. Spreekt onze werkwijze jou aan? Laat het ons weten. We zijn benieuwd naar wat jij meeneemt. Kijk op watneemjijmee.nl.

28 JANUARI 14 JANUARI Hoogleraar finaniceel recht Danny Busch (Radboud Universiteit) sprak tijdens een symposium over de toekomst van het financieel recht. Als gevolg van de crisis is het financieel recht meer in beweging dan ooit. Is het nog wel bij te benen? Financieel recht specialisten moeten momenteel alle zeilen bijzetten om de ontwikkelingen bij te kunnen houden. Ik ervaar dat overigens niet als een probleem het financieel recht is relevanter en boeiender dan ooit. Gaan we de goede kant op? En is er licht aan het eind van de tunnel? Een betrouwbare, deskundige, klantgerichte en stabiele financiële sector is van essentieel belang voor ons allemaal. Veel van de regels die nu worden uitgevaardigd dragen hier zeker aan bij in zoverre gaan we de goede kant op en is er ongetwijfeld licht aan het eind van de tunnel. Tegelijkertijd moeten we oppassen dat we niet doorslaan met het aanpakken van de financiële sector. Het absorptievermogen van de sector begint een kritieke grens te bereiken. 21 JANUARI Rob Widdershoven (Universiteit Utrecht) is de eerste advocaat-generaal voor het bestuursrecht. Is uw benoeming een droom die uitkomt? Ja. Ik krijg als A-G de belangrijke en eervolle taak om de rechtseenheid en rechtsontwikkeling in het bestuursrecht te bevorderen. Bovendien kan ik, binnen de grenzen van het recht, mijn Kent u ook een potentiële Mr. van de week? Mail ons! info@mr-magazine.nl Suzanne de Rooij (docent Juridische Hogeschool Avans- Fontys), promoveerde aan de Open Universiteit op De hbo-jurist: kans of bedreiging? Veel hbo-juristen kiezen voor een academische vervolgopleiding. Waarom? De hbo-jurist die meteen na voltooiing van de hbo-rechtenopleiding doorstudeert, heeft vaak voordat hij start met de die opleiding de universiteit al in zijn hoofd zitten. Voor de werkende hbo-jurist is een belangrijke overweging voor het doen van een vervolgopleiding de perceptie dat hij voor het hebben van meer of betere doorgroeimogelijkheden een mastertitel nodig heeft. Ziet u de toekomst van de hbo-jurist wel rooskleurig in? Jazeker. Dat is naar mijn mening een kwestie van tijd. Een van mijn stellingen bij mijn proefschrift is dan ook: Na de economische crisis zijn er volop kansen voor de hbo-jurist en op langere termijn is de hbo-jurist niet meer weg te denken uit het juridische landschap. eigen visie en ideeën ingang proberen te doen vinden. De bestuursrechtspraak wordt verbeterd nu in bepaalde zaken een conclusie aan u als A-G kan worden gevraagd. Verbetering was dus nodig? De laatste jaren hebben de hoogste bestuursrechters veel problemen op het punt van rechtseenheid en rechtsontwikkeling opgelost door middel van informeel overleg. Maar ook al gaat het nu goed, het kan altijd beter. De conclusies van de A-G zullen het proces verder versterken en vooral ook transparanter maken. Zij bieden immers een goed doortimmerde achtergrond voor de keuzes die rechters kunnen en zullen maken. www.mr-online.nl Meesters van de week 4 FEBRUARI De derde druk van Schuldsaneringsregeling natuurlijke personen (uit de serie Wessels Insolventierecht) van Bob Wessels (Universiteit Leiden) werd gepresenteerd. Na jarenlang gesteggel over nieuwe faillissementswetgeving heeft de minister van Veiligheid en Justitie begin 2011 gezegd geen aanleiding te zien voor vernieuwing. Dat moet u als lid van de Commissie Insolventierecht ridicuul vinden? Ridicuul is een woord dat ik niet tot mijn woordenschat reken. Of je het nu prettig vindt of niet, behoorlijke wetgeving begint bij politieke partijen. Deze hebben momenteel althans het blijkt niet uit hun partijprogramma s geen idee, laat staan een visie over het verschijnsel insolventie. Een ministerie, ernstig onderbezet, heeft dan geen enkel houvast en wordt de speelbal van gevestigde belangen, het bankwezen en de fiscus. Exit dus het Voorontwerp, maar we weten: elk nadeel heeft zijn voordeel. Het in november 2012 door het ministerie gepresenteerde Programma Herijking Faillissementsrecht richt zich op de vergemakkelijking van de totstandkoming van akkoorden buiten een faillissement om. Het wil de mogelijkheid introduceren van een akkoord dat dwingend opgelegd kan worden aan individuele schuldeisers, om te voorkomen dat zij een bedrijf onnodig failliet laten gaan. De rechtspraak over het onderhandse akkoord en de voorlopige voorziening uit het in 2008 ingevoerde artikel 287a Faillissementswet (uitvoerig behandeld in mijn serie, Delen VI en IX) bieden duidelijke plechtankers voor een toekomstige wettelijke regeling. Welk wetsartikel vindt u het slechtst? Alle wetsbepalingen waarin regels met meer dan twaalf woorden voorkomen of waarvan één lid in meer dan twee ongenummerde zinsneden is verdeeld. Een selectie van uitspraken die de Mrs. van de Week de afgelopen maand deden op de site van Mr. (www.mr-online.nl). Elke week beantwoordt een jurist die die week om de een of andere reden in het nieuws is een aantal vragen. Wie een wekelijks overzicht wil van alle Mrs. van de week kan zich abonneren op de Mr. e-mailnieuwsbrief via www.mr-online.nl nr. 2 2013 13