Naam student: Groep: Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 1

Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 2

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...3 Programma.4 Beoordelingsschema.5 Inleiding...7 Kindermishandeling signaleren...8 Meldcode verplicht..10 Advies Meldpunt Kindermishandeling..12 Afronden en evalueren...14 Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 3

Programma module Kindermishandeling en huiselijk geweld Aantal weken: 5 Duur les: 90 minuten Lessen Onderwerpen Opdrachten Les 1 Vormen, signalen en gevolgen voor het slachtoffer en voor de maatschappij - kennistest uitvoeren - YouTube filmpje bekijken - aantekeningen NHG-Triagewijzer - vragen beantwoorden - 1 samenvatting maken - stage opdracht: vragen uitwerken - stage opdracht: sociale kaart maken Les 2 + Les 3 Meldcode - YouTube filmpje bekijken - stelling aannemen - eigen praktijk ervaringen bespreken - vragen beantwoorden - mindmap/ stroomschema maken - test meldcode proef uitvoeren en vragen uitwerken Les 4 AMK - artikel schrijven voor jouw beroepsblad - vragen beantwoorden Les 5 Afronden en evalueren - Beroepsblad artikel klassikaal bespreken - klassikaal evalueren module Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 4

Beoordeling Onderstaand beoordelingsschema wordt door de projectbegeleiders gebruikt om te checken of je aan alle eisen voldoet. Thema Specificatie 1 aandachtspunten over kindermishandeling vanuit de NHG-Triagewijzer 1 vragen beantwoorden Voldoende Onvoldoende Paraaf begeleider Opmerking 1 stage opdracht: vragen beantwoorden 1 stage opdracht: sociale kaart maken 1 1 samenvatting maken 2 vragen beantwoorden 2 mindmap of stroomschema maken: beroepsgeheim, meldplicht en zorgplicht 2 test meldcode uitvoeren en verwerken 3 artikel schrijven voor jouw beroepsblad 3 vragen beantwoorden De beoordeling opnemen in je LB bewijsmap, onder sociaal maatschappelijke dimensie. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 5

Inleiding Deze module staat in het teken van signaleren en melden bij kindermishandeling en huiselijk geweld. Het is belangrijk dat je als doktersassistent bewust bent van de verschillende vormen van kindermishandeling en de gevolgen ervan. Bovendien moet je weten welke mogelijke (gedrags)signalen kinderen en de ouders kunnen laten zien en horen. Kinderen die het slachtoffer zijn van kindermishandeling moeten goede hulp krijgen. En dat geldt ook voor de ouders. Om goede en gerichte hulp te bieden na kindermishandeling, moet men eerst goed onderzoeken wat er precies aan de hand is. Huiselijk geweld en kindermishandeling komt helaas veel meer voor dan we denken. De overheid heeft daarom op 1 juli 2013 de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking gesteld. Professionals in de gezondheidszorg, denk aan: ouderenzorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en ook kinderopvang, onderwijs en justitie zijn verplicht zich beroepshalve aan de meldplicht te houden. Wonden en blauwe plekken op ongebruikelijke plaatsen, ontwijkende antwoorden op simpele vragen, verhalen die niet mogen worden doorverteld zijn enkele van de vele signalen die jou het gevoel kunnen geven dat er iets niet in de haak is bij een kind. Wanneer je jouw ogen en oren open houdt, is de kans groot dat je één van de vele signalen van kindermishandeling in de praktijk of jouw omgeving tegenkomt. Eén op de dertig kinderen in Nederland is slachtoffer van kindermishandeling. Soms ben je niet de eerste die deze signalen opmerkt, maar je kan wel de eerste zijn die in actie komt! Bij een vermoeden van huiselijk geweld en kindermishandeling kan men terecht bij het Adviesen Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Omgaan met situaties met huiselijk geweld en kindermishandeling stelt hoge eisen aan de sociale en communicatieve vaardigheden van alle zorgverleners, dus ook van jou als doktersassistent. Maak bij je uitwerkingen gebruik van meerdere bronnen en zorg ervoor dat je teksten niet knipt en plakt, maar er een eigen verhaal/ punten van maakt. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 7

Kindermishandeling signaleren Thema 1 Signaleren vraagt om kennis, vaardigheden en duidelijkheid over te volgen stappen. Het is daarbij van belang, dat je objectief bent in je signalering. In deze opdracht ga jij je oriënteren in de verschillende vormen van kindermishandeling en de signalen die kinderen en ouders mogelijk kunnen afgeven. Opdracht : Vormen, signalen en gevolgen Boeken NHG- Triagewijzer Poliklinieken, jeugdgezondheidszorg en arbodienst (E.A.F. Wentink) Internet http://knmg.artsennet.nl www.google.nl dossier kindermishandeling nji ontwikkelingen www.kadera.nl (digitale signalenkaart huiselijk geweld) http://knmg.artsennet.nl/publicaties/stappenplannen-meldcode/stappenplankindermishandeling.htm Inleiding: Lees de inleiding. Kennistest: Voer de kennistest over kindermishandeling uit, ga via google naar kennistest kindermishandeling. Wat was jouw score van de 12 vragen? YouTubefilm: Tijdens de les bekijk en bespreek je klassikaal een YouTubefilmpje over kindermishandeling. Triagewijzer: Lees voorin de NHG-Triagewijzer (zie trauma en mishandeling) de tekst over kindermishandeling en ander huiselijk geweld. Noteer voor jou belangrijke aandachtspunten om te kunnen gebruiken wanneer je te maken krijgt met een (mogelijke) vorm van mishandeling. Vragen: 1. Wat is de definitie van kindermishandeling? 2. Wat is de definitie voor huiselijk geweld? 3. Welke vormen van kindermishandeling kunnen zich voordoen? Minimaal 5 vormen noteren en geef er voorbeelden bij. 4. Welke risicofactoren (oorzaken) spelen een rol bij kindermishandeling? 5. Welke culturele aspecten kunnen een rol spelen bij kindermishandeling? 6. Noteer in een schema (eigen signalenkaart) de gedrags signalen bij een baby, een peuter/kleuter, kinderen tot 12 jaar, kinderen van 12 tot 19 jaar plus de ouders. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 8

7. Kindermishandeling en huiselijk geweld kunnen voor het slachtoffer, maar ook voor de maatschappij gevolgen hebben. Wat kunnen gevolgen voor de maatschappij zijn? 8. Signaleren van kindermishandeling vraagt van jou als doktersassistent, dat jij je bewust bent van je eigen normen en waarden. Je bekijkt het onderwerp kindermishandeling immers vanuit je eigen achtergrond. Wanneer vind jij dat jij je zorgen moet maken over een kind? Verschilt jouw zorg (niet pluis- gevoel) met dat van anderen? Hoe denk je om te gaan met eventuele verschillen in normen en waarden ten opzichte van de ouders van het mishandelde kind en van collega s? Hoe denk je dat ouders/ collega s reageren op een eventuele signalering van jou? Is het wel jouw taak om iets met een signalering te doen? Geef antwoord op alle in deze vraag genoemde normen, waarden en dilemma s. 9. Wat zijn voor jou belangrijke aandachtspunten ten aanzien van dossiervoering bij kindermishandeling en huiselijk geweld. 10. Noteer alle te nemen stappen wanneer er (mogelijk) sprake is van kindermishandeling. Let op: het gaat hier om een eigen versie en geef daarbij uitleg/ een toelichting. Samenvattingen: Maak een samenvatting over het shaken- baby- syndroom? (minimaal 1 en maximaal 1½ A 4-tje exclusief plaatjes en in lettertype 11). Stageopdracht: Maak een notatie van alle vragen en bevindingen. Vragen: Bespreek op jouw stage of er een kindermishandeling en huiselijk geweld protocol aanwezig is en wat dit precies voor de praktijk/ instelling inhoudt. Bespreek bovendien of zij wel eens te maken hebben (gehad) met kindermishandeling of een vermoeden hiervan? Hoe is de praktijk/ instelling hier mee omgaan? Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een protocol, moet er duidelijk zijn wie er binnen de praktijk/ instelling verantwoordelijk is voor wat. Hoe zit dat bij jou in de praktijk/ instelling? Hoe zorgt de praktijk ervoor dat er regelmatig aandacht wordt besteed aan kindermishandeling en huiselijk geweld? Welke aandachtspunten of tips heeft de praktijk/ instelling voor jou als het gaat om kindermishandeling/ huiselijk geweld? Sociale kaart: Om bij huiselijk geweld en kindermishandeling snel de juiste regionale en landelijke instanties te kunnen inschakelen, is het handig om van deze gegevens (een sociale kaart) binnen handbereik te hebben. Opdracht: Maak voor de praktijk op 1 A4 een sociale kaart met relevante regionale en landelijke instellingen, gericht op jouw praktijksituatie, wanneer er sprake is van huiselijk geweld en kindermishandeling. Bespreek jouw sociale kaart met je praktijkbegeleider (of wanneer dit op je werkplek niet mogelijk is, met de docent) en zorg dat je er zo nodig een toelichting op kan geven. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 9

Meldcode verplicht Thema 2 Vanaf 1 juli 2013 zijn beroepskrachten wettelijk verplicht de meldcode te gebruiken. Als doktersassistent maak jij hier deel van uit. Opdracht : Wetgeving bij (vermoeden) huiselijk geweld en kindermishandeling Internet www.rijksoverheid.nl (onderwerpen/huiselijk-geweld/hulp-bieden/meldcode) www.nji.nl, of ga via google naar dossier kindermishandeling nji (werken met de meldcode en beleidsstukken) http://knmg.artsennet.nl/publicaties/stappenplannen-meldcode/stappenplankindermishandeling.htm lhv.artsennet.nl zie pdf bestand beroepscode doktersassistent (2012) YouTube filmpje: Bekijk samen met de totale groep een YouTube filmpje Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Stellingen: Je gaat met de totale groep in op stellingen. Beargumenteer de stelling (eens/ oneens) die je hebt ingenomen (zie twee bladzijden verder). Geef daarbij ook voorbeelden. Bespreek eveneens ervaringen uit de praktijk. Vragen: 1. Wat houdt de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling precies in en wat is het doel? 2. Wat verplicht de wet meldcode? 3. Voor wie (welke sectoren) is het een meldcode verplicht? 4. Waar moet een meldcode minimaal aan voldoen? 5. Hoe zit het met melding maken van kindermishandeling en het beroepsgeheim? 6. Waarom is huiselijk geweld en kindermishandeling samengevoegd in één meldcode? 7. Op welke manier is er toezicht op de wet geregeld? Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 10

8. Welke sociale en communicatieve vaardigheden worden er van jou als doktersassistent in gevallen van huishoudelijk geweld en kindermishandeling verwacht? Noteer minimaal 10 vaardigheden met voorbeelden wat je dan laat zien of horen. Mindmap/stroomschema maken: De Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten besteedt in de Beroepscode (2012) ook aandacht aan: beroepsgeheim, meldrecht en zorgplicht. Ga via google naar het pdf bestand beroepscode doktersassistent 2012 (LHV artsennet). Maak een mindmap of een stroomdiagram, waarin jij alle (voor jou als doktersassistent) belangrijke punten ten aanzien van beroepsgeheim, meldplicht en zorgplicht verwerkt. Voor uitleg van het maken van een stroomdiagram ga je via google naar www.stroomschemamaken.nl/ stroomschema-maken-inword of www.pepermunt.net Doe-het-zelf. Ben jij al meldcode proef? Opdracht 1: Voer de test uit via www.tkmnieuws.nl (Test jezelf: hoe meldcode proef ben jij?) Of ga via google naar de test. Opdracht 2: Maak een uitdraai van jouw uitslag. Opdracht 3: Noteer de vragen en de daarbij behorende antwoorden plus uitleg. Ga ook in op de extra vragen die er bij de uitleg worden gesteld. Betrek hier zo nodig jouw praktijk bij. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 11

AMK Thema 3 Kindermishandeling komt in Nederland meer dan 119.000 keer per jaar voor en veel slachtoffers krijgen nooit hulp omdat er niemand aan de bel trekt! Kindermishandeling is een groot maatschappelijk probleem. Opdracht : Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Boeken Poliklinieken, jeugdgezondheidszorg en arbodienst (E.A.F. Wentink) Internet www.amk-nederland.nl Zie informatie voor professionals, folders en over het AMK http://knmg.artsennet.nl www.rijksoverheid.nl www. wetten.overheid.nl Artikel schrijven voor jouw beroepsblad: Je gaat een artikel schrijven, waarin je informatie verwerkt over wat het AMK voor professionals en niet professionals doet. En welke stappen er allemaal door het AMK worden uitgevoerd. Het artikel bestaat uit twee A4-tjes in lettertype 11 en de gevonden informatie is verwerkt in eigen teksten en geschreven in goed Nederlands. Er is gebruik gemaakt van plaatjes en bovendien is er een inleiding en een conclusie in opgenomen. Maak voor deze opdracht gebruik van de site: www.krantenmaken.nl. Op de site vind je een voorgedrukte lay-out van een krant. Met een simpele muisklik kan je 1 van de voorgedrukte artikels of foto s selecteren en vervolgens bewerken met je eigen tekst en foto s. Daarna sla je het op en druk je het af. Vragen: 1. Welke algemene verantwoordelijkheden heeft een arts in gevallen van (vermoedelijke) kindermishandeling en huiselijk geweld? 2. Wat doet de Stichting Huiselijk Geweld? 3. Lees eerst het bericht Haagse proef met vermoedens kindermishandeling komt in heel Nederland. Zo ook het krantenbericht Ziekenhuis blind voor geweld tegen kind. Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 12

Haagse proef met vermoedens kindermishandeling komt in heel Nederland Bericht van Onroepwest : 04-06-2013 14:09 DEN HAAG - Een proef met een 'kindercheck' bij vermoedens van kindermishandeling in de Haagse regio, wordt nu in heel Nederland ingevoerd. Iedere vader of moeder die zich onder verdachte omstandigheden bij de huisarts, ambulance of spoedeisende hulp meldt, kan kort daarna een telefoontje verwachten van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Hester Diderich, aandachtsfunctionaris kindermishandeling en huiselijk geweld bij het Medisch Centrum Haaglanden, begon in 2008 met het doorgeven van meldingen aan het meldpunt. In ruim negen van de tien gevallen bleek de melding terecht. 'Op bijvoorbeeld de eerste hulp zie je mensen met drugs- of drankproblemen. De hulpverleners vragen of ze kinderen hebben en geven dat door aan het AMK. Ruim vijfhonderd meldingen Tussen 2008 en 2011 zijn er ruim vijfhonderd meldingen gedaan. Van de meldingen waar inderdaad iets aan de hand was, bleek driekwart van de kinderen nog niet bekend bij het AMK. Ziekenhuis blind voor geweld tegen kind Door: redactie 24-9-13-06:53 bron: AD anp. Het feit dat veel gevallen van kindermishandeling niet worden gesignaleerd, blijkt uit de gegevens van de AD Ziekenhuis Top 100, dat zaterdag 28 september 2013 wordt gepubliceerd. Uit de data komt naar voren dat ziekenhuizen gemiddeld bij 1 op de 120 jonge patiënten een vermoeden van mishandeling hebben. Dat wordt gemeld bij een speciaal team. Een kwart van de ziekenhuizen haalt echter nog niet de helft van dit aantal. Enkele ziekenhuizen melden amper gevallen. De conclusies worden bevestigd door Jeugdzorg Nederland. 'Duizenden kinderen lopen de kans mis om gered te worden van verder onheil,' zegt vice-voorzitter Jan Dirk Sprokkendreef. 'We weten dat jaarlijks meer dan honderdduizend kinderen slachtoffer zijn van mishandeling. Via ziekenhuizen en huisartsen zijn nog vele gevallen op te sporen.' Jeugdzorg constateert een angst bij artsen om meldingen te doen. Sprokkendreef: 'Men is bang dat de medische behandeling van het kind wordt geschaad. Dat is een groot misverstand. De arts doet gewoon de behandeling en een tussenpersoon doet de melding.' De inspectie wil dat ziekenhuizen hun taak serieuzer oppakken. 'Ziekenhuizen die weinig melding maken van een verdenking van kindermishandeling, worden daar door de inspectie op aangesproken,' zegt een woordvoerder. In totaal deden de ziekenhuizen vorig jaar 10.097 meldingen van vermoedens van mishandelingen, op een totaal van 1,3 miljoen kinderen die een ziekenhuis bezochten. Ziekenhuizen moeten een protocol volgen om het aantal meldingen van mogelijke kindermishandeling te vergroten. Vraag 3a: Wat is het doel en het resultaat van een kindercheck? Vraag 3b: In het bericht wordt ook gesproken over een aandachtsfunctionaris kindermishandeling Wat is de functie van een aandachtsfunctionaris? Vraag 3c: Wat vind jij van het publiceren van een top 100 van beste ziekenhuizen, met daarin opgenomen o.a. ook het aantal meldingen van kindermishandeling? En waarom? De Top 100 gaf aan dat het percentage meldingen van vermoedens van kindermishandeling van het MC Haaglanden 1,39 % bedraagt, van het Bronovo Ziekenhuis 0,32 %, van het HagaZiekenhuis 0,61 %, van het LangeLand Ziekenhuis te Zoetermeer 0,34 % en van het LUMC Leiden 0,37 %. Een schrikbarende uitslag dus! Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 13

AFRONDEN EN EVALUEREN MODULE KINDERMISHANDELING Groeps evaluatie: Je gaat klassikaal met behulp van de werkvorm aanschuiven aan tafel, deze module evalueren. De docent zal tijdens deze werkvorm 5 groepen een verschillende evaluatievraag op een flap voorleggen. De groep discussieert kort over de vraag en noteert met elkaar de antwoorden op de betreffende flap. Na ongeveer 10 minuten schuift de groep door naar de volgende tafel met een andere evaluatievraag. Wanneer alle groepen de vijf evaluatievragen hebben beantwoord zal de tafeldame of tafelheer die bij de desbetreffende tafel met flap staat klassikaal een toelichting geven over het resultaat. Indien tijd: aftekenen resultaten (zie beoordelingsschema). Module Kindermishandeling en huiselijk geweld, ROC Mondriaan, AG DA 3 e jaar, versie oktober 2013 Pagina 14