Vaardig in Voorlichting Hoe vind ik aansluiting bij laaggeletterde ouders? Floriske Dalhuisen, Trainer NIGZ
Invloed op gezondheid Hoogste factor? Leeftijd Inkomen Geletterdheid Arbeidssituatie Opleidingsniveau Etniciteit of ras
Laag geletterdheid leidt tot Hogere kans op ziekten (m.n. leefstijlgerelateerde ziekten) Hogere kans om vaker en acuut ziekte worden Hoger gebruik van de gezondheidszorg Hoger sterftecijfer Invloed op kwaliteit van leven Invloed op ziektekosten
Rol van de zorgverlener As I learned more about literacy, I began to wonder how I could identify non readers. Then I realized that wasn t really the issue. I had to change how I presented information so that I could be sure of reaching everyone. (Doake)
Oudergericht voorlichten Openstaan Begrijpen Willen Kunnen Doen Blijven doen Gezonde ontwikkeling kind
Wat kun je doen om in te spelen op laaggeletterheid? Wat kan spelen in het voorlichtingsgesprek (problemen) Wat kan helpen om de communicatie te optimaliseren (oplossingen)
Kaartspel Wat kan spelen perspectief ouder/professional Wat kan helpen - oplossingen Kaartjes per fase (begrijpen meer) Pak een kaartje en bespreek ervaring met betrekking tot oorzaak/oplossing Kaartje is mogelijkheid, breng eigen ervaringen in Lege kaartjes
Openstaan Ga na of moment en ruimte geschikt zijn Er kunnen meer problemen (stress, ziekten) spelen wat een verminderde concentratie veroorzaakt Sluit aan bij de behoeften van de ouder Let op emoties/angst Geef aan dat schaamte niet nodig is Nodig uit tot vragen stellen (belang benadrukken) Stel samen de agenda op Onwennigheid met regierol patiënt Zorgverlener weet alles Erken de positie van de partner of familie Stimuleren en versterk rol partner/familie Respecteer de ervaringsdeskundigheid van de ouder Eigen ervaringen en mogelijkheden benadrukken
Begrijpen Sluit aan bij voorkennis van de ouder Ga niet uit van bepaalde standaard voorkennis Inventariseer via demonstratie, plaatjes, stellingen of verbale uitleg vragenlijsten Sluit aan bij begripsniveau van de ouder Gebruik het taalgebruik van de ouder (geen jargon, afkortingen) Verbind nieuwe informatie aan wat de ouder al weet Geef concrete en toepasbare informatie Focus op informatie voor het dagelijks leven (gedrag en acties) Beperk het advies Pas hoeveelheid en tempo aan aan de ouder Sluit aan op leerstijl ouder Zet vorm van informatie om in oefensituatie (ervaren, voelen)
Begrijpen Benadruk de hoofdpunten en check begrip Laat ouder zelf samenvatten via terug-vertel-principe Stimuleer de ouder tot vragen stellen Geef ouder vragen mee voor het gesprek, stel vragen die andere ouders vaak stellen of waar je als zorgverlener benieuwd naar bent Gebruik hulpmiddelen ter ondersteuning Visualiseer de boodschap of laat de ouder via modellen, plaatjes, video, demonstratie ervaring opdoen Creeer een simulatie-omgeving Geef een gevarieerde lijst met bronnen mee (niet alleen folders en websites, maar ook telefoonnummers, inloopmogelijkheden en lotgenotencontacten)
Willen Leg uit waarom u het advies voorstelt Bespreek de voor- en nadelen van het advies Vraag naar de voorkeur en keuze van de ouder Verhelder welke steun de ouder nodigt heeft en wie in de omgeving steun kan verlenen Bespreek succeservaringen Werk aan de eigen effectiviteit en het zelfvertrouwen Stimuleer het vertrouwen in eigen kunnen Laat ontdekken welke rol ouder heeft in het managen van de gezondheid van het kind Laat de ouder een rolmodel kiezen als stimulans Persoon (zus, vriendin, moeder) in omgeving met voorbeeldfunctie, groepsbijeenkomsten
Kunnen Bespreek de vaardigheden die nodig zijn Concrete situaties in de te verwachten situatie oefenen Leer de handeling aan met een instructie op maat Oefen instructies in een concrete situatie Bespreek praktische problemen (barrières) die kunnen optreden: bij uitvoering, in de planning of in contact met anderen Ondersteun het proces van probleemoplossing
Doen Maak concrete afspraken Laat ouder zelf concrete acties bedenken Bespreek gezamenlijk hoe het voornemen in het dagelijks leven ingepast kan worden Check of de afspraken haalbaar zijn Zorg voor kleine haalbare stappen Kans op behalen succes moet aanwezig zijn Maak het doel van de afgesproken aanpak duidelijk
Blijven doen Bespreek het volhouden Creëer positieve feedback Zorg voor inpassing gedrag in het dagelijks leven Anticipeer op en ondersteun in het omgaan met risico s Bespreek terugval als een nieuwe kans Zorg voor een vervolgafspraak
Extra Informatie - Bronnen www.nigz.nl dossier gezondheidsvaardigheden Teaching patients with low literacy skills, Doak www.healthliteracy.com Doen wat kan, patiëntenvoorlichting door verpleegkundigen, Berty Terra Floriske Dalhuisen, NIGZ: fdalhuisen@nigz.nl