EVF project NBBM Mobiele begeleiding van niet begeleide buitenlandse minderjarigen.



Vergelijkbare documenten
Anker kracht. Verankering in de maatschappij door intensieve multi-disciplinaire begeleiding

Anker kracht. Verankering in de maatschappij door intensieve multi-disciplinaire begeleiding

Opvang en begeleiding voor minderjarigen en hun context.

Kennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen. Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou

Bevoegdheid bij het verlaten van de opvangstructuur

CAW Oost-Vlaanderen. Sociale Plattegrond meerderjarige asielzoekers 19 april 2016 Gent

PROGRAMMA 2016 VOOR DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN. DE OCMW S ALS PARTNERS BIJ DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN: FAQ

Fonto Nova. Infobrochure Begeleid zelfstandig wonen

PROGRAMMA 2015 VOOR DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN. DE OCMW S ALS PARTNERS BIJ DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN: FAQ


Vergelijkende studie BZW-CBAW. Korte termijnopdracht

CANO. Centrum Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning. Cano-centrum Neerhof. Jongeren

POZAH PSYCHIATRISCHE ONDERSTEUNING EN ZORGTRAJECT VOOR ASIELZOEKERS AAN HUIS

Dagcentrum 't Spant. Dagcentrum voor gezins- en jongerenbegeleiding binnen de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp 'T SPANT

Bevoegdheid bij het verlaten van een opvangstructuur

Recht op wonen én zorg voor iedereen?

Wat maakt een doorgangswoning tot een specifiek model binnen de OCMW - hulpverlening?

De moeizame zoektocht naar hulpverlening op maat in de Bijzondere Jeugdbijstand:

FAQ Programma voor de hervestiging van vluchtelingen. De OCMW s als partners bij de hervestiging van vluchtelingen

FAQ. Opheffing op vrijwillige basis van de code 207. Fedasil, Dienst Voorbereiding Opvangbeleid >> augustus ²² Thema s:

ONDERSTEUNINGSPAKKET 3

Evaluatie Winterwerking

Housing First. Housing First juli 2013 Pag. 1 van 5. Wat is Housing First?

DRAAIBOEK REGIONALE SAMENWERKING KRACHT.WONEN. September 2017

3. Kan de minister meedelen welk aandeel van de asielzoekers daadwerkelijk een taalcursus start?

2010: Europees jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting

Samenwerkingsprotocol Collectieve Schuldenregeling

Raad voor Maatschappelijk Welzijn

Inspiratiedag Van opvang naar samenleven. Koen Clijsters, algemeen diensthoofd OCMW Heusden-Zolder

Voor meer info: Hilde Rekkers

Sociaal centrum De Wilg

Welk traject legt een asielzoeker af?

Sociaal centrum De Wilg Begeleiding van mensen met psychiatrische problemen

Jongeren die jeugdhulp verlaten

Steun van het OCMW. Voorwaarden die recht geven op een equivalent van het leefloon:

Berg INteressante Cijfers

SIGNAALLIJST KINDERARMOEDE

SAM TREFDAG UITHUISZETTING. Workshop - Meldpunt voorkomen uithuiszetting

PROGRAMMA 2016 VOOR DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN. DE OCMW S ALS PARTNERS BIJ DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN: FAQ

PROGRAMMA 2014 VOOR DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN. DE OCMW S ALS PARTNERS BIJ DE HERVESTIGING VAN VLUCHTELINGEN: FAQ

Studiedag. Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. 27 november 2017

Welkom! infoavond Zedelgem

Je wil meedoen met CURANT.

AANBEVELINGEN. pagina 1 van 6

Doelstellingen. 1. Informeren over de laatste cijfers en ontwikkelingen rond asiel en huisvesting

Thuisbegeleidingsdienst Tarag vzw

Toelichting van het gewijzigde hulpverleningsaanbod sinds 2015.

Werkgroep / werking Anderstalige Nieuwkomers. LOP Antwerpen Basisonderwijs

BIJLAGE 2: CIJFERMATERIAAL

Woonproblematiek van begeleid zelfstandig wonende jongeren. Signaleringsnota voor het Jongerenforum Kempen

Mobiele teams in Zuid-West- Vlaanderen stand van zaken

v r o u w e n o p v a n g R SA MANUS informatie voor verwijzers

demografische en sociale impact van migratie in Eeklo burgemeester Koen Loete eeklo stad van inwoners

FINANCIEEL REFERENTIEKADER: BEHANDELING VAN LEEFLOONDOSSIERS

WONOzo! in cijfers

Deel 3: JEZ11 residentiële voorziening 1bis Capaciteit 10 meisjes

FOCUS. De springplank

Begeleid wonen. november 2014

De druk van de opvangcrisis van asielzoekers op Centra Algemeen Welzijnswerk

Verslag dialoogmoment verontrusting en maatschappelijke noodzaak: 15/03/2016 in VOT in Ieper

Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede

Dienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds

15. AANBOD GERICHT OP DOORSTROOM NAAR EEN DUURZAME(RE) WOONOPLOSSING 15.1 VOOR GEDETINEERDEN

nr. 644 van TINE VAN DER VLOET datum: 5 juli 2016 aan JO VANDEURZEN Persoonsvolgende financiering (PVF) - Toegang voor jongvolwassenen

Project Wonen & Welzijn Brugge werken aan netwerken

vzw OpWeg Infobrochure begeleid wonen

2. EXTRA REGISTRATIE OP IPF VOOR JAARVERSLAG

DRAAIBOEK SAMENWERKING TUSSEN WERKWINKEL EN AMBULANTE ZORGSETTING

1. AANMELDINGSGEGEVENS

Deel 6: JEZ11 residentiële voorziening 1bis Capaciteit 10 meisjes

SCHULDBEMIDDELING AALST. OCMW CAW Sociaal Huis Samenwerking sinds 2000

7. PREVENTIE VAN UITHUISZETTING

Prioriteiten jongeren in armoede, Verkiezingen 2014 Videoboodschap: De shit waar je in zit

HoorzittingCommissieBrussel & De VlaamseRand

Ambulante ondersteuning

BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN

Begeleid zelfstandig wonen. Voor jongeren met een (lichte) verstandelijke beperking

vzw OpWeg Infobrochure rechtstreeks toegankelijke hulp

SVK NOORDERKEMPEN VZW

De Leemwinning. toelichting. Info-avond oktober Jeugdzorg Emmaüs 1

Naam van het dagbestedingsinitiatief: Atlas (alternatieve time out lagere school)

Voorbereiding rondetafel Jongvolwassenen vallen uit de boot 20/6/2017

Maatschappelijk werker dienst budgetbeheer/ algemene sociale dienstverlening

FOCUS. Erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden die zich melden bij het OCMW

Budgetcoach Functieprofiel

sociaal centrum Plein Expertise centrum ondersteuning precair verblijf

Nota RTJ worden van dagbegeleiding in groep Jongerenwelzijn

Info infomoment verhuurders

De organisaties stellen zich voor:

WEGWIJS VOOR studenten. Versie januari 2017 Studenten

Centrum voor Ambulante Begeleiding vzw

Welk traject legt een asielzoeker af? Welke rechten heeft een vluchteling of subsidiair beschermde?

Abagg. Ambulante Begeleiding Aan Geïnterneerden met een verstandelijke beperking in de Gevangenis

Info avond. Pleegzorg Oost-Vlaanderen Kortrijksepoortstraat 252 B 9000 Gent 0471/

40 JAAR CRISISTEAM DE SCHELP. Crisisteam De Schelp. Crisishulp binnen/vanuit CAW Oost-Vlaanderen

Aan de ouders of wettelijk vertegenwoordigers van Naam Straat Gemeente. Integrale jeugdhulp is gestart op 1 maart Wat betekent dit voor uw kind?

Deel 3: JEZ11 1 ORGANOGRAM VAN JEZ11 2 STATISTISCHE GEGEVENS JEZ11. Jaarverslag

NOTA VRIJWILLIGE OPHEFFING CODE 207 OS Instructie Fedasil vrijwillige opheffing van de code 207 opvangstructuur

Ronde van Vlaanderen 2016

MOTIE TOEVLOED ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS IN HET ONDERWIJS VAN TURNHOUT

Transcriptie:

Ambulant Ambulant Begeleidingspunt Begeleidingspunt Begeleid Zelfstandig Wonen Begeleid Zelfstandig Wonen EVF project NBBM Mobiele begeleiding van niet begeleide buitenlandse minderjarigen. EVF project in co-financiering met Agentschap Jongerenwelzijn. Resultaten werkingsverslag eerste 2 projectjaren: Periode 1 juni 2010-30 juni 2012

1. E V F - P R O J E C T M O B I E L E B E G E L E I D I N G V A N N B B M I N H E T A R R O N D I S S E M E N T T U R N H O U T 1.1. Waarom dit project in Cirkant? In december 2009 werd door Fedasil een oproep gelanceerd, oa aan de diensten begeleid zelfstandig wonen in de Bijzondere Jeugdzorg, om in te tekenen voor nieuwe projecten gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds (EVF). Eén van de prioriteiten in deze oproep was het creëren van een aanbod voor niet begeleide buitenlandse minderjarigen. Deze doelgroep was ons niet onbekend omdat binnen onze verwijzingen voor BZW in de Bijzondere Jeugdzorg de laatste jaren de vraag voor deze doelgroep toegenomen was. Binnen Cirkant werd deze projectoproep geëvalueerd als een opportuniteit om aan deskundigheidsbevordering te doen rond het werken met NBBM en ook daadwerkelijk een bijkomend aanbod te creëren zodat meer jongeren kunnen instromen en begeleiding krijgen. De centrale doelstelling van het project is om vanuit de praktijk te toetsen of een aanbod BZW een goede hulpverleningsvorm is om meer doorstroming van 16 à 17-jarigen in de opvangcentra voor vluchtelingen en de LOI s te creëren en om deze jongeren te ondersteunen in een volgende stap naar integratie, verzelfstandiging en maatschappelijke verankering. De vraag naar 25% cofinanciering werd gesteld aan het Agentschap Jongerenwelzijn, dat de oproep eveneens als een opportuniteit zag om binnen de voorzieningen BJB een verruimd aanbod te kunnen doen aan deze doelgroep. De projectaanvraag werd begin 2010 binnengestuurd, in april kregen we de overeenkomst en konden we effectief naar personeelsaanwerving gaan. Fedasil is aanstuurder en coördineert de contacten met het EVF dat voor 75% subsidieert. Voor de overige 25% kregen we groen licht van het Agentschap Jongerenwelzijn voor de periode juni 2010 juni 2012. 1.2. Algemene profilering van het aanbod BZW voor NBBM 1.2.1. Missie - werkopdracht. Mobiele, ambulante hulpverlening organiseren voor NBBM vanaf 16,5 jaar gericht op zelfstandigheid. De zelfstandigheid van de jongeren vergroten waardoor ze zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen, leren met vrijheid om te gaan in onze samenleving en daardoor beter gewapend zijn om zich te kunnen integreren en hun persoonlijke problemen aan te pakken. Vergroten van de zelfredzaamheid en het zelfstandig functioneren op verschillende levensdomeinen (wonen, administratie, omgaan met budget, dagbesteding, netwerking, sociale contacten, persoonlijke problematiek, ). 1.2.2. Doelgroep. NBBM vanaf 16,5 jaar, uitzonderlijk te verlagen tot 16 jaar indien verwijzer aan kan geven dat de jongere over voldoende maturiteit beschikt om zelfstandig te kunnen wonen. Jongeren worden aangemeld via diverse kanalen van opvang : LOI s, opvangcentra Fedasil, via voogden, via consulenten bijzondere jeugdzorg. De jongere heeft het statuut van erkend vluchteling of subsidiair beschermde. De jongere wil in het arrondissement Turnhout komen wonen. 3

1.2.3. Hulpaanbod algemeen concept. A. Wonen: Met jongeren in begeleiding wordt intensief gezocht naar betaalbare huisvesting in het arrondissement: samen de markt verkennen, kamers/ studio s bezichtigen, contacten leggen met verhuurders, Huurcontract aangaan; Waarborg zoeken; Woonbegeleiding: goede huisvader zijn voor het gehuurde goed. B. Inkomen: Net als geschikte huisvesting vinden, is het hebben van een basisinkomen onontbeerlijk om zelfstandig te kunnen wonen: via OCMW, via werk vanuit CDO opleiding, andere? Tijdens de begeleiding wordt een gestructureerde en intensieve budgetbegeleiding voorzien: Maandelijkse budgetplannen; Onderscheid vaste en variabele kosten aanleren; Leren hoe met (beperkt) leefgeld wekelijks om te gaan. C. Administratie Samen met de jongere overzicht maken van wat er allemaal te beheren is. Aanleggen van administratiemap; Nodige contacten leggen en onderhouden. D. Gestructureerde dagbesteding Met jongere nagaan wat voor hem/ haar een wenselijk en haalbaar spoor is op schools vlak. Prioriteit maken van kennis van het Nederlands en indien nodig bijkomende opleidingen zoeken. Naast school ook aandacht hebben voor vrijetijdsinvulling. Contact met onderwijsinstellingen leggen en komen tot afspraken; Opvolging van schools gebeuren; Verkenning van interesses vrije tijd - contacten leggen. E. Netwerken Samenwerking met andere betrokkenen bij de jongere (voogd, advocaat, ) en leggen van contacten in functie van specifieke problematiek van de jongere. Samenwerkingsafspraken maken; Persoonlijke problematiek verkennen en nagaan wie hier een gepast antwoord kan bieden. F. Fasering in de begeleiding Gemiddeld voorzien we per jongere wekelijks een begeleidingsmoment, in principe in de wooncontext van de jongere zelf. Kan intensiever in de beginperiode afbouwen naar meerderjarigheid toe; Naast gesprekken ook samen dingen doen, samen ergens naartoe, opdrachten geven die kunnen geëvalueerd worden. Contacten leggen met relevante derden in samenspraak met de jongere. Overleg met relevante derden in samenspraak met de jongere. 4

G. Taal Kennis van de Nederlandse taal een belangrijk begeleidingsthema. Indien nodig zullen we een beroep moeten doen op tolken voor bepaalde gesprekken. Met de jongere zoeken we op gepaste opleiding om de kennis van het Nederlands te verbeteren. 1.3. Team EVF project - uitbreiding naar 2 personeelsleden - motivatie Goele Sterckx werd reeds in 2010 aangetrokken bij de start van het project. Zij heeft het eerste jaar (juni 2010 juni 2011) het aanbod mee vorm gegeven, de contacten met verwijzers opgebouwd, de eerste begeleidingen gerealiseerd in nauwe samenspraak met voogden en andere betrokken diensten zoals OCMW en onderwijs. We konden tot 6 jongeren tegelijk begeleiden. In dit eerste projectjaar werden de minderjarigen met het statuut subsidiair beschermde of erkend vluchteling, van een uitkering om zelfstandig te kunnen wonen voorzien via de projectmiddelen zelf. Na evaluatie bleek dat de OCMW s voor deze doelgroep wel degelijk bevoegd zijn om financiële steun (bedrag leefloon) te voorzien. Dit gegeven maakte dat (uiteraard na overleg met betrokken instanties) het budget van het project in het tweede jaar (juli 2011 juni 2012) hertekend werd. De middelen die voorzien waren om financiële steun te verlenen, werden omgezet in personele middelen waardoor we een tweede begeleidster, Kelly Breughelmans, konden aanwerven en de begeleidingscapaciteit kon opgetrokken worden tot 10 jongeren. Deze manier van werken is ook een inhoudelijke meerwaarde gebleken: jongeren leren van meet af aan samen te werken met het OCMW en de verwachtingen daar, en de begeleidster is niet langer de geldschieter waardoor budgetbegeleiding wel eens moeilijk kon lopen. De twee begeleidsters zijn ingebed in het gewone BZW team: samen teamvergadering, verdeling permanentie, deskundigheidsdeling, Ze worden mee aangestuurd zoals het BZW team uit de BJZ: samenwerking met teambegeleider en coördinator voor werkbespreking en overleg rond externe contacten. 1.4. Opgebouwde contacten in functie van het EVF project. 1.4.1. Contacten in functie van de begeleiding van de jongeren.. Opvangstructuren; Voogden en advocaten; OCMW s; Verhuurders op de private woonmarkt; Sociaal verhuurkantoren en sociale huisvestingsmaatschappijen Scholen en CLB s specifiek OKAN; Mutualiteiten en vakbonden; Tolkendiensten; Jongerenorganisaties; Diensten die materiële steun kunnen aanbieden: De Loods in Broechem, Binnen het CAW: de verschillende JAC s; Schoolopbouwwerk; Straathoekwerk; 5

Buurtsportwerking cricket; Centrum voor basiseducatie; Atlas bibliotheek in Turnhout; Dinamo werking in Turnhout; Huis van het Nederlands; Praatpunten in gemeente; Akira Turnhout 1.4.2.Opstart overlegplatform cultuursensitieve zorg in Turnhout.. In Turnhout namen een aantal organisaties die binnen hun werking te maken hebben met anderstalige nieuwkomers het initiatief een cultuursensitief overlegplatform op te starten. Vooral de actoren uit het onderwijs (CLB OKAN LOP) namen het voortouw en we hebben vanuit ons EVF project NBBM hier actief aan mee gewerkt. Bedoeling in eerste instantie was vanuit diverse hoeken de signalen te bundelen om dan nadien uit te zoeken hoe we in het arrondissement Turnhout vanuit de verschillende organisaties mee een antwoord kunnen bieden op die signalen. Huidige partners in dit overleg zijn: LOP, CLB, CGG, CAW, Prisma, Schoolopbouwwerk, Opvangcentrum Fedasil Arendonk, OCMW en Cirkant. Signalen vanuit Cirkant voor het overleg Cultuursensitieve zorg: Bij Cirkant worden veel NBBM aangemeld voor BZW. De huidige capaciteit van 10 plaatsen is veel te beperkt om aan deze talrijke vragen te voldoen. Bovendien bestaat er onzekerheid over de verlenging van het project. Het feit dat de EVF-begeleiding op 18 jaar eindigt en er in bepaalde situaties moet gezocht worden naar vervolghulpverlening is voor de jongeren een moeilijk te nemen klip. Ook de voogd valt weg op de leeftijd van 18 jaar. De school en de maatschappelijk werker van het OCMW zijn dan meestal de overblijvende partners die reeds langere tijd op de jongere betrokken zijn. De jongeren die worden aangemeld zijn, buiten één uitzondering, allemaal jonge mannen en komen uit Afghanistan. De 10 jongeren die we momenteel in het project begeleiden zijn Afghanen. We mogen hierbij echter niet van een homogene groep spreken. Voor onze doelgroep worden we geconfronteerd met een beperkt woonaanbod voor alleenstaanden. Bovendien liggen de huurprijzen hoog en bijgevolg is de tijd om een woonst te vinden lang. Soms dienen jongeren snel het asielcentrum te verlaten wat nog meer druk legt om op zeer korte termijn een woonst te vinden. Hierdoor wordt er soms iets gehuurd waar men vrij snel niet meer tevreden over is (te duur voor beschikbaar budget, te klein, technisch niet in orde, ). Het zoeken naar geschikte huisvesting bij de start van de begeleiding verloopt bijzonder moeizaam. Enerzijds is er het wantrouwen van huisbazen die hun kamers liever verhuren aan (Belgische) studenten of werknemers die niets met het OCMW te maken hebben. Anderzijds zijn het vaak de hoge verwachtingen van jongeren die ervoor zorgen dat er geen huisvesting gevonden wordt. Hierbij steken heel wat frustraties de kop op, zeker bij jongeren die in een open asielcentrum verblijven. Ze hebben het moeilijk met de drukte in het centrum, willen zelfstandig zijn, lopen er verloren. Vaak voelen ze zich machteloos, omdat ze zelf geen huisvesting kunnen vinden en afhankelijk zijn van anderen. Dit maakt dat er enkele jongeren afhaakten op de begeleiding en naar een grootstad verdwenen. Ook de contacten met de huisbazen verloopt zeer moeilijk. Meestal willen huisbazen niet meegaan in het verhaal van de jongere en maken ze dit nogal snel duidelijk. Soms is er twijfel en via onderhandelen wordt er toch nog eens een huurcontract getekend. Zolang de jongere zijn best doet voor de kamer loopt alles goed, maar soms duiken er problemen op en zijn huisbazen niet langer bereid aan deze doelgroep te verhuren. De problemen duiken meestal op wanneer Belgische 6

buurtbewoners kenmerken zien van de andere cultuur (bijvoorbeeld de Afghaanse groepscultuur waar men zeer veel bezoek ontvangt). Dit onbekende schrikt wel eens af. We zien vaak dat eenmaal de verschillende culturen elkaar ontmoeten, het ijs gebroken is en ze veel toleranter zijn tegenover elkaar. Verder zijn er ook panden die niet geschikt zijn, of zelfs ronduit onbewoonbaar, maar waar jongeren toch gebruik van moeten maken. Vaak vinden ze niets anders en komen ze op straat te staan of verkiezen ze zo n slechte kamer boven een asielcentrum. Huisjesmelkers maken hier gretig gebruik van en drijven de huurprijzen en bijkomende kosten op de spits. Dit verhaal eindigt dikwijls met problemen over geld of zelfs schulden. Het wonen blijft een actueel probleem in onze begeleidingen. We zien dat enkele jongeren tot drie maanden moeten wachten voor ze kunnen verhuizen. 1 jongere kon zelfs helemaal niet verhuizen. We blijven dit probleem ook aankaarten op het Jeugdwelzijnsoverleg van Turnhout en Sociaal Forum Kempen. Het feit dat men over bijna geen startkapitaal beschikt, de installatiepremie wordt gebruikt om de eerste spullen aan te kopen. De huurwaarborg dient maandelijks in schijven terugbetaald te worden aan het OCMW. De jongeren willen vaak snel hun situatie zien verbeteren, worden ongeduldig en verliezen soms hun geduld en gaan hierdoor de diensten en mensen die met hen samenwerken bekritiseren. We trachten het gebruik van tolken te stimuleren, maar stoten hier geregeld op weerstand. Jongeren kennen het gebruik van een tolk bij o.a. de opmaak van hun dossier. De opgedane kennis van de Nederlandse taal wordt door de jongeren zelf geregeld overschat en de meerwaarde van een tolk wordt dan niet altijd gezien. In begeleidingsgesprekken wordt daarom meer gebruik gemaakt van beelden, van het visualiseren en het gebruik van tekeningen om de communicatie te verbeteren. We ondervinden dat het niet eenvoudig is om onze jongeren toe te leiden naar bestaande initiatieven met betrekking tot vrije tijd. Een combinatie van factoren ligt hier aan de oorzaak. Sommige jongeren zijn geen vragende partij. Ze willen dit niet, kunnen dit niet in overeenstemming brengen met hun geloof. Sommige jongeren hebben spreekangst en durven daardoor de eerste stap niet te zetten. Daarnaast staan Belgische jongeren niet altijd open voor deze nieuwkomers. We betreuren deze vaststelling, maar blijven in de toekomst inzetten op toenadering. We blijven met de jongeren zoeken naar interesses en trachten hen toe te leiden naar bestaande structuren, niet enkel in het kader van dagbesteding maar ook in het kader van zich goed voelen. Cirkant organiseert geregeld zelf activiteiten voor jongeren. De activiteiten hebben een vormend, ontspannend en soms grensverleggend karakter. Tot onze tevredenheid stellen we vast dat NBBM enthousiaste deelnemers zijn. De werkmotivatie ligt hoog bij de NBBM. Men verwacht op korte termijn werk te vinden. We stelden echter vast dat er quasi geen aanbod voor hen was tijdens de vakantieperiode. Dit frustreert de jongeren en doet de schoolvakantie lang duren. De beperkte taalkennis bij de zoektocht naar werkt speelt ongetwijfeld een rol, maar er zijn volgens ons ongetwijfeld jobs waar deze kennis niet belangrijk is. We stellen ons de vraag in hoeverre uitzendkantoren en bedrijven hiermee omgaan? Mogelijk is een mentaliteitswijziging op dit vlak noodzakelijk. Veel betere ervaringen hebben we met jongeren die via het deeltijds onderwijs aan de slag kunnen. Deze, tijdelijke, tewerkstellingen lopen goed. Op psychosociaal vlak worstelen veel jongeren nog met traumaverwerking. In de Kempen bestaan er weinig gespecialiseerde doorverwijsmogelijkheden. Bovendien wordt verwijzing naar een therapeut of psycholoog vanuit een andere culturele bril bekeken. Jongeren verwarren een doorverwijzing op dit vlak nogal snel met gek zijn. In de begeleiding trachten we, bij gebrek aan doorverwijzingsmogelijkheden of hoogdrempeligheid, een aanzet te geven tot traumaverwerking. Voor de jongere kan het praten over hun gevoelens een eerste stap zijn in een verwerkingsproces. Geregeld worden we geconfronteerd met eisend gedrag. De verwachtingen ten aanzien van de hulpverlening liggen hoog. Wanneer er niet onmiddellijk op de vraag kan ingegaan worden of er niet 7

snel resultaat geboekt wordt er ontgoocheld gereageerd. Deze ontgoocheling wordt geregeld op een emotionele manier geuit. De kritiek die de hulpverlener dan krijgt dient meestal herkaderd te worden. De jongere dient geleerd te worden om met deze situaties om te gaan. Door het feit dat de jongeren lang onderweg zijn geweest, uit een samenleving komen waar er op jongere leeftijd sneller verantwoordelijkheid dient genomen te worden, zijn zij een stuk volwassener dan hun Belgische leeftijdsgenoten. Hierdoor voelt men zich geregeld behandeld als jongere kinderen terwijl ze zelf aspiraties hebben waar ze leeftijdsgewijs (zoals het behalen van een rijbewijs) nog niet voor in aanmerking komen. Dit zorgt geregeld voor frustraties en vraagt verduidelijking van de begeleiding. 2. P O P U L A T I E G E G E V E N S N B B M - E V F P R O J E C T 1 JUNI 2 0 1 0-30 JUNI 2 0 1 2 Om cijfergegevens te genereren namen we als basis de vragenlijst die reeds lang gebruikt werd door de federatie diensten begeleid zelfstandig wonen uit de bijzondere jeugdzorg. We zijn er jarenlang mee vertrouwd en hebben het instrument licht gewijzigd ifv de doelgroep NBBM. In totaal werden tussen 1 juni 2010 en 30 juni 2012, 23 jongens begeleid. 22 van hen waren afkomstig uit Afghanistan, 1 uit Guinée. 6 hadden het statuut van erkend vluchteling, 17 waren subsidiair beschermd. In 2010 werden 5 begeleidingen opgestart, in 2011 werden 13 begeleidingen opgestart en in de eerste 6 maanden van 2012 nog 5. In 2011 werden 9 begeleidingen afgerond. 5 daarvan zijn gestart in 2010 en 4 in 2011. In 2012 werden 2 begeleidingen afgerond. De gemiddelde begeleidingsduur voor de afgeronde begeleidingen bedroeg 9,94 maanden. De langste begeleiding duurde bijna 17 maanden, de kortste slechts 3 weken. Er wordt op twee momenten door geregistreerd: de startgegevens worden ingevuld bij de opmaak van het handelingsplan (na 45 begeleidingsdagen), en bij het einde van de begeleiding. Bij de start staan we stil bij: de aanmelders, de leeftijd van de jongere, woonst bij aanmelding, onderwijs, hoogst geslaagde jaar, schoolstatuut, bedrag inkomsten, spaartegoed, duur vinden van woonst, eerste woonsituatie en huurprijs. De startgegevens hebben betrekking op alle jongeren gestart in de 2 projectjaren: 23 jongeren. Voor de registratie bij het einde van de begeleiding staan we stil bij het (school)statuut van de jongere, de woonsituatie, de aard van het wooncontract, het bedrag van inkomsten, de bron van inkomsten en geven we een overzicht van met wie er samengewerkt werd en met betrekking tot welke domeinen. Deze gegevens hebben betrekking op 9 jongeren waarvan de begeleiding beëindigd werd. Van 2 afgeronde begeleidingen werden geen gegevens opgenomen omdat beiden jongeren niet verhuisden of alleen gingen wonen binnen onze regio: 1 jongere koos voor een verblijf in een pleeggezin en 1 jongere verhuisde uiteindelijk toch naar een ander arrondissement. 8

1. Start begeleiding Tabel 1: Verblijfplaats bij aanmelding Asielcentra LOI Bijzondere ander TOTAAL (23) jeugdzorg projec 10 10 2 1 23 De begeleide jongeren verbleven hoofdzakelijk in asielcentra en LOI s. De nabijheid van OC Arendonk en de LOI s van Geel en Vosselaar speelt zeker een rol, maar meer en meer krijgen we jongeren die verwezen worden door OC Sint-Truiden. Voor jongeren die in deze regio hun eerste opvang kregen, is het van belang dat ze ook een vervolgbegeleiding kunnen krijgen om in deze streek te kunnen blijven. Er zijn immers al contacten opgebouwd via onderwijs, vrije tijd, Tabel 2: Leeftijd bij start 16 16,5 16,5-17 17 17,5 17,5-18 TOTAAL (23) 9 3 9 2 23 De leeftijd van de starters is meestal jong. Het afgelopen jaar merkten we nog een verlaging van de startleeftijd. Met 2 jongeren werd er een kort traject afgelegd omwille van de late instapleeftijd (boven 17,5) en de begrenzing van de begeleidingstijd tot 18 jaar. Tabel 3: Onderwijs bij start Deeltijds Technisch Beroepsonderwijs OKAN TOTAAL onderwijs (23) 16 1 5 1 23 De meerderheid (16/23) van de jongeren komt, na het doorlopen van OKAN-traject, terecht in het deeltijds onderwijs. 5 jongeren volgden voltijds onderwijs, 1 OKAN. Tabel 4: Hoogst geslaagde jaar Geen voltijds OKAN 1ste jaar deeltijds TOTAAL (23) 2 de jaar onderwijs 1 2 15 5 23 5 jongeren hebben, met succes, al een jaar deeltijds onderwijs gevolgd. De meerderheid (15/23) van de jongeren heeft net een OKAN-traject achter de rug. Tabel 5: Statuut Deeltijds/ Tijdelijk werk Voltijds Deeltijds/ TOTAAL werken student werkloos (23) 5 1 6 11 23 9

6 jongeren studeerden voltijds, 11 volgden deeltijds onderwijs, maar werkten niet bij de start van de begeleiding. 5 jongeren combineerden deeltijds onderwijs met een vorm van tewerkstelling. Dit is een hoog cijfer en zegt veel over de motivatie en de kwaliteiten van deze jongeren. In de loop van de begeleiding stijgt de tewerkstellingsgraad nog sterk. Tabel 6: Bedrag inkomsten Geen Bedrag leefloon Leefloon 850 850 1.000 Onbekend TOTAAL (23) 3 16 2 1 1 23 De meerderheid van de starters ontvangen een bedrag gelijk aan het leefloon. 3 werkende jongeren hebben een iets hoger inkomen. Dit betekent dat de andere twee werkende jongeren hun inkomen door tewerkstelling niet zagen stijgen. Tabel 7: Spaartegoed Geen Tot 250 500-750 1.250 TOTAAL 2.500 (23) 17 4 1 1 23 Zoals te verwachten starten de meeste (17/23) jongeren zonder spaargeld of reserve. Dit betekent dat de huurwaarborg geleend dient te worden bij het OCMW, wat in de praktijk verschillende verhuurders doet besluiten om niet te verhuren met het OCMW als derde waarborgpartner. Diegenen die wel een waarborg toegezegd krijgen dienen maandelijks een bedrag terug te betalen aan het OCMW, op die manier verwerven ze wel zelf het bedrag als het huurcontract ten einde loopt. Gelukkig kunnen de meeste jongeren beroep doen op een installatiepremie om de eerste kosten (aankoop meubilair, kleding, brandverzekering, ) te kunnen betalen. Tabel 8: Duur tussen start begeleiding en vinden van woonst Valt 2 weken 1 2 2 3 +3 Niets TOTAAL samen 1 maand maand maand maand gevonden (23) 10 2 2 4 2 3 23 Voor iets minder dan de helft van de begeleide jongeren valt de start van de begeleiding samen met het zelfstandig wonen. Sommigen van hen woonden al sinds korte tijd zelfstandig. We ervaren dat de zoektocht naar een woonst geen eenvoudige opdracht is. Het vraagt veel tijd om iets te vinden. Voor 4 jongeren duurde dit tussen twee en drie maand. Voor 2 jongeren langer dan drie maand. 3 jongere geraakten omwille van verschillende redenen niet verhuisd. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat een van deze jongeren, na een zoektocht van meer dan vier maanden toch zal kunnen verhuizen op 1 augustus 2012. 10

Tabel 9: Eerste woonsituatie Kamer Studio Geen woning gevonden TOTAAL (23) 16 5 3 23 175-200 Tabel 10: Eerste huurprijs 250-275 275 300 325 350 375 400 Geen woning gevonden TOTAAL (23) 4 2 2 3 9 3 23 De huurprijzen liggen in verhouding tot het maandelijks inkomen hoog. De helft van de jongeren betaalt maandelijks 325 of meer. 9 jongeren betalen zelfs 375 of meer. Dit is de helft van hun budget. We verwachten hier in de toekomst weinig verandering in. Een positieve vaststelling is wel dat een deel van onze jongeren na een tijd kunnen doorschuiven naar een sociale woning, maar dit neemt weg dat er meestal eerst duur dient gestart te worden. We stellen ook vast dat 4 jongeren minder dan 200 betalen. Dit valt te verklaren door een groot, goedkoop pand waar onze jongeren vrij gemakkelijk terecht kunnen wanneer er plaats is omdat we met de eigenaar een goed contact hebben opgebouwd. 2.Einde Begeleiding 23 begeleidingen werden opgestart, 11 werden afgerond. De registraties einde begeleiding hebben betrekking op 9 begeleidingen, omdat 2 jongeren uiteindelijk niet alleen gingen wonen binnen onze regio. Op het moment dat die beslissing genomen werd, hebben we onze begeleiding afgesloten en doorgegeven aan de nieuwe partner (1 keer pleeggezin, 1 keer andere regio). Voltijds student Tabel 11: Statuut Deeltijds school/ deeltijds werken Deeltijds school/ werkloos Niet uitkeringsgerechtigd TOTAAL (9) 2 4 2 1 9 2 jongeren studeerden voltijds verder. 4 werkten deeltijds in combinatie met schoolgaan. 2 gingen nog deeltijds naar school, maar waren bij afsluiting van de begeleiding niet aan het werk. 1 jongere was gestopt met schoolgaan. Tabel 12: Woonsituatie Kamer Studio Appartement TOTAAL (9) 6 2 1 9 Tabel 13: Aard huurcontract Privaat Sociale woning SVK TOTAAL (9) 9 0 0 9 11

Alle jongeren huurden op de private markt. Niemand geraakte weg van de wachtlijsten van de sociale woonmaatschappijen of sociale verhuurkantoren. (ondertussen is dit wel in evolutie!) Tabel 14: Bedrag inkomsten Bedrag leefloon Bedrag leefloon - 850 850 1.000 TOTAAL (9) 5 3 1 9 4 jongeren sloten de begeleiding af met een inkomen dat hoger lag dan het leefloon. Dit betekent een verbetering in vergelijking met de startsituatie. Tabel 15: Bron inkomsten Schoolgaan/werken OCMW OCMW/werken TOTAAL (9) 3 5 1 9 3 jongeren combineerden schoolgaan met werken. 5 ontvingen hun volledig inkomen via het OCMW, 1 jongere werkte en het OCMW paste bij. Tabel 16 beschrijvend: Met wie werd er samengewerkt Deze gegevens hebben betrekking op de 9 afgesloten begeleidingen: een overzicht met welke diensten, organisaties en personen er in het kader van de begeleiding samengewerkt werd. - Voor alle jongeren werden er contacten gelegd met de school, bank, OCMW en sociale huisvestingsmaatschappijen. - Voor 8 jongeren werd er samengewerkt met de voogd, huiseigenaar en VDAB. - Voor 7 jongeren werd er contact gelegd met het JAC. - Voor 6 jongeren werd er samengewerkt met CLB. - Voor 5 jongeren was de RVA en een tewerkstellingsproject betrokken partij. Voor eveneens 5 jongeren werden er actieve contacten gelegd met de huisarts. - 3 jongeren sloten zich aan bij een sportclub. - Verder werden er nog contacten gelegd met tolken, buren, ondersteuningsfiguren, ziekenhuis, hulpverlening binnen BJZ, advocaten, Tabel 17 beschrijvend: Begeleidingsdomeinen In de gehanteerde vragenlijst wordt er ook gepolst naar de verschillende mogelijke begeleidingsdomeinen: een overzicht. - Werken rond woonst is uiteraard een basis domein. De begeleidsters ervoeren dit bij 4 jongeren als een zeer intensief proces, voor de andere 5 werd dit als standaard bestempeld. - Voor het domein budget kwamen we tot dezelfde conclusies. - Administratie werd voor 7 begeleidingen als een complex domein ervaren, in 2 begeleidingen beschouwde men dit als standaard. - Werken rond praktische vaardigheden werd overwegend als standaard ervaren. Bij 2 jongeren kende dit een intensief karakter. - Werken rond procedure werd als standaard beleefd. In slechts 1 situatie werd dit domein als intensief ervaren. Vooral te danken aan de goede samenwerking met voogden en advocaten. - Vrije tijd, school, werk, sociale vaardigheden, contacten met gezin/familie, identiteit, emotionele problemen en toekomstgerichtheid waren thema s die bij al de jongeren aan bod kwamen. - Contacten met netwerk (binnen de hulpverlening), omgaan met waarden en normen en problem solving waren onderwerp van begeleiding bij 8 jongeren. 12

- Contacten met leeftijdsgenoten, contacten met ruimere omgeving (niet hulpverlening) en hygiëne (voeding, artsen) kwamen bij 7 jongeren aan bod. - Psychosomatische klachten, eenzaamheid en genotsmiddelen werden met 6 jongeren uitgebreider opgenomen. - Relationele problemen waren onderwerp van gesprek bij 5 jongeren. - Andere begeleidingsdomeinen waren partnerschap, ziekte, lichaamsbeleving, seksualiteit, zwakbegaafdheid en gedragsmoeilijkheden. 13