Petroleumweg 32-3196 KD Vondelingenplaat (Rt) Postbus 6100-3196 ZG Vondelingenplaat (Rt) Telefoon 010-2951502 Telefax 010-4380757 E-mail pensioenfonds@chevron.com Voor identificatiedoelejnden. / Behorend bij controieverkiavn6 d.d Z.5J.U).2Q.12...44/
Inhoudsopgave Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 2 Bestuursverslag 3 Kenmerken pensioenfonds 3 Ontwikkelingen van het pensioenfonds 5 Versiag over hetjaar 2011 5 Jaarrekening 24 Balans per 31 december 2011 24 Staat van baten en lasten over 2011 25 Kasstroomoverzicht 26 Algemene toelichting 27 Toelichting op de balans per 31 december 2011 30 Toelichting op de Staat van baten en lasten over 2011 41 Overige gegevens 45 Versiag Visitatiecommissie 46 Reactie van het bestuur op Visitatiecommissie 51 Versiag Verantwoordingsorgaan 53 Reactie van het bestuur op versiag Verantwoordingsorgaan 55 Gebeurtenissen na balansdatum 57 Uitvoeringsovereenkomst met de werkgevers 58 Actuariële verkiaring 59 Controleverkiaring van de onathankelijke accountant 61 Voor identificatjedoelejfldefl Behorend bij control everklarin d.d
Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen Financiële gegevens per 31 december (x 1.000) 2011 2010 2009 2008 2007 Belegd vermogen 276.6 15 280.742 268.730 240.600 309.413 Pensioenvermogen 286.009 279.830 275.906 265.426 312.563 Technische voorzieningen (marktwaarde) 272.3 87 249.508 253.086 252.789 229.211 Premies (bijdragen) 8.802 5.055 4.788 3.59 1 4.144 Pensioenuitkeringen 18.189 17.153 17.251 17.677 17.499 Totale baten 25.935 23.470 28.703-28.253 30.544 Totale lasten 42.635 15.968 18.520 42.462 4.254 Saldo baten en lasten -16.700 7.502 10.183-70.7 15 26.290 Dekkingsgraad FTK 105,0% 112,2% 109,0% 105,0% 136,4% Reservetekortgrens FTK 114,7% 114,8% 114,9% 115,4% 120,9% Aantallen per 31 december Actieve deelnemers 144 144 146 158 224 Premievrijen 537 622 676 725 716 Pensioengerechtigden 1.232 1.270 1.303 1.376 1.380 Totaal 1.913 2.036 2.125 2.259 2.320 Toeslagverlening pensioenen per 1 januari (volgend jaar) Premievrijenlpensioengerechtigden 0,00% 0,66% 0,40% 0,00% 1,29% 80% CPI referentieperiode 2,17% 1,26% 0,57% 2,22% 1,29% Pensioenvermogen = reserves +technische voorzieningen. Voor identificatiedoeleinden Behorend bij COntroIeverk!arnc/ d.d 2.5JUN.?l2..fl47 2
Bestuursverslag Kenmerken pensioenfonds Doelstelling van het pensioenfonds De (het Fonds) statutair gevestigd te Rotterdam, heeft als doel het verschaffen van pensioenen en andere periodieke uitkeringen aan de deelnemers en hun nabestaanden. Pensioenregeling Het Fonds verleent volgens de regeling aanspraken op ouderdoms-, nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen. Personalia Samenstelling bestuur De samenstelling van het bestuur per 31 december 2011 is als volgt: Benoemd door de werkgevers Gekozen door de deelnemers Gekozen door de pensioengerechtigden C.J. van Klink, voorzitter M. Verlinde, secretaris B.A.M. Bierens J.P.T. van der Velden C.W.H. van Dongen (*) D.R. McNair (*) De heer van Dongen is begin 2012 benoemd na goedkeuring door DNB. Pensioenbureau In het kader van de verdere professionalisering van het pensioenbureau heeft gedurende het verslagjaar de heer A.W. van Ettinger gefunctioneerd als directeur ad interim van het Pensioenbureau en de heer L.P.C. Betzel als administrateur van het Pensioenbureau. Actuaris De heer R. van de Meerakker, lid van het Actuarieel Genootschap, werkzaam bij Towers Watson (kantoor Rotterdam) is aangesteld als adviserend actuaris. De certificerend actuaris is de heer F.A.P.M. Hopman, lid van het Actuarieel Genootschap, verbonden aan Towers Watson te Rotterdam. Voor identificatiedoeleinden, Beho rend b cg ordv rk JAARVERSLAG2O11 d.d ti.
Beleggingscommissie C.J. van Klink M. Verlinde D.R. McNair Governance Commissie J.P.T.van der Velden B.A.M. Bierens C.W.H. van Dongen Accountant Aon Hewitt te Amsterdam heeft de jaarrekening opgesteld. De controle van de jaarrekening is uitgevoerd door Deloitte Accountants B.V. te Rotterdam. Deelnemersadministratie /financieie administratie ASR heeft halverwege het verslagjaar besloten om de activiteiten voor een aantal pensioenfondsen, waaronder Chevron, onder te brengen bij een andere uitvoerder, zijnde Aon Hewitt. Daartoe heeft in de loop van december een conversie plaatsgevonden van alle deelnemersgegevens van ASR Pension Fund Services naar Aon Hewitt middels overheveling van het Lifetime systeem. Daarnaast heeft Aon Hewitt ook de financiële administratie overgenomen. De betrokken functionarissen die voor Chevron pensioenfonds verantwoordelijk waren bij ASR, zijn meegegaan naar Aon Hewitt. Vermogensbeheer Per 31 december 2011 maakte het pensioenfonds gebruik van de volgende vermogensbeheerders: AEGON Investment Management B.V. State Street Global Advisors Ltd. Legal & General Assurance Management Ltd. Mondrian Investment Partners Ltd. Custodian Per 31 December 2011 is State Street Bank and Trust Company als custodian werkzaam. Voor identificatiedoeleifldefl. Behorend bij controieveqkiing dd 2.5JUN.2 4
Ontwikkelingen van het pensioenfonds Bestand deelnemers en pensioengerechtigden De ontwikkeling van het bestand (in aantal personen) is als volgt: Ouder- Nabe- Wezen- Totaal Deel- Premie- doms- staanden- pensioen nemers vrijen pensioen pensioen Standperol-01-2011 144 622 780 482 8 2.036 Bij 9 5 66 25 0 105 Af -9-90 -93-35 -1-228 Stand per 31-12-2011 144 537 753 472 7 1.913 De relatief grote afname van het aantal gewezen deelnemers en pensioengerechtigden wordt voor een belangrijk dee! veroorzaakt door extra activiteiten in 2011 met betrekking tot afkopen van kleine pensioenen. In de kolom deelnemers zijn ook diegenen inbegrepen die een uitkering genieten uit de zogenaamde Fleurtex-regeling. De Fleurtex-regeling voorzag in een uitkering voordat het eigenlijke pensioen inging. Deze regeling is, naar aanleiding van nieuwe wetgeving, met ingang van 1 januari 2006 aangepast. De regeling is niet separaat opgenomen in de verzekerdenadministratie. Er zijn geen nieuwe gerechtigden meer die in de toekomst aanspraak kunnen maken op de Fleurtex-regeling.Er zijn nog wel 6 gerechtigden (geboren na 1-1-1950) die vanwege de gewijzigde wet- en regelgeving geen aanspraak meer kunnen maken op de Fleurtex regeling maar we! op vrijwillige basis geldlvakantiedagen hebben gespaard ten behoeve van de Fleurtex regeling. Deze deelnemers zu!len vanaf 62 jarige leeftijd hun gespaarde sa!do in maandelijkse termijnen uitgekeerd krijgen. Actieve deelnemers naar werkmaatschappij Chevron Oronite Technology b.v. 68 Chevron Netherlands B.V. 28 Combined Refuelling Service v.o.f. 39 ChevronB.V. 9 Versiag over het.jaar 2011 144 Uitvoeringsovereenkomst Gedurende het verslagjaar is door het bestuur in nauwe samenwerking met sponsoren gewerkt aan een nieuwe uitvoeringsovereenkomst. Omdat de onderhandelingen nog niet waren afgerond op het einde van 2011, is de niet opgezegde uitvoeringsovereenkomst geldig tot het moment dat de nieuwe overeenkomst in de loop van 2012 van kracht wordt. Voor identificatiedoejejnden Be ho rend IJcptro leve ri1i r/n g JAARVERSLAG2OII d.d vn2tjlz
Met CRS wordt apart onderhandeld over een nieuwe uitvoeringsovereenkomst. Daarbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheid dat CRS in de toekomst niet meer verbonden zal zijn aan het Chevron pensioenfonds. Ook deze onderhandelingen waren nog niet afgerond op het einde van 2011, en ook hier is de verwachting dat en nieuwe overeenkomst in de eerste heift van 2012 van kracht wordt. Beleggingsbeleid Flet bestuur heeft het beheer over het vermogen van het Fonds uitbesteed aan State Street Global Advisors Ltd., Mondrian Investment Partners Ltd., AEGON Investment Management B.V. en Legal & General Assurance Management Ltd. De rechten en verplichtingen met betrekking tot dit vermogensbeheer zijn vastgelegd in vermogensbeheerovereenkomsten. Het bestuur wordt in het bepalen van haar beleggingsbeleid, geadviseerd door Towers Watson en Chevron BPI (Benefit Plan Investments). De actuele beleggingsmix van het beheerd vermogen van het Fonds ziet er eind 2011 als volgt uit: Actuele mix Strategische mix Bandbreedte % % % Aandelen 34,2 35 30 40 Vastrentende beleggingen 65,8 65 60 70 Kas 0,0 0 0 5 De benchmarks voor de portefeuilles vastrentende waarden zijn de Barclays Capital Euro Aggregate Index met een duration van 5,3 jaar en de Citigroup EMIJ Over 15 Year Index met een duration van 13,7 jaar. De benchmark voor aandelen is de MSCI World index. Gebaseerd op een ALM studie is door het bestuur gedurende de eerste heift van 2011 het strategisch beleggingsbeleid vastgesteld. Daarnaast is specifiek aandacht gegeven aan de implementatie van deze strategische beleggingsmix, aangezien in de afgelopen j aren de actieve vermogensbeheerders er niet in zijn geslaagd om een positief beleggingsresultaat ten opzichte van de benchmark te behalen. Uitgangspunten van het nieuwe beleggingsbeleid zijn als volgt: Het startpunt voor het vaststellen van het strategisch beleid is de uitkomst van de eerder genoemde ALM studie geweest. Daarbij is met name gelet op de resultaten ten aanzien van de bijdrage door sponsoren, de volatiliteit daarvan en de mate waarin de toeslag ambitie over de ALM periode van 15 jaar gehaald wordt. Naar aanleiding van deze ALM is besloten om in lijn met de ALM van 2006 een dekkingsgraad volatiliteit te accepteren van 7,3%. Dit heeft geleid tot een strategische mix van 35% Wereldwijde Aandelen en 65% Eurozone Obligaties, bij een rente afdekking van 75%. Het bestuur heeft vastgesteld dat het aanwezige governance budget (aanwezige tijd, middelen, expertise) een belangrijke rol moet spelen bij de ambitie ten aanzien van de complexiteit van het beleggingsbeleid en de controle op de verschillende onderdelen van de portefeuille. Derhalve wil het bestuur zich liever richten op belangrijke strategische beslissingen en het aantal beleggingscategorieen en vermogensbeheerders beperken. Voor identificatiedoelejnden Be ho rend b IJ co ntro leve r [rai/g d.d Z.5JUN.2012
Additionele beleggingscategorieen zoals Emerging Markets Aandelen, Emerging Markets Obligaties, High Yield Obligaties en Direct Vastgoed zijn wel bekeken door het Fonds. Deze categorieen leveren naar de mening van het bestuur echter geen significante verbetering van het risico/rendement profiel op, maar vereisen wel veel meer governance en zijn riskanter. De verwachte outperformance (of alpha) van hoog genoteerde vermogensbeheerders mag dan interessant zijn, de ervaringen van het Fonds op dit gebied zijn zeer teleurstellend. Daarnaast betekent actief beheer dat er diversificatie over verschillende managers dient plaats te vinden met verschillende profielen en stijlen. Flet gevoig is een ingewikkelder governance en hogere vermogensbeheerkosten. Bij passief beheer zijn de vermogensbeheerkosten juist zeer laag. In plaats van het risico aan te gaan om een gunstiger beleggingsresultaat te halen met actief beheer, heeft het bestuur besloten om de hele portefeuille passief te laten beleggen. Daarnaast is besloten om een asset mix aan te houden van 35/65 in plaats van 30/70. Daardoor zal de volatiliteit van de dekkingsgraad enigszins toenemen tot 7,5% in ALM context. Het bestuur heeft besloten om de strategische afdekking van het renterisico uit te breiden naar 75% van de verplichtingen. Ultimo 2011 lag de afdekking op circa 55% van de verplichtingen. De timing van de transitie naar de nieuwe afdekkings-doelstelling hangt af van de ontwikkeling van de rente. Het valutarisico doet zich alleen voor op de beleggingen in Wereldwijde Aandelen en bedraagt ca. 30% van de totale beleggingen. Twee derde van dit valutarisico bestaat uit een Dollar risico (ca. 20% van de totale beleggingen). Een (gedeeltelijke) afdekking van het Dollar risico als grootste risico post wordt overwogen. Echter bij huidige koers vindt het Fonds het niet opportuun om dit risico af te dekken. Tot slot is besloten dat het herbalanceringsbeleid een element van momentum zal bevatten. De 35/65 mix heeft een bandbreedte van 5% om de strategische positie heen. Daarbinnen zal de herbalancering moeten plaatsvinden. Het eerste mogelijke herb alancerings trigger punt ligt bij een afwij king van 3,5%. Indien 5% wordt bereikt dient geherbalanceerd te worden, maar het kan reeds overwogen worden vanaf 3,5% afwijking. In 2011 is overlegd met sponsoren (niet CRS) over een verlenging van de Uitvoeringsovereenkomst, die tot eind 2011 loopt. Echter de onderhandelingen zijn nog niet afgerond en de sponsoren hebben de overeenkomst niet opgezegd. De Uitvoeringsovereenkomst is een van de hoekstenen van het risico beheer van het Fonds. Het is de verwachting dat de nieuwe overeenkomst in lijn zal zijn met de huidige overeenkomst, en dat bij een tekort de werkgever zal bijbetalen, zodat het gekozen risico profiel verantwoord is. Dit wordt ondersteund door het advies van de beleggingsadviseur, Towers Watson. Implementatie beleggingsbeleid Op basis van een gestructureerd selectieproces is een vermogensbeheerder aangesteld voor passief te beheren mandaten. Dit is State Street Global Advisors (SSgA). In dit proces worden wij mede ondersteund door onze beleggingsadviseurs. Daarnaast neemt risico monitoring en rapportage een.. \/nr irintfrptiedpeiejnden
belangrijke plaats in. Deze zal zich meer concentreren op totaal niveau binnen de ALM context en minder op individueel mandaat niveau, omdat het gehele vermogen in index trackers zal worden belegd. De belangrijkste tactische beslissingen liggen op drie gebieden, zijnde: de herbalancering van de beleggingsmix naar de strategische gewichten (35/65); de stapsgewijze verhoging van de rente afdekking naar 75% athankelijk van de toekomstige rente ontwikkeling; de afdekking van het valuta risico afhankelijk van de ontwikkeling van de Euro/Dollar koers. Het beleggingsbeleid is door de adviseur geadviseerd binnen het kader van de al eerder gememoreerde ALM studie, waarin wordt vooruitgekeken over een periode van 15 jaar. Daaruit blijkt dat als gemiddelde uitkomst dat de dekkingsgraad van het Fonds aan het einde van deze periode van 15 jaar op ca 135% uitkomt. Uiteraard is dit een gemiddelde uitkomst en kan het resultaat hoger, maar ook lager uitvallen. Er is zelfs nog een kans op onderdekking (dekkingsgraad beneden minimaal vereist vermogen van 105%) maar deze is door het gevoerde beleid gering. In het verslagjaar is afscheid genomen van Acadian als actieve manager en is de transitie doorgevoerd naar SSgA als indexmanager. BlackRock is aangesteld als transitie manager. Vanwege marktomstandigheden is de transitie van de obligatie portefeuilles van Aegon en Mondrian naar SSgA uitgesteld naar begin 2012. Beleggingsresultaat Het beleggingsresultaat over 2011 laat voor de totale portefeuille een resultaat zien van 2,9%. De benchmark voor de totale portefeuille voor het jaar bedroeg 2,1%. De outperformance ten opzichte van de benchmark kwam tot stand door goede prestaties van alle managers. De absolute performance van bijna 3% werd met name gedragen door de performance van het beleggingsmandaat van Legal &General. Dit is een portefeuille van overheidsobligaties in de Eurozone met een lange looptijd, om het renterisico van de verplichtingen af te dekken. Gedurende het verslagjaar kwam deze portefeuille echter sterk onder druk vanwege de tegenvallende ontwikkeling van de obligaties in Zuid-Europese landen als gevoig van de schuldencrisis. In de maand december werd dit gedeeltelijk weer teniet gedaan, nadat met name de druk op Italiaanse obligaties wat afnam. De gemiddelde performance voor Nederlandse pensioenfondsen over 2011 bedroeg volgens WM Company 8,8%. Dit is beduidend hoger dan de performance van ons Fonds. Dit wordt veroorzaakt doordat veel fondsen hun rente afdekking implementeren door renteswaps terwijl het Fonds heeft besloten niet met derivaten te werken, maar met korte en lange tennijn Eurozone obligatiefondsen. Door de kredietcrisis is de performance van de obligatieportefeuille sterk in waarde achter gebleven ten opzichte van swaps (4,6% versus 16.0%). Dit hoeft geen blijvend effect te zijn, met name als de renteniveau s weer normaliseren. Aan de ander kant heeft ons aandelenbeleid goed gewerkt (-0,6% versus -6,6%) omdat onze portefeuille wereldwijd is gespreid. Voor identificatjedoelejnden Dehorend bj curitrpleyerklarjna I III JAARVERSLAG2O11-1.u.)AW..LJLL
Toeslag In de uitvoeringsovereenkomst met de werkgevers is opgenomen dat het Fonds een voorwaardeiijke toesiag zal toekennen indien de dekkingsgraad hiervoor toereikend is. Voigens deze overeenkomst wordt de toeslagverlening van het komende jaar bepaald aan de hand van de inflatie tussen de september index (CPI) van het jaar voorafgaande aan het verslagjaar en de september index (CPI) van het verslagjaar en de dekkingsgraad op 31 december van dat verslagjaar. De maatstaf daarbij is 80% van de CPI. De inflatie over de periode september 2009 - september 2010 was 1,58% (bron inflatie: CBS). De geschatte dekkingsgraad per 31 december 2010 bedroeg op het moment van de beslissing tot het doorvoeren van de toeslagveriening 110,2%, waarbij rekening is gehouden met een verzwaring van de sterftegrondslagen conform advies van de actuaris. Dat wil zeggen op basis van de AG prognose tafel 20 10-2060 met een correctie door middel van toepassing van de TW 2010 ervaringssterfte. Op basis van deze geraamde dekkingsgraad bedroeg de toeslagverlening 52% van 1,26% (80% van 1,58%), ofwel 0,66%. Het bestuur heeft op deze basis eind januari 2011 besioten een toeslag toe te kennen van 0,66%. Aangezien het feitelijke besluit daartoe niet in boekjaar 2010 heeft plaatsgevonden, is de verleende toeslag per 1 januari 2011 verantwoord in het boekjaar 2011. De cumulatieve achterstand in toeslagverlening t.o.v. de ambitie per 1-1-2011 bedraagt 2,99%. Uitvoeringskosten De professionaiiseringslag van bestuur en Pensioenbureau en de hogere eisen die aan pensioenfondsen worden gesteld op het gebied van rapportage, deskundigheidsbevordering, risicobeheer en beleggingsbeleid en governance, hebben de structurele uitvoeringskosten van het Fonds op de lange termijn doen stijgen. De uitvoeringskosten van het fonds bedroegen 1.380 in 2011(2010: 1.621). Dit is 0,48% van het pensioenvermogen (2010: 0,58%). De uitvoeringskosten hebben de voile aandacht van het bestuur en voor 2012 wordt een verdere kostenreductie beoogd van Ca. 10%. Voor het jaarversiag van 2012 neemt het bestuur zich voor om een grotere transparantie te betrachten zowel op het gebied van uitvoeringskosten als beleggingskosten zodat een duideiijk totaalbeeld ontstaat. Dit is in lijn met verzoeken van de overheid om uitvoeringskosten inzichtelijker te maken. Financiële positie De doelstellingen van het lange termijn hersteiplan is op grond van de dekkingsgraad eind 2011 niet gehaald. De dekkingsgraad is in 2011 gedaald van 112,2% naar 105,0% per 31-12 2011. Dit is lager dan verwacht op basis van de ingediende korte- en lange termijn herstelpiannen. Gezien het feit dat de dekkingsgraad wel hoger is dan de minimaal vereiste dekkingsgraad is er echter geen sprake meer van een dekkingstekort en is het korte termijn herstelpian beeindigd. Het lange termijn herstelpian blijft echter wel van toepassing gezien het reservetekort. Uit een recente evaluatie van het herstelpian is gebleken dat verwacht mag worden dat het Fonds biimen de gestelde termijn uit reservetekort zal komen. Voor identificatiedoeleinden. Behorend bij controieverkiariig / d.d 2. JU1.2012
In een tabel ziet de ontwikkeling van de dekkingsgraad in 2011 er als volgt uit: 2011 Verwacht 2011 in herstelpian Stand per 1 januari 112,2% 106,5% Nieuwe aanspraken en kosten 1,3% 1,3% Uitkeringen 0,6% 0,6% Toeslagverlening -I- 0,7% -I- 0,1% Wijziging rentetermijnstructuur -I- 10,9% 0,0% Beleggingsrendement 1,7% 1,3% Reservering uitvoeringskosten -I- 2,9% 0,0% Aanvulling sponsoren 3,7% 0,0% Overig 0,0% 0,1% Stand per 31 december 105,0% 109,7% Nieuwe aanspraken en kosten De op grond van de Uitvoeringsovereenkomst ontvangen premies hebben een positief effect op de dekkingsgraad gehad. Uitkeringen De uitkeringen aan pensioengerechtigden zorgen voor een vrijval van de solvabiliteitsbuffer, wat eveneens een positief effect heeft op de dekkingsgraad. Toeslagverlening Per 1 januari 2011 is een toeslag verleend op de pensioenaanspraken van gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van 0,66%. Een toeslag doet de technische voorzieningen toenemen, hetgeen een negatief effect heeft op de dekkingsgraad. Wijziging rentetermijnstructuur De daling van de rentetermijnstructuur van 2011 ten opzichte van 2010 heeft per saldo een flinke stijging van de technische voorzieningen ultimo 2011 tot gevoig gehad. De volgende figuur geeft de rentetermijnstructuren van 2011 en 2010 weer. Chevron Pensioenfonds Vnnr Hentjficptedpeieindcn d..
4.50 4.00 3.50 3.00 / / / I 2.50 2.00 31-Dec-10 31-Dec-li 1.50 1.00 0.50 0 10 20 30 40 50 Beleggingsrendement De waardetoename van de beleggingen had een positief effect op de dekkingsgraad. Reservering uitvoeringskosten Door het bestuur is besloten om de reservering van de uitvoeringskosten te verhogen van 2,0% naar 4,5% van het verplichtingen niveau wat meer in lijn is met het uitgaven niveau van het Fonds. Dit heeft in 2011 een negatief effect gehad op de dekkingsgraad ( 6.516). Aanvulling sponsoren Conform de uitvoeringsovereenkomst tussen het Fonds en de sponsoren is er sprake van een aanvulling van sponsoren omdat er sprake was van een dekkingstekort op jaareinde. Dit zal in 2012 leiden tot een additionele betaling van 9.250 boven op de reguliere premie. Overig Deze post betreft de kruiseffecten tussen de diverse categorieen. Voor identificatiedo&einden. Behorend bij controiever1r d.d 2.5.iUL2ft12
beleggingsresultaat wijziging Solvabiliteitsanalyse Onder het FTK is het vereist eigen vermogen het vermogen dat hoort bij de zogeheten evenwichtssituatie van bet pensioenfonds. In die evenwichtssituatie is het eigen vermogen zodanig vastgesteld dat met de wettelijk vastgestelde zekerheidsmaat van 97,5% wordt voorkomen dat het pensioenfonds binnen één jaar over minder middelen beschikt dan nodig om te kunnen voldoen aan de onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen. Met andere woorden, de kans dat het pensioenfonds zich één jaar later in een situatie van onderdekking bevindt, is kleiner dan of gelijk aan 2,5%. De toezichthouder DNB heeft een gestandaardiseerde methode vastgesteld om te toetsen of er voldoende eigen vennogen aanwezig is: de standaardtoets. De standaardtoets meet voor een aantal risicofactoren bet mogelijke (negatieve) effect (in euro s) op het eigen vermogen. Omdat de resultaten van de standaardtoets athankelijk zijn van marktomstandigheden en het risicoprofiel van de aanwezige beleggingen, fluctueren ze in de loop van de tijd. De vereiste solvabiliteit op basis van deze toets bedroeg ultimo 2011 40.121. Het eigen vermogen van het pensioenfonds ultimo 2011 bedroeg 13.622. Dit betekent dat het pensioenfonds ultimo 2011 niet voldeed aan de solvabiliteitstoets. Het eigen vermogen van bet pensioenfonds is per balansdatum lager dan het wettelijk vereist eigen vermogen. Er is dus sprake van een reservetekort. De vermogenspositie is naar het oordeel van het bestuur niet voldoende, vanwege bet reservetekort. Er was zelfs sprake van een dekkingstekort. Echter door de Uitvoeringsovereenkomst met sponsoren zal dit tekort in 2012 worden aangevuld. Dit levert een aanvulling van sponsoren op zodat de dekkingsgraad eind 2011 op het minimaal vereiste niveau van 105% uitkwam. Actuariële paragraaf In bet volgende overzicht is de actuariële analyse van het saldo van baten en lasten opgenomen. Zoals uit dit overzicht blijkt is over 2011 een negatief resultaat geboekt van 16.700. Dit saldo komt ten laste van de algemene reserve. 2011 2010 1. Premies en koopsommen 3.482 2.065 2.a Beleggingen 4.698 14.868 2.b Beleggingen rentetermijnstuctuur -I- 26.8 14 -I- 15.428 3. Toeslagverlening -I- 1.550 -I- 905 4. Sterfte en herverzekering -I- 271 1.097 5. Arbeidsongeschiktheid 225 -I- 21 6. Kosten 0 -I- 679 7. Mutaties / diversen 796 -I- 44 8. Wijziging overlevingsgrondslagen 0 -I- 9.637 9. Vrijval wijziging overlevingsgrondslagen 2009 0 12.052 10. Correctie beginstand 2010 0 4.134 11. Reservering uitvoeringskosten -I- 6.5 16 0 12. Aanvulling sponsoren 9.250 0 Totaal resultaat (=mutatie algemene reserve) -I- 16.700 7.502 Voor identificatjedoelejnden Behurend bij controieverkij d.d 2..5.J.UN.lftlZ
- actuariële - kostenopsiagen - risicopremie - actuariële - risicopremie Kostendekkende en feitelijke premie De kostendekkende en feitelijke premies zijn als volgt (cf. art. 130 PW): 2011 2010 Kostendekkende premie 3.812 4.025 Feitelijke premie 8.802 5.055 De samenstelling van de kostendekkende en feitelijke premie zijn als volgt bepaald: Kostendekkende premie 2011 2010 Actuariële koopsom voor pensioenopbouw en risicodekking inkoop (inclusief Fleurtex) 2.100 2.2 12 - actuariële inkoop toeslag u.h.v. ploegentoeslag 54 20 overlij den 38 46 - risicopremie premievrij stelling en arbeidsongeschiktheidspensioen 225 1 12 Subtotaal 2.4 17 2.390 Opsiag uitvoeringskosten 1.036 1.279 Solvabiliteitsopsiag (Vereist Vermogen FTK) 359 356 Totaal 3.8 12 4.025 De kostendekkende premie wordt volgens de ABTN berekend op basis van de nominale marktrente. Feitelijke premie 2011 2010 Actuariële koopsom voor pensioenopbouw en risicodekking inkoop (exciusieffleurtex) 3.055 (2% excasso en 1% voor 2.707 betaling 100 overlijden 38 108 - - risicopremie premievrijstelling en arbeidsongeschiktheidspensioen 207 140 Subtotaal 3.400 2.955 Opsiag uitvoeringskosten 1.037 600 Dekkingsgraadathankelijke opsiag 2.495 2.531 Subtotaal bijdragen werkgever I werknemer 6.932 6.086 termijn Bijclragen Fleurtex -I- 33 74 FVP-bijdragen 1 14 Werkgeversbijdrage 1997-1999 1.910 - Diversen -I- 8 -I- 1.119 Totaal 8.802 5.055 De feitelijke premie wordt volgens de ABTN berekend op basis van de reële marktrente. Vooridentifjcatjedoelejflder Deilorena DJJ COntroIeverjpj d.d 2..5.JUN..2 yy
Het Aan De Risico Het Met De post werkgeversbijdrage 1997-1999 is naar aanleiding van een langlopend geschil dat de werkgever alsnog de werkgeverspremie over dejaren 1997-1999 voldoet, inclusief opgelopen rente. De werkgever heeft dit bedrag inmiddels overgemaakt op de bankrekening van het pensioenfonds. De post diversen betreft verrekening premie 2007 COTN ad -I- 8. De kostendekkende premie op basis van het FTK is voldaan, want de feitelijke premie moet tenniinste gelijk zijn aan de kostendekkende premie (art. 129 PW). De feitelijke premie heeft hiermee een positieve bijdrage geleverd aan de vereiste solvabiliteitspositie van het Fonds. Risico analyse Het bestuur heeft in het verslagjaar een geactualiseerde analyse gemaakt van alle risico s die zich ten aanzien van het Pensioenfonds kunnen voordoen. Daarbij is onder begeleiding van de adviserend actuaris gewerkt volgens het FIRM principe, waarbij van alle risico s is aangegeven de mate van waarschijnlijkheid dat zij zich voordoen, de mate van impact van het risico en de mogelijkheid om het risico middels beheersmaatregelen te beheersen dan wel beperken. Er is gekeken naar de volgende risicogebieden: Matching-/Interest Risk renterisico van de verplichtingen van het Fonds, het valuta risico als gevoig van beleggingen in niet-euro gedenomineerde beleggingen. Market Risk volatiliteit van aandelen beleggingen en zaken als securities lending. Credit Risk de ene kant het risico aan de kant van obligatie beleggingen en verzekeringsinstellingen aan de andere kant de financiële sterkte van de sponsoren van het Fonds Technical Insurance Risk name het langleven risico, maar ook overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico s. Environmental Risk s die het zelfstandig voortbestaan van het Fonds aantasten. Contracting Out Risk Er zijn veel exteme partijen betrokken bij het Fonds, waar een zeker risico mee wordt gelopen, met name in de uitvoering. IT Risk Het risico dat wordt gelopen als IT systemen het laten afweten. Integrity Risk Kans op fraude of onoorbaar gedrag van bestuursleden of pensioenbureau. Legal Risk risico niet compliant te zijn met wet en regelgeving, maar ook contractuele verbintenissen met externe partijen die aandacht behoeven. Al deze risico s zijn in kaart gebracht en op twee hoofdaspecten bekeken: de mate waarin we een risico lopen, ofwel Probability/Impact (een lage score is een klein risico) de mate waarin het Fonds het risico onder controle heeft (een lage score betekent een adequate controle). Stichtmg Chevron Pensioenfonds JAARVERSLAG2O11 Voor identificatjedoelejflden BQhorcnd bij COi ttr oteverkianini. d d 14.JUWtu
0 4 chprcnd bij controievtdcfdriw/ Joor identificatiedoeleinden Ten minste vier keer per jaar worden door de beleggingscommissie de volgende punten behandeld: uit naar het beleid op het gebied van herbalancering, rente risico en valuta afdekking op totaal lending die de continue aandacht van het bestuur vraagt. portefeuilles ten opzichte van de vastgestelde benchmarks; portefeuille niveau. Daarnaast is er een ongerealiseerd verlies op het onderpand van securities Aangezien er volledig passief belegd zal worden, gaat de meeste aandacht van de commissie Evaluatie van de beleggingsresultaten, zowel van bet totaal der beleggingen als van de deel Vaststelling dat de mandaten (door de beheerders) in acht zijn genomen; Resultaatevaluatie Een van de beslissingen die het bestuur reeds in 2010 had genomen is om naast de Beleggingscommissie een Governance Commissie in te stellen. De risico s zijn op hoofdlijnen te verdelen in Financiële risico s en Governance risico s. De financiële risico s worden door de Beleggingscommissie behandeld. In de opsomming op de vorige pagina zijn dat de eerste 3 risicogebieden. De Governance Commissie houdt zich met name bezig met de overige risico s. Uiteindelijk is het bestuur verantwoordelijk voor alle risico s en werken de commissies als adviesorganen voor het voltallige bestuur. Uit de matrix kan worden opgemaakt dat het contracting out risico de meeste aandacht opeist. Risico s c-.. II C.? 4 JAARVERSLAG2O11....J.JUI.&Jj. II 15 1 2 3 Probaliuity (1=low, 4=high) Dit heeft voor het Fonds de volgende geactualiseerde risico matrix opgeleverd:
Een en ander vindt plaats op basis van de schriftelijke rapportages van de individuele vermogensbeheerders en de verwerking hiervan in performance monitoring rapportages. Daarnaast produceert de beleggingsadviseur Towers Watson per kwartaal een zogenaamde AssetLiabiity Watch, op basis waarvan naar de risico s wordt gekeken in ALM context en waar ook het renterisico nauwkeurig in de gaten wordt gehouden. Minimaal eenmaal per jaar evalueert de beleggingscommissie het vastgestelde strategische beleggingsbeleid, de geimplementeerde structuur, de aangestelde beheerders evenals de bewaarnemer en adviseert het bestuur ten aanzien van mogelijke bijstellingen. Over deze punten, evenals over de resultaten van het boekjaar, brengt de commissie versiag uit aan het bestuur. Voor de vastrentende portefeuille worden de restricties ten aanzien van de kredietwaardigheid te alien tijde in acht genomen. De gemiddelde rating, de laagste rating in de portefeuille en de verdeling over de ratings biijven daardoor voortdurend tenminste op het niveau dat is vastgelegd in het beleggingsplan. De jaarlijkse evaluatie betreft daarom niet de vraag of de kredietwaardigheid voldoende op peil is gebleven, maar de vraag of de restricties aanpassing behoeven. Pensionfund Governance Strategisch beleid Ook in het verslagjaar evalueerde het bestuur de toekomst van het Fonds. Er is sprake van een voiwassen Fonds met een relatief kleine actieve basis. Dit heeft mede invloed op de governance van het Fonds. De vereisten nemen nog steeds toe en voor een relatief klein Fonds wegen deze zwaar. Het bestuur heeft desondanks besloten dat het door zal gaan als zelfstandig ondememingspensioenfonds. Dit neemt niet weg dat het bestuur haar ogen niet sluit voor andere mogelijkheden. De meest kansrijke oplossing, waar het bestuur verder naar wil kijken, is een samenwerkingsverband van de Europese fondsen van Chevron bedrijven. Dit zal afhangen van de ontwikkelingen op dit viak en de condities waaronder een dergelijke samenwerking kan worden aangegaan. Het bestuur verwacht niet dat dit op korte termijn zal gebeuren. Derhalve zal de focus liggen op het voortbestaan als zelfstandig ondememingspensioenfonds Visie Het algemene uitgangspunt van het te voeren bestuursbeleid is in de loop der jaren geweest, om de pensioentoezegging, inclusief beleidsmatig gewenste toeslagveriening, onder een breed scala van omstandigheden na te komen en wel tegen zo iaag mogelijke, maar stabiele premies en uitvoeringskosten. De Visie van het Fonds wordt ais volgt omschreven: To deliver pension benefits in a manner that balances the interests of and is appreciated by all stakeholders. De volgende gebieden zijn geidentificeerd om de Visie te ondersteunen: Het efficient beheer van het Fonds Een gezond financieel/beleggingsbeieid dat ieidt tot een sterke dekkingsgraad Een compliant Fonds, zowel intern als extern Betrokkenheid en steun van de sponsors Voor identificatjedoelejnden Rehnrnd dd bij contrpieycrkipr 1 5 JUN 2012. 16
Effectieve communicatie naar alle betrokken partijen, inclusief deelnemers en gepensioneerden. Beheersingssysteem en organisatie van het Fonds Het intern beheersingssysteem berust op de verantwoordelijkheden, de bevoegdheden en de onderlinge verhoudingen van de volgende bij het Fonds betrokken organen en instellingen: Bestuur Dagelijks bestuur Governance Commissie Beleggingscommissie Pensioenbureau Deelnemersraad Verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie Compliance Officer Geschillen commissie Implementation Certifying Actuary Towers Watson Auditor Deloitte Investment Advisor Towers Watson BPI Investment Committee Daily Board Policy Pension Board Pension Bureau Governance Committee Pension Supervisory Board Participants Counsel I Review Committee Advising Actuary Towers Watson Veugelers Governmental Supervision DNB / AFM Voorid{ificatiedoeIeinden. PehorefI hii controieverkii/g JAARVERS LAG 2011 17
Bestuur (Pension Board) Het bestuur van het Fonds bestaat uit zes leden. Van deze leden zijn er drie benoemd door de werkgever. Van de overige leden is er momenteel een lid gekozen door de actieve deelnemers en zijn twee leden gekozen door de pensioengerechtigden. De mogelijkheid bestaat om 2 actieve deelnemers te benoemen en een gepensioneerd bestuurslid. De door de deelnemers en pensioengerechtigden gekozen bestuursleden hebben zitting gedurende een periode van vier jaren. Het bestuur heeft een reglement vastgesteld op basis waarvan de genoemde bestuursleden roulerend toe- en uittreden. Het Fonds beschikt over een deskundigheidsplan in de zin van de Beleidsregels, beleidsbepaling en toetsing pensioenfondsen. Tevens is in dit kader door alle bestuursleden begin 2010 deelgenomen aan de SPO competentie test. Resultaten hiervan dienen om de opleiding en scholing van de bestuursleden te verbeteren en om tot een optimale portefeuille verdeling te komen. Daarnaast is er voor het bestuur, de medewerkers van het Fonds, het Verantwoordingsorgaan en de Beleggingscommissie een gedragscode opgesteld ter voorkoming van belangenconflicten en van misbruik en oneigenlijk gebruik van de bij het Fonds aanwezige informatie. Sinds 2010 is er eenjaarlijkse onkostenvergoeding voor die leden van het bestuur die zijn gekozen door de gepensioneerden. Gepensioneerde leden van het Verantwoordingsorgaan en de Deelnemersraad ontvangen eveneens een onkostenvergoeding. In het verslagjaar heeft het bestuur de adequaatheid van de onkostenvergoeding besproken. Nadere besluitvorming wordt verwacht in 2012. In het afgelopen jaar is opnieuw aandacht besteed aan de deskundigheidsbevordering van het bestuur, zowel op het viak van kennis, inzicht als oordeelsvorming. Begin 2012 zal, als onderdeel van het deskundigheidsplan, opnieuw worden afgesproken welke bestuursleden voor welke gebieden verantwoordelijk zijn om te komen tot een optimale portefeuille-verdeling. Onderdeel van het deskundigheidsplan is het vaststellen van een individueel opleidings- en scholingsplan voor alle bestuursleden. Dagelijks bestuur (Daily Board) Het dagelijks bestuur van het Fonds wordt gevormd door de voorzitter en de secretaris. Pensioenbureau (Pension Bureau) De administrateur wordt aangesteld en ontslagen door het bestuur en is verantwoording verschuldigd aan het bestuur. Gedurende 2010 heeft het bestuur besloten het pensioenbureau te versterken door over te gaan tot de benoeming van een directeur ad interim van het pensioenbureau. Voor de directeur bestaat een door het bestuur vastgesteld mandaat. Voor identificatiedoeleinden Behorend bij controieverkiar d.d 2.5.J1JN.g 2...4 1 8
Governance Commissie (Governance Committee) In 2010 is door het bestuur een Governance Commissie ingesteld met als opdracht voorstellen te doen die er voor zorgen dat het bestuur in control is, zowel op extern terrein (wat betreft wet en regelgeving), als op het terrein van de interne Fonds organisatie inclusief het uitbesteden van taken. Het mandaat van de Governance commissie is begin 2011 schriftelijk vastgesteld. Geschillencommissie (Complaint Committee) Eind 2010 heeft het bestuur besloten tot de oprichting van een geschillencommissie die begin 2011 daadwerkelijk is begonnen. De commissie bestaat uit: E.B. Thijsen Lid namens het bestuur, niet zijnde een bestuurslid H.P.M. Sengers Lid namens de Deelnemersraad O.F. Blom Onathankelijke voorzitter, zijnde een externe jurist. Beleggingscommissie (Investment Committee) Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid en baseert zich op de adviezen van Towers Watson en Chevron BPI die eerst besproken worden in de beleggingscommissie. De vermogensbeheerders voeren het beleggingsbeleid uit binnen de daarvoor gestelde richtlijnen. Het toezicht op het vermogensbeheer is door het bestuur gedelegeerd aan de beleggingscommissie. De beleggingscommissie zal zich voor de uitvoering van zijn taken laten bijstaan door de beleggingsadviseurs van zowel Towers Watson als Chevron BPI. In 2010 heeft het bestuur het mandaat aangepast van de beleggingscommissie en begin 2011 zijn de rollen van de interne beleggingsbeheersfunctie (Chevron BPI) en de externe adviseur (Towers Watson) verder aangescherpt. Verantwoordingsorgaan (Pension Supervisory Board) Sinds 2009 heeft het Fonds een Verantwoordingsorgaan samengesteld, bestaande uit 3 leden: E.B. Thijssen Lid namens de werkgevers H.P.M. Sengers Lid namens werknemers P. Klingens Lid namens pensioengerechtigden Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid en de naleving van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur. Het Verantwoordingsorgaan heeft op verschillende momenten overleg gehad met de voorzitter en de directeur om op de hoogte te blijven van de belangrijkste ontwikkelingen De bevindingen van het Verantwoordingsorgaan zijn in dit jaarverslag opgenomen, evenals een reactie van het bestuur. Deelnemersraad (Participants Council) De Deelnemersraad heeft in de statuten (art. 11) en Pensioenwet vastgelegde bevoegdheden tot advisering van het bestuur met betrekking tot o.a. vaststelling jaarverslag, wijziging van statuten en reglementen, het verlenen van toeslagen en liquidatie van het Fonds. Voor identificatiedoeleinden. / Behor end bj LVI ui UICVCF kiatkg 19 dd 2... JUN..O.12 if