ARBEIDSTIJD BIJ DE VLAAMSE LOKALE BESTUREN STAND VAN ZAKEN, KNELPUNTEN EN BELEIDSVOORSTELLEN

ARBEIDSTIJD BIJ DE VLAAMSE LOKALE BESTUREN STAND VAN ZAKEN, KNELPUNTEN EN BELEIDSVOORSTELLEN

ARBEIDSTIJD BIJ DE VLAAMSE LOKALE BESTUREN STAND VAN ZAKEN, KNELPUNTEN EN BELEIDSVOORSTELLEN Inger De Wilde, Ria Janvier & Lieselot Vanhoutte Universiteit Antwerpen Onderzoeksgroep Management en Bestuur 2014

RECHT IN DE GEMEENTE Redactie Jean Dujardin, Erestadssecretaris van Gent, Eredocent Vrije Universiteit Brussel (voorzitter) Wim Somers, Eredirecteur Provinciaal Gouvernement Limburg (ondervoorzitter) Ann Coolsaet, Academisch medewerker Universiteit Antwerpen, Advocaat Jens Debièvre, Onderzoeker Vrije Universiteit Brussel, Advocaat Ingrid Opdebeek, Gewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen, Advocaat Wim Rasschaert, Advocaat Frederik Vandendriessche, Professor Universiteit Antwerpen, Docent Universiteit Gent, Advocaat Steven Van Garsse, Manager van het Vlaams Kenniscentrum Publiek-private samenwerking (Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid, Vlaamse overheid), Docent Universiteit Antwerpen Jean Pierre Van Speybroeck, Stadssecretaris Lokeren Kris Wauters, Professor aan de UCL, Advocaat Bart Weekers, Vlaams ombudsman De Algemene reeks analyseert op een grondige wijze het gemeenterecht en beschrijft het in al zijn facetten in acht handboeken. 1. Gemeenteraad - Samenstelling en werking 2. Gemeenteraad - Bevoegdheden 3. College van burgemeester en schepenen - Samenstelling en werking 4. College van burgemeester en schepenen - Bevoegdheden 5. Burgemeester - Statuut 6. Burgemeester - Bevoegdheden 7. Gemeenteraadsverkiezingen 8. Intergemeentelijke verzelfstandiging In de Bijzondere reeks worden kwalitatieve, gepeerreviewde studies gepubliceerd die grondig ingaan op een onderwerp dat door het redactiecomité belangrijk werd geacht voor de werking van de lokale besturen. 1. Jaarlijkse vakantieregelingen bij de Vlaamse lokale besturen - Stand van zaken, knelpunten en beleidsvoorstellen 2. De nieuwe beleids- en beheerscyclus voor gemeenten, OCMW's en provincies D/2014/0147/57 ISBN 978 90 4860 365 7 Niets uit deze uitgave, zelfs gedeeltelijk, mag openbaar gemaakt worden, gereproduceerd worden, vertaald of aangepast, onder enige vorm ook, hierin begrepen fotokopie, microfilm, bandopname of plaat, of opgeslagen worden in een geautomatiseerd gegevensbestand behoudens uitdrukkelijke en voorafgaande toestemming van de uitgever. die Keure Professional Publishing Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge Tel.: 050/47.12.72 Fax: 050/33.51.54 E-mail: professional.publishing@diekeure.be Internet: www.diekeure.be 111070

INLEIDING 1 DEEL I: STAND VAN ZAKEN 7 Titel 1: Bronnen 9 Hoofdstuk 1. Richtlijn 2003/88/EG 9 1. Doelstelling 9 2. Toepassingsgebied 10 3. Maximale wekelijkse arbeidstijd 11 4. Arbeidstijd 12 5. Rusttijden en pauzes 13 A. Algemeen 13 B. Minimale dagelijkse en wekelijkse rusttijd 13 C. Pauzes 14 D. Jaarlijkse vakantie 14 6. Nacht- en ploegenarbeid 14 7. Werkrooster 15 8. Schematisch overzicht 15 9. Afwijkingen en uitzonderingen 16 A. Flexibiliteit 16 B. Opt-out 19 10. Herziening richtlijn 2003/88/EG 20 Hoofdstuk 2. Nationale en Vlaamse regelgeving 22 1. Versnipperd wettelijk kader 22 2. Arbeidswet 23 3. Arbeidstijdwet 24 4. Rechtspositiebesluiten gemeente-, provincie- en OCMWpersoneel 25 V

Titel 2: Toepassingsgebied arbeidswet en arbeidstijdwet 26 Hoofdstuk 1. Arbeidswet 26 1. Werkgever: welke overheidsorganisaties? 26 A. Algemeen 26 B. Commerciële of industriële instellingen en instellingen die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen 30 a) Begrip instelling 30 b) Geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging 31 c) Industriële of commerciële activiteiten 36 C. Samengevat 42 2. Praktijkvoorbeelden 44 A. Gemeentelijke zwembadinrichting 44 B. Gemeentelijke sporthal, sportstadion, speelpleinwerking 45 C. Cultureel centrum 45 D. Afvalintercommunale 46 3. Werknemer 47 A. Algemeen 47 B. Uitzonderingen 48 a) Schending gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel? 48 b) Andere uitsluitingen 50 C. Medische beroepen 51 D. Leidinggevenden 52 E. Vrijwilliger 56 F. Overzicht 58 Hoofdstuk 2. Arbeidstijdwet 59 1. Werkgever 59 A. Overheidssector 59 B. Lokale overheid 60 2. Werknemer 64 A. Contractuele en statutaire personeelsleden 64 B. Specifiek: vrijwillige brandweerlieden 64 3. Vergelijkend overzicht 67 VI

Titel 3: Arbeidstijd volgens de arbeidswet 68 Hoofdstuk 1. Wat is arbeidstijd? 68 1. Algemene definitie 68 2. Pauze = arbeidstijd? 68 3. Verplaatsingstijd 69 4. Opdracht 70 5. Wachtdiensten 70 A. Algemeen 70 B. Arrest SIMAP 71 C. Arrest Jaeger 73 D. Besluit 75 E. Invloed op Belgische rechtspraak 76 F. Relatie met verloning 79 a) Wachtdiensten op de arbeidsplaats 79 b) Wachtdiensten met alleen verplichte bereikbaarheid 82 c) Permanentietoelage 83 i) Facultatieve vergoeding 83 ii) Beperking 84 iii) Bedrag 85 G. Overzicht 85 6. Reistijd 86 A. Woon-werkverkeer 86 B. Dienstreis op vraag van het bestuur 86 a) Definitie 86 b) Vergoeding 88 i) Rechtspositiebesluiten gemeente-, provincieen OCMW-personeel 88 ii) Bedrag onkostenvergoeding dienstreizen 88 7. Neutralisering 90 Hoofdstuk 2. Beperkingen aan de arbeidstijd 92 1. Minimale arbeidstijd 92 A. Dagelijks 92 a) Minimale dagelijkse prestatie van drie uur 92 b) Lokale overheidsdiensten 92 c) Sanctie 93 VII

d) Dienstenchequebedrijf 94 B. Wekelijks 94 C. Schema 95 2. Maximale arbeidstijd 95 A. Dagelijks 95 B. Wekelijks 96 a) Regel 96 b) Minder dan 38 uren per week werken? 97 C. Overzicht 101 D. Vergelijkend schema 101 3. Afwijkingen van de normale maximale grenzen 102 A. Grenzen 102 B. Overzicht afwijkingen 103 a) Overschrijdingen toegelaten volgens de Arbeidswet 103 b) Sectorspecifieke afwijkingen 105 c) Overschrijdingen bepaald bij KB 105 d) Overschrijdingen met goedkeuring of kennisgeving 106 C. Inhaalrust 107 a) Regel 107 b) Afbakening trimester 108 c) Annualisering arbeidsduur 109 d) Berekening gemiddelde arbeidsduur 109 i) 494 uren 109 ii) Prestaties die meetellen 110 iii) Prestaties die niet meetellen 111 e) Interne grens 113 f) Toekenning reële inhaalrust 115 i) Samenvallen met activiteitsdag 115 ii) Langdurige afwezigheid 115 iii) Einde arbeidsovereenkomst 116 D. Overloon 116 a) Openbare orde 116 b) Bedrag overloon 117 c) Beroepsactiviteit 118 d) Geen cumul bij gelijktijdige overschrijding dagelijkse en wekelijkse grenzen 121 e) Vrijstelling 123 i) Geen betaling van overloon 123 ii) Voorbeelden 124 VIII

Hoofdstuk 3. Arbeidsreglementenwet 126 1. Werkrooster 126 2. Geen arbeid buiten de werkroosters 126 A. Algemeen 126 B. Uitzonderingen 127 3. Glijdende arbeidsregeling 128 A. Systeem 128 B. Gedoogbeleid 128 C. Deeltijdse werknemers 129 Hoofdstuk 4. Kleine flexibiliteit 130 1. Arbeid met piekperiodes 130 2. Werking systeem kleine flexibiliteit 130 A. Dagelijkse flexibiliteit 130 B. Wekelijkse flexibiliteit 130 C. Voorbeeld 131 D. Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur 131 3. Arbeidsreglement 132 4. Loon 133 5. Presteren van overuren 133 Hoofdstuk 5. Grote flexibiliteit 134 1. Nieuwe arbeidsregeling 134 2. Principes 134 3. Invoering grote flexibiliteit 135 Hoofdstuk 6. Rusttijd en pauze 137 1. Rusttijd 137 A. Regel 137 B. Afwijkingen 137 2. Pauze 138 A. Duur 138 IX

B. Uitzondering 139 C. Schema 140 Hoofdstuk 7. Arbeidstijd en jeugdig personeelslid 141 1. Bescherming jeugdige personeelsleden 141 2. Arbeidstijd 142 A. Afwijkende definitie 142 B. Maximale dagelijkse en wekelijkse arbeidsduurgrens 143 C. Overwerk 143 3. Rusttijd en pauze 145 A. Rusttijd 145 B. Pauze 145 Titel 4: Arbeidstijd volgens de Arbeidstijdwet 146 Hoofdstuk 1. Wat is arbeidstijd? 146 Hoofdstuk 2. Beperkingen aan de arbeidstijd 148 1. Minimale arbeidstijd 148 2. Maximale arbeidstijd 148 A. Dagelijks en wekelijks maximum 148 B. Overschrijdingen 148 a) Van de maximale dagelijkse arbeidstijd 148 b) Van de maximale wekelijkse arbeidstijd 149 c) Vergelijkend overzicht Arbeids(tijd)wet en richtlijn 2003/88/EG 149 C. Gemiddelde wekelijkse arbeidstijd 151 a) 38 uren 151 b) Referentieperiode 151 i) Mogelijkheid tot verlenging? 151 ii) Afbakening van de referentieperiode 151 c) Berekening 153 3. Overurenregeling 154 A. Rechtspositiebesluiten 154 B. Overuur 155 X

a) Definitie 155 b) Compensatie 156 i) Inhaalrust blijft de regel 156 ii) Wanneer en voor wie een extra compensatie? 156 iii) Overloon of extra inhaalrust 157 c) Overuren gepresteerd op verschillende tijdstippen 158 C. Cumulatieregeling 159 a) Met de toelage voor onregelmatige prestaties 159 b) Met de verstoringstoelage 161 Hoofdstuk3. Rusttijd en pauze 163 1. Rusttijd 163 A. Dagelijkse en wekelijkse rust 163 B. Afwijking 163 2. Pauze 164 3. Schema 165 Titel 5: Arbeidstijd medische beroepen 166 Hoofdstuk 1. Historiek 166 Hoofdstuk 2. Toepassingsgebied 167 1. Welke personeelsleden? 167 2. Enkele uitzonderingen 168 3. Wat met de artsen die buiten het toepassingsgebied van de arbeidswet vallen? 169 Hoofdstuk 3. Arbeidstijd 170 1. Algemeen 170 2. Maximale arbeidstijd 171 A. Grens 171 B. Berekening wekelijkse arbeidsduur 172 3. Bijkomende prestaties 173 4. Registratie 175 XI

5. Sancties 175 6. Overzicht 176 Titel 6: Deeltijdse arbeid 177 Hoofdstuk 1. Inleidende begrippen 177 1. Versnipperde bronnen 177 2. Wat is deeltijdse arbeid? 178 3. Wie is deeltijds tewerkgesteld? 180 A. Algemeen 180 B. Wat met een werknemer in loopbaanvermindering? 180 C. Wat met het deeltijds statutair personeelslid? 182 Hoofdstuk 2. De deeltijdse arbeidsovereenkomst 183 1. Vormvereisten 183 A. Schriftelijke overeenkomst 183 B. Recht op voltijds loon? 184 C. Inhoudelijke vereisten 184 a) Arbeidsregeling en werkrooster 184 b) Deeltijdse vaste arbeidsregeling 185 i. Omschrijving vaste deeltijdse arbeidsregeling 185 ii. Vast werkrooster 185 iii. Variabel werkrooster 186 c) Deeltijdse variabele arbeidsregeling 188 D. Afschrift of uittreksel 189 Hoofdstuk 3. Arbeidstijd van deeltijdsen 190 1. Afwijking op deeltijds werkrooster 190 A. Bijkomende uren 190 B. Overloon bij toepassing van de arbeidswet 192 a) Bedrag 192 b) Vaste deeltijdse arbeidsregeling 193 c) Variabele deeltijdse arbeidsregeling 194 2. Tijdsregistratie 196 XII

3. Toezicht en sancties 197 A. Weerlegbaar vermoeden van een voltijdse tewerkstelling 197 B. Van strafrechtelijke sanctie tot administratieve boete 197 Titel 7: Onregelmatige prestaties volgens de arbeidswet en de feestdagenwet 198 Hoofdstuk 1. Inleiding 198 Hoofdstuk 2. Zondagsarbeid 199 1. Initieel verbod 199 2. Uitzonderingen op het verbod van zondagsarbeid 199 A. Ploegenarbeid 199 B. Bijzondere situaties eigen aan de werking van het bedrijf 200 C. Uitzonderingen bepaald bij KB voor welbepaalde bedrijven of specifieke werken 200 3. Compensatie voor zondagsarbeid 203 A. Forfaitaire compensatie 203 B. Compensatie op een inactiviteitsdag? 203 Hoofdstuk 3. Nachtarbeid 205 1. Verbod van nachtarbeid 205 2. Afwijkingsmogelijkheden 205 A. Volgens de arbeidswet: aard van de activiteit 205 B. Afwijking bij koninklijk besluit 206 3. Arbeidsregeling met nachtprestaties 207 A. Omschrijving 207 B. Opname in het arbeidsreglement 207 a) Conditio sine qua non 207 b) Inhoud 208 c) Collectieve onderhandeling? 209 4. Zwangerschap 210 Hoofdstuk 4. Feestdagen 211 1. Feestdagenwet 211 XIII

2. Toepassingsgebied Feestdagenwet 211 3. Recht op feestdagen 211 A. Tewerkstellingsverbod 211 B. Vervanging van een feestdag 212 a) Zondag of gewone inactiviteitsdag 212 b) Kalenderjaar 213 c) Procedure 213 4. Werken op een feestdag 214 A. Regel 214 B. Betaalde inhaalrust 214 a) Duur 214 b) Opname 215 c) Incorporatie 215 d) Variatie 215 5. Loon voor een feestdag 216 A. Principe 216 B. Bijzondere omstandigheden 216 a) Schorsing 216 b) Tijdelijke werkloosheid 218 c) Einde van de arbeidsrelatie 218 C. Verval recht betaling feest- of vervangingsdag 219 D. Berekening en betaling van het feestdagenloon 220 6. Feestdagen en deeltijdse arbeid 221 A. Impact deeltijdse tewerkstelling 221 B. Drie categorieën deeltijdsen 222 C. Categorie A: Tewerkgesteld binnen vast werkrooster analoog aan voltijdse arbeid 222 a) Recht op tien wettelijke feestdagen? 222 b) Loon voor een feestdag of vervangingsdag 223 c) Arbeid op een feestdag 224 D. Categorie B: Tewerkgesteld binnen vast werkrooster afwijkend van voltijdse arbeid 224 a) Recht op tien wettelijke feestdagen? 224 b) Loon voor een feestdag of vervangingsdag 226 c) Arbeid op een feestdag 226 E. Categorie C: Tewerkgesteld in een variabel werkrooster 226 a) Recht op tien wettelijke feestdagen? 226 b) Loon voor een feestdag of vervangingsdag 227 c) Arbeid op een feestdag 228 XIV

Hoofdstuk 5. Jeugdige personeelsleden 229 1. Arbeid op zon- en feestdagen 229 A. Principieel verbod van arbeid op zon- en feestdagen 229 B. Afwijkingen bij KB bepaald 229 C. Recht op inhaalrust 230 2. Nachtarbeid 230 A. Principieel verbod 230 B. Uitzonderingen 231 Titel 8: Onregelmatige prestaties volgens de arbeidstijdwet 232 Hoofdstuk 1. Zondagsarbeid 232 1. Initieel verbod 232 2. Inhaalrust 233 Hoofdstuk 2. Nachtarbeid 235 1. Initieel verbod 235 2. Invoeren arbeidsregeling met nachtprestaties 236 A. Omschrijving 236 B. Begeleidingsmaatregelen 237 a) Opmaak dagelijks rooster 237 b) Vrijwilligheidsbeginsel 238 C. Stopzetting van arbeidsregeling met nachtprestaties 238 a) Basisprincipe 238 b) Ernstige medische reden 238 c) Langdurige loopbaan 239 d) Vrouwelijke personeelsleden: bijzondere bescherming bij zwangerschap en na de geboorte 239 e) Dwingende reden 240 f) Medisch onderzoek 240 XV

Titel 9: Onregelmatige prestaties volgens de rechtspositiebesluiten 242 Hoofdstuk 1. Bijkomende toelages 242 1. Vier mogelijke toelages 242 2. Toepassingsgebied 242 3. Omvang van de toelage 243 4. Beleidsruimte 244 A. Zaterdagtoelage 244 B. Keuze tussen inhaalrust en vergoeding 245 C. Differentiatie 245 D. Modaliteiten opname inhaalrust 246 E. Onvolledig uur 247 5. Cumul 247 A. Onderling 247 B. Toeslag overuren 248 Hoofdstuk 2. Werken op feestdagen 249 1. Welke feestdagen? 249 2. Aantal feestdagen 249 A. Rechtspositiebesluit gemeente- en provinciepersoneel 249 B. Rechtspositiebesluit OCMW-personeel 250 a) Artikel 104, 6 OCMW-decreet (Vl) 250 b) Artikel 104, 1 en 2 OCMW-decreet (Vl) 252 3. Vervanging feestdag die samenvalt met een zaterdag of zondag 253 Titel 10: Federaal gefinancierde gezondheidsinstellingen 254 Hoofdstuk 1. Inleiding 254 Hoofdstuk 2. 11% weddebijslag en/of bijkomende vergoedingen 255 1. Cumulatieverbod 255 2. Toepassingsgebied 256 3. Toelage 256 XVI

4. Modaliteiten 257 A. Buitengewone variabele diensten 257 B. Behoud 11% weddebijslag en/of bijkomende vergoedingen 258 C. Verlies 11% weddebijslag en/of bijkomende vergoedingen 258 a) Op vraag van het personeelslid 258 b) Omwille van afwezigheden 259 c) Disponibiliteit? 260 Hoofdstuk 3. Attractiviteitsplan 261 1. Algemeen 261 2. Toepassingsgebied 261 3. Werkroostertoeslag 262 A. Vier periodes 262 B. Periode 1: ochtendprestatie tussen 6 uur en 8 uur 262 C. Periode 2: dagprestatie tussen 8 uur en 18 uur 264 D. Periode 3: avondprestatie tussen 18 uur en 20 uur 264 E. Periode 4: nachtprestatie tussen 20 uur en 6 uur 266 F. Personeelsleden niveau A 267 G. Overzicht 268 H. Voorbeelden 268 I. Overuren 271 4. Premie voor titels en bekwaamheden verpleegkundige 271 Hoofdstuk 4. Arbeidsduurvermindering en eindeloopbaan 272 1. Inleiding 272 2. Toepassingsgebied 272 A. Werkgever 272 B. Werknemer 273 a) Contractuele en statutaire personeelsleden 273 b) Ambtshalve gerechtigden 273 c) Gelijkgestelden 275 i. Tweehonderd uren onregelmatige prestaties 275 ii. Verworven recht? 277 3. Voordelen 278 XVII

A. Arbeidsduurvermindering met behoud van loon 278 a) Algemene regeling 278 b) Bijzondere optie voor een deeltijds personeelslid 278 c) Verpleegkundigen: arbeidsduurvermindering met behoud van loon of een loonpremie 279 4. Modaliteiten 281 A. Inwerkingtreding 281 B. Opname 281 Deel II: Schematische overzichten 283 1. Zaterdagprestaties gemeente en OCMW gemeenschappelijke functies 285 2. Zondagarbeid gemeente en OCMW gemeenschappelijke functies 286 3. Nachtarbeid gemeente en OCMW gemeenschappelijke functies 287 4. Feestdagenprestaties gemeente en OCMW gemeenschappelijke functies 288 5. Extra prestaties gemeente en OCMW voltijds gemeenschappelijke functies 289 6. Extra prestaties gemeente deeltijdse contractanten 290 7. Zaterdagprestaties OCMW OCMW-specifieke functies 291 8. Zondagsarbeid OCMW 292 9. Nachtarbeid OCMW 293 10. Feestdagenarbeid OCMW 294 11. Extra prestaties OCMW voltijdse personeelsleden 296 12. Extra prestaties OCMW deeltijdse personeelsleden 297 Deel III: Knelpunten 299 Inleiding 301 Knelpunt 1: Twee arbeidstijdwetten 302 1. Actuele regeling 302 A. Toepassing Arbeidswet of Arbeidstijdwet? 302 2. Arbeidswet 306 A. Situering 306 B. Afwijkingsmogelijkheden 306 XVIII

C. Vage omschrijving toepassingsgebied 308 3. Arbeidstijdwet 309 A. Situering 309 B. Referentieperiode vier maanden 309 C. Dagelijkse en wekelijkse rust 310 4. Reglementaire verankering 310 Knelpunt 2: Twee feestdagenreglementeringen 311 1. Feestdagenwet en rechtspositiebesluiten 311 2. 11 juli en drie lokale feestdagen 311 A. Recht op extra feestdagen 311 B. Recht op extra feestdagen in een OCMW-bestuur 312 C. Gevolg 313 3. Feestdagenregeling in de lokale rechtspositieregeling 313 A. Situering 313 B. Feestdag valt op een zaterdag of een zondag 314 a) Agentschap voor Binnenlands Bestuur 314 b) Autonomie 315 c) Feestdagenwet 316 i. Differentiatie 316 ii. Toekennen inhaalrust 316 iii. Inactiviteitsdag 316 C. Feestdag valt op een inactiviteitsdag 318 a) Agentschap voor Binnenlands Bestuur 318 b) Rechtspositiebesluit gemeente-, provincie- en OCMWpersoneel 319 D. Uitdiensttreding 319 4. Reglementaire verankering 321 Knelpunt 3: Wetgeving geschreven op maat van de privésector 322 1. Ongelijke toepassing 322 2. Reglementaire verankering 324 XIX

Deel IV: Beleidsvoorstellen 325 Inleiding 327 Voorstel 1: Initieel één arbeidstijdwet voor lokale overheidsdiensten 328 1. Regelgevers en betrokken actoren 328 2. Inhoudelijk voorstel 328 A. Uitsluiting overheidssector uit toepassingsgebied Arbeidswet 328 B. Wijziging Arbeidstijdwet 330 C. Wijziging Arbeidswet 330 3. Wat verandert er praktisch? 332 Voorstel 2: Afbakening toepassingsgebied feestdagenwet 333 1. Regelgevers en betrokken actoren 333 2. Inhoudelijk voorstel 333 3. Wat verandert er praktisch? 334 Voorstel 3: Uitwerking feestdagenreglement in lokale rechtspositieregelingen 335 1. Regelgevers en betrokken actoren 335 2. Inhoudelijk voorstel 335 A. Basisprincipes feestdagenreglement 335 B. Aanpassing artikelen rechtspositiebesluiten 336 C. Model feestdagenreglement 340 3. Wat verandert er praktisch? 346 Voorstel 4: Afwijkingsmogelijkheid lokale overheidsdiensten in Arbeidswet 347 1. Regelgevers en betrokken actoren 347 2. Inhoudelijk voorstel 347 A. Wijziging aan de Arbeidswet 347 B. Wijziging aan gekoppelde rechtsbronnen 352 a) KB van 25 juni 1990 353 XX

b) Programmawet van 22 december 1989 354 3. Wat verandert er praktisch? 355 Voorstel 5: Hervorming arbeidstijdwet 356 1. Regelgevers en betrokken actoren 356 2. Inhoudelijk voorstel 356 A. Afwijking dagelijkse en wekelijkse rust 356 B. Uitbreiding referentieperiode 359 3. Wat verandert er praktisch? 360 Voorstel 6: Afstemmen regelgeving op contractanten en statutaire personeelsleden 361 1. Regelgevers en betrokken actoren 361 2. Inhoudelijk voorstel 361 A. Wijziging aan de Arbeidswet 361 B. Wijziging aan het KB van 18 april 1974 362 C. Wijziging aan de Loonbeschermingswet 364 3. Wat verandert er praktisch? 365 Bibliografie 366 XXI

LIJST Lijst gebruikte figuren Figuur 1 Stroomdiagram instelling toepassing Arbeidswet 43 Figuur 2 Overzicht minimale arbeidstijd lokale besturen volgens Arbeidswet 95 Figuur 3 Overzicht maximale arbeidstijd volgens de Arbeidswet 101 Figuur 4 Overzicht arbeids- en rusttijd medische beroepen 176 Lijst gebruikte tabellen Tabel 1 Overzicht maximale arbeidstijd, minimale rust en pauze 15 Tabel 2 Overzicht afwijkingsmogelijkheden lidstaten en uitzonderingen richtlijn 2003/88/EG 17 Tabel 3 Overzicht toepassingsgebied Arbeidswet hoofdstuk III, afdeling 1 en 2 en 4 t.e.m. 7 58 Tabel 4 Toepassingsgebied Arbeidswet en Arbeidstijdwet 67 Tabel 5 Vergelijkend schema wachtdiensten 85 Tabel 6 Vergelijkend schema arbeidstijdgrenzen Arbeidswet en richtlijn 2003/88/EG 102 Tabel 7 Afwijkingen arbeidstijdgrenzen toegelaten door de Arbeidswet 104 Tabel 8 Afwijkingen arbeidstijdgrenzen Arbeidswet toegelaten bij koninklijk besluit 106 Tabel 9 Afwijkingen arbeidstijdgrenzen Arbeidswet mits voorafgaandelijk akkoord 107 Tabel 10 Voorbeeld 1: Berekening gemiddelde wekelijkse arbeidsduur volgens de Arbeidswet 111 Tabel 11 Voorbeeld 2: Berekening gemiddelde wekelijkse arbeidsduur volgens de Arbeidswet 111 Tabel 12 Voorbeeldberekening interne grens (78 uren) 114 Tabel 13 Voorbeeld 1: Berekening overloon met overschrijding van de daggrens 119 Tabel 14 Voorbeeld 2: Berekening overloon met overschrijding van de daggrens 120 Tabel 15 Voorbeeld 3: Berekening overloon met overschrijding van de weekgrens 120 Tabel 16 Voorbeeld 4: Berekening overloon met overschrijding van de weekgrens 120 Tabel 17 Voorbeeld 5: Berekening overloon met overschrijding van de weekgrens 121 Tabel 18 Voorbeeld 1: Berekening met overschrijding van dag- en weekgrens 122 XXII

LIJST Tabel 19 Voorbeeld 2: Berekening met overschrijding van dag- en weekgrens 122 Tabel 20 Voorbeeld 3: Berekening met overschrijding van dag- en weekgrens 123 Tabel 21 Voorbeeld 1: Berekening waarbij daggrens wordt overschreden 124 Tabel 22 Voorbeeld 2: Berekening waarbij weekgrens wordt overschreden 125 Tabel 23 Voorbeeld glijtijdenregeling 128 Tabel 24 Voorbeeld werkrooster opgemaakt in systeem van kleine flexibiliteit 131 Tabel 25 Model werkrooster met inbegrip van middagpauze 139 Tabel 26 Vergelijking rust en pauze volgens Arbeidswet en richtlijn 2003/88/EG 140 Tabel 27 -Overzicht invulling arbeidstijd 147 Tabel 28 Vergelijkend schema minimale en maximale arbeidstijd richtlijn 2003/88/EG, Arbeidswet en Arbeidstijdwet 150 Tabel 29 Vergelijking rust en pauze Arbeidswet, richtlijn 2003/88/EG en Arbeidstijdwet 165 Tabel 30 Overzicht invulling arbeidstijd volgens de Arbeidswet 170 Tabel 31 Voorbeeld variabel werkrooster 187 Tabel 32 Voorbeeld deeltijdse variabele arbeidsregeling 188 Tabel 33 Voorbeeld 1: Berekening waarbij daggrens wordt overschreden 191 Tabel 34 Voorbeeld 2: Berekening waarbij daggrens wordt overschreden (met afwijking van de normale daggrens) 191 Tabel 35 Voorbeeld 3: Berekening waarbij weekgrens wordt overschreden 192 Tabel 36 Voorbeeld overloon deeltijds vaste arbeidsregeling 193 Tabel 37 Voorbeeld overloon deeltijds variabele arbeidsregeling 195 Tabel 38 Model werkrooster verplegend en verzorgend personeel 204 Tabel 39 Voorbeeld werkrooster met nachtprestaties 208 Tabel 40 Voorbeeld werkrooster met nachtprestaties 209 Tabel 41 Voorbeeld deeltijds vast werkrooster categorie A 222 Tabel 42 Voorbeeld deeltijds vast werkrooster categorie B 224 Tabel 43 Voorbeeld deeltijds variabel werkrooster categorie C 226 Tabel 44 Overzicht werkroostertoeslagen per personeelscategorie 268 Tabel 45 Vergelijkend overzicht Arbeidswet Arbeidstijdwet 304 Tabel 46 Vergelijkend overzicht Arbeidswet Arbeidstijdwet (vervolg) 305 XXIII

LIJST Tabel 47 Afwijkingsmogelijkheden op het gebied van arbeidstijd conform de Arbeidswet 307 Tabel 48 - Afwijkingsmogelijkheden op basis van andere wetgeving 308 Tabel 49 Overzicht actoren 310 Tabel 50 - Overzicht actoren 321 Tabel 51 Overzicht afwijkende wetgeving voor contractanten en statutaire personeelsleden 323 Tabel 52 Overzicht actoren 324 XXIV