Inhoud Inleiding 10 Chakra s 16 Wat zijn chakra s? 18 Chakrapsychologie 21 Hoe het werkt met chakra s 23 Chakra s en de 21ste eeuw 24 Yoga 26 Voordelen van yoga 29 Yoga en chakra s 30 Instructie voor de yogahoudingen in dit boek 32 Meditatie 34 Pranayama of ademhaling 36 Eerste chakra of wortelchakra 38 Gronding 40 In verbinding met je lichaam 42 Een dankbaar lichaam 44 Gezond leven 45 Je huis als spiegel 49 Vertrouwen, vertrouwen, vertrouwen!! 50 Tweede chakra of sacraalchakra 60 De helende kracht van emoties 62 Overvloed, lust en genot 65 Mannelijke en vrouwelijke energie 67 Seksualiteit 69 6
Derde chakra of zonnevlechtchakra 80 Wie ben je? 82 Ego 84 Mentale gezondheid 88 Energie 91 Innerlijke kracht en eigenwaarde 94 Vierde chakra of hartchakra 102 Verbinding, balans en harmonie 104 Het hart als zintuig 105 Liefde 108 Relaties 110 Vijfde chakra of keelchakra 120 Communicatie 122 (Uit)spreken 125 Luisteren 128 Stilte en innerlijke wijsheid 129 Creativiteit 130 Zesde chakra of derde oog 140 Beeldend zien 142 De kracht van visualisatie 145 Intuïtie 147 Helder waarnemen 149 Zevende chakra of kruinchakra 158 Persoonlijke autoriteit 160 Talenten 164 Wijsheid, eenheid en bewustzijn 164 Leven als een yogi 167 En weer terug naar beneden 176 Literatuur 180 Nawoord 182 7
Inleiding Vergeet niet van jezelf te houden Søren Kierkegaard WT Chakra Binnenwerk.indd 10 05-01-12 11:26
Inleiding Zou het niet fijn zijn als je een methode tot zelfinzicht en persoonlijke ontwikkeling hebt waar je altijd op terug kunt vallen, die ruimte geeft voor eigen interpretatie en een diepgang heeft waardoor je je blijft ontwikkelen? Een methode waardoor je meer leert over jezelf, je belemmeringen, mogelijkheden, talenten en sterke kanten? Een psychologisch model waarmee je meer kennis, inzicht en wijsheid ontwikkelt? Of waarmee je jouw yoga beoefening kunt verdiepen en meer te weten komt over de filosofie achter yoga? Enkele duizenden jaren geleden schreven de oude wijzen uit India voor het eerst over yoga en chakra s. Deze filosofie werd in de loop van de eeuwen aangepast, uitgebreid en becommentarieerd, maar is vandaag de dag nog steeds geldig. Kennis van dit eeuwenoude filosofische systeem helpt je om de dagelijkse stress en drukte te relativeren en om je innerlijke wijsheid en kracht wakker te maken. De filosofie van yoga en chakra s heeft zodoende nog steeds een belangrijke waarde en kan juist in deze hectische tijd een handige leidraad zijn. Soms lijkt het of we met z n allen massaal de koers kwijt zijn. We rennen, vliegen en haasten tot we erbij neervallen en overspannen of met een burn-out thuis op de bank voor het eerst echt ons leven gaan overzien. Als we nog niet zijn ingestort, proberen we de innerlijke leegte op te vullen met spullen, status, geld of eten. We zijn bezit heilig gaan verklaren en staan verder af van onze innerlijke wijsheid en essentie dan ooit. De druk om te presteren is enorm, de dagelijkse informatiestroom die op ons afkomt duizelingwekkend en de overvloed aan keuzemogelijkheden verlammend. Te veel mensen hebben overgewicht, zijn overspannen, verslaafd of depressief. De hoge druk en het snelle tempo van deze tijd vragen veel van ons en het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer mensen zichzelf kwijt zijn. Het is tijd voor een nieuwe aanpak! Met een klein beetje inzet en aandacht kun je jezelf weer aardig op koers krijgen. Je hoeft niet het klooster in te gaan, jarenlang een goeroe te bezoeken of allerlei geheimzinnige ceremoniën bij te wonen om meer vervulling en Inzicht zingeving in je leven te krijgen. Geitenwollen sokken in hoge hakken, zuurdesembrood met mayonaise, een glas wijn na de yogales, Boeddha naast de ipod, mantra s zingen in je nieuwe outfit, ecologisch poetsen maar wel door de werkster, en een chakra lifestyle kortom: spiritualiteit anno 2012. Kennis van jezelf en jouw energiehuishouding helpt je enorm om te weten wie je in werkelijkheid bent, wat je wilt en wat bij jou past. Zo ben je in staat de juiste keuzes te maken, nieuwe uitdagingen aan te gaan of juist afscheid te nemen van belemme - rende patronen. 11
Chakra s 7. Kruinchakra 6. Derde-oogchakra 5. Keelchakra 4. Hartchakra 3. Zonnevlechtchakra 2. Sacraalchakra 1. Wortelchakra 17
Yoga Voordelen van yoga Yoga is zoals hiervoor gezegd een holistische levenswijze, wat inhoudt dat het zowel lichaam als geest betreft, of mind, body en spirit. De subtiele effecten van yoga werken door in je lichaam en in je geest, in je spirituele en psychologische lagen. Yoga brengt je hoofd en je lijf tot rust, vermindert spanning en helpt om rustig en kalm te blijven in drukke tijden. Je ervaart een diepe ontspanning die doorwerkt in je fysieke, emotionele, mentale en spirituele leven. Yoga maakt je lichaam soepel en veerkrachtig, verhoogt je weerstand, stabiliteit en vitaliteit, en het verbetert je lichaamshouding, uithoudingsvermogen en concentratie. Al na een tijdje zul je merken dat je je steviger en krachtiger voelt, dat je meer innerlijke rust en flexibiliteit ervaart en minder stress en spanningen voelt. De wetenschap der chakra s is grotendeels de wetenschap van adem en houding. Peter Rendel Het is belangrijk goed naar je lichaam te luisteren, maar vaak zijn we verleerd de signalen waar te nemen. Vooral in deze drukke en roerige tijden zijn veel mensen het contact met zichzelf kwijt. Ze voelen zich gestrest, gehaast, leeg of gespannen. Dan kan yoga een uitkomst bieden. Door middel van yoga leer je je eigen grenzen kennen en zul je eerder kunnen aangeven wanneer iets je te veel wordt. Yoga leert je een juiste houding aan te Welzijn nemen, zowel fysiek als mentaal, wat zorgt voor meer zelfvertrouwen en innerlijke kracht. Fysiek werkt yoga door op het zenuwsysteem, de ruggengraat, spieren, botten, gewrichten, organen, het lymfesysteem en de klieren. Het verbetert de stofwisseling, de bloedcirculatie en de zuurstofopname in je lichaam. En yoga helpt om de chakra s in balans te brengen! 29
Eerste chakra Wortelchakra Sanskriet Muladhara (wortel) Kleur rood Element aarde Lichaam bijnieren, benen, voeten, botten en de dikke darm Thema s basis, veiligheid, lichaam, gezondheid, conditie, materiële manifestatie, leefomgeving, vertrouwen You are worth coming home to. Everyone of us is worth coming home to. Angaangaq Angakkorsuaq WT Chakra Binnenwerk.indd 38 05-01-12 11:27
Eerste chakra Het eerste chakra, of wortelchakra, bevindt zich onder aan de wervelkolom, bij het perineum (tussen de anus en de geslachtsorganen). De energie van het eerste chakra straalt als een trechter naar beneden en verbindt je met de grond, de aarde. Het zorgt letterlijk voor gronding, stabiliteit en een basis in je leven. Het eerste chakra geeft je het gevoel er te mogen zijn, je bestaansrecht. Het thema van dit chakra is overleven, en om te kunnen overleven heb je voeding, fysieke veiligheid en een goede leefomgeving nodig. Een gezond wortelchakra zorgt ervoor dat je je veilig, vertrouwd, gezond en zeker voelt. Vanuit een goede basis kun je jezelf manifesteren in de wereld en kun je tot bloei komen. Door een geblokkeerd eerste chakra voel je je vaak onveilig en angstig, voelen onbekende situaties bedreigend, Basis heb je angst voor verandering, moeite met vertrouwen of kom je lastig in beweging. Of je kunt bijvoorbeeld moeilijk een passende baan vinden, je krijgt je huis niet opgeruimd of hebt continu geldzorgen. Ook kun je last hebben van fysieke klachten die samenhangen met de lichaamsdelen van je eerste chakra, zoals je darmen of je knieën. In onze maatschappij ligt de nadruk op het mentale en intellectuele vermogen, waardoor we voornamelijk in ons hoofd zitten. We zijn niet zo geneigd om aandacht te besteden aan onze basis. Omdat we meestal niet direct in ons overleven worden uitgedaagd, voelt dit niet als een probleem. Maar ondertussen putten we wel onze basisenergie uit; we voelen ons moe, doelloos en overgeleverd aan de grillen van andere mensen of onverwachte situaties. We hebben vage fysieke klachten, durven niet voor onszelf op te komen en zijn het contact met ons lichaam kwijt. We grijpen naar pijnstillers, nemen regelmatig een glaasje te veel of kopen een nieuwe outfi t. Maar de oorzaak het ontbreken van een stevige basis en een goede gronding beseffen we niet of nauwelijks. 39
Vierde chakra Pranayama: Nadi Sodhana of Wisselademhaling In de Nadi Sodhana wissel je het neusgat waardoor je ademhaalt. De nadi s zijn energiekanalen in en rondom het lichaam. Sodhana betekent zuiveren. Twee van de belangrijkste nadi s, de ida en pingala, beginnen achter de neus (ter hoogte van het zesde chakra) en eindigen onder aan de wervelkolom (eerste chakra). De ida staat voor de maan en het vrouwelijke aspect en is verbonden met de rechterhersenhelft en het linkerneusgat. De pingala staat voor de zon, het mannelijke aspect en is verbonden met de linkerhersenhelft en het rechterneusgat. Op de plekken waar deze nadi s elkaar in het lichaam kruisen, liggen de chakra s. Ga rustig zitten in een van de meditatiehoudingen en sluit je ogen. Breng je rechterhand naar je neus. Je legt je duim tegen de rechterkant van je neus, je ringvinger of pink tegen de linkerkant. Adem in door beide neusgaten, duw je rechterneusgat dicht met je duim en adem uit door je linkerneusgat. Adem ook weer in door links, laat je duim los, sluit je linkerneusgat met je ringvinger of pink en adem uit door rechts. Adem weer in door rechts en wissel. Patroon: adem uit door een neusgat, adem door dezelfde in, wissel, adem uit en weer in, wissel. Probeer dit een aantal minuten vol te houden. Leg je hand dan weer neer en voel het effect van deze oefening. Uitwerking De Nadi Sodhana verbindt de beide hersenhelften en het mannelijke en vrouwelijke deel in jezelf. Het kalmeert en zuivert het zenuwstelsel, waardoor je je kalm, rustig en evenwichtig voelt. De energie stroomt vrij door de chakra s en je energiesysteem komt in balans. Deze ademhaling helpt bij stress, spanning en angst. 117
Vijfde chakra Oefening Onuitgesproken woorden We kennen allemaal wel situaties waarbij je pas later bedenkt wat je eigenlijk had moeten of willen zeggen. We herkauwen vaak in ons hoofd steeds weer opnieuw wat we nog kwijt willen. Deze onuitgesproken woorden kunnen vaak lang blijven nagalmen, soms zelfs jaren nadat iets is voorgevallen. Maak voor jezelf eens een lijst met deze onuitgesproken woorden. Ga na tegen wie je nog dingen wilt zeggen en wat je aan hem of haar kwijt wilt. Schrijf op wat je dwarszit of spreek het desnoods uit tegen de persoon die jou gekwetst heeft of waar je nog iets tegen wilt zeggen. Als je geen contact meer hebt of wilt, dan kun je ook een brief schrijven die je niet hoeft te versturen, of je spreekt de onuitgesproken woorden voor jezelf hardop uit. Voel hoe je hierbij je innerlijke ruimte opschoont en bevrijdt van malende gedachten! 127
Zesde chakra Uttanasana Staande vooroverbuiging Ut betekent bedachtzaam of intens. Tan betekent strekken of verlengen. In deze houding wordt de achterzijde van het lichaam verlengd en intensief gestrekt. Je kunt deze houding in twee variaties uitvoeren: een actieve en rustige manier. 1. Bij de actieve Uttanasana kom je in de Tadasana, of Berghouding (zie pagina 54). Op een inademing breng je je handen omhoog en op een uitademing buig je met gestrekte armen voorover vanuit je heupen. Je brengt je neus richting je knieën en zet je handen op de grond, of op je onderbenen. Vervolgens laat je je armen, hoofd, nek en schouders ontspannen hangen. Je benen blijven actief en gestrekt. Blijf minimaal vijf tot tien ademrondes in deze houding. Kom dan op een inademing met gestrekte rug omhoog; span hierbij goed je buikspieren aan. 2. De rustige variant van de Uttanasana begint ook in de Tadasana. Eventueel kun je hierbij de voeten ook op heupbreedte zetten. Breng je kin naar je keel en rol je rug langzaam wervel voor wervel af. Voel goed wat er vanbinnen gebeurt. Laat je armen en hoofd ontspannen hangen en laat de zwaartekracht je naar beneden brengen. Je hele bovenlichaam hangt ontspannen naar beneden. Als de strekking in je achterbenen of onderrug te groot is, buig je je knieën licht zodat je met je buik op je bovenbenen steunt. Blijf vijf tot tien ademrondes in de asana en kom vervolgens weer heel langzaam wervel voor wervel omhoog. Kom rechtop staan en voel rustig na. Uitwerking De ruggengraat raakt doorbloed en wordt soepeler. De hamstrings worden gestrekt. Het verstevigt je ver binding met de aarde. Door de neerwaartse buiging stroomt er extra bloed naar je hoofd en hersenen. Deze worden voorzien van verse zuurstof en voeding. Je voelt je helder, fris en herboren. Zenuwen komen tot rust waardoor je innerlijke vrede ervaart. Ook de buikorganen worden gestimuleerd door de druk van de vooroverbuiging en dit werkt bevorderend voor de stofwisseling. Helpt ook bij menstruatiepijn. Je zet je zintuigen op de kop waardoor je een andere waarneming van de wereld krijgt (de Adho Mukha Svanasana op pagina 56 heeft ook deze werking). 153
Zevende chakra Anjali mudra Gebedszegel Mudra betekent zegel of sluiting. Mudra s zijn handhoudingen die tijdens meditatie of pranayama gebruikt worden om de concentratie vast te houden. Ze werken door op de energiebanen en -centra in het lichaam en stimuleren zo lichaam en geest. De Anjali mudra wordt vaak gebruikt tijdens yoga en staat voor dankbaarheid. Ook heilzaam voor het hartchakra. Kom zitten in meditatiehouding. Sluit je ogen en breng je handen tegen elkaar voor je borst. Je ellebogen wijzen recht opzij. Je duimen liggen tegen je borstkas. Adem rustig door naar je buik en richt je aandacht op je hartchakra. Blijf een tijdje in deze houding en verbind je met liefde, dankbaarheid en compassie. Uitwerking Door je linker- en rechterhand tegen elkaar te brengen verbind je beide hersenhelften. Deze zegel verbindt je met je centrum zodat je je heel en evenwichtig voelt. Vanuit deze gewaarwording is het makkelijker je te verbinden met liefde, eenheid en bewustzijn. 173