Pedagogisch werkplan Peuterspeelzaal De Wielewaal
INHOUDSOPGAVE Woord vooraf 3 1. De Basisgroep 4 2. Welbevinden en ontwikkeling 9 3. Pedagogische doelen 11 Pagina 2 van 12
OPVANG ONTWIKKE- LING ONTSPAN- NING OPVOEDING ONDERWIJS WOORD VOORAF Voor u ligt het werkplan van peuterspeelzaal De Wielewaal. Dit werkplan maakt deel uit van ons pedagogisch beleidsplan, het Wasko ABC en het Convenant Kinderopvang en Peuterspeelzaal. In de convenanten staan de landelijke kwaliteitsregels voor de kinderopvang beschreven. In ons pedagogisch beleidsplan beschrijven wij onze algemene pedagogische visie en werkwijze. Het Wasko ABC geeft praktische algemene informatie, van Aanmelding tot Voeding. Deze drie documenten zijn te vinden op de website van Wasko (www.wasko.nl). In hoofdstuk 1 staat praktische informatie die specifiek voor de genoemde locatie geldt. In hoofdstuk 2 beschrijven wij hoe we met de kinderen omgaan. In hoofdstuk 3 wordt beschreven waar wij de komende periode op onze locatie extra aandacht aan besteden. Mocht u na het lezen vragen hebben dan zijn wij graag bereid deze te beantwoorden. Teamleider: Mary Boon Vestigingsmanager: Els Boon Datum: februari 2015 Pagina 3 van 12
GROEPSOPBOUW ONTWIKKELING ACTIVITEITEN VEILIGHEID SAMENWERKING met het onderwijs 1. DE BASISGROEP Ieder kind zit in een basisgroep, waar vaste peuterspeelzaalleidsters werken. Tijdens afwezigheid van de vaste peuterspeelzaalleidsters streven wij ernaar vaste invalkrachten op de groep in te zetten. Hierdoor zien de kinderen zoveel mogelijk vertrouwde gezichten. Op onze locatie zijn de volgende basisgroepen: Regulier Dagdeel dagdeel dagdeel dagdeel 1 Dinsdagmiddag Vrijdagochtend Binnen Wasko kennen wij twee soorten peuterspeelzalen. Naast reguliere peuterspeelzalen hebben wij peuterspeelzaalgroepen die werken met een programma voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De Wielewaal is een reguliere peuterspeelzaal. OMVANG EN LEEFTIJDSOPBOUW VAN DE GROEP De groep bestaat uit maximaal 16 kinderen in de leeftijd van 2 jaar en 3 maanden tot 4 jaar. Naast de groepsruimte kan er ook gebruik worden gemaakt van het speellokaal van school. ONTWIKKELING Ieder kind heeft een mentor die de ontwikkeling en het welbevinden van het kind volgt. Indien er bijzonderheden in de ontwikkeling van het kind zijn, bespreekt de mentor dit met de ouders. Samen met de ouders wordt er een plan van aanpak opgesteld. Indien nodig wordt er een beroep gedaan op de beleidsadviseur van Wasko en/of wordt er doorverwezen naar passende instanties die verdere ondersteuning kunnen bieden. Dit gebeurt altijd in samenspraak met de ouders. Om de problemen te verhelderen werken wij met verschillende observatiemethodes. Bij de peuterspeelzalen maken we gebruik van Piramide (cito). Alle peuterspeelzaalmedewerkers (zowel VVE als regulier) worden jaarlijks geschoold in het observeren en begeleiden van (zorg)peuters. Wanneer er een vermoeden is van huiselijk geweld of kindermishandeling, maken we gebruik van de meldcode. Pagina 4 van 12
De leidsters volgen uw kind in zijn of haar ontwikkeling. Reguliere peuters worden rond hun derde verjaardag geobserveerd. Deze observatie wordt tijdens een oudergesprek met de ouders besproken. Rond het vierde jaar wordt de peuter nogmaals geobserveerd. Deze bevindingen worden vastgelegd in het overdrachtsformulier. Dit document wordt na toestemming van de ouders door Wasko overgedragen aan de toekomstige basisschool van de peuter. ACTIVITEITEN Dagritme ochtendgroep 08.30-08.45 Peuters worden gebracht en welkom geheten door de peuterspeelzaalmedewerkers. Ook ouders worden begroet en er is tijd voor de dagelijkse overdracht met ouders. Spelinloop: er is gelegenheid voor ouders om nog even samen met hun kind te spelen op de peuterspeelzaal. 08.45-09.15 Vrij spelen: Er worden verschillende spelmaterialen aangeboden waar de kinderen mee kunnen spelen. De peuterspeelzaalleidsters hebben een actieve houding tijdens het begeleiden van het vrij spel. Zij begeleiden de kinderen en dagen hen uit om te komen tot spelverrijking. Tevens stimuleren zij de interactie tussen de kinderen en is er tijd voor tutoring: in een kleine groep worden de kinderen die extra begeleiding nodig hebben voorbereid op de groepsactiviteiten. Na het vrij spelen wordt er gezamenlijk opgeruimd, waarbij de pedagogisch medewerkers de kinderen begeleiden. Onder het opruimen wordt er ter ondersteuning een liedje gezongen. 09.30 09:45 In de kring. De kinderen pakken een stoeltje en onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Tijdens het kringmoment stimuleren de medewerkers de onderlinge betrokkenheid d.m.v. gesprekjes aan de hand van foto s van de kinderen en hun huis / familie. 09.45-10.15 De kinderen trekken hun jassen aan en worden hierin begeleid door de peuterspeelzaalleidsters, welke oog hebben voor het stimuleren van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de individuele kinderen. Met elkaar gaan we naar buiten. Buiten worden activiteiten aangeboden of is er ruimte voor vrij spel. Op de peuterspeelzaal is er een ruime keuze aan materiaal zoals bijvoorbeeld ballen, fietsjes, karren etc. Indien de weersomstandigheden het niet toelaten om buiten te spelen worden er binnen alternatieve activiteiten aangeboden. Hierbij kan er gebruik gemaakt worden van de gymzaal van school. 10.15 10.45 In de kring. De kinderen pakken een stoeltje en onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Er wordt fruit en drinken aangeboden. In de kring worden er activiteiten aangeboden in de vorm van spelletjes of interactief voorlezen. In de kring besteden de pedagogisch medewerkers tevens aandacht aan voorschoolse vaardigheden zoals bijvoorbeeld op je beurt wachten en elkaar uit laten spreken. 10.45-11.15 Tijd voor activiteiten. Er worden verschillende activiteiten aangeboden die gerelateerd zijn aan een bepaald thema. Groepsactiviteiten zijn gericht op het Pagina 5 van 12
11.15-11.30 stimuleren van verschillende ontwikkelingsgebieden, te weten: taalontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaalemotionele ontwikkeling, muzikale ontwikkeling, creatieve ontwikkeling en ontwikkeling van de fantasie. Afsluiting in de kring. De ochtend wordt afgesloten d.m.v. een liedje. De peuterspeelzaalleidsters nemen afscheid van de kinderen en vertellen ouders graag hoe de ochtend van hun kind is verlopen. 11.45 uur De peuterspeelzaal sluit. Dagritme middaggroep 13:15 13:30 Peuters worden gebracht en welkom geheten door de peuterspeelzaalmedewerkers. Ook ouders worden begroet en er is tijd voor de dagelijkse overdracht met ouders. Spelinloop: er is gelegenheid voor ouders om nog even samen met hun kind te spelen op de peuterspeelzaal. 13:30 14:00 Vrij spelen: Er worden verschillende spelmaterialen aangeboden waar de kinderen mee kunnen spelen. De peuterspeelzaalleidsters hebben een actieve houding tijdens het begeleiden van het vrij spel. Zij begeleiden de kinderen en dagen hen uit om te komen tot spelverrijking. Tevens stimuleren zij de interactie tussen de kinderen. Tevens is er tijd voor tutoring: in een kleine groep worden de kinderen die extra begeleiding nodig hebben voorbereid op de groepsactiviteiten. Na het vrij spelen wordt er gezamenlijk opgeruimd, waarbij de pedagogisch medewerkers de kinderen begeleiden. Onder het opruimen wordt er ter ondersteuning een liedje gezongen. 14:00 14:15 In de kring. De kinderen pakken een stoeltje en onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Tijdens het kringmoment stimuleren de medewerkers de onderlinge betrokkenheid d.m.v. gesprekjes aan de hand van foto s van de kinderen en hun huis / familie. 14:15 14:30 Tijd voor activiteiten of interactief voorlezen. Er worden verschillende activiteiten aangeboden die gerelateerd zijn aan een bepaald thema. Groepsactiviteiten zijn gericht op het stimuleren van verschillende ontwikkelingsgebieden, te weten: taalontwikkeling, cognitieve ontwikkeling, motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, muzikale ontwikkeling, creatieve ontwikkeling en ontwikkeling van de fantasie. Deze activiteiten kunnen zowel binnen als buiten worden aangeboden. 14.45-15.00 In de kring. De kinderen pakken een stoeltje en onder begeleiding van een liedje wordt er een kring gemaakt. Er wordt drinken en een kaakje aangeboden. Afsluiting in de kring. De middag wordt afgesloten d.m.v. een liedje. De peuterspeelzaalleidsters nemen afscheid van de kinderen en vertellen ouders graag hoe de middag van hun kindje is verlopen. 15.15 uur De peuterspeelzaal sluit. Pagina 6 van 12
VEILIGHEID Veiligheid is een belangrijk thema in onze organisatie. Het bieden van een veilig klimaat zit verweven in onze werkwijze. Naast het creëren van een open aanspreekcultuur, zijn er tal van afspraken en maatregelen die wij nemen om de veiligheid te waarborgen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Indien ouders hun kind niet zelf komen ophalen wordt het kind uitsluitend na toestemming van ouders aan een andere volwassene meegegeven. De peuterspeelzaalmedewerkers staan nooit alleen, er zijn altijd twee volwassenen op de groep aanwezig. Een peuterspeelzaalmedewerker is nooit langdurig alleen met een kind of kinderen in een aparte ruimte aanwezig. Dit gebeurt alleen als er een kind verschoond moet worden buiten de groepsruimte of als het toilet zich buiten de groepsruimte bevindt. Dan is er nog een andere peuterspeelzaalmedewerker in de buurt en waar mogelijk zorgen we voor een transparante omgeving (ramen, doorkijkjes en dergelijke). Voor zowel ouders als medewerkers hebben we beschreven waar ze terecht kunnen met vragen, signalen en klachten. Op onze locatie hebben we daarnaast de volgende maatregelen genomen: Het gedeelte van het plein waar de kinderen van de peuterspeelzaal gebruik van maken wordt afgezet met pionnen. De deur van de ruimte van de peuterspeelzaal heeft een dubbele deurklink. Er wordt gebruik gemaakt van een traphekje. De hekjes op het plein worden, zodra alle kinderen gebracht zijn, dichtgedaan en gaan pas weer open tegen de tijd dat de ouders komen om de kinderen te halen. Wanneer activiteiten buiten de peuterspeelzaal gehouden worden zorgen de peuterspeelzaalmedewerkers ervoor dat ouders tijdig zijn geïnformeerd via een brief of mail. Er wordt gelet op de volgende zaken: Toestemming van ouders Een van te voren ingevuld formulier met beschrijving van de activiteit Voldoende volwassenen (ouders, opa s, oma s, vrijwilligers enz.). Telefoon en lijst met gegevens van de kinderen EHBO spullen SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS De samenwerking met het onderwijs stimuleren wij door: Binnen de peuterspeelzaal bieden wij tal van activiteiten aan, in voorbereiding op het kleuteronderwijs. Kinderen worden hierin begeleid door peuterspeelzaalleidsters, welke inspelen op de individuele behoeften van elk kind op hun groep. Wij kunnen gebruik maken van de methode Piramide. Piramide voorziet in een ontwikkelingsgerichte benadering. Aan de hand van thema s worden diverse activiteiten aangeboden, waarbij onderscheid Pagina 7 van 12
gemaakt kan worden in de moeilijkheidsgraad om zo goed mogelijk aan te sluiten bij het niveau van het individuele kind. Voor elk kind wordt een overdrachtsformulier ingevuld en verstrekt aan de basisschool waar het kind gebruik van gaat maken. Het overdrachtsformulier voorziet in informatie die belangrijk is voor de basisschool om zo goed mogelijk aan te sluiten op de behoeften van het kind in het kleuteronderwijs. De peuterspeelzaal streeft naar een mondelinge overdracht met school. Indien wenselijk kan in overleg met ouders, de internbegeleider van de basisschool uitgenodigd worden om op de peuterspeelzaal te komen observeren, met als doel een beeld te krijgen van de begeleiding die het kind nodig heeft om zo op goede gebruik te kunnen maken van het onderwijs. Doordat PSZ De Wielewaal is gehuisvest in basisschool De Wielen hebben we regelmatig overleg en streven we ernaar onze visie en werkwijze zoveel mogelijk op elkaar aan te laten sluiten. Ook met de andere basisscholen binnen Papendrecht hebben we goede contacten. Hiermee streven we naar een optimale overgang van de kinderen van de peuterspeelzaal naar de basisschool. Pagina 8 van 12
ONDERSTEU- NING AUTONOMIE STRUCTUUR COMMUNI- CATIE BEGELEI- DING STIMU- LEREN 2. WELBEVINDEN EN ONTWIKKELING Door haar/zijn manier van werken stimuleert de pedagogisch medewerker het welbevinden en de ontwikkeling van de kinderen. De volgende interactievaardigheden worden daarbij gebruikt: Het bieden van emotionele ondersteuning Tonen van respect voor de autonomie Het bieden van structuur en het stellen van grenzen Praten, uitleggen en luisteren Het begeleiden van de interacties tussen de kinderen Het stimuleren van de ontwikkeling HET BIEDEN VAN EMOTIONELE ONDERSTEUNING Wij zorgen er voor dat de kinderen zich emotioneel veilig, gerespecteerd, gewaardeerd en geaccepteerd voelen bij ons; Dit doen wij o.a. op de volgende manieren: Alle kinderen worden persoonlijk welkom geheten bij binnenkomst. Bij het wennen van de kinderen op de peuterspeelzaal bieden de medewerkers veiligheid dooropen te staan voor de gevoelens van het kind. Troost bieden, waarbij we kijken naar de behoeften van het kind. Het kind begeleiden bij het omgaan met verschillende emoties zoals bijvoorbeeld boosheid of verdriet. Gebruik van familiefoto s en foto s van de kinderen en peuterspeelzaalleidsters om kinderen een gevoel van nabijheid te geven: herkenning. Tevens kan dit steun bieden aan kinderen die moeite hebben met wennen. Door kinderen positieve aandacht te geven stimuleren wij het zelfvertrouwen. Wij werken met vaste peuterspeelzaalleidsters. Bij afwezigheid wordt gebruik gemaakt van inval medewerkers die bekend zijn met de manier van werken binnen Wasko. De kinderen hebben allemaal een mentor, dit is het vaste aanspreekpunt voor de ouders. Kinderen mogen hun eigen pop of knuffel meenemen. Elk kind heeft een eigen mentor, die zorg draagt voor het welbevinden van het kind. HET TONEN VAN RESPECT VOOR DE AUTONOMIE Wij gaan er vanuit dat elk kind uniek is en recht heeft op eigen ideeën en wensen. Het bevorderen van de autonomie vinden wij erg belangrijk. Pagina 9 van 12
Wij stimuleren de kinderen mee te helpen, om kinderen een groepsbijdrage te kunnen laten leveren. De kinderen mogen om de beurt de appels/koekjes uitdelen, we wachten op elkaar tot we gaan eten. We stimuleren de kinderen mee te doen aan gezamenlijke activiteiten, maar respecteren de keuze van het kind. Wij creëren situaties/momenten waarop kinderen zelf mogen kiezen wat ze willen doen. Wij geven kinderen de ruimte zelf te ontdekken en te experimenteren. Wij stimuleren de zelfredzaamheid van de kinderen bijvoorbeeld de zindelijkheid of de jas zelf aantrekken/ophangen. Wij spelen in op de initiatieven van het kind. Wij stimuleren oplossingsgericht denken van het kind, in activiteiten en in de interactie met andere kinderen. Elk kind is uniek. Wij bieden het kind de ruimte om zichzelf te zijn. HET BIEDEN VAN STRUCTUUR EN STELLEN VAN GRENZEN Kinderen ontwikkelen zich het beste in een liefdevolle, veilige omgeving. Door regels te stellen en structuur te bieden, krijgen kinderen vat op hun omgeving. Wij zorgen voor een veilig klimaat: Wij hanteren een duidelijk dagritme m.b.v. de dagritmekaarten. Wij stimuleren de kinderen zelf op te ruimen. Wij hanteren duidelijke regels en de peuterspeelzaalleidsters zitten hiermee op één lijn. Wij werken volgens vaste rituelen zoals bijvoorbeeld het zingen van een welkoms- en afscheidsliedje of het vieren van de verjaardagen. Wij hebben een voorbeeldrol naar de kinderen toe. COMMUNICATIE: PRATEN, UITLEGGEN EN LUISTEREN Wij maken de buitenwereld en gevoelswereld voor kinderen begrijpelijk door te praten, uit te leggen en naar de kinderen te luisteren. Wij vinden samenwerking met ouders erg belangrijk. We zorgen voor vaste gespreksmomenten met de mentor, (mondelinge) dagelijkse overdracht, de website wordt bijgehouden, evenals het mededelingenbord. Bij elk thema wordt er een themabrief verspreid via email. Wij hechten belang aan voorlezen, interactief voorlezen en bewust benoemen. Wij gaan bewust om met onze communicatie om de actieve woordenschat te stimuleren; duidelijk praten, korte zinnen en duidelijke opdrachten geven. Tijdens het kringgesprek komen alle kinderen aan bod en krijgen de ruimte om zich te uiten. Wij bieden tevens activiteiten aan in kleine groepen. Hierdoor scheppen we gunstige voorwaarden voor een duidelijke uitleg. We stemmen onze communicatie af op de individuele behoeften en ontwikkeling van het kind. In de groep is geletterdheid aanwezig op ooghoogte van de kinderen. HET BEGELEIDEN VAN DE INTERACTIES TUSSEN DE KINDEREN Wij stimuleren de verbondenheid in de groep en het wij-gevoel. In de kring benoemen wij ook de afwezige kinderen. Wij complimenteren samen spelen, delen en elkaar helpen om de interactie te bevorderen. In het spel van de kinderen stimuleren wij aandacht voor elkaar om de interactie te bevorderen. Pagina 10 van 12
We creëren situaties en momenten waarin de kinderen worden gestimuleerd elkaar op een positieve manier te benaderen, zoals bijvoorbeeld tijdens het vieren van de verjaardag. Wij begeleiden interacties tijdens het vrij spel of fantasiespel. Wij bieden bewust activiteiten aan die onderlinge interactie bevorderen. HET STIMULEREN VAN DE ONTWIKKELING Wij laten kinderen groeien door ze nieuwe ervaringen op te laten doen. Wij zorgen voor een uitdagende speel-leer omgeving. Wij zorgen voor verschillende hoeken waaronder de steeds wisselende thematafel. We werken met thema s We plannen bewust activiteiten gericht op de verschillende ontwikkelingsgebieden, aansluitend op de individuele behoefte van het kind. Wij sluiten aan op de belevingswereld van de kinderen. 3. PEDAGOGISCHE DOELEN Ieder jaar spreken wij drie pedagogische doelen af waar we op onze locatie extra aandacht aan besteden. Deze doelen komen tot stand in samenspraak met de oudercommissie. In de periode van februari 2015 tot februari 2016 staan de volgende onderwerpen centraal. Doel 1 De taalontwikkeling (individuele kinderen) is in kaart gebracht en begeleiding hierop aangepast Beoogd resultaat: de taalontwikkeling van de kinderen is in kaart gebracht, waardoor er in activiteiten en vrije spelmomenten spelenderwijs door de medewerkers goed aangesloten kan worden bij de behoefte van de kinderen. Het uitgangspunt is kinderen voor te bereiden op een goede start in het basisonderwijs, dan wel knelpunten en begeleidingsbehoefte goed te kunnen overdragen aan de basisschool. Instrument: Overzicht taalontwikkeling peuters Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier Basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de taalontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Peuterspeelzaalleidsters noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Pm ers brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleiders. Peuterspeelzaalleidsters hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Doel 2 De rekenontwikkeling (individuele kinderen) is in kaart gebracht en begeleiding hierop aangepast Pagina 11 van 12
Beoogd resultaat: de rekenontwikkeling van de kinderen is in kaart gebracht, waardoor er in activiteiten en vrije spelmomenten spelenderwijs door de medewerkers goed aangesloten kan worden bij de behoefte van de kinderen. Het uitgangspunt is kinderen voor te bereiden op een goede start in het basisonderwijs, dan wel knelpunten en begeleidingsbehoefte goed te kunnen overdragen aan de basisschool. Instrument: Overzicht rekenontwikkeling peuters Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier Basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de rekenontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Pm ers noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Peuterspeelzaalleidsters brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleiders. Peuterspeelzaalleidsters hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Doel 3 Er is extra aandacht voor de ontwikkeling van de grove motoriek van de kinderen. Beoogd resultaat: De kinderen hebben plezier in bewegen. Kinderen voelen zich vrij om te bewegen. Het zelfvertrouwen van de kinderen groeit, waardoor zij worden uitgedaagd hun grenzen te verkennen en verleggen. Dit komt de ontwikkeling van de grove motoriek ten goede. Instrument: Minimaal 2 x per maand wordt er gebruik gemaakt van de gymzaal. De medewerkers bieden hier gericht activiteiten aan of creëren een situatie waarin kinderen worden gestimuleerd om zelf tot spel te komen. Acties: Peuterspeelzaalleidsters zorgen voor een gevarieerd aanbod van activiteiten en materialen in de gymzaal. Spelideeën worden bewaard. Ouders worden geïnformeerd over de activiteiten. Pagina 12 van 12