SUCCESSIERECHTEN IN FRANKRIJK EN NEDERLAND (2009) Heering Associates Januari 2009 Heering Associates Jachthavenweg 121 1081 KM Amsterdam Postbus 75265 1070 AG Amsterdam 020-6789 527 www.heeringassociates.eu Heering Associates
SUCCESSIERECHT IN FRANKRIJK De Franse fiscus heft bij iedere overgang "à titre gratuit", zo de schenker of de overledene zijn woonplaats ten tijde van schenking of overlijden buiten Frankrijk had, van de volgende Franse situs goederen: onroerend goed direct of indirect gehouden gelegen in Frankrijk en verder "Franse aandelen, vorderingen en roerende goederen (valeurs)". In artikel 750 ter van de Code Général des Impôts, beijvert de Franse fiscus zich allerlei meer of minder hybride verhoudingen met betrekking tot Franse zaken onder haar heffing te brengen: vorderingen op een in Frankrijk gevestigde debiteur, waardepapieren uitgegeven door Franse vennootschappen, of vennootschappen die haar effectieve zetel in Frankrijk hebben, zulks ongeacht de samenstelling van het vermogen van die vennootschap en aandelen in vennootschappen die niet in Frankrijk zijn gevestigd, maar waarvan het actief voornamelijk is samengesteld uit Frans onroerend goed, zij het dat de grondslag van heffing wordt vastgesteld op grond van de proportionaliteit van het Franse onroerend goed ten opzichte van het overige vermogen. Uitzonderingen vormen weer aandelen in vennootschappen met Franse onroerend goed dat dienstbaar is aan een activiteit van de vennootschap zelf. Ten slotte heeft de Franse fiscus in 1999 nog een venijnige toevoeging aan haar heffingsmogelijkheden aangebracht: was het oorspronkelijke systeem net als in Nederland dat in internationale kwesties wordt aangeknoopt bij de woonplaats van de erflater of de schenker, de verplaatsing van deze lieden naar vriendelijke buurlanden heeft geleid tot een bepaling waardoor een schenking of vererving van een niet in Frankrijk woonachtige schenker of erflater toch wordt belast indien de verkrijger in Frankrijk woonachtig is, althans minimaal zes jaar van de laatste tien jaar. De Franse tarieven van successierecht voor 2009 zijn de volgende: Het verschuldigd bedrag aan successierechten in Frankrijk dient als volgt te worden berekend: Stap 1: Toepassing van de vrijstellingen op het netto aandeel van elke belastingplichtige (indien aanwezig); Heering Associates 2
Stap 2: Het gebruik van de tabel die in uw situatie van toepassing is, om zo het belastbare bedrag te bepalen en tot de berekening over te gaan. Let op: de schenkingsvrijstelling wordt gecombineerd met de erfopvolgingsvrijstelling en geldt per 6 jaar. Indien een overlijden plaats vindt binnen 6 jaar na schenking wordt de erfopvolgingsvrijstelling verminderd met de gebruikte schenkingsvrijstelling. Stap 1: Vrijstellingen De volgende tabel somt de voornaamste vrijstellingen op die van toepassing zijn op erfopvolging en schenkingen vanaf 1 januari 2009. De genoemde bedragen zijn in euro's. Heering Associates 3
Begunstigde Erfopvolging Schenking Echtgenoot vrijgesteld 79.221 (vóór 23-8-07: 76.000) (vóór 1-1-2009: 76.988) Partner van de erflater of de schenker met een burgerlijk pact van solidariteit (pacte civile de solidarité) Iedere ascendant of afstammeling Iedere broer of zus met wie wordt samengewoond (onder bepaalde voorwaarden) vrijgesteld (vóór 23-8-07: 76.000) 156.357 (in 2008: 151.950) vrijgesteld (vóór 23-8-07: 57.000) 79.221 (in 2008: 76.988) 156.357 (in 2008: 151.950) 0 Ieder kleinkind (schenking die door de grootouders wordt uitgevoerd) 0 31.271 (in 2008: 30.390) Iedere erfgenaam, legataris of begiftigde bij schenking, die wegens een lichamelijke- of geestelijke handicap niet in staat is om onder normale omstandigheden te werken. 156.357 (in 2008: 151.950) 156.357 (in 2008: 151.950) Bij gebrek aan een vrijstelling 1.564 (in 2008: 1.520) 0 Schenking in geld aan kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen of, bij gebrek aan afstammelingen, aan neven en nichten (onder bepaalde voorwaarden) Schenking aan achterkleinkind 0 31.271 (in 2008: 30.390) 0 5.212 (in 2008: 5.065) Iedere broer en zuster 15.636 (in 2008: 15.195) 15.636 (in 2008: 15.195) Iedere neef en nicht (kind broer/zuster) 7.818 (in 2008: 7.598) 7.818 (in 2008: 7.598) Heering Associates 4
Let op: Er geldt nog een vrijstelling voor een erfgenaam indien hij 3 kinderen of meer heeft. Per kind kan hij 610,-- in aftrek brengen van het verschuldigde successierecht indien de erfgenaam een afstammeling of echtgenoot is van de erflater. Voor overige erfgenamen bedraagt de vrijstelling 305,-- per kind. Stap 2: Het tarief Na het bepalen van de vrijstelling dient het tarief te worden bepaald dat van toepassing is op de erfopvolging dan wel op de schenking. Daartoe zijn verschillende tabellen opgemaakt. Bedragen zijn, tenzij anders is vermeld, in euro's. Allereerst volgt een uitleg met betrekking tot het lezen van de tabel. Overdracht in rechte lijn Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag 0-7.922 5 0 (vóór 1-1-2009: 0-7.699) 7.922-11.883 (vóór 1-1-2009: 7.699-11.548) 10 396 (vóór 1-1-2009: 385) 11.883-15.636 (vóór 1-1-2009: 11.548-15.195) 15 792 (vóór 1-1-2009: 770) 15.636-542.036 (vóór 1-1-2009: 15.195-526.760) 542.036-886.020 (vóór 1-1-2009: 526.760-861.050) 886.020-1.772.041 (vóór 1-1-2009: 861.050-1.722.100) meer dan 1.772.041 (vóór 1-1-2009: 1.722.100) 20 1.355 (vóór 1-1-2009: 1.317) 30 106.635 (vóór 1-1-2009: 103.630) 35 209.830 (vóór 1-1-2009: 203.917) 40 519.937 (vóór 1-1-2009: 505.285) Heering Associates 5
Overdracht tussen echtgenoten en tussen partners die een pacte civile de solidarité (''PACS'') zijn overeengekomen in geval van schenking: Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag 0-7.922 5 0 (vóór 1-1-2009: 0-7.699) 7.922-15.636 (vóór 1-1-2009: 7.699-15.195) 10 396 (vóór 1-1-2009: 385) 15.636-31.271 (vóór 1-1-2009: 15.195-30.390) 15 1.167 (vóór 1-1-2009: 1.135) 31.271-542.036 (vóór 1-1-2009: 30.390-526.760) 20 3.512 (vóór 1-1-2009: 3.414) 542.036-886.020 (vóór 1-1-2009: 526.760-861.050) 886.020-1.772.041 (vóór 1-1-2009: 861.050-1.722.100) meer dan 1.772.041 (vóór 1-1-2009: 1.722.100) 30 105.665 (vóór 1-1-2009: 102.688) 35 208.860 (vóór 1-1-2009: 202.975) 40 518.967 (vóór 1-1-2009: 504.343) Overdracht tussen echtgenoten en tussen partners die een pacte civile de solidarité zijn overeengekomen: vrijgesteld in geval van overdracht bij overlijden. Overdracht tussen broers en zusters (of hun afstammelingen bij plaatsvervulling) Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag tot 23.975 35 0 (vóór 1-1-2009: 23.299) meer dan 23.975 (vóór 1-1-2009: 23.299) 45 8.391 (vóór 1-1-2009: 8.155) Heering Associates 6
Overdracht tussen andere personen Familierelatie met overledene Tarief (%) bloedverwant tot vierde graad 55 geen familierelatie (o.a. 60 stiefkinderen) of bloedverwant vanaf vierde graad Let op: Er is een vrijstelling van 20% toepasselijk op de verkoopwaarde van het onroerend goed (huis, appartement) van de overledene indien op het moment van overlijden van de erflater: - het onroerend goed door de erflater als hoofdwoning/verblijf werd gebruikt; en - het onroerend goed door de overlevende echtgenoot of de partner met wie de erflater een PACS is overeengekomen of één of meer minder-, of meerderjarige kinderen, die wegens een lichamelijke of geestelijke handicap niet in staat zijn om onder normale omstandigheden te werken, van de overledene of zijn echtgenoot of zijn partner met wie de erflater een PACS is overeengekomen als hoofdverblijf werd gebruikt. De tarieven zijn over het algemeen wat hoger dan in Nederland en vallen dramatisch hoger uit daar waar het gaat om verkrijging tussen niet verwanten. Kinderen hebben echter in Frankrijk een veel grotere vrijstelling dan in Nederland en de verkrijging tussen echtgenoten is, anders dan in Nederland, in Frankrijk niet belast. Samenwonenden die in Nederland voor het successierecht onder het echtgenotentarief vallen, worden in Frankrijk met 50 à 60% afgestraft. Ook stiefkinderen worden in Frankrijk tegen dit hoge derdentarief belast terwijl zij in Nederland onder het ouder/kind tarief vallen. Heering Associates 7
De evaluatie van de goederen in vruchtgebruik en bloot-eigendom verdeling: De samenvoeging van het vruchtgebruik met het bloot-eigendom door het overlijden van de vruchtgebruiker leidt niet tot enige verschuldigdheid van successierechten door de bloot-eigenaar. De waarde van het vruchtgebruik en de daarbij behorende waarde van het bloot-eigendom die per opvolger wordt verkregen, is forfaitair voor een deel van de waarde van het gehele eigendom en afhankelijk van de leeftijd van de vruchtgebruiker. Het percentage wordt overeenkomstig de volgende tabel vastgesteld: Leeftijd vruchtgebruiker (in jaren) Waarde van het vruchtgebruik ( in %) Waarde van het blooteigendom (in %) jonger dan 21 90 10 21 tot 31 80 20 31 tot 41 70 30 41 tot 51 60 40 51 tot 61 50 50 61 tot 71 40 60 71 tot 81 30 70 81 tot 91 20 80 ouder dan 91 10 90 Voorbeeld van berekening van successierechten: Successierechten volgens Frans recht tussen ouders en kinderen: Twee kinderen (leeftijd 24 en 26) verliezen hun vader die weduwnaar was, zij zijn enig erfgenamen. Vrijgekomen bedrag: 800.000,--. Dit levert een belastbaar bedrag op voor ieder kind van ( 800.000,-- : 2 = ) 400.000,--. Heering Associates 8
Stap 1: Toepassing vrijstellingen De vrijstelling die hier van toepassing is: 156.357,--. Het belastbaar bedrag na toepassing van de vrijstellingen bedraagt voor ieder kind ( 400.000,-- -/- 156.357,--) 243.643,--. Stap 2: Toepassing tarief Het belastbare bedrag valt in de vierde categorie van de tabel 'Overdracht in rechte lijn'. Dat betekent dat het bedrag vanaf 15.636,-- belast wordt met een tarief van 20%. In casu is dit ( 243.643,-- -/- 15.636,--) 228.007,-- * 20% = 45.601,--. Daarbij wordt opgeteld het belastbare bedrag 'voorafgaande' aan de vierde categorie van de tabel. Dat bedrag staat in de laatste kolom van de tabel en is in dit voorbeeld 1.355,--. Daarmee komt het totaal verschuldigde bedrag in dit voorbeeld op ( 45.601,-- + 1.355,--) 46.956,--. Heering Associates 9
SUCCESSIERECHT IN NEDERLAND Stap 1: Vrijstellingen 2009 Echtgenoten/ Geregistreerd partners 532.570,-- Kinderen jonger dan 23 jaar 4.556,-- per jaar; voor ieder jaar dat zij jonger zijn dan 23 jaar, met een minimum van 10.323,-- Kinderen van 23 jaar en ouder 10.323,--, mits de verkrijging niet meer bedraagt dan 27.309,-- (dan vervalt de vrijstelling) Invalide kinderen jonger dan 23 jaar 4.556,-- per jaar voor elk jaar jonger dan 23, met een minimum van 13.658,--. (Dit bedrag wordt verminderd met de volle waarde van het nabestaanden pensioen, met aftrek wegens belastinglatentie) Invalide kinderen van 23 jaar en ouder 10.323,-- voor kinderen ouder dan 23 jaar Ouders 45.513,-- Andere bloedverwanten in de rechte lijn Drempel* 10.323,-- Rechtspersonen die zijn aan te merken als erkende algemeen nut beogende instellingen Alles, indien en voor zover aan de verkrijging niet een opdracht is verbonden die aan de verkrijging het karakter ontneemt te zijn geschied in het algemeen belang Alle andere gevallen 1.976,-- *onder drempel wordt hier verstaan een vrijstelling die in beginsel vervalt als de verkrijging het maximum van de vrijstelling te boven gaat. Overige ongehuwde samenwoners twee jaar samenwoning 106.510,-- drie jaar samenwoning 159.769,-- vier jaar samenwoning 213.026,-- bij vijf jaar of meer in een meerrelatie 266.288,-- bij vijf jaar of meer jaar in een tweerelatie 532.570,-- Heering Associates 10
Stap 2: Het tarief Overdracht tussen echtgenoten/geregistreerd partners, aan kinderen en verdere afstammelingen*, onder bepaalde voorwaarden, verkrijger in geval van samenwoning buiten huwelijk: Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag ( ) 0-22.763 5 0 22.763-45.519 8 1.138 45.519-91.026 12 2.958 91.026-182.042 15 8.418 182.042-364.073 19 22.070 364.073-910.163 23 56.655 meer dan 910.163 27 182.255 * voor afstammelingen in de tweede of verdere graad bedraagt de belasting het ingevolge deze kolom verschuldigde, vermeerderd met 60 % daarvan. Overdracht tussen broers en zusters, ouders en verdere bloedverwanten in de rechte opgaande lijn: Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag ( ) 0-22.763 26 0 22.763-45.519 30 5.918 45.519-91.026 35 12.744 91.026-182.042 39 28.671 182.042-364.073 44 64.167 364.073-910.163 48 144.260 meer dan 910.163 53 406.383 Overdracht tussen alle andere verkrijgers (uitgezonderd bepaalde rechtspersonen waarvoor een vast tarief geldt van 0%) Belastbaar bedrag Tarief (%) Toe te voegen bedrag ( ) 0-22.763 41 0 22.763-45.519 45 9.332 45.519-91.026 50 19.572 91.026-182.042 54 42.325 182.042-364.073 59 91.473 364.073-910.163 63 198.871 meer dan 910.163 68 542.907 Heering Associates 11
Vrijstellingen schenkingsrecht: Schenkingen door ouders aan kinderen Per kalenderjaar 4.556,-- Eenmalig 22.760,-- voor kinderen tussen 18 en 35 jaar mits in de aangifte op de vrijstelling een beroep wordt gedaan Rechtspersonen die zijn aan te merken als erkende algemeen nut beogende instellingen Alles, indien en voor zover aan de verkrijging niet een opdracht is verbonden die aan de verkrijging het karakter ontneemt te zijn geschied in het algemeen belang Alle overige verkrijgers Drempel* per jaar 2.734,-- *onder drempel wordt hier verstaan een vrijstelling die in beginsel vervalt als de verkrijging het maximum van de vrijstelling te boven gaat. Voorbeelden van berekeningen van successierechten : 1. Successierechten volgens Nederlands recht tussen echtgenoten zonder kinderen: Over te dragen bedrag: 1.000.000,--. Stap 1: Toepassing vrijstellingen De vrijstellingen die hier van toepassing is, is de vrijstelling voor de echtgenoot:(-/- 532.570,--). Het belastbaar bedrag na toepassing van de vrijstelling bedraagt ( 1.000.000,-- -/- 532.570,--) 467.430,--. Stap 2: Toepassing tarief Na aftrek van de vrijstelling is de belaste verkrijging van de echtgenoot 467.430,-- Deze verkrijging valt in de schijf tussen 364.073,-- en 910.163,--. De echtgeno(o)t(e) is volgens tariefgroep I aan successierecht verschuldigd: over 364.073,-- 56.655,-- over de rest = 103.357 x 23% 23.772,-- Totaal 80.427,-- Heering Associates 12
2. Successierechten volgens Nederlands recht tussen ouders en kinderen: Twee kinderen (leeftijd 24 en 26) verliezen hun vader die weduwnaar was, zij zijn enig erfgenaam. Vrijgekomen bedrag: 800.000,-- Dit levert een belastbaar bedrag op voor ieder kind van ( 800.000,-- : 2 = ) 400.000,--. Stap 1: Toepassing vrijstellingen Er is hier geen vrijstelling van toepassing, omdat de verkrijging meer is dan 27.309,--. Stap 2: Toepassing tarief De belaste verkrijging van een kind van de overledene is 400.000,-- Deze verkrijging valt tussen 364.073,-- en 910.163,--. Volgens tariefgroep I is het kind aan successierechten verschuldigd: over 364.073,-- 56.655,-- over de rest 35.927,-- x 23% 8.263,-- Totaal 64.918,-- Amsterdam, januari 2009 Heering Associates Heering Associates 13