Visietekst auti OV4 Inhoud Inleiding... 2 Locatie... 2 Structuur... 3 Leerling kenmerken... 4 Leerlingbegeleiding... 5 Personeelskenmerken... 6 Samenwerking... 6 Auti beleid... 6 Evaluatie... 9 Samenwerking ouders... 9
Inleiding Elke school dient zich te houden aan het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, namelijk dat elk persoon met een handicap recht heeft op onderwijs. Dit geldt ook voor die leerlingen met autisme die het moeilijk hebben in het reguliere onderwijs. Sommige leerlingen met autisme hebben voldoende intellectuele mogelijkheden om een diploma te behalen via het reguliere onderwijs, al dan niet met GON begeleiding. Daarentegen zijn er ook leerlingen voor wie de aanpassingen en de GON begeleiding ontoereikend zijn. Deze leerlingen hebben nood aan meer begeleiding en meer expertise. Vanuit deze insteek, zien wij het als onze taak om leerlingen met autisme en een gemiddelde tot hoge begaafdheid te helpen bij het behalen van een diploma. Dit met de sticordi maatregelingen en aanpassingen die elke individuele leerling nodig heeft. Vanuit het zorgcontinuüm zien we het als een belangrijke eerste stap (= preventieve basiszorg) om deze leerlingen eerst te laten proberen in het reguliere onderwijs. Leerlingen hebben recht op redelijke aanpassingen (= verhoogde zorg) vanuit het reguliere onderwijs. Wij als buitengewoon onderwijs kunnen daarin de school ondersteunen vanuit onze expertise en jarenlange ervaring. De GON werking van de school kan hiervoor een belangrijke schakel zijn (=uitbreiding van zorg). Wanneer de nodige maatregelen disproportioneel zijn, of wanneer het CLB al op voorhand weet dat het proberen in het reguliere onderwijs nefast zou zijn voor de leerling (zelfbeeld, motivatie) vinden we het opportuun om de leerling in te schrijven binnen OV4. Onze uiteindelijke missie bij alle leerlingen die wij zullen inschrijven binnen OV4 is om hen een diploma te laten behalen dat gelijkwaardig is aan het reguliere onderwijs en de mogelijkheid dit aan te vullen met een vervolgopleiding aan de hogeschool of universiteit. Zo willen we onze leerlingen een kans geven een plaats te vinden in het normaal economisch circuit, de kans op tewerkstelling vergroten en de integratie in de maatschappij optimaliseren. Deze drie peilers zien we als een van de belangrijkste taken van onze school en zullen dan ook de thema s zijn waar we sterk op inzetten. Locatie Voor deze OV4 school hebben we reeds een geschikte locatie. De leerlingen zullen school kunnen lopen op de campus van SBSO Baken. Wel krijgen ze eigen klassen met een aparte speelplaats en rustige (polyvalente) ruimte. Ook zal een aparte ingang voorzien worden voor deze leerlingen zodat ze niet geconfronteerd worden met leerlingen van andere opleidingsvormen.
Structuur Het kiezen van een geschikte richting voor OV4 zien we als zeer belangrijk. Hiervoor heeft de school enkele principes vastgelegd. Ten eerste vinden we het belangrijk een richting te kiezen die auti vriendelijk is, die zoveel als mogelijk rekening houdt met de noden en moeilijkheden van mensen met autisme. Daarnaast vinden we het belangrijk te kijken naar het toekomstperspectief van het hebben van een diploma. In overleg met VDAB en GTB willen we kijken welke diploma s nadien het meeste kans geven op tewerkstelling voor personen met autisme. Tenslotte vinden we het belangrijk een richting te kiezen die de scholengroep reeds organiseert in het reguliere onderwijs. Dit laatste zorgt ervoor dat expertise in de opleiding reeds voorhanden is binnen de scholengroep en dat er binnen de scholengroep reeds geschikte leerkrachten en personeel ter beschikking zijn. In de eerste graad zal een A stroom opgericht worden met daarin twee richtingen: de ene met optie moderne wetenschappen, de andere optie handel. In de tweede graad zullen beide richtingen opnieuw aangeboden worden. Welke richting juist zal gegeven worden voor moderne wetenschappen is op dit moment nog niet bepaald. Inschrijving 1e graad 2e graad 3e graad Inschrijvi ng OV4 - type 9 1A optie moderne wetenschappen moderne wetenschappen moderne wetenschappen iploma diploma 1A optie handel handel informatica - beheer
Leerling kenmerken Al vele jaren specialiseert SBSO Baken zich in het organiseren van onderwijs voor jongeren met autisme. Deze expertise willen we dan ook gebruiken om ook binnen OV4 leerlingen onderwijs te geven die een diagnose autisme hebben. Omwille van de specifieke aanpak die deze leerlingen vragen, kiezen we er ook zeer bewust voor enkel type 9 leerlingen in de school in te schrijven. We zien nu al verschillende groepen leerlingen als potentiële leerlingen: - Leerlingen uit de auti X klas die nu streven naar het behalen van een diploma via de examencommissie, kunnen les krijgen binnen OV4. Hoewel we nu een aangepast aanbod kunnen bieden aan jongeren een normaal tot sterke intelligentie, zijn we ervan overtuigd dat een OV4 opleiding voor deze leerlingen een heel aantal voordelen heeft, die we niet kunnen bieden binnen opleidingsvorm 1 (via examencommissie). We kunnen de leerlingen een meer gradueel aanbod doen van leerstof, doordat de leerstof niet per graad moet getest worden. Hierdoor kunnen leerlingen die hier nood aan hebben, wennen aan grotere hoeveelheden leerstof door dit stelselmatig op te bouwen. Een struikelblok die we nu ervaren bij de examencommissie, is dat onze leerlingen zelfstandig de verplaatsing moeten maken naar Brussel om het examen af te leggen. Eens ze daar zijn hebben ze ook nog te maken met vreemde locaties, vreemde examinatoren en vreemde situaties. Allemaal aspecten die voor onze leerlingen met autisme stress kunnen veroorzaken, waardoor hun resultaten geen weerspiegeling zijn van het kunnen van deze leerlingen. De school wil zich zoveel als mogelijk aanpassen aan de noden van jongeren met autisme, en dit kan enkel gebeuren als de examens afgelegd worden in een veilige (vertrouwde) omgeving. - In het Freinet onderwijs van de scholengroep zitten nu zeer veel leerlingen met autisme. We zien dat deze leerlingen (en hun ouders) kiezen voor het Freinet onderwijs omdat ze ervan uitgaan dat deze methode wel nog meer aanpassingen toelaat dan het reguliere onderwijs. Deze leerlingen zullen meer kansen tot aanpassingen krijgen binnen het buitengewoon onderwijs.
- GON leerlingen Veel van onze GON leerlingen vechten nu dagelijks tegen de moeilijkheden van het reguliere onderwijs en hebben nood aan meer aanpassingen. Deze leerlingen passen binnen de doelgroep die we voor OV4 voor ogen hebben. - Enkele leerlingen uit OV3 zullen beter passen binnen OV4. Het zijn die leerlingen die reeds uitvielen in het reguliere onderwijs omdat ze nood hebben aan meer ondersteuning, maar waarvan we weten dat ze over voldoende intellectuele mogelijkheden beschikken om een diploma te behalen. - Aangezien er in de nabije omgeving geen OV4 school is, weten we dat veel potentiele leerlingen nu naar scholen buiten de regio moeten om aangepast onderwijs te kunnen genieten. Leerlingbegeleiding Vanaf de aanvang van de OV4 opleiding, wordt gestart met een goed uitgebouwde leerlingbegeleiding. Een psychologe zal deze begeleiding coördineren. De taken van deze persoon zijn heel divers, maar onder te verdelen in vier categorieën: - Leiding van het leerkrachtenteam - Sturen en bewaken van het proces van handelingsplanning - Leerlingbegeleiding - Contacten met ouders, CLB en andere externen Daarnaast wordt ook van de leerkrachten verwacht dat zij hun leerlingen begeleiden, niet enkel op inhoudelijk vlak, maar ook op persoonlijk en sociaal vlak. Tot slot zal ook de OV4 opleiding, net zoals de huidige OV1, OV2 en OV3, intens samenwerken met het CLB en andere externen. De individuele opvolging van de leerling staat centraal in de wekelijkse klassenraad. We vinden het belangrijk dat het hele team samenwerkt aan het pedagogische project van de leerlingen. Indien er zich problemen voordoen bij een leerling, zal zo snel als mogelijk een extra klassenraad georganiseerd worden met alle betrokken leerkrachten, zodat snel kan nagedacht worden over mogelijke oplossingen. Tijdens de klassenraad wordt nagegaan of de opgestelde doelen voor elke individuele leerling bereikt wordt en welke aanpassingen nodig zijn om te slagen in ons opzet.
Personeelskenmerken Gezien de specifieke doelgroep van onze leerlingen, vinden we het belangrijk dat elk personeelslid die werkt binnen OV4 op de hoogte is van autisme. Niet alleen moeten ze een theoretische kennis hebben over autisme, ze moeten ook begrip hebben van de gevolgen die autisme teweeg brengen in het onderwijs en bereid zijn hun manier van lesgeven aan te passen aan de noden van mensen met autisme. Vanuit deze visie worden personeelsleden dan ook aangeworven vanuit ervaring en kennis die ze reeds ter beschikking hebben en de mate waarin ze openstaan om mee na te denken over autisme en de moeilijkheden en het ijsbergdenken toepassen. Het is belangrijk een leerkrachtenteam samen te stellen van personeelsleden die gemotiveerd zijn om een nieuwe richting op te starten. Leerkrachten moeten zowel capabel zijn in het geven van hun vak, maar moeten ook organisatorisch mee nadenken en ondersteunen. Samenwerking De school zal intensief samenwerken met KA Sint Niklaas, reguliere secundaire school van dezelfde scholengemeenschap. De kennis van deze school over de gekozen opleiding zal een belangrijke meerwaarde zijn in de OV4 klassen. Verder zal er ook een samenwerking zijn met OV1 en OV2 van Baken. Leerlingen die toch meer ondersteuning nodig hebben dan dat ze kunnen krijgen in OV4 en leerlingen waar de brug naar tewerkstelling in het normaal economisch circuit te groot is, kunnen overstappen naar OV1 of OV2, afhankelijk van de mogelijkheden van de leerling. De GON werking en OV4 zullen ook continu in overleg met elkaar werken. Vanuit onze visie dat leerlingen in het reguliere onderwijs eerst de nodige ondersteuning moeten krijgen voor beslist wordt om over te stappen naar het buitengewoon onderwijs, is het belangrijk dat er intensief wordt samengewerkt met de GON werking. Kennis en inzichten van de GON begeleiders over de leerling kan doorgegeven worden, maar ook omgekeerd kunnen ervaren uit het buitengewoon onderwijs doorgetrokken worden naar de klassen met GON leerlingen. Auti beleid De visietekst voor opleidingsvorm 4 baseren we op de visietekst die we, na jaren ervaring, hebben opgemaakt voor de auti X klas. Ervaringen uit de auti X klas, zijn een meerwaarde bij de opstart van opleidingsvorm 4.
In de opleiding zullen we werken volgens het TEACCH-model. TEACCH is een allesomvattend model dat voorziet in de begeleiding van mensen met autisme vanaf hun geboorte tot aan de dood. Voor onze school, als onderdeel in die begeleiding, wil dat zeggen dat wij ervan overtuigd zijn dat het de omgeving is die zich dient aan te passen aan de mensen met autisme en niet andersom. Basisprincipes van dit model zijn verduidelijking en voorspelbaarheid. Omdat autisme een pervasieve ontwikkelingsstoornis is, zijn deze twee basisprincipes toepasbaar op alle elementen die van het leven deel uitmaken. Zowel op vlak van tijd, ruimte als van de taken zorgen wij voor verduidelijking en structuur. Toch willen we niet enkel vasthouden aan deze TEACCH principes. Naast de overtuiging dat we de school moeten aanpassen aan onze leerlingen met autisme, beseffen we ook dat leerlingen zich zoveel als mogelijk moeten aanpassen aan de wereld en dat het onze taak is als school om leerlingen hierop zoveel als mogelijk voor te bereiden. We kiezen voor een autoritatieve opvoedingsstijl. Dit omdat we van mening zijn dat deze opvoedingsstijl het beste accordeert met de noden en behoeften van de leerlingen met autisme. In deze opvoedingsstijl communiceren leerkrachten met de leerlingen op basis van wederzijds begrip en respect. Er wordt gekeken naar de opvattingen van de leerlingen en de visie die hij/zij heeft wordt ook als mogelijkheid bekeken. Daarnaast stellen leerkrachten ook duidelijke eisen, houden ze vast aan duidelijke regels en wordt consequent opgetreden bij overtreding. De aanpak die we bij elke leerling hanteren, zal sterk individueel bepaald zijn en wordt vastgelegd in een individueel handelingsplan. In deze IHP s wordt bekeken aan welke doelen we willen werken met het kind, hoe hieraan zal gewerkt worden en hoe we kunnen evalueren of het kind progressie toont. Om een sterke geïndividualiseerde aanpak te kunnen aanbieden, kiezen we er bewust voor om in kleine klasgroepen te werken. Binnen auti X kiezen we er heel bewust voor om te werken volgens het principe flipping the classroom. Ervaring leert ons dat leerlingen met autisme een hoge gevoeligheid hebben voor externe prikkels, waardoor ze veel informatie missen wanneer docerend wordt lesgegeven. Deze leerlingen pikken veel meer leerstof op wanneer ze met de leerstof actief aan de slag kunnen. In auti X krijgt dit vorm op verschillende manieren. Er wordt gewerkt met een blog waarop leerlingen video s, presentaties en ander materiaal kunnen vinden rond de leerstof die ze dienen te verwerken. Eveneens worden ze actief gestimuleerd om leerstof te leren structureren met gebruik van nieuwe leermiddelen (prezi, mindmapping, videolessen,..). Leerlingen met autisme zijn juist extra gevoelig voor het gebruik van ICT materiaal, het gebruik van deze leermiddelen verhoogt duidelijk de intrinsieke motivatie van
de leerlingen, waardoor we overtuigd zijn dat ICT en nieuwe leermiddelen in de auti -klas geïntegreerd moeten worden. Naast flipping the classroom wordt in de klas ook gewerkt met geïndividualiseerde contracten. Deze contracten worden wekelijks opgesteld door de leerkracht, waarbij rekening gehouden wordt met de mogelijkheden van de leerling (tempo, druk, sociaal emotioneel welbevinden). Sommige lesonderdelen worden wel klassikaal (of in kleinere groep) geïnstrueerd waarna de leerlingen individueel hiermee aan de slag kunnen om het te verwerken op hun eigen vertrouwde manier. Naast het geven van theoretische lessen en praktijkvakken, vinden we het belangrijk om met onze leerlingen met autisme voldoende tijd te spenderen aan het leren en trainen van sociale vaardigheden. Bij deze leerlingen kunnen we, door hun autisme, er niet vanuit gaan dat ze zelf sociale vaardigheden ontwikkelen door dagdagelijkse interacties of dat ze aanvoelen welk gedrag gepast is en wat van hen verwacht wordt. Daarom gaan we tijdens sociale vaardigheidslessen hier actief rond werken. Bij de opstart van de school willen we meteen van start gaan met een oplossingsgerichte aanpak. Oplossingsgericht werken werkt met wat er in het moment is, gericht op een gewenste toekomst, met als doel problemen op te lossen. Wij beslissen niet wat de beste oplossing is voor de leerling. Oplossingsgericht werken beoogt samen te werken met de leerling, die tenslotte zijn eigen situatie het best kent. Zo komt men tot een goed werkende oplossing die pragmatisch en realistisch is en aansluit bij de behoefte van de leerling. Het resultaat is een respectvolle, kortdurende interventie die werkbare oplossingen oplevert. De leerling behoudt daarbij zelf verantwoordelijkheid en eigenaarschap bij het realiseren van de benodigde veranderingen. Wat betreft het omgaan met moeilijk gedrag of probleemgedrag hanteren we een aantal principes: - Oplossingsgericht werken: De kern van oplossingsgericht werken is dat de focus ligt op de gewenste situatie (in plaats van het probleem), op reeds bereikte successen (en niet op missers en falend optreden), op competenties en mogelijkheden (in plaats van zwakten en beperkingen), op successen (en niet op analyses van het probleem), op stap voor stap (en niet op de grote sprong). Kortom: wij willen bij onze leerlingen vertrekken vanuit hun mogelijkheden, hun sterktes om verandering in hun gedrag teweeg te brengen. - Omdat we moeilijk gedrag bij leerlingen met ASS vooral zien als een signaal, is het vaak nodig om eerst na te gaan van waar dit gedrag komt.
Het ijsbergdenken staat daarbij centraal: We zoeken naar de factoren die het zichtbare gedrag van de leerling met ASS kunnen verklaren. We bekijken het probleemgedrag ook vanuit de interactie van het kind met zijn omgeving: dit kind in deze situatie. We proberen aan de hand van de verzamelde informatie het gedrag te verklaren, rekening houdend met de eigenheid van het kind en zijn autisme. Hierbij gebruiken we een uitgewerkt instrument (draaiboek probleemgedrag) dat toelaat het gedrag te analyseren alvorens een actieplan (via het individueel handelingsplan) op te stellen om het gedrag te reduceren. Er wordt binnen de OV4 opleiding veel aandacht geschonken aan leren leren. In het lessenpakket van de eerste graad zal dan ook zeker wekelijks een les worden voorzien waarin hieraan wordt gewerkt. De keuze van de juiste methode wordt bekeken in functie van de leerlingen en de gekozen richting. Tijdens deze lessen zal enerzijds gewerkt worden rond het aanleren van een studiemethode, maar anders zal er ook aandacht zijn voor het leren organiseren van studiemateriaal, gebruik van kasten/vakken/mappen en organiseren van boekentas. Evaluatie We kiezen er in de eerste graad voor om te werken met een permanent evaluatiesysteem. Leerlingen met autisme hebben het soms zeer moeilijk om om te gaan met stress situaties. Een examen zien we dan ook als een zeer stressvolle gebeurtenis en een momentopname, waardoor we ervan uitgaan dat de resultaten die we kunnen verwachten van een examenperiode geen weerspiegeling is van de mate dat de leerling de leerstof beheerst. Er wordt daarom in de eerste graad gekozen voor permanente evaluatie. Wel zullen er regelmatig toetsen gepland worden over grote hoeveelheden leerstof heen, zodat leerlingen kunnen wennen aan deze situatie. Dit ter voorbereiding van de tweede en derde graad en eventueel later de hogeschool. Samenwerking ouders Op verschillende momenten tijdens het schooljaar zal intensief samengewerkt worden met de ouders. Ouders zijn namelijk de kenners van hun kind en zijn/haar problemen en zijn daarom de eerste informatiebron voor de school. - Bij inschrijving op de school zal een uitgebreide intake afgenomen worden, gelijklopend met de intakeprocedure van OV1, OV2 en OV3. We ervaren namelijk dat deze procedure een duidelijk en volledig beeld van de mogelijkheden en beperking van de leerling met autisme.
- Verschillende keren per jaar zullen er formele oudercontacten georganiseerd worden. tijdens deze avond bespreken de leerkrachten de rapporten van de leerlingen met de ouders. - Indien nodig is het altijd mogelijk dat er extra oudercontacten georganiseerd worden met de orthopedagoog/psycholoog of betrokken leerkracht. Dit kan zowel op vraag van de school als op vraag van de ouders. We zullen trachten een oudercomité op te richten met gemotiveerde ouders die mee willen school maken. We zijn er namelijk van overtuigd dat ouders ons kunnen ondersteunen in het bouwen aan een school op basis van hun eigen jarenlange ervaring.