Brochure Kindcentrum
Positive Action Positive Action is een programma waarmee kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. Het gaat daarbij niet alleen over goede leerprestaties, maar over alles wat je bent. Het programma richt zich op het vergroten van zelfvertrouwen, zelfbewustzijn en het geloof in het eigen kunnen. Dit gebeurt door een methodiek waarin het accent ligt op het benoemen en bewustmaken van het gevoel dat een kind over zichzelf krijgt als het kiest voor positief gedrag. Daarmee appelleert het programma aan de intrinsieke motivatie. Kinderen leren op een speelse manier dat ze gedachten hebben en dat die belangrijk zijn bij wat ze kiezen te gaan doen. En dat wat ze doen positief of negatief kan uitwerken. Kinderen ervaren op deze manier hoe wat je denkt en wat je doet invloed heeft op het gevoel dat je over jezelf hebt en op de (relaties met) mensen om je heen. Als kinderen ervaren wat het effect is van positief denken en doen, dan wordt hun intrinsieke motivatie aangesproken voor positief gedrag. Naast activiteiten voor de groep is Positive Action gericht op (de relaties tussen) alle professionals en ouders binnen het kindcentrum. Een positief klimaat in en rondom het kindcentrum is een belangrijke voorwaarde voor een gezonde, positieve ontwikkeling van kinderen. Bewezen effectief De basis voor zowel de filosofie als de gereedschapskist van het programma ligt in het van oorsprong Amerikaanse programma Positive Action. De positieve resultaten van dit programma zijn met wetenschappelijk onderzoek vastgesteld voor zowel het leren als het gedrag van kinderen. De duurzaamheid van de behaalde effecten is aangetoond in een longitudinaal onderzoek. Het programma is door Leren & Leven in samenwerking met specialisten uit de kindcentra geschikt gemaakt voor de Nederlandse situatie. Daarbij beschouwen we de resultaten uit de Amerikaanse situatie als de minimale doelstelling waarnaar we in Nederland streven. Het behalen van die doelstelling kan alleen maar aangetoond worden als de resultaten van het programma ook gemeten worden. Het programma is daarom datagestuurd zodat niet alleen de implementatie en de borging van het programma ondersteund kunnen worden, maar ook de effecten in de Nederlandse context aantoonbaar zijn. Doorlopende pedagogische lijn Het programma Positive Action is niet alleen ontwikkeld voor de kindcentra, maar ook uitgewerkt voor het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Het programma richt zich daarbij op het verbinden van de verschillende leefomgevingen (zoals thuis en opvang) van kinderen en stimuleert samenwerking tussen deze omgevingen. Er worden daarbij
steeds dezelfde methodische principes gehanteerd en de focus van het programma ligt overal op het stimuleren van talentontwikkeling en het bouwen aan zelfvertrouwen en zelfbewustzijn. Dit maakt het programma bij uitstek geschikt voor het formuleren van een integrale pedagogische visie voor integrale kind centra of voorzieningen waar onderwijs en BSO gecombineerd zijn. Positive Action kan daarbij worden gecombineerd met programma s uit de VVE, maar ook met programma s als Vreedzame School of SW-PBS. Tijdens het implementatieproces wordt altijd voortgebouwd op wat al aanwezig is en goed werkt en de aanwezigheid van dergelijke programma s betekent dat Positive Action sneller zal kunnen worden ingevoerd. Inhoud van het programma Een positief klimaat is misschien wel de belangrijkste stimulans voor talentontwikkeling. Praten met elkaar in plaats van praten over elkaar vormt een belangrijk kenmerk van zo n klimaat. In een omgeving waarin thuis en op school positief met elkaar wordt omgegaan en goed wordt samengewerkt, kunnen kinderen de uitdaging aangaan van het ontdekken van de beste versie van zichzelf. Positive Action biedt naast een (verdieping op een bestaand) klimaatprogramma ook concrete handvatten voor talentontwikkeling. Daarbij staan zes thema s centraal, die voor elke leeftijd en doelgroep uitgewerkt zijn in activiteiten en speellessen: 1. Wie ben ik? Het zelfbeeld van kinderen wordt behandeld aan de hand van de vraag Wie ben ik?. De hondjes Snuffel en Snoet nemen dit thema de kinderen mee in hun eigen ontdekkingstocht naar wie ze zijn en wat hen bijzonder maakt. Wie je bent gaat bijvoorbeeld over hoe je lichaam eruit ziet, welke naam je hebt, dat iedereen anders is en wat ze al kunnen. In de activiteiten die passen bij de verhalen doen kinderen zelf ervaring op met het onderwerp. De pedagogisch medewerker levert een bijdrage aan het versterken van het zelfbeeld van de kinderen. Door positieve acties van de kinderen te benoemen en de intrinsieke motivatie van kinderen aan te boren. 2. Gezond denken en gezond zijn In dit thema leren de kinderen niet alleen dat groente en fruit gezond en lekker is, maar ook dat het belangrijk is om goed voor jezelf te zorgen en hoe ze dat kunnen doen. Samen met de hondjes Snuffel en Snoet ontdekken ze dat ze zelf iets kunnen bedenken (fantasie) en dat ze in staat zijn dingen te onthouden. Voor het zelfvertrouwen van kinderen is het belangrijk dat kinderen zelf leren kiezen. Binnen dit thema wordt hier aandacht aan besteed. De pedagogisch medewerker stimuleert de kinderen om te durven en zelf te ervaren. Door het positief bekrachtigen van de eigen mening van de peuter doet de pedagogisch medewerker recht aan de autonomie van het kind.
3. Hoe zorg ik voor mijzelf? Binnen dit thema is er extra aandacht voor de ontwikkelingsstimulering van kinderen. Kinderen leren welke zintuigen en gevoelens ze hebben en hoe ze hiermee om kunnen gaan. Ze leren hoe ze goed voor zichzelf en hun omgeving kunnen zorgen. De pedagogisch medewerker laat kinderen zelf ervaren wat ze zelf al kunnen en praat met de kinderen over hun ervaringen. Hiermee versterkt de pedagogisch medewerker de zelfstandigheid van de peuter. 4. Hoe ga ik om met anderen? Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden is de sleutel tot het goed met anderen overweg kunnen. Binnen dit thema staat de onderlinge omgang centraal. Kinderen leren hoe ze vriendelijk tegen elkaar kunnen zijn en hoe ze samen kunnen delen en kunnen spelen. De kinderen leren elkaar helpen in de groep. Snuffel en Snoet leren de kinderen hoe ze zelf een ruzie kunnen oplossen maar ook hoe ze samen plezier kunnen hebben. De pedagogisch medewerker ondersteunt de kinderen door opmerkzaam te zijn en initiatieven van kinderen te zien en te benoemen en door vragen te stellen. Maar ook door de gevoelens van de kinderen te herkennen, te benoemen en te accepteren. 5. Eerlijk tegenover mezelf en anderen Door middel van de verhaaltjes van Snuffel en Snoet en de activiteiten ervaren de kinderen wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn. Ze leren de vier basisemoties herkennen en benoemen. Ook leren de kinderen om voor zichzelf op te komen. De pedagogisch medewerker begeleidt de kinderen vanuit een sensitieve houding (gevoelens herkennen en benoemen, actief luisteren en doorvragen) waarmee de onderlinge interacties tussen de kinderen worden gestimuleerd. 6. Jezelf blijven ontwikkelen Samen met Snuffel en Snoet ontdekken de kinderen dat als je iets blijft proberen je iets nieuws kunt leren. Ze ervaren wat ze allemaal al kunnen en snappen. De kinderen leren en ervaren dat ze een eigen mening hebben. De pedagogisch medewerker versterkt de autonomie van het kind door de eigen mening van het kind te waarderen. De opzet van Positive Action De implementatie en borging van het klimaatprogramma van Positive Action binnen het kindcentrum verloopt vooral middels training in de methodiek. De training wordt waar mogelijk gegeven op de groep. Het accent ligt op het op een specifieke manier hanteren van de interactieprincipes. Naast deze trainingen wordt het kindcentrum daarnaast ondersteund bij het verder ontwikkelen en
verbeteren van de samenwerking met ouders. In deze fase levert Positive Action een implementatiehandleiding, handleiding voor samenwerking met ouders (waaronder materiaal voor het delen van de methodische principes van Positive Action), een aantal uitgewerkte ouderavonden rondom Positive Action en een concept jaarkalender. Het programma van activiteiten en speellessen (ook digitaal beschikbaar) is ontwikkeld rondom korte aansprekende verhaaltjes die worden verteld aan de hand van twee handpoppen (Snuffel en Snoet). Het uitgangspunt is dat er wekelijks twee verhaaltjes en twee activiteiten worden uitgevoerd. Het materiaal is zo ontwikkeld dat pedagogisch medewerkers de thema s van Positive Action makkelijk kunnen laten aansluiten bij lopende thema s binnen het kindcentrum. In de starterskit bevindt zich het volgende materiaal: Activiteiten en speellessen (op basis van twee keer per week) die gedifferentieerd zijn naar taalstimulering, motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, zintuiglijke ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. Zowel de kinderen als de pedagogisch medewerker worden door de vormgeving continue meegenomen in de Denken-Doen- Voelen cirkel. Ondersteunende materialen, praatplaten en handpoppen die gebruikt worden tijdens de activiteiten en speellessen maar ook op alle andere momenten. Specifieke aandacht voor de interactie vaardigheden van de pedagogisch medewerker is verwerkt in de speellessen (instructiezijde). Implementatie Implementatie is altijd maatwerk en bouwt voort op wat al goed werkt. Dit betekent dat implementatie altijd in nauwe samenspraak wordt vormgegeven. Onderdeel van de implementatie is het trainen van alle betrokkenen. We bespreken graag met u de mogelijkheden en de resultaten die verwacht zouden mogen worden. Binnen een dergelijk gesprek onderzoeken we samen ook welke medewerkers binnen de organisatie de implementatie zouden kunnen dragen. Een Positive Action
coördinator vanuit de eigen organisatie is niet alleen noodzakelijk om tot een goede borging van het programma te komen, maar ook om de kosten van invoering beperkt te houden. De kosten voor het implementeren van Positive Action en zijn dan ook verschillend per organisatie. Na het voorlichtingsgesprek is een goede (maatwerk)indicatie te geven van deze kosten. Positive Action is een evidence based programma. Dat heeft als voordeel dat onderbouwd kan worden voorspeld welke resultaten verwacht mogen worden. Dat kan echter alleen maar als er gewerkt wordt zoals bedoeld en ook in uw kindcentrum gemonitord wordt wat de feitelijke resultaten zijn. Dat is niet alleen belangrijk voor het in stand houden van de kwaliteit van het programma maar ook voor het steeds verder bouwen op wat wordt bereikt. Door betrokkenen informatie te geven over wat er is bereikt krijgen zij ook de handvatten voor de volgende stappen. Na de implementatiefase is er spraken van een licentiestructuur. Meer informatie Positive Action wordt uitgevoerd door Leren & Leven. Leren & Leven is licentiehouder van Positive Action voor Nederland en Vlaanderen. Voor meer informatie over Leren & Leven zie www.lerenenleven.nl of ga rechtstreeks naar www.positiveaction.nl. U kunt ons ook telefonisch of per mail bereiken: Tel. (0592) 367 925 info@lerenenleven.nl Het oorspronkelijke Amerikaanse Positive Action materiaal is ontwikkeld door Positive Action, Inc. / Carol Gerber Allred, Ph.D., 264 4th Avenue South, Twin Falls, ID 83301, Verenigde Staten, www.positiveaction.net. De intellectuele eigendomsrechten op de Nederlandse vertaling en bewerkingen zijn eigendom van Stichting Yorneo. Yorneo 2016