46. Werkeloos of ziek? PLUG IN Platform Uitkeringsgerechtigden
Inhoudsopgave PLUG In Beschaving en eigen belang Ontstaan van het PLUG Juridische dienst Bovenwettelijke regelingen AOb praat mee bij ziekte of ontslag AOb praat mee in de FNV Werkplan PLUG Meer informatie
PLUG IN Werkloos of ziek? Bij de Algemene Onderwijsbond heb je altijd collega s. Nu nog meer dan eerst, omdat in de bond het PLatform UitkeringsGerechtigden actief is. Leden die (tijdelijk) niet werken, zetten zich in voor collectieve en individuele belangenbehartiging van leden met een uitkering. Het PLUG is voortvarend begonnen. Een cursus WAO-begeleiders ter ondersteuning en begeleiding van mensen die langdurig ziek zijn en in de WAO terecht dreigen te komen, is al gevolgd door een aantal plugleden. Als ervaringsdeskundigen weten de leden van het PLUG dat je in het eerste en tweede ziektejaar wel een extra collega kunt gebruiken. Dit collega-lid kan een luisterend oor bieden en praktische ondersteuning. Leden helpen elkaar en vormen een netwerk De leden die nu al actief zijn in het PLUG hebben massa s plannen. Daarbij kunnen zij nog volop versterking gebruiken: Plug in. De actuele politieke situatie nodigt ertoe uit. Uiteraard komen de activiteiten van het PLUG bovenop de normale inzet van de AOb, én FNV, voor de sociale zekerheid. Uitgangspunt is dat sociale zekerheid van belang is voor werkenden en uitkeringsgerechtigden. Iedereen kan ziek worden, of werkloos. Beschaving en eigen belang Het beleid van de AOb in verband met sociale zekerheid is gebaseerd op drie pijlers: preventie, reïntegratie en inkomensbescherming. Dat laatste omdat een goede sociale zekerheid niet alleen een kwestie is van beschaving, maar ook van welbegrepen eigen belang. Van werkende en niet-werkende leden. Tot een jaar of tien geleden lag het accent op het handhaven, zo mogelijk verhogen van de uitkeringen, tegenwoordig komen preventie en reïntegratie meer in beeld. Het voorkomen van werkloosheid en snel teruggeleiden naar de arbeidsmarkt, het zogeheten volumebeleid, wordt steeds belangrijker, evenals de aanpak van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Dit past in de trend waarin het niet acceptabel is dat grote aantallen mensen uitgestoten worden uit het arbeidsproces. Bovendien is duidelijk dat een behoorlijk uitkeringspeil alleen houdbaar is als het aantal uitkeringen niet te hoog wordt. De AOb besteedt veel aandacht aan de uitvoering van de sociale zekerheid en aan de informatie van de uitvoeringsorganen, die voor de modale cliënt weinig inzichtelijk kan zijn. Een slechte, trage of onzorgvuldige uitvoering kan uitkeringsgerechtigden flink duperen. Op dit terrein kan het PLUG goede diensten bewijzen. Deze leden weten uit ervaring wat mis kan gaan met de uitvoering en hoe onbegrijpelijk de voorlichting kan zijn. Zij kunnen, beter dan werkende leden, via de bond aan verbetering bijdragen. Ontstaan van het PLUG De behoefte aan een bondsinstantie als het PLUG bleek na een enquête onder uitkeringsgerechtigde leden. De respons was groot, evenals de bereidheid actief mee te werken. Na een brainstormsessie in 2002 was het PLUG een feit, en de leden stelden een werkplan op voor de volgende jaren. Eind 2003 werkt het platform voor ruim 1200 leden. Het is een wisselende groep mensen, doordat sommige werklozen weer een baan vinden en sommige zieken weer aan het werk gaan. Zij komen uit alle sectoren waarin de AOb personeel organiseert: primair en voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en volwasseneneducatie, hoger beroepsonderwijs en aanverwante sectoren zoals de onderwijsbegeleidingsdiensten en landelijke instituten.
Juridische dienst De AOb heeft altijd veel tijd gestoken in de belangenbehartiging voor uitkeringsgerechtigden. Op individueel niveau blijkt dat bij de juridische dienst waar jaarlijks meer dan 2000 vragen over sociale zekerheid worden beantwoord. Dat is ongeveer een kwart van het totaal. Bij de dossiers met langlopende zaken ligt het percentage nog hoger. Veertig procent van de zaken waarin de juridische dienst bijstand verleent bestaat uit problemen met de sociale zekerheid. Bovenwettelijke regelingen Op collectief niveau heeft de AOb de afgelopen jaren onder meer stevig onderhandeld over de bovenwettelijke regelingen bij werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid. Anders gezegd, de aanvulling op de uitkeringsregelingen voor onderwijspersoneel op de wettelijke regeling die voor de marktsector geldt voor WW en WAO. Doelstelling van de bond was de bestaande onderwijsregelingen te handhaven. In onderhandelingen met het ministerie van onderwijs is dat gelukt voor het primair en voortgezet onderwijs en voor de BVE-sector. Daar is een bovenwettelijke sociale zekerheid afgesproken. En ook in het HBO, waar al met de werkgevers verenigd in de HBO-Raad werd onderhandeld, is een goede bovenwettelijke sociale zekerheid afgesproken. Zo krijgt men op de WW-uitkering in het eerste jaar een aanvulling van acht procent. Daarnaast zijn er aanzienlijke verlengingen van de uitkeringsperiode gekomen, een aanvulling bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en (gedeeltelijke) opbouw van het pensioen. Steeds meer cao-onderhandelingen voeren de bonden rechtstreeks met de werkgevers in plaats van met het ministerie, in 2003 is de BVE-sector er weer bijgekomen. Daardoor worden de verschillen tussen de regelingen wel steeds groter. In sectoren die meer marktgericht gaan werken, zoals de onderwijsbegeleidingsdiensten, is de druk groot om de bovenwettelijke regelingen af te schaffen. AOb praat mee bij ziekte of ontslag Een andere blijk van collectieve belangenbehartiging zit bij de arbo-convenanten, de overeenkomsten over de arbeidsomstandigheden, die erop gericht zijn ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid te voorkomen. In HBO en BVE zijn servicepunten opgericht die de werkgevers helpen bij voorkomen en terugdringen van verzuim. Zieke werknemers in HBO en BVE kunnen daar een beroep doen op reïntegratiesubsidie. De AOb is ook lid van het bestuur van het Vervangingsfonds, dat de vervanging bij ziekte financiert in primair en voortgezet onderwijs. De bond probeert er een redelijke vervangingsregeling in stand te houden, zodat de werkdruk van het overig personeel niet toeneemt door de ziekte van een collega. Voor zieke werknemers hebben de bonden een goede inkomensbescherming weten te bereiken, maar kabinetsplannen zetten deze onder druk. Het Vervangingsfonds voert ook het arbo-convenant voor primair en voortgezet onderwijs uit. Consulenten van het fonds bezoeken scholen met een hoog verzuim en bieden begeleiding aan bij het terugdringen van het verzuim. Voor de begeleiding van zieke werknemers zijn er subsidies. De aanpak van het fonds werpt vruchten af. De collectieve belangenbehartiging bij het voorkomen van ontslag blijkt uit de AOb-deelname aan het Participatiefonds. Dit fonds financiert de werkloosheidsuitkeringen aan mensen die gewerkt hebben in primair of voortgezet onderwijs. Werkgevers moeten aan het fonds
verantwoording afleggen als zij personeel ontslaan. Daarmee zijn ontslagen niet uitgesloten, maar willekeur wordt wel uitgebannen AOb praat mee in FNV De AOb is aangesloten bij de FNV en neemt via deze vakcentale deel aan landelijk advieswerk, bijvoorbeeld bij de Sociaal Economische Raad, de SER. Via de FNV overlegt de bond met de overheid over de koppeling van lonen en uitkeringen, een nieuwe WAOregeling, een nieuwe Bijstandswet, Arbeidsomstandighedenwetgeving, de WW, het ziektekostenstelsel, pensioenbeleid en beleid ter bestrijding van armoede. Plaatselijk en regionaal is de FNV actief met campagnes als gemeente wees minimaal sociaal. Binnen de FNV-organisatie is de Contactcommissie Uitkeringsgerechtigden en Ouderen actief. Kaderleden van de aangesloten bonden adviseren daar over het beleid. De AOb vaardigt tot nu toe twee kaderleden af uit de groep postactieven. De AOb vaardigt twee kaderleden uit de groep postactieven en één uit de Plug af naar de CCUO. AOb praat mee over pensioen Op landelijk niveau werkt de AOb verder nog samen met andere bonden van onderwijs- en overheidspersoneel in de ACOP, de algemene centrale van overheids- en onderwijspersoneel. Alle pensioenzaken, van belang voor uitkeringsgerechtigden en werkenden, lopen via de ACOP, bijvoorbeeld de onderhandelingen met werkgevers in de Pensioenkamer en het bestuur van het ABP, het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Werkplan PLUG De mensen die tot nu toe actief zijn in het PLUG hebben een plan opgesteld om te werken aan de centrale doelstelling, de collectieve en individuele belangenbehartiging op het terrein van de sociale zekerheid. Dit werkplan omvat het ontwikkelen van laagdrempelige informatie voor de verschillende groepen van uitkeringsgerechtige leden. De draaideur-ww er (iemand die wel steeds in tijdelijke dienst wordt genomen, maar niet voor vast bijvoorbeeld vanwege leeftijd) heeft andere kennis nodig dan de afgekeurde collega. Het begeleiden van zieke en arbeidsongeschikte leden is een ander punt op het werkplan. De cursus WAO-begeleiders ter ondersteuning van mensen in hun eerste en tweede ziektejaar is daarvan al een uitwerking. De eerste zes begeleiders hebben hun diploma en zijn al een tijdje aan de slag. Met het deelnemen aan cliëntenraden, een volgend punt van het werkplan, is het PLUG eveneens al begonnen. In de cliëntenraden praten uitkeringsgerechtigde leden mee over het functioneren van de districtskantoren van de uitvoeringsinstantie over leesbaarheid van informatie, etc. Tot nu toe kende de bond het fenomeen platform niet, de leden zitten al in diverse geledingen, tamelijk verstopt in de ledenadministratie. De uitkeringsgerechtigde leden zijn daarom niet eenvoudig snel te mobiliseren. Een punt van het werkplan is daarom een goede organisatie op te bouwen en een juiste plek te vinden in de organisatiestructuur van de AOb. Voor de uitvoering van het werkplan heeft het PLUG voorlopig vier werkgroepen gevormd: communicatie, structuur, WAO en WW. De werkgroep communicatie denkt aan een digitale nieuwsbrief en aan circus PLUG, waarin het platform het land in trekt om zich op regionale bijeenkomsten te presenteren. En om de ervaringen van uitkeringsgerechtigden te inventariseren, waarna er indien nodig- zwartboeken gemaakt kunnen worden over
disfunctionerende uitvoeringsinstanties. Meer informatie hierover kunt u opvragen bij het Informatie en Advies Centrum (0900-463 62 62) De werkgroepen WAO en WW zijn ieder voor bezig hun doelgroep nader te specificeren en de activiteiten daarop af te stemmen. Beide groepen kennen leden in de leeftijd vijftig-plus en vijftig-min, die veelal behoefte hebben aan andersoortige ondersteuning. Beide groepen kennen ook een categorie die nog niet uitkeringsgerechtigd is, maar het wel dreigt te worden. Het PLUG kan deze leden landelijk lastig vinden, maar wil hen graag opsporen via het netwerk van de AOb. Juist zij kunnen in zo n roerige periode wel een extra collega gebruiken. Meer informatie Heeft u een vraag over uw rechtspositie? Bent u lid van de MR en wilt u een advies over iets dat op uw school speelt? Wilt u weten welke cursussen u kunt volgen bij de AOb? Heeft u een algemene vraag of wilt u informatie ontvangen over het AOb lidmaatschap? Een brochure opvragen? Leden kunnen met alle vragen en verzoeken terecht bij het Informatie en Advies Centrum van de Algemene Onderwijsbond. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 8.30 tot 17.00 uur op 0900-463 62 62 ofwel 0900 - Info AOb (5 eurocent per minuut) en 24 uur per dag via info@aob.nl. U kunt ook faxen naar 030-2989862. Meer informatie vindt u ook op www.aob.nl. Nu lid worden? Klik hier.