Jaarrapportage 2013-2014 De Bibliotheek op School Bibliotheek Helmond-Peel Oktober 2014
Inleiding Met de aanpak van de Bibliotheek op School (BoS) is de bibliotheek een gelijkwaardige partner van het onderwijs en gemeente in het realiseren van een optimale ontwikkeling bij kinderen op het gebied van taal en mediawijsheid. Doelstelling is alle kinderen te stimuleren meer te lezen, op school en thuis, ouders te stimuleren meer voor te lezen en leerkrachten te stimuleren meer aan leesbevordering te doen. Beoogde resultaten: - kinderen besteden meer tijd aan lezen en worden er beter in - laaggeletterdheid daalt - kinderen worden handiger in het zoeken naar informatie, in boeken en op het internet - kinderen kunnen gemakkelijker de gevonden informatie beoordelen In 2012 en 2013 is veel energie gestoken om het nieuwe, landelijk ontwikkelde product Bibliotheek op School te introduceren en op de basisschool onder te brengen. Zowel de bibliotheek als de scholen leveren daarbij de nodige inspanningen. Dit heeft ertoe geleid dat in Asten 1 BoS gerealiseerd is, in Deurne 3, in Helmond 10 op in totaal 13 locaties en dat de bestaande servicepunten in Someren werden voortgezet als BoS. Daarmee zijn in totaal 20 BoS-locaties actief. In 2013 werden de voorbereidingen getroffen om op nog 4 scholen in Helmond te komen tot een BoS, te weten De Stroom, De Vlier, De Zevensprong en De Goede Herder. Naar verwachting zijn deze nieuwe scholen begin 2015 operationeel. In deze rapportage wordt kort verslag gedaan van activiteiten en de resultaten. Resultaten per bouwsteen Netwerk en beleid Vier scholen in Helmond hebben in 2014 aangegeven graag met de Bibliotheek op School te willen starten, de voorbereidingen hiervoor zijn getroffen. Enkele andere scholen zijn geïnteresseerd. In het najaar van 2014 zal de BoS-aanpak en voortgang door de bibliotheek worden gepresenteerd in het directieoverleg van het primair onderwijs in Helmond. Lees- en mediaplan Het lees- en mediaplan van de school vormt de basis voor de samenwerking tussen bibliotheek en school. Het geeft de leescoördinator en de leesconsulent
richting en handvatten om leesbevordering (en mediawijsheid) vorm te geven. Activiteiten Er werden tal van activiteiten ontplooid waarbij het accent op leesbevordering en ouderbetrokkenheid lag. Hieronder worden enkele nieuwe activiteiten/opmerkelijke reacties genoemd: Project Fiep in de bieb De bibliotheek werkte samen met Cultuur-Contact en Gemeentemuseum Helmond naar aanleiding van de tentoonstelling Getekende helden, de wondere wereld van Fiep Westendorp. De bibliotheek stelde projectcollecties beschikbaar aan alle scholen die naar de tentoonstelling gingen en heeft een speciaal programma ontwikkeld voor de scholen die meededen met het uitgebreide traject rondom deze tentoonstelling. Voorafgaand aan het museumbezoek brachten de kinderen een bezoek aan de bibliotheek. Met het programma Fiep in de bieb maakten de kinderen kennis met de bibliotheek, met de helden die Fiep Westendorp verbeeld heeft en de uitingsvormen waarin de helden verschenen zijn. Het speciaal ontwikkelde programma is daarna op enkele BoS-scholen ingezet bij de Annie M.G.Schmidt dag als ook bij reguliere groepsontvangsten in de bibliotheek. Groepsbezoeken Jaarlijks brengen veel groepen van de basisscholen een bezoek aan de bibliotheek, zo ook groep 4 van basisschool Zeilberg tijdens de Kinderboekenweek. De kinderen begonnen uit zichzelf direct over het leuke bezoek aan de bieb dat ze vorig jaar brachten. Ze hadden toen gezocht naar het hondje van Keepvogel ( boek van Wouter van Reek ) en ze wisten ook nog dat hij Tungsten heette. Schrijfster Anna Woltz op bezoek in Someren-Heide Veel scholen nemen deel aan de Rode Draad. In het kader van de Rode Draad organiseert de bibliotheek voor de groepen 7 een schrijversbezoek. Anna Woltz kwam op bezoek bij de Jozefschool in Someren-Heide. De kinderen waren erg geïnteresseerd en vroegen haar het hemd van het lijf over de boeken die ze geschreven heeft. Anna Woltz: Ik heb de afgelopen jaren honderden klassen bezocht, maar ik heb nog niet vaak meegemaakt dat een klas zo gretig was en zoveel snapte. Ze waren in staat om een vol uur intens te luisteren, mee te gaan in mijn verhalen, door te gaan op elkaars vragen echt geweldig! Ook de leerkracht, Joost Martens, was enthousiast: Tijdens het klassenbezoek bleek dat de feeling tussen Anna en de kinderen zo goed was, dat er eigenlijk nauwelijks tijd was voor de vooraf bedachte vragen. Op basis van de introductie van Anna haakten de kinderen in met gerichte goede vragen. Mijn klas heeft mij totaal verrast!
Monitor In het schooljaar 2013-14 namen acht scholen deel aan de Monitor, waarvan vijf voor de tweede keer. Op 1 van deze vijf scholen was duidelijk effect zichtbaar van de inspanningen die gedaan zijn t.a.v. leesbevorderende activiteiten: - meer kinderen (vanaf gr. 4) gaven aan thuis voor hun plezier een boek te lezen: - Meer kinderen (vanaf gr.4) gaven aan thuis te worden voorgelezen:
Expertise Cursus Open Boek Tijdens de door de bibliotheek georganiseerde Informatiemiddag Primair Onderwijs ontvingen 12 leerkrachten het certificaat van de cursus Open Boek uit handen van de cursusleiders Mariëtte Raeven, leesconsulent van de bibliotheek en Martijn Hensgens, onderwijsadviseur OCGH- Advies. Vanuit de bibliotheek is de leesconsulent beschikbaar om de vrijwilligers die de uitleen verzorgen te ondersteunen. In Helmond is de leesconsulent daarnaast voor een aantal uren op jaarbasis beschikbaar om te ondersteunen bij leesbevorderingsactiviteiten richting leerlingen, leerkrachten en ouders. Collectie De collectie van de Bibliotheek op School wordt voortdurend aangevuld met nieuwe titels. Om te zorgen voor een goede en actuele collectie wordt jaarlijks 10% van de collectie op school gesaneerd. Digitaal portaal Van de mogelijkheid materialen te reserveren uit de andere collecties van Bibliotheek Helmond- Peel (aanwezig op de centrale locaties van de bibliotheek in Asten, Deurne, Helmond en Someren) wordt door de leners van de BoS veelvuldig gebruik gemaakt (zie Reserveringen in het overzicht van de resultaten). Dit onderschrijft het belang van een achtergrondcollectie waar elke school uit kan putten. Samenwerking met kinderopvangorganisaties: BoekStart in de kinderopvang In Helmond werd de pilot BoekStart in de Kinderopvang, waaraan 4 locaties van Spring hebben deelgenomen, afgesloten. De resultaten van de pilot zijn beschreven in de rapportage Evaluatie BoekStart in de kinderopvang. Op de 4 locaties heeft de pilot geleid tot een verbetering en verfraaiing van de leesomgeving. De pedagogisch medewerkers (pmers) zien dat meer kinderen met aandacht in boekjes kijken. Er is meer aandacht voor babylezen en voor voorlezen in het algemeen.
Ook richting ouders zijn diverse activiteiten ontplooid: op De Bundertjes hebben de inspanningen geleid tot actief gebruik van de BoS door ouders van peuters. De bibliotheek neemt ook in Someren deel aan een pilot BoekStart in de Kinderopvang en vond in Nul-Vier DAS een nieuwe samenwerkingspartner. Deze pilot wordt begin 2015 afgerond en heeft ondermeer geleid tot een ouderavond De kracht van taal, die door Nul-Vier DAS, Mariaschool, logopediepraktijken en bibliotheken gezamenlijk werd georganiseerd. Wethouder Theo Maas reikte aan de door de bibliotheek opgeleide voorleescoördinatoren de certificaten uit: In Asten is met de gemeenteambtenaar een oriënterend gesprek gevoerd over BoekStart in de kinderopvang met als speerpunt ouderbetrokkenheid.
Resultaten in cijfers Aantal ingeschreven leners BoS en actieve leners (= minimaal 1x iets geleend) Aantal BoS-leners 2012-13 Waarvan actief Percentage actief% Aantal BoS-leners 2013-14 Waarvan actief percentage actief Asten 241 208 86% 236 223 94% Deurne 514 478 93% 593 533 90% Helmond 2.965 2.390 81% 3.535 3.148 88% Someren 549 503 92% 575 540 93% Totaal 4.269 3.579 84% 4.939 4.444 91% Uitleningen in Bibliotheken op School 2012-13 2013-14 Asten 3.810 (half jaar) 6.829 Deurne 19.414 18.203 Helmond 39.660 75.182 Someren 18.113 21.523 Totaal 80.997 101.737 Reserveringen uit de collecties van Bibliotheek Helmond-Peel door BoS-leners 2012-13 2013-14 Asten 25 99 Deurne 741 689 Helmond 1.589 1.760 Someren 667 817 Totaal 3.022 3.365
Bijlage 1 Bouwstenen gerealiseerd in juli 2014 Collectie Opgeleide leescoördinator Schoolleesplan Samenwer- Monitor Inzet kingsover- eenkomst Leesconsulent Antonius Asten-Heusden X X X - - Peelparel Helenaveen X X X - - Willibrordus Neerkant X X X - - Zonnebloem Liessel X X X - - Korenaar Brouwhuis X X X X X x De Rakt Rijpelberg X X X X X X Den Bongerd-Rijpelberg X X X X X X De Rank Helmond-Noord X X X X - X Mozaïek Helmond Noord X X X X X X De Bundertjes Helmond-Noord X X X X - X De Toermalijn Helmond-noord X X X X X x Jorisschool Mierlo-Hout X X X X X X Odulfus Mierlo-Hout X X X X X X t Hout Mierlo-Hout X X X X - X t Rendal Lierop X X X - - De Vonder Someren-Eind X X - - - Jozef Someren-Heide X X - - -
Bijlage 2 Afname producten/diensten BoS-scholen Rode Draad Weg uit de Peel Projectcol lecties Klassenbe-zoeken Boekenpret Voorleeswedstrijd Antonius Asten-Heusden 3 X X X x Peelparel Helenaveen X x Willibrordus Neerkant 3 X X 1x X Zonnebloem Liessel 5 X X x De Korenaar Brouwhuis 2 X X 10x x De Rakt Rijpelberg 7 X 48x Den Bongerd Rijpelberg x 4x X De Rank Helmond-Noord 20 X X 9x X Mozaïek Helmond-Noord 1 34x X De Bundertjes Helmond-noord X 31x X De Toermalijn Helmond-Noord 16 X X X Jorisschool Mierlo-Hout 3 X X 4x X Odulfus Mierlo-Hout 7 X X X 7x X t Hout Mierlo-Hout 3 X X X 13x x t Rendal Lierop 1 X 6x X De Vonder Someren-Eind 6 X X Jozef Someren-Heide 1 X X X Totaal 78 16 8 5 167 16