Leefbaarheid in de gemeente Veghel

Leefbaarheid in de gemeente Veghel Lemon-meting 2009 Eindrapport In opdracht van Gemeente Veghel, Woonbelang Veghel en Wijkraad De Bunders Annika Janse Nynke den Herder Esther Cozijnsen mei 2009 Rapportnummer: P12400 RIGO Research en Advies BV De Ruyterkade 139 1011 AC Amsterdam telefoon 020 522 11 11 telefax 020 627 68 40 http://www.rigo.nl

Inhoudsopgave 1 INLEIDING 1 1.1 ALGEMEEN 1 1.2 LEESWIJZER 2 2 ALGEMENE TOELICHTING 3 2.1 INLEIDING 3 2.2 ONDERZOEKSOPZET 3 3 DE WONING 11 3.1 INLEIDING 11 3.2 KWALITEIT VAN DE EIGEN WONING 12 3.3 LEVENSLOOPBESTENDIGHEID WONING 12 3.4 VERHUISGENEIGDHEID 14 3.5 CONCLUSIE WONING 16 4 FYSIEKE WOONOMGEVING 17 4.1 INLEIDING 17 4.2 WOONOMGEVING ALGEMEEN 18 4.3 STAAT VAN ONDERHOUD WOONOMGEVING 18 4.4 TOEGANKELIJKHEID BUURT 19 4.5 GROENVOORZIENINGEN 20 4.6 OPENBARE RUIMTE TUSSEN DE WONINGEN 21 4.7 PARKEERRUIMTE 22 4.8 VOORZIENINGEN 23 4.9 CONCLUSIE FYSIEKE WOONOMGEVING 26

5 SOCIALE WOONOMGEVING 29 5.1 INLEIDING 29 5.2 OMGANG BEWONERS 30 5.3 ETNISCHE AFKOMST 30 5.4 LEEFTIJDSOPBOUW 31 5.5 BETROKKENHEID 32 5.6 DEELNAME AAN ACTIVITEITEN 33 5.7 CONCLUSIE SOCIALE WOONOMGEVING 38 6 ONGENOEGENS 39 6.1 INLEIDING 39 6.2 OVERLAST VAN VERVUILING 40 6.3 VERKEERSOVERLAST 40 6.4 CONCLUSIE ONGENOEGENS 41 7 VEILIGHEID 43 7.1 INLEIDING 43 7.2 VEILIGHEIDSGEVOEL 44 7.3 OVERLAST CRIMINALITEIT 44 7.4 OVERLAST VAN PERSONEN 45 7.5 VERKEERSVEILIGHEID 46 7.6 CONCLUSIE VEILIGHEID 47 8 TOTAALOORDEEL 49 8.1 INLEIDING 49 8.2 TOTAALOORDEEL 50 8.3 AANPAKKEN VAN LEEFBAARHEIDSPROBLEMEN 50 8.4 SAMENVATTING DEELASPECTEN 51 9 WIJK- EN KERNPROFIELEN 53 9.1 INLEIDING 53 9.2 VEGHEL TEN OOSTEN VAN DE AA 54 9.3 VEGHEL TEN WESTEN VAN DE AA 55

9.4 LEEST 56 9.5 VEGHEL ZUID 57 9.6 DE BUNDERS 58 9.7 HET VEN 59 9.8 INDUSTRIETERREIN 60 9.9 VERSPREIDE HUIZEN 61 9.10 MARIAHEIDE 62 9.11 ZIJTAART 63 9.12 EERDE 64 9.13 ERP 65 9.14 KELDONK 66 9.15 BOERDONK 67 BIJLAGE 69

INLEIDING 1 1 Inleiding 1.1 Algemeen Lemon, de leefbaarheidsmonitor, is een instrument om beleving van leefbaarheid te meten en te presenteren. Op basis van een schriftelijke vragenlijst wordt bewoners gevraagd een oordeel te geven over diverse leefbaarheidsthema s in hun wijk. De resultaten van het leefbaarheidsonderzoek brengen in beeld hoe de bewoners van de gemeente Veghel denken over hun woning, hun leefomgeving (fysiek en sociaal), de aanwezigheid van voorzieningen en verschillende sociale aspecten. Vijf thema s De fysieke woonomgeving (eigen woning, woningvoorraad, voorzieningen) De sociale woonomgeving (omgang met medebewoners en betrokkenheid) Ongenoegens (overlast in de buurt) Gemeente Veghel, Woonbelang Veghel en Wijkraad De Bunders hebben begin Veiligheid (veiligheidsgevoel in de buurt) 2009 besloten de leefbaarheid in Totaaloordeel Veghel te onderzoeken met behulp van (totaalscores) Lemon. Dit heeft geresulteerd in een meting die tweeledig is uitgevoerd. Er is een leefbaarheidsenquête gemeentebreed uitgezet en een in de wijk De Bunders (huis aan huis, inclusief een enquête voor jongeren). Dit rapport beschrijft de resultaten van de enquête die gemeentebreed is uitgezet. In dit rapport wordt aan de hand van vijf thema s (zie schema) beschreven hoe de bewoners van de gemeente Veghel over de leefbaarheid in hun wijk oordelen. In februari 2009 zijn, verdeeld over veertien wijken, 2.550 bewoners benaderd om de leefbaarheidsenquête in te vullen. De vragenlijst bestaat uit 34 vragen verdeeld over vijf thema s.

2 INLEIDING 1.2 Leeswijzer Het rapport is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken. Hoofdstuk 2 bespreekt de opzet van het onderzoek. Het behandelt onderzoeksmatige zaken, zoals de respons, steekproefgrootte en betrouwbaarheid. In hoofdstuk 3 t/m 8 wordt aan de hand van verschillende thema s op de uitkomsten ingegaan. De volgende thema s komen aan bod: de woning, de fysieke woonomgeving, de sociale woonomgeving, ongenoegens, veiligheid en het totaaloordeel. Per thema wordt beschreven hoe de gemeente Veghel scoort en wat opvallende wijken zijn. Voor elk subthema (leefbaarheidsaspect) is een tabel opgenomen waarin de cijfers per wijk/kern zijn afgezet tegen het gemiddelde van de gemeente totaal. Er wordt een vergelijking op wijk/kernniveau gemaakt. Er wordt ook een vergelijking gemaakt met de gemiddelde score(s) van alle Lemon-onderzoeken in Nederland (het landelijke gemiddelde van 2008). Bij de bespreking van de aspecten is een kaart opgenomen, waarop de rapportcijfers in kleur worden getoond. Indien de aspecten per wijk/kern aanzienlijk verschillen, uit dit zich in sterke kleurgradaties tussen de wijken. Bij elk kaartje is in de bovenhoek een legendastaafje zichtbaar: deze geeft op een schaal van 1 tot en met 10 aan welke kleur bij welk cijfer hoort. Hoe groener de wijk/kern gekleurd is hoe hoger het cijfer. In hoofdstuk 9 volgt een beschrijving van de veertien onderzochte wijken/kernen. Per wijk/kern worden de sterke en zwakke punten besproken.

ALGEMENE TOELICHTING 3 2 Algemene toelichting 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de inhoud en de opzet van deze rapportage toegelicht. Aan bod komen onder meer de leefbaarheidsaspecten, de wijkindeling, de opzet van het onderzoek en de respons op de enquêtes. Lemon de leefbaarheidsmonitor Voor het meten van de leefbaarheid in de gemeente Veghel is gebruikgemaakt van Lemon, de leefbaarheidsmonitor. Dit instrument maakt de oordelen van bewoners over de leefbaarheid aan de hand van kaartbeelden inzichtelijk. Met behulp van een inlogcode zijn de uitkomsten te bekijken op www.lemoninternet.nl. Naast de uitkomsten van de leefbaarheidsmonitor zijn op de Lemon-website de uitkomsten van onderzoeken in andere Nederlandse gemeenten te bekijken. Daar krijgt u antwoord op de vraag of bepaalde leefbaarheidsaspecten in een gemeente beter worden beoordeeld dan gemiddeld in Nederland of juist niet. 2.2 Onderzoeksopzet In de enquête is de bewoners gevraagd een oordeel te geven over leefbaarheidsaspecten, onderverdeeld in vijf thema s. De vragenlijst is te vinden in de bijlage. De woning Kwaliteit eigen woning Levensloopbestendigheid van de woning Verhuisgeneigdheid De fysieke woonomgeving Woonomgeving algemeen & onderhoud Toegankelijkheid buurt Groenvoorzieningen Openbare ruimte Parkeerruimte Aanbod en kwaliteit van voorzieningen De sociale woonomgeving Omgang bewoners Etniciteit Leeftijdsopbouw Betrokkenheid Deelname aan activiteiten Ongenoegens Overlast van vervuiling Verkeersoverlast Veiligheid Veiligheidsgevoel Overlast van criminaliteit Overlast van personen Verkeersveiligheid Totaaloordeel Totaaloordeel Prioriteit leefbaarheidsaspecten

4 ALGEMENE TOELICHTING Wijk/kernindeling Bij de opzet van het onderzoek is uitgegaan van de onderstaande wijkindeling. De gemeente is in het geheel geënquêteerd. De gemeente Veghel bestaat uit zeven kernen: de kern Veghel en de zes kerkdorpen Eerde, Zijtaart, Mariaheide, Erp, Keldonk en Boerdonk. De kern Veghel is verdeeld in zeven (CBS-)wijken. Grotere wijken, zoals de Leest, t Ven, Veghel Zuid en De Bunders vormen een CBS-wijk. Het gebied ten oosten van de Aa omvat het centrumgebied, de Vijverwijk en Koolenkampen. Het gebied ten westen van de Aa omvat het gebied van de Oranjewijk, Brug tot Brug en de Bloemenwijk. Ook de industrieterreinen en het buitengebied van Veghel zijn ingedeeld in meerdere CBS-wijken. Voor het leefbaarheidonderzoek zijn deze samengevoegd tot twee gebieden, namelijk Industrieterrein en Verspreide huizen. Deze gebieden hebben slechts betrekkelijk weinig inwoners. Wat betekent dat de aantallen waarop de cijfers gebaseerd zijn, bestaan uit een relatief kleine groep. Hierdoor kunnen de uitkomsten van de enquête afwijkend zijn. Omdat het industrieterrein bovendien niet overal woningen kent en de respons vooral komt van het gemengde gebied langs de Ncblaan, kleurt het industrieterrein op verschillende terreinen soms wat nadrukkelijker dan andere wijken. In die zin dient met enige voorzichtigheid naar de resultaten in deze wijk gekeken te worden. Hetzelfde geldt, maar in iets mindere mate, voor Verspreide huizen. Voor de kerkdorpen zijn de resultaten van de kernen en de verspreide woningen samengevoegd, zodat er meer representatieve aantallen ontstaan. Wijknr Kern Wijk 1 Veghel Veghel ten oosten van de Aa 2 Veghel Veghel ten westen van de Aa 3 Veghel Leest 4 Veghel Zuid 5 Veghel De Bunders 6 Veghel Het Ven 7 Veghel Industrieterrein 8 Veghel Verspreide huizen 9 Mariaheide Mariaheide 10 Zijtaart Zijtaart 11 Eerde Eerde 12 Erp Erp 13 Keldonk Keldonk 14 Boerdonk Boerdonk Respons Via een aselecte steekproef is een selectie gemaakt van de bewoners van de gemeente Veghel. Voor het onderzoek zijn gemeentebreed 2.550 bewoners benaderd. De vragenlijsten zijn schriftelijk afgenomen. Er hebben 888 bewoners gereageerd; een respons van 35%. De gemeente Veghel scoort hiermee gemiddeld: de gemid-

ALGEMENE TOELICHTING 5 delde respons van een Lemon-onderzoek ligt tussen de 35% en 40%. De respons per wijk/kern is in de onderstaande tabel weergegeven. Wijknr Kern Wijk aantal uitgezet respons absoluut respons % 1 Veghel Veghel ten oosten van de Aa 200 78 39% 2 Veghel Veghel ten westen van de Aa 200 57 29% 3 Veghel Leest 150 51 34% 4 Veghel Zuid 160 56 35% 5 Veghel De Bunders 320 126 39% 6 Veghel Het Ven 160 56 35% 7 Veghel Industrieterrein 65 23 35% 8 Veghel Verspreide huizen 120 46 38% 9 Mariaheide Mariaheide 200 74 37% 10 Zijtaart Zijtaart 195 63 32% 11 Eerde Eerde 200 75 38% 12 Erp Erp 310 102 33% 13 Keldonk Keldonk 150 43 29% 14 Boerdonk Boerdonk 120 38 32% Totaal 2.550 888 35% Met deze respons is het mogelijk om de uitkomsten van het onderzoek op wijk/kernniveau als algemeen geldend te beschouwen. In de meeste wijken/kernen is de respons voldoende om aan te kunnen nemen dat dit oordeel overeenkomt met het algemene oordeel van de totale bevolking van de wijk. De respons van Veghel ten westen van de Aa, Keldonk en Boerdonk ligt lager dan in andere wijken/kernen. Het is belangrijk dit gegeven te onthouden bij de interpretatie van de cijfers. De respons is echter wel voldoende om een indicatief beeld te geven van de leefbaarheid in de wijk/kern. De onderzoekspopulatie De vragenlijst begint met een aantal achtergrondvragen voor de respondent. Op deze manier hebben we inzicht gekregen in een aantal kenmerken van de respondentgroep. De volgende figuur laat zien dat alle leeftijdsgroepen zijn ondervraagd. Het aandeel respondenten in de leeftijdscategorie 45 64 jaar is met 47% het grootst. Het aandeel respondenten van 25 jaar en jonger is met 1% erg laag. Figuur 2-1 Leeftijdsopbouw respondenten >75 jaar 65 74 jaar 55 64 jaar 45 54 jaar 35 44 jaar 25 34 jaar < 25 jaar 0 5 10 15 20 25 Van de onderzoekspopulatie is 60% man en 40% vrouw. Dit is opvallend, gewoonlijk vullen meer vrouwen dan mannen dit soort enquêtes in.

6 ALGEMENE TOELICHTING Als we kijken naar het eigendom van de woning zien we dat 85% van de respondenten in een koopwoning woont. Daarnaast huurt 11% van de respondenten bij Woonbelang Veghel en 4% huurt bij een andere verhuurder (zie figuur 2-2). Figuur 2-2 Eigendom van de woning Eigendom van de woning 11% 4% Ikzelf Woonbelang Veghel Andere verhuurder 85% In figuur 2-3 is te zien dat 60% van de respondenten in De Bunders in een eengezinswoning woont. Een klein gedeelte (5%) van de respondenten woont in een appartement met of zonder lift en 4% woont in een seniorenwoning. Figuur 2-3 Soort woning Soort woning 31% Eengezinswoning Appartement met lift Appartement zonder lift 4% 2% 3% 60% Seniorenwoning Overig De verdeling van de huishoudenssamenstelling onder de respondenten is weergegeven in figuur 2-4. Van de respondenten is 16% alleenwonend en 40% vormt een tweepersoonshuishouden zonder kinderen. Het aandeel eenoudergezinnen is met 3% laag. Ten slotte vormt 21% een gezin waarvan het jongste thuiswonende kind onder de 12 jaar is en 20% vormt een gezin waarvan het jongste thuiswonende kind boven de 12 jaar is.

ALGEMENE TOELICHTING 7 Figuur 2-4 Huishoudenssamenstelling Huishoudenssamenstelling Alleenwonend 21% 16% Tweepersoonshuishouden zonder (thuiswonende) kinderen 20% 40% Eénoudergezin, jongste thuiswonende kind onder de 12 jaar Eénoudergezin, jongste thuiswonende kind 12 jaar of ouder Gezin, jongste thuiswonende kind onder de 12 jaar 2% 1% Gezin, jongste thuiswonende kind 12 jaar of ouder Het opleidingsniveau van de respondenten is weergegeven is figuur 2-5. Het is redelijk verdeeld, maar de meerderheid heeft MBO (24%) of HBO (23%) als hoogst genoten opleiding. Daarnaast heeft 21% alleen een middelbareschoolopleiding en 18% Lager Beroepsonderwijs. Tot slot heeft 7% van de respondenten alleen basisonderwijs gevolgd en eveneens 7% heeft (post)universitair onderwijs gevolgd. Figuur 2-5 Opleidingsniveau Opleidingsniveau respondenten 7% 7% Basisschool / Speciaal onderwijs 23% 21% Middelbare school (VMBO, MAVO, MULO, HAVO, VWO, enz.) Lager beroepsonderwijs (LTS, LEAO, LHNO enz.) Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) 24% 18% Hoger beroepsonderwijs (HBO) (Post ) Universitair onderwijs In onderstaande tabel is te zien dat 97% van de respondenten een Nederlandse of West-Europese achtergrond heeft. Slechts 1% van de respondenten is van Turkse afkomst en 2% van andere afkomst. Nederlands (of West-Europees) 97% Turks 1% Marokkaans 0% Anders 2%

8 ALGEMENE TOELICHTING Significante verschillen Rapportcijfers zijn subjectieve oordelen. Dat betekent dat rapportcijfers van persoon tot persoon kunnen verschillen en zelfs bij een en dezelfde persoon in de tijd kunnen veranderen ook bij een gelijkblijvende omgeving. Wanneer meer mensen worden ondervraagd, wordt het gemiddelde cijfer betrouwbaarder. Door de gemiddelde respons was het voor alle wijken/kernen mogelijk te berekenen of er significante verschillen ten opzichte van de gemeente als geheel waren. Er is berekend of de cijfers van de afzonderlijke wijken/kernen significant hoger of lager zijn dan het gemiddelde van de gemeente Veghel in 2009. Bij het bepalen of iets significant verschilt wordt door middel van de gebruikelijke statistische methode, die ontwikkeld is voor het vergelijken van rapportcijfers, aangegeven of aangenomen kan worden dat een verschil wel of niet door toeval is ontstaan. Men spreekt van een significante uitkomst als deze uitkomst in sterke mate de veronderstelling ondersteunt dat het verschil niet door toeval is ontstaan, maar door iets anders. Hier gaat het dus om een afwijking ten opzichte van het gemiddelde van de gemeente Veghel. Een gemiddeld hogere of lagere score betekent dus niet automatisch dat er sprake is van een significant verschil. Indien er sprake is van bijvoorbeeld weinig enquêtes en bijvoorbeeld veel lage en hoge rapportcijfers binnen een wijk of kern (een grote spreiding van de cijfers) is een hoger rapportcijfer niet automatisch significant te noemen. Vandaar dat bij het bepalen van de significantie rekening is gehouden met de spreiding van de cijfers en het aantal respondenten per vraag. De verschillen zijn dus allemaal statistisch getoetst op een manier die gebruikelijk is voor dit type enquêtes. 1 Als er sprake is van significante verschillen wordt dat in de tekst beschreven en in de tabellen met kleuren aangegeven. Het verschil met de gemeente Veghel als totaal is aangegeven met rode (negatieve afwijking) of groene (positieve afwijking) cijfers. Vergelijking resultaten gemeente Veghel met het landelijk gemiddelde Om een beeld te krijgen hoe de gemeente Veghel scoort ten opzichte van andere Nederlandse gemeenten is, indien mogelijk, per aspect een vergelijking gemaakt met het Nederlands gemiddelde (2008). Dit is het gemiddelde van de uitkomsten van alle gemeenten die in 2008 een Lemon-meting hebben gedaan. De gemeenten die in 2008 een Lemon-meting gedaan hebben zijn over het algemeen kleine en middelgrote gemeenten. In 2008 hebben er geen gemeenten met een grootstedelijk karakter een Lemon-meting uit laten voeren. Leefbaarheidsmonitor meet beleving Voor u start met het lezen van de uitkomsten nog een belangrijke algemene opmerking. De leefbaarheidsmonitor geeft de beleving van de leefbaarheid weer. Er dient benadrukt te worden dat beleving en feitelijke situatie niet altijd overeenkovoetnoot 1 Er is gebruikgemaakt van een 95% betrouwbaarheidsinterval (uitgaande van een normale verdeling).

ALGEMENE TOELICHTING 9 men. De resultaten uit Lemon geven de gevoelens van bewoners weer en niet in hoeverre deze gevoelens in overeenstemming zijn met feitelijke cijfers.

DE WONING 11 3 De woning 3.1 Inleiding In de vragenlijst is een apart kopje opgenomen met vragen over de woning. Het gaat niet alleen om de kwaliteit van de eigen woning, maar ook om de levensloopbestendigheid van de woning en de eventuele mogelijkheden tot aanpassingen hiertoe. Tevens is de bewoners gevraagd of zij verhuisplannen hebben. En zo ja, wat daar de reden van is en waar zij dan heen zouden willen verhuizen.

12 DE WONING 3.2 Kwaliteit van de eigen woning Bij de kwaliteit van de eigen woning gaat het met name om de algemene staat van de woning. De bewoners van de gemeente Veghel geven gemiddeld een 8,0. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van 2008 (7,4). kwaliteit woning 1. Veghel ten oosten van de Aa 7,6 2. Veghel ten westen van de Aa 7,3 3. Leest 7,6 4. Zuid 7,8 5. De Bunders 8,0 6. Het Ven 8,1 7. Industrieterrein 8,0 8. Verspreide huizen 8,0 9. Mariaheide 7,9 10.Zijtaart 8,5 11.Eerde 8,4 12.Erp 8,1 13.Keldonk 7,8 14.Boerdonk 7,9 Gemeente totaal 8,0 Landelijk gemiddelde 2008 7,4 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal In de tabel is te zien dat de kernen Zijtaart en Eerde respectievelijk met een 8,5 en een 8,4 de hoogste scores behalen. De wijken Veghel ten oosten van de Aa, Veghel ten Westen van de Aa en Leest scoren lager dan het gemeentelijke gemiddelde. Leest scoort het laagst, met een 7,3. De overige wijken en kernen scoren vergelijkbaar met de gemeente totaal. De spreidingscijfers laten zien dat een ruime meerderheid van de respondenten een 8 (40%) of een 9 (21%) geeft. Slechts 5% geeft een 5 of lager voor de kwaliteit van de eigen woning. 3.3 Levensloopbestendigheid woning Er is de bewoners gevraagd in hoeverre zij de eigen woning levensloopbestendig vinden. Het gemiddelde voor de gemeente Veghel komt op een 7,0. Er zijn twee kernen en een wijk die significant hoger scoren dan de gemeente: Verspreide huizen (7,5), Zijtaart (7,7) en Eerde (7,4). Er zijn tevens drie wijken in de kern Veghel die significant lager scoren dan de gemeente: Veghel ten westen van de Aa (6,5), Leest (6,5) en De Bunders (6,6). Uit de spreidingscijfers blijkt dat de meeste respondenten een 7 (22%) of een 8 (26%) geven. Eveneens 17% van de respondenten geeft een 5 of lager voor dit aspect.

DE WONING 13 levensloopbestendigheid woning 1. Veghel ten oosten van de Aa 7,1 2. Veghel ten westen van de Aa 6,5 3. Leest 6,5 4. Zuid 7,1 5. De Bunders 6,6 6. Het Ven 7,2 7. Industrieterrein 6,8 8. Verspreide huizen 7,5 9. Mariaheide 6,9 10.Zijtaart 7,7 11.Eerde 7,4 12.Erp 7,0 13.Keldonk 7,1 14.Boerdonk 7,2 Gemeente totaal 7,0 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Mogelijkheid tot aanpassing van de woning In aansluiting op het rapportcijfer voor de levensloopbestendigheid is de bewoners gevraagd of de eigen woning geschikt is om aangepast te worden tot een levensloopbestendige woning. Gemeentebreed antwoordde circa 80% van de respondenten positief op deze vraag. In de volgende figuur staat de verdeling per wijk/kern weergegeven. Bij alle wijken/kernen geeft een ruim hoger percentage respondenten aan dat hun woning geschikt is om aangepast te worden. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nee Ja

14 DE WONING 3.4 Verhuisgeneigdheid Aan de bewoners is een aantal vragen gesteld over eventuele verhuisplannen. Als eerste is gevraagd binnen welke termijn de bewoners willen verhuizen naar een andere woning. Zoals in de onderstaande figuur te zien is, heeft de meerderheid (71%) van de respondenten geen verhuisplannen. Daarna wordt er in de verschillende wijken en kernen het meest gekozen voor het antwoord op langere termijn (over meer dan drie jaar). Binnen welke termijn wilt u verhuizen? Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van Veghel ten oosten van Binnen 6 maanden Binnen 3 jaar Op langere termijn (over meer dan 3 jaar) Geen verhuisplannen 0% 20% 40% 60% 80% 100% Belangrijkste reden verhuisplannen Ongeveer een derde van de respondenten heeft aangegeven te willen verhuizen. Er is de bewoners gevraagd wat dan de belangrijkste reden van de eventuele verhuizing is. Gemeentebreed is de leeftijd het meest genoemde argument. Gevolgd door type woning en anders. Het minst wordt gekozen voor werk (of opleiding) en familie. Op wijk- en kernniveau zien we bij de meesten ook dit beeld. Er zijn echter een paar wijken en kernen die een ander beeld laten zien. Zoals Keldonk, waar de meeste respondenten een andere reden ( anders ) hebben voor de verhuizing, en het Industrieterrein waar de kwaliteit van de woonomgeving de meest genoemde reden is om te verhuizen. Ook het Ven valt op, daar geven relatief veel mensen aan dat familie een argument is om ergens anders te gaan wonen.

DE WONING 15 Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Veghel ten oosten van de Aa Werk (of opleiding) Familie Leeftijd Type woning Kwaliteit woonomgeving Anders 0% 20% 40% 60% 80% 100% Locatieverandering bij verhuizing Aan de respondenten die verhuisplannen hebben in de toekomst is verder gevraagd in hoeverre zij dan van locatie wensen te veranderen. In bijna alle wijken en kernen kiezen de meeste respondenten voor binnen de wijk en andere wijk binnen de gemeente Veghel. Gevolgd door de categorie andere gemeente in de provincie Noord-Brabant. Gemeentebreed is hetzelfde beeld zichtbaar, bijna de helft (49%) van de respondenten kiest voor een andere wijk binnen de gemeente Veghel. Een kwart (25%) van de respondenten wil bij verhuizing het liefst naar een andere woning binnen de wijk. Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van Veghel ten oosten van Binnen de wijk Andere wijk, binnen de Gemeente Veghel Andere gemeente in de provincie Noord Brabant Elders in Nederland Buitenland 0% 20% 40% 60% 80% 100%

16 DE WONING 3.5 Conclusie woning De bewoners van de gemeente Veghel geven aan zeer tevreden te zijn met de eigen woning (8,0). De score ligt ruim boven het landelijk gemiddelde. De levensloopbestendigheid van de woning krijgt eveneens een redelijk goed cijfer (7,0). Daarnaast geeft een ruime meerderheid (80%) aan dat hun woning geschikt is om aangepast te worden. Een ruime meerderheid (89%) heeft momenteel geen verhuisplannen of wil op de langere termijn verhuizen. De belangrijkste reden om te verhuizen is voor de meeste respondenten de leeftijd, gevolgd door type woning. Van de respondenten die aangeven te willen verhuizen, wil de helft naar een andere wijk binnen de gemeente Veghel en een kwart naar een andere woning binnen de eigen wijk.

FYSIEKE WOONOMGEVING 17 4 Fysieke woonomgeving 4.1 Inleiding De fysieke woonomgeving betreft de gebouwde omgeving van Veghel. Binnen het thema fysieke woonomgeving worden zes leefbaarheidsaspecten onderscheiden: de woonomgeving in het algemeen, de staat van onderhoud van de woonomgeving, de toegankelijkheid van de buurt, de groenvoorzieningen, de openbare ruimte en de parkeergelegenheid in de buurt.

18 FYSIEKE WOONOMGEVING 4.2 Woonomgeving algemeen De bewoners is gevraagd naar hun mening over de woonomgeving. Hierbij moet gedacht worden aan de tevredenheid over en bruikbaarheid van de openbare ruimte. De bestrating, het straatmeubilair en de vormgeving van pleintjes bepalen onder andere hoe mensen de woonomgeving beleven. De gemeente Veghel krijgt hiervoor van haar bewoners gemiddeld een 6,4, wat iets lager is dan het landelijk gemiddelde van 2008 (6,6). woonomgeving 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,3 2. Veghel ten westen van de Aa 5,6 3. Leest 6,6 4. Zuid 6,4 5. De Bunders 6,6 6. Het Ven 6,5 7. Industrieterrein 4,0 8. Verspreide huizen 6,9 9. Mariaheide 6,6 10.Zijtaart 6,6 11.Eerde 6,6 12.Erp 6,5 13.Keldonk 6,1 14.Boerdonk 6,9 Gemeente totaal 6,4 Landelijk gemiddelde 2008 6,6 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Als naar de afzonderlijke wijken/kernen gekeken wordt, is te zien dat er één wijk is die op dit aspect een onvoldoende krijgt, dat is het Industrieterrein. Daarnaast scoren ook Veghel ten westen van de Aa en Keldonk lager dan de gemeente in totaal. Een bewoner van Keldonk merkt het volgende op: Ondanks dat we in een klein kerkdorpje wonen, zou het toch wel prettig zijn als onze kinderen veilig naar school zouden kunnen lopen over een stoep i.p.v. over straat. Het hoogste cijfer met betrekking tot de woonomgeving is voor Verspreide huizen en Boerdonk. De Bunders, Zijtaart en Eerde krijgen ook een cijfer dat hoger is dan het gemiddelde van Veghel. Uit de spreidingscijfers komt naar voren dat de meningen over de woonomgeving verdeeld zijn. 26% van de respondenten geeft hiervoor een 5 of lager, 30% geeft een 7 en 22% geeft een 8. 4.3 Staat van onderhoud woonomgeving Met de staat van onderhoud van de woonomgeving wordt het onderhoud van de publieke ruimte bedoeld. De bewoners van Veghel geven hun wijk hiervoor gemiddeld een 6,4.

FYSIEKE WOONOMGEVING 19 staat onderhoud woning 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,1 2. Veghel ten westen van de Aa 5,4 3. Leest 6,3 4. Zuid 6,4 5. De Bunders 6,4 6. Het Ven 6,8 7. Industrieterrein 4,0 8. Verspreide huizen 6,7 9. Mariaheide 6,6 10.Zijtaart 6,6 11.Eerde 6,9 12.Erp 6,7 13.Keldonk 6,4 14.Boerdonk 7,0 Gemeente totaal 6,4 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Met betrekking tot de staat van onderhoud van de woonomgeving krijgen Industrieterrein en Veghel ten westen van de Aa een onvoldoende. Veghel ten oosten van de Aa krijgt wel een voldoende, maar scoort lager dan het gemeentelijke gemiddelde. Daarnaast zijn er zes wijken/kernen die hoger scoren dan dat gemiddelde. Het hoogste cijfer is voor Boerdonk, gevolgd door Eerde en Het Ven. Van alle respondenten geeft 55% een 7 of een 8 voor de staat van het onderhoud in de woonomgeving. 24% geeft hiervoor een 5 of lager. 4.4 Toegankelijkheid buurt De bewoners van Veghel is gevraagd naar de toegankelijkheid van hun buurt. Hierbij kan gedacht worden aan de bereikbaarheid van de buurt via voetpaden, fietspaden en wegen, waaronder ook de toegankelijkheid voor rollators, rolstoelen en kinderwagens valt. De toegankelijkheid van de buurt wordt door de bewoners van Veghel gemiddeld beoordeeld met een 6,4.

20 FYSIEKE WOONOMGEVING toegankelijkheid buurt 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,5 2. Veghel ten westen van de Aa 5,6 3. Leest 6,9 4. Zuid 6,8 5. De Bunders 6,8 6. Het Ven 6,1 7. Industrieterrein 4,7 8. Verspreide huizen 6,5 9. Mariaheide 6,6 10.Zijtaart 6,7 11.Eerde 6,3 12.Erp 6,6 13.Keldonk 5,6 14.Boerdonk 6,9 Gemeente totaal 6,4 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Van alle wijken krijgen er vier een cijfer dat lager is dan het gemiddelde voor de gemeente. De wijk Industrieterrein krijgt voor de toegankelijkheid een onvoldoende van haar bewoners, Veghel ten westen van de Aa en Keldonk krijgen een krappe voldoende. Het hoogste cijfer wordt gegeven voor Leest en Boerdonk, gevolgd door Zuid en De Bunders. Een bewoner van De Bunders maakt echter de volgende opmerking: De fietspaden zijn tegenwoordig gevaarlijk! Bijv. er rijden scootmobielensnorfietsen-rollators-rolstoelen-voetgangers-kinderwagens(levensgevaarlijk)-skeelers. De stoep wordt nog amper gebruikt. Slecht, zeer slecht. De spreidingscijfers laten zien dat een kwart van de respondenten voor de toegankelijkheid een 5 of lager geeft, 24% geeft een 7 en 23% een 8. 4.5 Groenvoorzieningen Groen vormt voor veel mensen een belangrijk aspect van de woonomgeving. Naast een belangrijke belevingswaarde heeft groen ook een gebruikswaarde, bijvoorbeeld om de hond uit te laten, te joggen of te recreëren in de buitenlucht. Veel groen kan echter ook nadelig zijn voor de beleving, omdat het gevoelens van onveiligheid kan genereren. De gemeente Veghel krijgt op dit aspect van haar bewoners gemiddeld een 6,3 en scoort daarmee iets lager dan het landelijk gemiddelde van 2008 (6,5).

FYSIEKE WOONOMGEVING 21 groen in de buurt 1. Veghel ten oosten van de Aa 5,8 2. Veghel ten westen van de Aa 6,2 3. Leest 6,7 4. Zuid 6,3 5. De Bunders 6,6 6. Het Ven 6,2 7. Industrieterrein 4,1 8. Verspreide huizen 7,0 9. Mariaheide 6,6 10.Zijtaart 6,6 11.Eerde 6,3 12.Erp 6,3 13.Keldonk 6,2 14.Boerdonk 6,7 Gemeente totaal 6,3 Landelijk gemiddelde 2008 6,5 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Als het gaat om de groenvoorzieningen in de wijk zijn er twee wijken die lager scoren dan de gemeente in totaal: Industrieterrein en Veghel ten oosten van de Aa. Zes wijken/kernen krijgen een cijfer dat hoger is dan het gemeentelijke gemiddelde. Daarvan is het hoogste cijfer voor Verspreide huizen. Over de groenvoorzieningen merkt een bewoner van De Bunders het volgende op: Ik vind dat het laatste jaar de groenstroken etc. beter bijgehouden worden! De voorgaande jaren was dat zéér slecht, veel overwoekerende plantsoenen en afval tussen de struiken. Dat is na de renovering van de plantsoenen op de Snipdonk sterk verbeterd. Van de respondenten geeft 46% een 7 of een 8 voor het groen in de buurt. 17% geeft hiervoor een 6 en 27% geeft een 5 of lager. 4.6 Openbare ruimte tussen de woningen Aan de bewoners van Veghel is gevraagd of zij vinden dat er voldoende openbare ruimte tussen de woningen aanwezig is. Daarbij kan gedacht worden aan de grootte van de kavels en de afstand tot de overburen, maar ook aan bijvoorbeeld een flatgebouw dat in de buurt staat. De bewoners van Veghel geven hun wijk hiervoor gemiddeld een 7,2.

22 FYSIEKE WOONOMGEVING openbare ruimte 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,5 2. Veghel ten westen van de Aa 6,6 3. Leest 7,3 4. Zuid 6,9 5. De Bunders 7,0 6. Het Ven 6,9 7. Industrieterrein 6,3 8. Verspreide huizen 8,7 9. Mariaheide 7,7 10.Zijtaart 7,2 11.Eerde 7,4 12.Erp 7,3 13.Keldonk 7,4 14.Boerdonk 7,7 Gemeente totaal 7,2 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Als naar de afzonderlijke wijken gekeken wordt, is te zien dat de meningen over de openbare ruimte sterk verschillen tussen de wijken. Drie wijken scoren ruim boven het gemeentelijke gemiddelde, maar het cijfer voor Verspreide huizen is veruit het hoogst. Vijf van de veertien wijken scoren lager dan het gemiddelde voor de gemeente, daarvan is het laagste cijfer voor Industrieterrein en het hoogste voor De Bunders. Voor de openbare ruimte geeft 30% van de ondervraagden een 8, 24% geeft een 7 en 20% geeft een 9 of een 10. 4.7 Parkeerruimte Met de vraag naar parkeerruimte is zowel gevraagd naar de kwaliteit van de parkeerplaatsen als naar het aantal aanwezige parkeerplaatsen. De gemeente Veghel krijgt hiervoor van haar bewoners gemiddeld een 6,2.

FYSIEKE WOONOMGEVING 23 parkeerruimte 1. Veghel ten oosten van de Aa 5,7 2. Veghel ten westen van de Aa 5,8 3. Leest 6,0 4. Zuid 6,0 5. De Bunders 5,4 6. Het Ven 5,7 7. Industrieterrein 3,6 8. Verspreide huizen 8,2 9. Mariaheide 6,8 10.Zijtaart 6,5 11.Eerde 6,9 12.Erp 6,5 13.Keldonk 6,8 14.Boerdonk 7,3 Gemeente totaal 6,2 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Op wijkniveau is opvallend dat alle wijken afwijken van het gemiddelde voor de gemeente in totaal. De ene helft van de wijken scoort hoger dan dat gemiddelde, de andere helft lager. Twee wijken krijgen van de bewoners een onvoldoende voor de parkeerruimte in de buurt, dat zijn Industrieterrein en De Bunders. Verspreide huizen scoort op dit aspect veruit het hoogst, op enige afstand gevolgd door Boerdonk. Een bewoner van Zuid maakt met betrekking tot de parkeerruimte de volgende opmerking: Onze straat heeft te weinig parkeerruimte met het gevolg dat er dikwijls dubbel geparkeerd wordt en wij onze auto op het kerkplein moeten zetten. Nu kunnen we dat nog. Maar we willen hier ook wonen als we ouder worden. De spreidingscijfers laten zien dat een derde van de respondenten een 5 of lager geeft voor de parkeervoorzieningen in zijn of haar buurt. 19% geeft hiervoor een 7 en 22% geeft een 8. 4.8 Voorzieningen Bij voorzieningen kan gedacht worden aan scholen, winkels, openbaar vervoer, bibliotheek, buurthuis, sport-, zorg- en medische voorzieningen. Aan de bewoners is gevraagd een oordeel te geven over het aanbod en de kwaliteit van dit soort voorzieningen. Kwaliteit zorgvoorzieningen De zorgvoorzieningen waarnaar gevraagd is zijn de huisarts(en), consultatiebureau(s), welzijnswerk, het Wmo-loket en het Loket Werk en Inkomen. Op al deze voorzieningen krijgt de gemeente Veghel van haar bewoners een voldoende. Het hoogste cijfer geven de bewoners voor de kwaliteit van de huisarts, het laagste voor het Loket Werk en Inkomen.

24 FYSIEKE WOONOMGEVING kwaliteit huisarts 1. Veghel ten oosten van de Aa 8,0 7,1 7,0 6,7 6,2 2. Veghel ten westen van de Aa 7,9 6,9 6,9 7,0 7,1 3. Leest 8,0 7,3 7,0 6,9 6,8 4. Zuid 7,8 7,5 7,4 7,4 7,2 5. De Bunders 7,9 6,9 6,7 6,6 6,4 6. Het Ven 8,0 6,8 6,5 6,6 6,4 7. Industrieterrein 8,2 7,6 7,4 6,8 5,9 8. Verspreide huizen 7,9 7,5 6,9 6,9 6,6 9. Mariaheide 7,1 6,3 6,2 5,8 5,8 10.Zijtaart 7,2 5,4 5,9 5,5 5,1 11.Eerde 7,0 6,5 5,8 5,6 5,4 12.Erp 8,1 7,6 7,1 6,7 6,5 13.Keldonk 7,9 6,2 6,0 5,9 5,7 14.Boerdonk 7,3 6,2 6,5 5,3 4,8 Gemeente totaal 7,7 6,8 6,6 6,4 6,2 Landelijk gemiddelde 2008 - - - - - kwaliteit consultatiebureau kwaliteit welzijnswerk kwaliteit Wmo-loket kwaliteit loket werk en inkomen 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal De wijken Leest en Erp krijgen voor alle zorgvoorzieningen een cijfer dat significant hoger is dan het gemeentelijke gemiddelde. Daarnaast zijn er nog drie wijken die op vier van de vijf voorzieningen hoger scoren dan dat gemiddelde; Veghel ten oosten van de Aa, Zuid en Industrieterrein. Er is ook een aantal wijken dat met betrekking tot veel zorgvoorzieningen lager scoort dan het gemiddelde voor de gemeente. Mariaheide, Zijtaart en Eerde scoren op alle voorzieningen lager, Keldonk en Boerdonk scoren op vier van de vijf voorzieningen lager. In de opmerkingen die gemaakt zijn met betrekking tot de zorgvoorzieningen valt op dat er veel mensen zijn die geen ervaring hebben met bepaalde voorzieningen en daarover dus geen mening konden geven. Uit de spreidingscijfers blijkt dan ook dat de vragen met betrekking tot het consultatiebureau, welzijnswerk, het WMOloket en het Loket Werk en Inkomen door meer dan helft van de respondenten niet beantwoord zijn. Kwaliteit onderwijsvoorzieningen De onderwijsvoorzieningen waar de bewoners naar gevraagd is, betreffen het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang en peuterspeelzalen. Gemiddeld genomen lijken de bewoners van Veghel tevreden te zijn over deze voorzieningen. Het basisonderwijs krijgt het hoogste cijfer, gevolgd door de peuterspeelzalen. De buitenschoolse opvang krijgt het laagste cijfer.

FYSIEKE WOONOMGEVING 25 kwaliteit basis/speciaal onderwijs 1. Veghel ten oosten van de Aa 7,6 7,3 6,7 6,5 6,3 2. Veghel ten westen van de Aa 7,3 7,4 7,0 6,8 7,1 3. Leest 7,3 7,4 7,3 7,0 7,3 4. Zuid 7,6 7,2 7,7 7,7 7,6 5. De Bunders 7,8 7,6 7,5 7,4 7,5 6. Het Ven 7,5 7,1 7,4 7,2 7,4 7. Industrieterrein 7,5 7,5 6,4 6,9 7,7 8. Verspreide huizen 7,7 7,7 7,6 7,2 7,2 9. Mariaheide 7,2 7,1 6,9 6,2 7,4 10.Zijtaart 7,8 6,6 6,8 7,0 7,5 11.Eerde 6,8 6,2 6,3 6,4 6,6 12.Erp 7,8 6,9 7,6 7,1 7,9 13.Keldonk 7,5 5,8 5,2 5,4 7,3 14.Boerdonk 7,8 6,1 6,5 6,3 8,0 Gemeente totaal 7,5 7,1 7,0 6,8 7,3 Landelijk gemiddelde 2008 - - - - - kwaliteit voortgezet onderwijs kwaliteit kinderdagverblijven kwaliteit buitenschoolse opvang kwaliteit peuterspeelzalen 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Met betrekking tot de wijken valt op dat met name De Bunders en Erp vergeleken met het gemiddelde voor de gemeente hoge cijfers krijgen. Op vier van de vijf onderwijsvoorzieningen scoren zij hoger dan het gemeentelijke gemiddelde. Tussen de wijken zijn grote verschillen te zien als het gaat om het voortgezet onderwijs, kinderdagverblijven en de buitenschoolse opvang. Keldonk krijgt op deze drie onderwijsvoorzieningen de laagste cijfers en scoort op de twee laatstgenoemde voorzieningen onvoldoende. De kern Eerde krijgt voor alle onderwijsvoorzieningen een cijfer dat lager is dan het gemeentelijke gemiddelde. Veel bewoners hebben geen kinderen of oudere kinderen en maken geen gebruik (meer) van de genoemde onderwijsvoorzieningen. Zij hebben deze vragen dus niet beantwoord. Kwaliteit overige voorzieningen Onder de overige voorzieningen vallen speeltuinen, sport- en culturele voorzieningen, wijkcentra, het winkelaanbod, horeca en openbaar vervoer. De bewoners van Veghel geven hun buurt voor de speelvoorzieningen gemiddeld een 6,3, wat iets hoger is dan het landelijk gemiddelde van 2008 (6,1). Met een 6,9 krijgen de sportvoorzieningen gemiddeld genomen het hoogste cijfer. Het winkelaanbod en het openbaar vervoer worden door de bewoners gemiddeld met een onvoldoende beoordeeld.

26 FYSIEKE WOONOMGEVING kwaliteit speelvoorzieningen kwaliteit sportvoorzieningen 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,2 7,0 6,7 6,0 6,9 6,8 6,8 2. Veghel ten westen van de Aa 6,6 6,4 6,1 6,7 5,4 6,2 5,5 3. Leest 6,6 6,7 6,6 7,3 6,7 6,3 6,3 4. Zuid 6,2 6,7 6,4 6,9 6,6 5,9 6,4 5. De Bunders 6,4 6,8 6,2 6,5 6,2 6,1 6,2 6. Het Ven 6,5 6,5 6,3 5,9 5,7 5,7 4,9 7. Industrieterrein 3,1 5,8 5,8 3,5 5,0 6,0 4,7 8. Verspreide huizen 6,0 7,1 6,5 6,7 6,4 6,1 5,6 9. Mariaheide 6,3 7,2 6,2 6,7 3,9 6,1 6,3 10.Zijtaart 6,4 7,4 6,6 6,5 3,6 7,3 3,1 11.Eerde 6,3 5,9 5,9 5,7 4,1 6,9 5,3 12.Erp 6,9 7,7 7,0 6,8 5,9 7,3 4,5 13.Keldonk 6,7 7,0 6,3 6,2 3,3 5,2 2,4 14.Boerdonk 6,5 7,4 6,8 6,6 3,2 4,6 3,3 Gemeente totaal 6,3 6,9 6,4 6,4 5,4 6,4 5,3 Landelijk gemiddelde 2008 6,1 - - - - - - kwaliteit culturele voorzieningen kwaliteit wijkcentrum kwaliteit winkelaanbod kwaliteit horeca kwaliteit openbaar vervoer 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Tussen de wijken zijn grote verschillen te zien, vooral met betrekking tot het wijkcentrum, het winkelaanbod, de horeca en het openbaar vervoer. Een opvallende kern is Erp. Deze scoort op alle overige voorzieningen hoger dan de gemeente in totaal, maar krijgt voor het openbaar vervoer een onvoldoende. Een andere wijk die in positieve zin opvalt is Leest. Leest krijgt op vier van de zeven voorzieningen een cijfer dat hoger is dan het gemeentelijke gemiddelde en scoort op geen enkele voorziening lager dan dat gemiddelde. In negatieve zin valt Industrieterrein op. Deze wijk scoort op alle voorzieningen lager dan het gemeentelijke gemiddelde, behalve als het gaat om de horeca. Verder krijgt Industrieterrein voor vier van de zeven voorzieningen een onvoldoende. In de spreidingscijfers valt op dat met betrekking tot het winkelaanbod en het openbaar vervoer door 47% van de respondenten een 5 of lager is gegeven. Ontbrekende voorzieningen in Veghel De bewoners is gevraagd welke voorzieningen zij missen in de gemeente Veghel. Uit de antwoorden blijkt dat met name treinverbindingen, supermarkten, winkels en gezelligheid in het (winkel)centrum gemist worden. Dit komt overeen met de zojuist besproken cijfers met betrekking tot deze voorzieningen. Daarnaast worden ook een bioscoop, uitgaansgelegenheden, restaurants en voorzieningen voor jongeren veel genoemd. 4.9 Conclusie fysieke woonomgeving Van alle aspecten die in dit hoofdstuk aan bod gekomen zijn, is slechts van drie een landelijk gemiddelde bekend. Op de woonomgeving en de groenvoorzieningen scoort de gemeente Veghel lager dan het landelijk gemiddelde van 2008, op de speelvoorzieningen scoort de gemeente Veghel hoger.

FYSIEKE WOONOMGEVING 27 Op kernniveau is opvallend dat Eerde op 15 van de 23 aspecten lager scoort dan het gemeentelijke gemiddelde. Zowel voor alle zorgvoorzieningen als voor alle onderwijsvoorzieningen krijgt Eerde een cijfer dat lager is dan het gemiddelde voor de gemeente in totaal. Een andere wijk die in negatieve zin opvalt is het Industrieterrein. Deze wijk scoort op de zorgvoorzieningen wel goed, maar op de meeste andere voorzieningen niet. In totaal krijgt het Industrieterrein op 13 aspecten een cijfer dat lager is dan het gemeentelijke gemiddelde, voor 9 aspecten is dat een onvoldoende. Een kern die op een positieve manier opvalt is Erp. Zij krijgt op 17 aspecten een cijfer dat hoger is dan het gemeentelijke gemiddelde. Er is maar één aspect waarop deze kern lager scoort en dat is de kwaliteit van het openbaar vervoer. Met betrekking tot de kwaliteit van de zorgvoorzieningen valt op dat vijf wijken op (bijna) alle aspecten lager scoren dan het gemeentelijke gemiddelde: Mariaheide, Zijtaart, Eerde, Keldonk en Boerdonk.

SOCIALE WOONOMGEVING 29 5 Sociale woonomgeving 5.1 Inleiding De sociale woonomgeving bestaat uit elementen die het samenleven van bewoners in de wijken bepalen. Die elementen geven een indicatie van de manier waarop bewoners in de wijk met elkaar omgaan en van de mate waarin men zich daarbij prettig voelt. In dit onderzoek is door middel van vijf aspecten gemeten hoe de bewoners de sociale leefomgeving beleven: de omgang tussen bewoners, de betrokkenheid van de bewoners bij de buurt, het samenleven tussen verschillende culturen en leeftijden en de deelname aan activiteiten.

30 SOCIALE WOONOMGEVING 5.2 Omgang bewoners Aan de bewoners is gevraagd of zij vinden dat de bewoners in hun eigen buurt op een prettige manier met elkaar omgaan. Bij prettig samenleven kan gedacht worden aan de mate waarin men rekening met elkaar houdt. De bewoners van de gemeente Veghel geven voor dit aspect gemiddeld een 7,6. Een ruime voldoende, die boven het landelijk gemiddelde van 2008 (7,4) ligt. omgang bewoners 1. Veghel ten oosten van de Aa 7,3 2. Veghel ten westen van de Aa 6,6 3. Leest 7,3 4. Zuid 7,4 5. De Bunders 7,2 6. Het Ven 7,5 7. Industrieterrein 7,4 8. Verspreide huizen 8,5 9. Mariaheide 8,0 10.Zijtaart 8,1 11.Eerde 8,0 12.Erp 7,8 13.Keldonk 8,1 14.Boerdonk 8,3 Gemeente totaal 7,6 Landelijk gemiddelde 2008 7,2 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Op wijk- en kernniveau valt op dat met name de kerkdorpen hoger scoren dan gemiddeld. De hoogste score is echter Verspreide huizen in de kern Veghel (8,5), gevolgd door Boerdonk met een 8,3. Alle wijken in Veghel (behalve Verspreide huizen) scoren lager dan het gemeentelijke gemiddelde. Veghel ten westen van de Aa scoort met een 6,6 het laagst. De meeste respondenten geven een 7 (23%) of een 8 (39%) voor de omgang tussen bewoners. 7% geeft een onvoldoende (een 5 of lager). 5.3 Etnische afkomst Het al dan niet prettig samenleven in een buurt hangt onder andere samen met de verscheidenheid aan mensen en culturen die er wonen. Over het algemeen vinden mensen het prettig als buurtbewoners min of meer hetzelfde leefpatroon hebben of op andere wijze overeenkomsten met hen vertonen. Etniciteit kan hierin een grote rol spelen. De bewoners van Veghel geven een gemiddeld rapportcijfer van een 7,0 voor dit aspect. Deze score ligt ruim boven het landelijk gemiddelde van 2008 (6,4).

SOCIALE WOONOMGEVING 31 etnsiche samenstelling 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,7 2. Veghel ten westen van de Aa 6,0 3. Leest 6,6 4. Zuid 6,6 5. De Bunders 6,8 6. Het Ven 7,0 7. Industrieterrein 6,1 8. Verspreide huizen 7,1 9. Mariaheide 7,5 10.Zijtaart 7,2 11.Eerde 7,7 12.Erp 7,4 13.Keldonk 7,5 14.Boerdonk 7,9 Gemeente totaal 7,0 Landelijk gemiddelde 2008 6,4 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Opnieuw is te zien dat de kerkdorpen gemiddeld hoger scoren dan de gemeente en de kern Veghel. De hoogste score is een 7,9 van Boerdonk. Gevolgd door Eerde met een 7,7. Veghel ten Westen van de Aa scoort met een 6,0 het laagst. Het Industrieterrein scoort met een 6,1 niet veel hoger. De meerderheid van de respondenten geeft een 7 (30%) of een 8 (28%) voor het samenleven van verschillende etniciteiten. Bijna 15% geeft een 5 of lager voor dit aspect. 5.4 Leeftijdsopbouw Net als etniciteit kan de leeftijd van bewoners een grote invloed hebben op de manier waarop bewoners met elkaar samenleven en de mate waarin dit samenleven als prettig ervaren wordt. Het leeftijdspatroon van een persoon hangt veelal samen met leeftijd en zal tussen leeftijdsgenoten daarom meer overeenkomen dan het leefpatroon van mensen die erg in leeftijd verschillen. De bewoners van de gemeente Veghel is gevraagd of zij vinden dat bewoners van verschillende leeftijden in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan. Zij geven gemiddeld een 7,6 hiervoor.

32 SOCIALE WOONOMGEVING omgang verschillende generaties 1. Veghel ten oosten van de Aa 7,2 2. Veghel ten westen van de Aa 6,6 3. Leest 7,3 4. Zuid 7,4 5. De Bunders 7,2 6. Het Ven 7,4 7. Industrieterrein 7,0 8. Verspreide huizen 8,4 9. Mariaheide 8,0 10.Zijtaart 8,0 11.Eerde 8,1 12.Erp 7,8 13.Keldonk 8,0 14.Boerdonk 8,1 Gemeente totaal 7,6 Landelijk gemiddelde 2008-7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal Alle kerkdorpen en de wijk Verspreide huizen krijgen een significant hoger cijfer dan het gemeentelijke gemiddelde. De hoogste score is voor Verspreide huizen in de kern Veghel met een 8,4. Opnieuw krijgt de wijk Veghel ten westen van de Aa de laagste score, een 6,6. Uit de spreidingscijfers blijkt dat de meerderheid van de respondenten een 8 (38%) of een 7 (27%) geeft voor dit aspect. Slechts 6% geeft een 5 of lager. 5.5 Betrokkenheid De vraag naar betrokkenheid van de bewoners is gericht op de mate waarin de respondent zichzelf betrokken voelt bij zijn of haar buurt. De bewoners geven hiervoor gemiddeld een 7,1. Deze score ligt ruim boven het landelijk gemiddelde van 2008 (6,3). In Boerdonk wordt de buurtbetrokkenheid het hoogst beoordeeld, een 8,1. Gevolgd door Zijtaart, de bewoners geven hier gemiddeld een 8,0. In de wijk Veghel ten westen van de Aa lijkt het erop dat er minder sprake is van buurtbetrokkenheid, de bewoners geven gemiddeld een 5,9. Bij de spreidingscijfers is te zien dat de meningen wat meer verdeeld zijn over dit aspect. 13 % geeft een 5 of lager. Nog eens 15% geeft een 6, 23% een 7 en bijna een derde (31%) geeft een 8.

SOCIALE WOONOMGEVING 33 betrokkenheid 1. Veghel ten oosten van de Aa 6,7 2. Veghel ten westen van de Aa 5,9 3. Leest 6,3 4. Zuid 6,6 5. De Bunders 6,5 6. Het Ven 6,7 7. Industrieterrein 6,9 8. Verspreide huizen 7,9 9. Mariaheide 7,7 10.Zijtaart 8,0 11.Eerde 7,7 12.Erp 7,2 13.Keldonk 7,7 14.Boerdonk 8,1 Gemeente totaal 7,1 Landelijk gemiddelde 2008 6,3 7,5 positieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 7,5 negatieve afwijking t.o.v. gemeente totaal 5.6 Deelname aan activiteiten Aan de bewoners is verder gevraagd hoe vaak zij aan verschillende activiteiten deelnemen. Er is gevraagd naar deelname aan: sport, cultuur, politiek, religie en buurt/wijk. In de onderstaande figuren wordt weergeven in welke mate er per wijk wordt deelgenomen. Deelname aan sportactiviteiten Zeer vaa k Boerdonk Regelmatig Keldonk Af en toe Erp Nooit Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Aa Veghel ten oosten van de Aa 0% 20% 40% 60% 80% 100% Aan sportactiviteiten wordt door de bewoners het meest deelgenomen. Gemiddeld neemt 48% van de respondenten regelmatig of zeer vaak deel aan sportactiviteiten. De wijken/kernen waar het meest aan sport wordt gedaan zijn: Boerdonk, Het Ven en Veghel ten oosten van de Aa.

34 SOCIALE WOONOMGEVING Gemiddeld neemt 43% van de bewoners van Veghel af en toe deel aan culturele activiteiten. 30% geeft aan nooit deel te nemen aan dergelijke activiteiten. In Boerdonk, Eerde en Erp nemen ten opzichte van de gemeente de meeste mensen regelmatig tot zeer vaak deel aan culturele activiteiten. Deelname aan culturele activiteiten Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Aa Veghel ten oosten van de Aa Zeer vaak Regelmatig Af en toe Nooit 0% 20% 40% 60% 80% 100% Aan politieke activiteiten wordt in de gemeente Veghel niet vaak deelgenomen. 64% van de respondenten geeft aan nooit deel te nemen. Nog eens 28% zegt af en toe aan politieke activiteiten deel te nemen. Relatief wordt in Zijtaart, Eerde en Keldonk nog het meest aan deze activiteiten deelgenomen. Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Aa Veghel ten oosten van de Aa Deelname aan politieke activiteiten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zeer vaak Regelmatig Af en toe Nooit

SOCIALE WOONOMGEVING 35 Gemiddeld geeft 40% van de respondenten aan nooit deel te nemen aan religieuze activiteiten. Ruim een derde (36%) geeft aan af en toe aan deze activiteiten mee te doen. Bijna een vijfde (24%) zegt regelmatig of zeer vaak deel te nemen. Op wijk- en kernniveau zien we dat er in de meeste gevallen minder dan dertig procent van de respondenten zeer vaak of regelmatig deelnemen aan religieuze activiteiten. Alleen in Keldonk en Veghel ten westen van de Aa geven respondenten aan in die mate deel te nemen. Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Aa Veghel ten oosten van de Aa Deelname religieuze activiteiten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zeer vaak Regelmatig Af en toe Nooit Bij de deelname aan buurtactiviteiten is een duidelijk verschil te zien tussen de wijken van de kern Veghel en de kerkdorpen. In de kerkdorpen is de deelname aan buurtactiviteiten aanzienlijk hoger. Met name in Boerdonk en Keldonk is de deelname relatief hoog. In de wijken van de kern Veghel geeft telkens de meerderheid aan weinig deel te nemen aan buurtactiviteiten, behalve het Industrieterrein, maar daar is het absolute aandeel respondenten is dit geval laag. Boerdonk Keldonk Erp Eerde Zijtaart Mariaheide Verspreide huizen Industrieterrein Het Ven De Bunders Zuid Leest Veghel ten westen van de Aa Veghel ten oosten van de Aa Deelname buurtactiviteiten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zeer vaak Regelmatig Af en toe Nooit