2008 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Vermenigvuldiging van kopieerbladen voor eigen gebruik is uitsluitend toegestaan aan scholen die deze map aangeschaft hebben. ISBN 978-90-78688-03-7 Eerste druk, derde oplage
Inhoudsopgave Tabblad 1 Inleiding 2 Gespreks- en taalactiviteiten 3 Spelactiviteiten 4 Reken- en wiskundeactiviteiten 5 Lees- en schrijfactiviteiten 6 Constructieve activiteiten 7 Onderzoeksactiviteiten 8 Liedjes en versjes 9 Kleurplaten 10 Overig
Gebruikte symbolen Spel in de hoek Idee Opdracht met spelmateriaal Kringactiviteit Opdracht in een hoek Poppenkastverhaal Werkblad Knutselen Bewegingsspel Opdracht aan tafel
1 - Inleiding Over Leskist.nl Leskist.nl levert leskisten, lesmateriaal en educatief speelgoed aan scholen, instellingen en particulieren. De Basismap die u hier in handen hebt is één van deze producten. Deze map heet niet voor niets Basismap; het is bedoeld om de leerkracht praktisch materiaal te bieden om te werken aan de basisontwikkeling van kinderen in de onderbouw van de basisschool. Op de website vindt u meer informatie over Leskist.nl en over Basismappen. Basismap en Basismaterialen De Leskisten en Basismappen die door Leskist.nl rond verschillende thema s samengesteld worden bieden materiaal voor het vormgeven van thema s in groep 1 en 2 van het basisonderwijs. De Basismap is ingedeeld naar aanleiding van de kernactiviteiten uit het ontwikkelingsgericht onderwijs. Door uit elk gebied een aantal activiteiten te kiezen zorgt u voor een brede aanpak van het thema. De Basismap is zowel los te gebruiken als in combinatie met de Leskist. De Basismaterialen uit de bijpassende Leskist zijn bedoeld om het spel op gang te brengen. Daarom bevat elke Leskist o.a. handpoppen en verkleedkleding. Deze materialen kunnen zowel in een hoek als in de kring gebruikt worden. Werken met de Basismap De bedoeling van het werken met de Basismap is dat de leerkracht een eerste aanzet heeft om thema s op een goede manier op te starten en uit te werken. Al werkend komt de leerkracht vanzelf op meer ideeën. Met de eigen ideeën kunnen de Basismap en Basismaterialen verder uitgebreid worden. Daarom is gekozen voor een losbladig systeem met tabbladen. Door de materialen zelf aan te vullen en zorgvuldig te bewaren bouwt een school die met meerdere Basismappen en Leskisten werkt een unieke verzameling materiaal op. Onderwijsvisie
Leskist.nl wil zich niet binden aan één onderwijsconcept. Wij verbinden ons liever aan kernwoorden. Kernwoorden die wij voor ogen hebben zijn: Beleving, ontwikkeling en ervaring. Wij hebben daarom bij de keuze van activiteiten en de verantwoording daarvan gebruik gemaakt van de doelencirkel Basisontwikkeling. De manier waarop deze map gebruikt wordt is echter aan de school. Ons doel is ook niet om een onderwijsvisie neer te zetten, maar om bruikbaar materiaal te leveren. Ook maken wij geen onderscheid tussen doelen voor groep 1 of voor groep 2. Wij gaan er van uit dat de school met behulp van activiteiten uit onze basismappen kinderen laat beleven, ontwikkelen en ervaren op hun eigen niveau. Handleiding Voor een uitgebreidere verantwoording en registratiebladen verwijzen we naar de Handleiding Basismappen. Website Bij de Basismappen hoort de website www.basismap.nl. Op deze site staat meer informatie over het gebruik van Basismappen en er zijn extra werkbladen te downloaden.
Basismap Ridders & prinsessen Keuze van het thema Ridders en prinsessen is een fantasievol thema voor de kinderen. De meeste kinderen fantaseren over hoe ze zijn als ridder of prinses. Sommige kinderen hebben wel eens een bezoek gebracht aan een echt kasteel. Ridders en prinsessen is een onderwerp uit het leven van vroeger. De nadruk in een kleutergroep ligt echter niet op het historisch perspectief, hoewel dit natuurlijk wel aan bod kan komen. De fantasiesfeer van het thema is het uitgangspunt voor de lessen in deze Basismap. Voor de leerkracht is het thema ridders en prinsessen een prachtige mogelijkheid om de fantasie van de kinderen te prikkelen en te gebruiken voor het creëren van leersituaties. Leskist.nl biedt met deze Basismap basismateriaal aan om het thema ridders en kastelen uit te werken in de groepen 1 en 2. Het materiaal kan natuurlijk ook gebruikt worden bij thema s als prinsen en prinsessen, Koninginnedag, het leven van vroeger enz. Met een goede aankleding van het lokaal, een aantrekkelijke inrichting van de hoeken en het aanbieden van de juiste activiteiten zal dit thema in de groep tot leven komen.
Doel Doel Doel Kringgesprek Werkstuk Reflecteren, communiceren en taal, zelfvertrouwen Een werkstuk van één van de leerlingen Een werkstuk nabespreken in de kring (na speelwerktijd) werkt stimulerend. Het kind vertelt hoe hij/zij het product gemaakt heeft. Jij als leerkracht kunt er op reageren en de kinderen van de klas ook. Kinderen voelen waardering voor hun product. Dit werkstuk kan iets zijn dat het kind gemaakt heeft in een hoek of iets dat het kind gemaakt heeft. Kringgesprek Spel in de ridderhoek Reflecteren, emotioneel vrij zijn, zelfvertrouwen Evalueer het spel in de ridderhoek in de kleine of grote kring. Vraag aan de kinderen hoe het spel verliep. Hoe waren de rollen verdeeld. Let er op dat kinderen in goede zinnen en chronologisch vertellen. Laat kinderen op elkaar reageren. Probeer samen naar oplossingen te zoeken voor situaties die niet goed liepen. Kringspel Dramatiseren (2) Uiten en vormgeven, emotioneel vrij zijn Plaatjes van een ridder, prinses. Je laat een plaatje van een ridder die op een paard rijdt aan de kinderen zien. De kinderen fantaseren samen waarom de ridder op een paard zit. En waar zal de ridder naar toe gaan? Dezelfde opdracht kan je ook doen met een plaatje van een prinses die iets doet. Ga in op wat de kinderen zeggen en stel vervolgvragen. Hierdoor wordt de fantasie geprikkeld en leren kinderen hun gedachten te ordenen.
Werkblad: Woordstukjes Opdracht: Kleur het aantal rondjes voor de lettergrepen.
Werkblad: Stempelen Opdracht: Stempel de juiste woorden bij de ridder. 3 schild 1 helm 2 zwaard 1 2 3
6 - Constructieve activiteiten Beeldende activiteiten Van de hieronder beschreven opdrachten zijn afbeeldingen beschikbaar. Deze zijn als bijlage toegevoegd aan het eind van dit hoofdstuk. Doel Doel Ridder en prinses Kasteel Voorstellingsvermogen en creativiteit, motorische vaardigheden Papier, scharen, lijm, kwasten, wol, wc-rollen Op tafel ligt het materiaal. De kinderen beplakken de helft van de wc-rollen met een papier naar keuze. De andere helft van de wc-rol wordt het gezicht. De kinderen kunnen de ogen, neus en mond naar eigen idee maken. Prinses: De prinses draagt een roze mantel en een zilveren kroon. Ridder: De ridder draagt een helm en ook een half manteltje. Laat de kinderen zoveel mogelijk naar eigen fantasie werken. Foto: zie afbeelding 1 Ridder en Prinses Motorische vaardigheden, creativiteit Papier, lijm, kwasten, sitspapier, a4 papier met een kasteel Teken voor het kind een groot kasteel. Laat de kinderen het kasteel met stukjes grijs sitspapier vol plakken. De deur krijgt een andere kleur sitspapier. Laat het kasteel naar eigen idee afwerken. Eventueel in combinatie met bestaande ridderplaatjes die uitgeknipt of gescheurd kunnen worden.
Doel Vlag Doel Paard Voorstellingsvermogen en creativiteit Witte stof, textielstiften, stokken/latten Uit witte stof knip je rechthoeken voor de kinderen. De kinderen mogen met textielstiften de stof versieren. De stof maak je aan de stok vast en de kinderen hebben hun eigen vlag. Kinderen die al ver genoeg zijn in hun ontwikkeling, zou je kunnen verplichten om dit passend bij de stijl van het zwaard en schild uit de vorige activiteit te laten maken. Moeilijk, maar wel leerzaam. Motorische vaardigheden, voorstellingsvermogen en creativiteit Bruin papier, zwart papier, scharen, lijm, kwasten, stiften, wc-rolletjes De leerkracht trekt de patroondelen over op bruin papier. De kinderen knippen zelf het lijfje uit. Het bruine papier lijm je over het wc-rolletje heen. Dit is het lijf. Het hoofd wordt ook uit bruin papier geknipt. De ogen tekenen de kinderen zelf op het hoofd. Het hoofd maak je vast aan het lijf door het wc-rolletje een stukje in te knippen. In het in geknipte wc-rolletje steek je het hoofd. Van zwart papier maak je de staart en de manen. Zie afbeelding 2 - Paard