Hoe reclame werkt Hoe reclame werkt is een uitgave van Stichting Krant in de Klas. 2003 Stichting Krant in de Klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam Zuidoost Telefoon 020 430 91 90 Fax 020 430 91 99 E-mail: info@krantindeklas.nl Internet: www.krantindeklas.nl Samenstelling: Krant in de Klas Opmaak: Rob Sprenger, Desk TopStudio Druk: Nashuatec Document Services Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik door leerlingen is onbeperkt toegestaan. Het kopiëren van enig onderdeel ten behoeve van elk ander gebruik is alleen toegestaan na schriftelijk verkregen toestemming van de uitgever.
Inleiding en inhoudsopgave Jong of oud, een ieder van ons komt dagelijks in aanraking met reclame. Bij het openslaan van een krant, het lezen van een tijdschrift, het wachten op de tram of het kijken naar een sportwedstrijd. Een maatschappij zonder reclame is haast ondenkbaar geworden. Dit boek behandelt verschillende onderdelen van reclame en bevat zowel individuele- als groepsopdrachten. De opdrachten zijn, tenzij anders aangegeven, geschreven voor alle reclame vormen, dat wil zeggen kranten, tijdschriften, t.v., radio, direct mail, buitenreclame etc. Ter ondersteuning van de klassikale les(sen) over reclame kan met behulp van bonnen gratis kranten worden aangevraagd. 2 Inhoud Inleiding en inhoudsopgave... 2 Waarom reclame?... 3 Reclame kom je overal tegen... 4 Wat vind jij van reclame?... 5 Reclamehelden en slogans... 6 Advertenties in de krant... 7 Advertenties in krant en tijdschrift... 8 Reclame op televisie en radio.. 9 Reclamefolders... 10 Buitenreclame... 11 Advertenties toen, nu en in de toekomst... 12 En de winnaar is... 13 Reclameregels... 14 Reclame op school (sponsoring) 15 Doe de test... 16 Maak je eigen advertentie... 17
Waarom reclame? a. Wat is reclame? Geef eerst zelf een omschrijving van reclame. b. Zoek nu in het woordenboek op wat reclame betekent. Zoek een advertentie (in krant, tijdschrift, radio, televisie etc.) a. Waarvoor wordt reclame gemaakt? b. Wie/Welk bedrijf heeft deze reclame geplaatst? c. Waarom wordt voor dit product/dienst reclame gemaakt? 3 Opdracht 3 Iedereen die een advertentie wil plaatsten het maakt niet uit waar moet daar geld voor betalen. a. Waarom zijn bedrijven/personen bereid om geld te betalen om hun advertentie geplaatst te krijgen? b. De prijzen verschillen echter sterk. Noem twee redenen waarom een advertentie in het ene medium duurder is dan in het andere. Opdracht 4 a. Noem ten minste twee goede kanten van reclame b. Noem ook ten minste twee slechte kanten van reclame Goed: Slecht:
Reclame kom je overal tegen Reclame kom je overal en altijd tegen: op televisie, in kranten en tijdschriften, op de radio, in folders, op internet, op straat, in de bioscoop en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Schrijf een hele dag alle reclames op die je tegenkomt. Vul daarvoor onderstaand schema in. Je moet er minimaal 10 noemen, meer mag natuurlijk altijd. Je moet opschrijven welke reclame je hebt gezien, waar je die reclame hebt gezien of gehoord, en hoe laat dat is geweest. Welke reclame: Waar: Hoe laat: 4 a. Is het aantal reclames dat je deze dag gezien/gehoord hebt meer of minder dan je gedacht had? Motiveer je antwoord. b. Vergelijk jouw lijst met de van je klasgenoten. Zijn er plaatsen bij die niet op jouw lijst voorkomen? Zo ja, welke? c. Zijn er bepaalde reclames die je op meerder plaatsen bent tegengekomen? Zo ja, welke reclame(s) zag je waar? d. Wat merk je op als je kijkt naar het tijdstip waarop je de reclames zag? Vergelijk dit ook met de uitkomsten van je klasgenoten. Opdracht 3 a. Welke reclames vond je leuk? Waarom? b. Waren er ook reclames bij die je vervelend vond? Waarom?
Wat vind jij van reclame? Opdracht Hieronder zie je een aantal uitspraken staan. Kies er drie uit (meer mag ook). Wat vind je hiervan: ben je het met de uitspraak eens/oneens en waarom? Ben ik naar een film aan het kijken en wordt die onderbroken. Dat is niet leuk, want het is meestal op een heel spannend moment. Niek Melchers (11 jaar): Buiten heb ik geen last van reclames, maar op tv wel. Fatima Elkabir (11 jaar): Reclame moet gewoon gewoon zijn. Soms serieus en soms grappig. Dat hangt van het product af. Een afwasmiddel moet serieus, maar die voor Mars mag grappig zijn. Maar het belangrijkste is dat ze niet kinderachtig zijn. Reclames voor kinderrechten en UNICEF mogen van mij blijven. Die zijn gewoon goed. Dan willen ze dat mensen daar iets aan gaan doen en niet al die spullen kopen die je op tv ziet. Dat zijn gewoon goede reclames. 5 Puck Alsema (13 jaar): Reclame hoeft voor mij niet weg, als het maar na een programma is. Dan zou ik ook niet wegzappen. Reclames zijn het leukst als ze grappig zijn. Reclame werkt bij mij niet echt. Ik geloof niet alles wat ze in reclames zeggen. Sam van Berken (9 jaar): Reclame is vaak een beetje saai. Er zijn ook leuke reclames bij en sommige zijn heel mooi gemaakt. Het maakt mij niet uit of een bekend persoon in een reclamespot zit. Het mag voor mij ook een onbekend iemand zijn. Op tv ziet het er vaak groter en mooier uit dan in het echt maar soms is het wel waar wat ze zeggen. Tekeningen: Tessa Schrier, Claudia Tjan en Sophie Rameckers
Reclamehelden en slogans Zoek een reclame waar een bekend persoon in voorkomt. Plak deze op. a. Hoe heet deze persoon? b. Waar ken jij deze persoon van? c. Voor welk product maakt hij/zij reclame d. Heeft het beroep van deze persoon iets te maken met het product? Zo niet, waarom zouden ze dan toch deze persoon gekozen hebben? 6 e. In welk medium ben je de reclame tegengekomen (radio, tv, krant, tijdschrift, folder, internet, enz.?) Hieronder zie je een aantal reclamezinnen ( slogans ). Een slagzin of slogan is een korte, kernachtige zin waarin het product wordt aangeprezen. a. Van welk product/bedrijf zijn deze slogans?! Have a break, have a!!! POWERRRR Dat zeg ik,! Mijn papa werkt bij de b. Zoek nu zelf een slagzin. Opdracht 3 Deze opdracht mag je in groepjes doen. Schrijf de antwoorden op een apart blaadje. a. Kies een product. b. Bedenk hiervoor een slogan c. Kies een bekend persoon die jullie graag in jullie reclame willen laten optreden. Waarom juist deze persoon?
Advertenties in de krant 1!!!! Je kunt advertenties die in een krant staan, als volgt indelen: (Commerciële) advertenties: boodschappen van bedrijven of instellingen waarin ze reclame maken voor hun (nieuwe) producten of diensten. Die bedrijven of instellingen moeten betalen om hun advertentie in de krant te krijgen. In een krant zitten advertentiepagina s en pagina s met nieuwsberichten. Een advertentie op een pagina met nieuwsberichten wordt een ingezonden mededeling genoemd. Personeelsadvertentie: een advertentie waarin een bedrijf of instelling personeel vraagt. Familieberichten: advertenties waarin een geboorte, huwelijk of het overlijden van iemand bekend wordt gemaakt. Mini s: dit zijn kleine advertenties die in verschillende rubrieken worden ingedeeld, zoals huizen of felicitaties, te koop aangeboden en kennismaking. 2 3 Opdracht a. Hieronder zie je een aantal advertenties. Geef van elke advertentie aan wat voor soort advertentie dit is. 7 4 b. Zoek nu zelf van tenminste drie soorten een voorbeeld in de krant. 5
Advertenties in krant en tijdschrift Er zijn landelijke en regionale kranten. Een landelijke krant kun je overal in het land krijgen. Een regionale krant verschijnt alleen in een bepaald gebied. Voorbeelden van landelijke kranten zijn De Telegraaf en NRC Handelsblad. Een voorbeeld van een regionale krant is Dagblad De Limburger. Die kom je alleen in Limburg tegen. a. Hieronder zie je twee advertenties. De eerste advertentie komt uit een landelijke krant. Zou deze advertentie ook in een regionale krant geplaatst kunnen worden? Waarom wel/niet? b. De tweede advertentie komt uit een regionale krant. Zou deze advertentie ook in een landelijke krant geplaatst kunnen worden. Waarom wel/niet? 8 a. Neem een tijdschrift en schrijf op welke advertenties hierin staan. b. Voor wat voor soort producten wordt vooral geadverteerd in dit tijdschrift? Opdracht 3 Vaak staat op een van de laatste bladzijden van eentijdschrift wat er de volgende keer in het blad te lezen is. Vind je dit ook reclame? Leg uit waarom je dit wel of niet vindt.
Reclame op televisie en radio Op de televisie wordt veel reclame gemaakt: voor, tijdens en na de programma s a. Noem 2 voordelen van adverteren op televisie b. Noem ook 2 nadelen van adverteren op televisie c. Noem 1 voordeel van adverteren op radio Voor reclame op tv wordt veel geld betaald. Hoeveel? Dat hangt vooral af van het programma waarbij de reclameboodschap wordt uitgezonden. Hoe populairder dit programma, hoe duurder de reclame. Dat komt omdat er dan veel mensen naar het programma kijken en dus ook veel mensen die reclameboodschap zien. Dus; hoe meer mensen er kijken, hoe duurder de advertentie is. Zo zijn er bijvoorbeeld reclames rond voetbalwedstrijden erg duur. Hier kijken heel veel mensen naar. a. Zoek ik de krant of uit je tv-gids het programmaoverzicht van vanavond. b. Kruis drie programma s waarvan jij denkt dat daar reclames veel geld opleveren. Waarom denk je dat? 9 Opdracht 3 Een adverteerder die op de televisie wil adverteren, zal ook kijken naar het tijdstip waarop de reclame wordt uitgezonden. Om 18.00 wanneer er veel kinderen kijken wordt er andere reclame uitgezonden dan bijvoorbeeld om 23.00. a. Bedenk een product waarvoor rond 12.00 geadverteerd kan worden. Waarom? Opdracht 4 a Luister naar een reclameblok op de radio. Schrijf op: 1. Hoeveel reclamespotjes er geweest zijn 2. Noem 2 producten b. Bedenk een product waarvoor rond 22.00 geadverteerd kan worden. Waarom? 3. Hoe lang elk spotje geduurd heeft b. Welke reclame vond jij goed? Waarom? c. Welke reclame vond jij niet zo goed? Waarom niet?
Reclamefolders In Nederland kan je zelf beslissen of je folders in je brievenbus krijgt door een sticker op je brievenbus te plakken. Hieronder zie je twee van die stickers. a. Waarom denk je dat een dergelijke sticker is ingevoerd? b. Wat vind je zelf van die stickers? 10 Verzamel een aantal folders. Kies een product uit dat je graag wilt hebben. Welk product is dat? Noem een aantal kenmerken van het product die genoemd worden in de folder. Opdracht 3 Zoek in twee verschillende folders hetzelfde product. Vergelijk de advertenties met elkaar. Let bijvoorbeeld op de informatie over het product, de prijs, enz. Wat valt je op?
Buitenreclame Buiten op straat kom je veel reclame tegen: in tramhokjes, op speciale borden, op bussen en trams, enz. Deze vorm van reclame wordt buitenreclame genoemd. a. Schat hoeveel reclameboodschappen je ongeveer dagelijks tegenkomt op de weg naar school. b. Ben je buitenreclame tegengekomen? Zo ja, waar? Vul voor de reclame die je bent tegengekomen hieronder het schema in. Waar wordt reclame voor gemaakt? Waar ben je de reclame tegengekomen? Wat vind je van deze reclame? 11 Als je toevallig op de route naar school geen buitenreclame tegenkomt neem dan een ander doel in gedachte (bijvoorbeeld sportschool/ veld of winkelcentrum) en doe dan opdracht 1 opnieuw. a. Noem een aantal voordelen van buitenreclames. b. Noem ook een aantal nadelen c. Zijn er plekken waar volgens jou niet geadverteerd zou mogen worden? Waarom niet? d. Waar kan volgens jou wel goed buiten geadverteerd worden? Waarom?
Advertenties toen, nu en in de toekomst Vul onderstaand schema in door aan te kruisen. Soorten advertenties Bestonden nog niet toen je ouders zo oud waren als jij nu Zullen in de toekomst belangrijker worden Waarom denk je dat? op televisie in tijdschriften in kranten op de radio buitenreclames folders op internet in bioscoop sponsoring anders, nl 12 Internet is nog niet zo oud, maar wel al ontdekt door mensen die willen adverteren. Op heel veel internetpagina s vind je advertenties en de verwachting is dat dit in de toekomst alleen maar meer wordt. a. Ga naar de homepage van een internetsite die jij leuk vindt. Wat is het adres van deze site? Opdracht 3 Soms is een site 1 grote advertentie a. Zoek een site waarvan jij vindt dat er een hele hoop advertentie op staat. b. Wat is het adres van deze site? b. Omschrijf kort waar deze site over gaat. c. Omschrijf kort waar deze site over gaat. c. Staan hier advertenties op? Zo ja, voor welke producten? d. Passen deze producten bij het onderwerp van deze site? Waarom wel of niet? e. Kun je op de advertenties klikken? Zo ja, wat gebeurt er dan?
En de winnaar is Uiteraard heeft iedereen zo zijn eigen mening over wat een goede en wat een slechte reclame is. Wat is jouw mening? Opdracht We nodigen jou met je klas uit om vakjury te worden. Ga als volgt te werk: 1. Verdeel de klas in groepjes van maximaal 5 leerlingen 2. Elk groepje kiest een eigen medium, bijvoorbeeld: krant, televisie, radio, internet, buitenreclame, folders enz. 3. Elk groepje bekijkt (bijvoorbeeld) 1 week lang de reclames in dit medium. 4. Gedurende die week kiezen ze vijf reclames. Dit mogen de vijf beste of de vijf slechtste zijn. Dit zijn de genomineerden. 5. Elk groepje presenteert de vijf reclames aan de klas. Tijdens de presentatie leggen jullie uit wat jullie zo goed of juist niet goed vinden aan deze reclames. Jullie argumenten zijn hierbij erg belangrijk! Zet alles kort op papier. Dit is het juryrapport. 6. Aan het eind van jullie verhaal delen jullie een stembiljet uit. Hierop kunnen jullie klasgenoten aangeven welke reclame zij de beste/slechtste vinden. 7. Tel de stemmen en maak de uitslag bekend. Veel succes! 13
Reclameregels Het maken van reclame is aan bepaalde regels gebonden. Die staan in de Nederlandse Reclame Code (www.reclamecode.nl). Een aantal regels zijn speciaal gericht op de bescherming van kinderen. Artikel 13.1. uit de Nederlandse Reclame Code. Reclame die geheel of gedeeltelijk tot kinderen (tot 12 jaar) wordt gericht, mag niets in woord, geluid of beeld bevatten waardoor kinderen worden misleid. Er moet rekening gehouden worden met leeftijd en met wat ze verwachten van het product. 14 Artikel 13.2. uit de Nederlandse Reclame Code. Reclame op televisie mag kinderen geen schade toebrengen: a. door kinderen tot de aankoop van een bepaald product aan te zetten door te profiteren van hun onervarenheid of hun goedgelovigheid; b. door kinderen er rechtstreeks toe aan te zetten hun ouders of anderen te overreden tot de aankoop van producten waarvoor reclame wordt gemaakt; c. door te profiteren van het speciale vertrouwen dat kinderen hebben in ouders, leerkrachten of anderen; d. door kinderen zonder reden gevaarlijke situaties tonen. Opdracht Wat vind jij ervan dat er regels zijn die minderjarigen beschermen? Motiveer je antwoord.
Reclame op school (sponsoring) Soms hebben scholen geld tekort. Er gaan daarom wel eens geluiden op om geld te verdienen door sponsoring. Dan mogen adverteerders tegen betaling in jullie school adverteren. Dit kan op allerlei manieren. Voorbeelden zijn: gesponsorde lesmaterialen, advertenties in de schoolkrant, uitdelen van producten, sponsoren van activiteiten zoals schoolreisjes en sponsoren van gebouw, inrichting, apparatuur en cateringactiviteiten. In Nederland gebeurt het nog niet zoveel. In Amerika wel. Hieronder lees je een paar voorbeelden van sponsoring op Amerikaanse scholen. Channel One Bekend in Amerika is Channel One. Deze zender zendt programma s uit van twaalf minuten. Tien minuten worden besteed aan nieuws en informatie en de overige twee minuten worden gevuld met reclame. Channel One voorziet scholen van televisies, video s en schotelantennes in ruil voor het dagelijks kijken naar de programma s die deze zender uitzendt. Sporthal Er zijn scholen die een contract hebben gesloten met een frisdrankfabrikant. In de school worden alleen frisdranken verkocht van de fabrikant. In ruil daarvoor krijgt de school een sporthal en een geldbedrag. a. Wat vind jij van deze manieren van reclame maken? Motiveer je antwoord. b. Wat vindt jouw juf of meester hiervan? Geef van de situaties die hieronder zijn aangegeven aan of je dit een vorm van reclame vindt. Motiveer je antwoord in de laatste kolom. Situatie vorm van reclame: omdat: ja / nee Op school worden voor deze les gratis kranten en tijdschriften uitgedeeld Merknamen op computers Schoolmelk De posters die er bij jullie in de klas hangen De naam van de uitgeverij in je lesboek De plaatselijke snoepwinkel geeft de school gratis snoep voor het schoolreisje Informatiefolder van een muziekschool die je op school krijgt 15
Doe de test Je moet een pakje tomatensoep kopen in de supermarkt. Aangekomen bij het rek met de soepen kun je wel uit vier verschillende soorten tomatensoep kiezen. Welke moet het zijn? Grote kans dat je een bepaald merk moest meenemen. De meeste mensen hebben namelijk een voorkeur voor een bepaald merk. Dat maakt het dagelijks kiezen uit al die verschillende merken een stuk makkelijker. Adverteerders maken van die merkentrouw vaak gebruik in hun reclameboodschap. Ze laten dan bijvoorbeeld mensen blind hun merk kiezen uit een aantal verschillende merken. Denk jij dat je uit vier soorten tomatensoep blind zou kunnen proeven welk soort jullie thuis altijd hebben? 16 Ga samen met je klasgenoten een product blind proeven. Kies een bepaald product uit en zorg voor tenminste vier verschillende merken van dat product. Bijvoorbeeld vier merken cola, vier merken paprikachips, enz. Een blinddoek om en proeven maar Laat degene die proeft vooraf zijn/haar voorkeur voor een bepaald merk noteren. Doe dat door een cijfer te geven van 1/10 (1 is het slechtst, 10 het best). Je kunt er nog een opmerking bij laten schrijven. Je kunt schema hieronder zelf uitbreiden door bepaalde kwaliteiten te laten testen, bijvoorbeeld bij chips de reuk, kraak en smaak. a. Welk merk staat op nummer 1? b. Op welke plaats is jouw favoriet merk geëindigd? c. Welke conclusie (s) kun je trekken uit jullie test? a. Geef voor je begint aan wat je favoriete merk is. b. Blinddoek om en proeven maar. Iemand anders noteert je bevindingen in het schema hieronder (wijzig de volgorde van de producten). Producten die je gaat proeven Kwaliteiten Opmerkingen Cijfer 1 2 d. Kijk ook eens of voor dit bepaalde merk reclame wordt gemaakt en op welke manier. 3 4 5 Als het schema is ingevuld, kan de blinddoek af. Beantwoord de vragen in.
Maak je eigen advertentie Opdracht Maak je eigen advertentie. Voordat je aan de slag gaat, moet je eerst deze vragen beantwoorden:! Waar ga je een advertentie voor maken?! Voor wie is de advertentie bedoeld? (Voor jonge mensen maak je de advertentie anders dan voor bejaarden.)! In welk medium ga je adverteren (in krant, op televisie, radio, tijdschrift, internet, buitenreclame enz.)? Of kies je voor meerdere media?! Wat wil je zegen over je product/dienst?! Wil je er foto s /tekeningen enz. bij maken? Hoe zien die eruit?! Welke informatie mag niet ontbreken (bijvoorbeeld naam product, waar je het kunt kopen, wat het kost enz.)! Hoe wil je het zeggen? Weet je een goede slogan? Schrijf eerst de hele tekst van je advertentie op een apart blaadje, met de passende kop (slogan). Bekijk je geschreven tekst heel kritisch: is de boodschap duidelijk, ben je niets vergeten, is de tekst niet te lang? Ga dan aan de slag: maak de advertentie zo mooi mogelijk met mooie letters, tekeningen, enz. Veel succes! 17