2013 Verkort Jaarverslag
Voorwoord Hierbij bieden we je 1 een verkort jaarverslag aan. Je vindt hierin een beknopt overzicht van het reilen en zeilen van ons pensioenfonds in het jaar 2013. Het jaar 2013 was opnieuw zowel in financieel als in operationeel opzicht een goed jaar voor ons fonds. Het 5-jarige herstelplan is zonder aanvullende maatregelen tot een einde gekomen. De dekkingsgraad steeg dusdanig dat we eind van het jaar konden besluiten om te starten met gedeeltelijke toeslagverlening per 1 januari 2014. Op de actuele dossiers, vooral vanwege aanpassingen in wet- en regelgeving, is vooruitgang geboekt. Er moest veel tijd en energie wordt gestopt in de voorbereiding van de wijzigingen per 1 januari 2014. Gelukkig is dit voorspoedig verlopen en is het pensioenfonds hier ook sterker door geworden; we hebben in het verkort jaarverslag zo nu en dan de impact hiervan vermeld. Het Verantwoordingsorgaan heeft haar rol actief vervuld; zie ook de Q&A die we hebben opgenomen. Het bestuur heeft diverse gesprekken met alle betrokken partijen rond het pensioenfonds gevoerd. Alles wat we doen is immers gericht op het (huidige en toekomstige) belang van onze deelnemers. De omgeving rond het pensioenfonds is en blijft voorlopig wel erg turbulent. Bij de onderneming en in de pensioenregelgeving zijn nog steeds behoorlijke bewegingen gaande. In de bestuurssamenstelling zijn ook enkele wijzigingen opgetreden, maar gelukkig niet zoveel als in 2012. Er was stabiliteit in de diverse partijen die betrokken zijn bij de uitvoering, de adviseurs en het bestuursbureau, zodat alle reguliere werkzaamheden goed doorgang konden vinden. We konden zo al onze verplichtingen nakomen. Wij vertrouwen erop dat dit verkort jaarverslag je wat meer inzicht geeft in de werking van het Douwe Egberts Pensioenfonds. Namens het bestuur van DEPF Quirijn Ligtenstein, voorzitter Joris van de Rijt, secretaris Quirijn Ligtenstein Joris van de Rijt Als je door de informatie in dit verkorte jaarverslag wordt geprikkeld om je verder te verdiepen in financiële details of het beleid van het pensioenfonds, dan kan je bij die onderwerpen doorlinken naar het jaarverslag. Ook is op onze website www.depensioenfonds.nl een pdf met het volledige jaarverslag over 2013 beschikbaar. Alle bedragen in dit verkorte jaarverslag zijn vermeld in miljoenen euro s, tenzij anders vermeld. 1 Degenen die liever met u worden aangesproken mogen voor je uiteraard u lezen. Verkort Jaarverslag2013
In dit verkort jaarverslag 2013 2 5 7 9 10 11 Voorwoord Kerncijfers 2013: Pensioenfonds in vogelvlucht De beleggingen Beheerste uitvoeringskosten Toeslagen Goed pensioenfondsbestuur, verantwoording en toezicht Staand van links naar rechts: Roel Burema, Sytze Meerema, Klaas Meindertsma, André Aanstoot en Elvin van den Hoek. Zittend van links naar rechts: Leo Burgers, Joris van de Rijt, Quirijn Ligtenstein, Gerrit van Breukelen en Caroline Carrière. 14 15 Hoe houden we het allemaal begrijpelijk? Ontwikkelingen in 2014 Verkort Jaarverslag2013 3
4 Verkort Jaarverslag2013
Kerncijfers 2013: Pensioenfonds in vogelvlucht Aantallen belanghebbenden Deelnemers die pensioen opbouwen: 1.653 Deelnemers die premievrije rechten hebben (slapers): 3.606 Pensioengerechtigden: 4.214 Totaal hebben ongeveer 9.500 personen pensioenaanspraken bij DEPF. Per 1 januari 2014 zijn er ruim 800 personen bijgekomen, namelijk de collega s die tot eind 2013 een pensioenregeling bij een verzekeraar (Delta Lloyd of Zwitserleven) hadden. Door hun toetreding stijgt het totaal aantal belanghebbenden weer tot boven 10.000. Uitkeringen en premies Omdat DEPF een rijp pensioenfonds is, zijn de pensioenuitkeringen op jaarbasis een stuk hoger dan de jaarpremie. Dit betekent dat regelmatig onttrekkingen aan de beleggingen worden gedaan en beschikbaarheid van liquiditeiten hoge prioriteit heeft. Pensioenuitkeringen: 59 Premie middelloonregeling: 23 Premie Beschikbare premieregeling (BPR): 4 De premie middelloonregeling is bedoeld voor de nieuwe pensioenopbouw in 2013 en deze is kostendekkend. Er was in 2013 geen herstelpremie van toepassing. De premie BPR is maandelijks belegd op individuele beleggingsrekeningen van de BPR deelnemers. Vermogen in onze regelingen In totaal belegt het pensioenfonds een vermogen van ruim 1,4 miljard. Een behoorlijke verantwoordelijkheid, waarbij door het bestuur en de beleggingscommissie veel aandacht wordt besteed aan het maken van een juiste afweging tussen rendement, risico, complexiteit en kosten. Middelloonregeling (inclusief overgangsregeling en vroegere regelingen): 1.379 Beschikbare premieregeling (BPR): 21 Toeslagreserve actieven (TRA): 49 De BPR is in 2013 voor het laatst opgenomen, omdat de uitvoering per 1 januari 2014 is overgedragen aan ABN AMRO Pensioenen en de bestaande BPR rekeningen, inclusief de opgebouwde pensioensaldi, zijn overgedragen. De pensioenverplichtingen in onze regelingen De BPR is een regeling waarbij het risico voor de deelnemers is (ook wel Defined Contribution genoemd) en de TRA is een bestemde reserve met als doel het kunnen verlenen van aanvullende toeslagen voor de deelnemers die pensioen opbouwen. De verplichtingen die we hebben in de BPR en de TRA zijn daarom (per definitie) gelijk aan het vermogen in deze regelingen. De waarde van de pensioenverplichtingen in de middelloonregeling is in feite de waarde op dit moment van alle toekomstige kasstromen. Dit wordt gebaseerd op de opgebouwde pensioenrechten, de rente en de overlevingsgrondslagen van het pensioenfonds. Verkort Jaarverslag2013 5
Door de gestegen rente zijn de pensioenverplichtingen in de middelloonregeling gedaald en is de waarde per eind 2013 uitgekomen op 1.240. Resultaat DEPF heeft in 2013 een winst geboekt van 58 miljoen. De gestegen rente ( 34 miljoen) en het verschil tussen de behaalde- en benodigde rendementen ( 27 miljoen) verklaren grotendeels deze winst. Aan de lastenkant waren de kosten van de toeslagverlening ( 9 miljoen) de grootste post. Deze kosten werden voor ongeveer 5 miljoen uit de TRA gefinancierd, zodat het resultaat met 4 miljoen negatief werd beinvloed. Is onze algemene reserve voldoende in relatie tot wettelijke eisen? De minimale algemene reserve was per eind 2013 52 miljoen (dekkingsgraad 104,2%). Het wettelijk vereist solvabiliteitsniveau (waarvoor nog steeds een resterende hersteltermijn van 10 jaar geldt) was per eind 2013 178 miljoen (dekkingsgraad 114,4%). Door het positieve resultaat in 2013 steeg de algemene reserve van 81 miljoen eind 2012 naar 144 miljoen eind 2013 (dekkingsgraad 111,6%). We voldoen dus ruim aan de minimum eis, maar kwamen eind 2013 nog ruim 30 miljoen tekort ten opzichte van de solvabiliteitseisen voor de lange termijn. Aan het einde van het boekjaar 2013 werd de 5-jarige periode van het kortetermijnherstelplan afgesloten. De in het herstelplan voorgenomen maatregelen zijn geheel doorgevoerd, waarbij gelukkig geen rechtenkorting nodig was. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft schriftelijk bevestigd dat het kortetermijnherstelplan is beëindigd. Meer informatie over het bovenstaande? Meer informatie vindt u in het volledige jaarverslag: Kerncijfers pagina 7 Premiebeleid pagina 24 Resultaten, financiële positie en herstelplan pagina 34-36 6 Verkort Jaarverslag2013
De beleggingen Pensioenfondsen maken in hun beleggingsbeleid veelal gebruik van een matchingportefeuille die dient om de verplichtingen af te dekken, en een returnportefeuille waarmee extra rendement wordt gegenereerd. Ook de beleggingen van DEPF zijn gesplitst in een matching portefeuille en een return portefeuille. Het grootste deel van het DEPF-vermogen is belegd in obligaties en obligatie gerelateerde beleggingen die zijn ondergebracht in de matching portefeuille. Dit is een relatief veilige wijze van beleggen, waarbij rekening wordt gehouden met schommelingen in de voorziening voor de pensioenverplichtingen. Daarmee worden sterke schommelingen in de financiele positie (de dekkingsgraad) beperkt. Een kleiner deel van de portefeuille van DEPF is meer risicovol belegd, bijvoorbeeld in aandelen, onroerend goed en grondstoffen. Deze beleggingen zijn ondergebracht in de return portefeuille. Meer risico geeft ook meer kans op een hoger rendement. Dit kan helpen om bijvoorbeeld buffers te creëren om onverwachte situaties het hoofd te kunnen bieden. Of om extra middelen te genereren, waarmee DEPF toegekende toeslagen kan financieren. Overzicht beleggingen middelloonregeling: Beleggingen voor risico pensioenfonds Rendement In 2013 Waarde Per 31-12-2013 Matching portefeuille -2,8% 870 Return portefeuille 8,2% 492 Divers 2 1,1% 1 7 Totaal 2,5% 1.379 Overzicht beleggingen Toeslagreserve actieven Beleggingen TRA Rendement In 2013 Waarde Per 31-12-2013 Totaal -0,8% 49 Tot zover het basale deel van dit hoofdstuk. Het bestuur heeft in 2013 enkele wijzigingen doorgevoerd om de doelstellingen van het pensioenfonds nog beter te kunnen realiseren. Deze wijzigingen zijn vrij technisch, maar we noemen ze kort. 2 Cash, deposito s, derivaten, valuta afdekking Verkort Jaarverslag2013 7
a. Het fonds voor langlopende staatsleningen in Europese kernlanden in combinatie met renteswaps is opgesplitst in twee aparte onderdelen: - Discretionair mandaat met identieke staatsleningen; - Apart vehicel voor de renteswaps: Qualified Investment Fund (QIF). Doel hiervan is dat we blijven voldoen aan de aangescherpte europese toezichtseisen (EMIR). b. De aandelenfondsen die we bij SNS hadden lopen, zijn (grotendeels in stukken) overgebracht naar het mandaat bij Northern Trust Global Investors. De benchmark is gelijk gebleven. Hierdoor worden meer efficiency en lagere kosten bereikt. c. Voor het commodities mandaat (dat zijn beleggingen in grondstoffen) is overgestapt van twee passieve commodityfondsen naar een discretionaire portefeuille met beursverhandelde futures en liquiditeiten. Verschil is dat de wijze van doorrollen van de futures niet op basis van de benchmark, maar volgens een door de vermogensbeheerder gehanteerd model worden vastgesteld. Ten aanzien van de kosten is sprake van een lagere basisvergoeding in combinatie met een performance gerelateerde vergoeding. Het risicoafdekkingsbeleid is op twee punten aangepast: a. In 2013 is de beheersing van het renterisico op de balans nader vastgelegd en beschreven. De rentegevoeligheid van de verplichtingen wordt beperkt tot 50% met een minimum van 45% en een maximum van 55%. b. In de rendementsportefeuille wordt een deel van de valutaexposure van de US Dollar (inclusief Hongkong Dollar), Britse Pond en Japanse Yen afgedekt. In 2013 is de beheersing van het valutarisico op de balans nader vastgelegd en beschreven. De strategische afdekking van de genoemde valuta bedraagt 66,7%, met een bandbreedte 56,7% 76,7%. Meer weten over de beleggingen? Kijk dan ook in het volledige jaarverslag. Vermogensbeheer en performance, hoofdstuk 1.10 (pagina 27-33) en de toelichting op de balans (pagina 59-62). 8 Verkort Jaarverslag2013
Beheerste uitvoeringskosten Voor het vermogensbeheer zijn de volgende kosten als percentage van het belegd vermogen in het jaarverslag vermeld:. het beheer van de beleggingen: 0,16% ( 2,3 miljoen);. overige kosten, waaronder transactiekosten: 0,18% ( 2,4 miljoen). Voor de pensioenuitvoering (inclusief advies, audit, toezicht, bestuur, opleidingen etcetera) zijn kosten ad 1,5 miljoen in het jaarverslag vermeld. Deze kosten kunnen worden gerelateerd aan het totaal aantal deelnemers en zijn 151 per deelnemer. Omdat voor de slapers niet veel werkzaamheden uitgevoerd hoeven te worden, is het voor goede vergelijkingen ook gebruikelijk de kosten te relateren aan het aantal actieven en pensioengerechtigden. Dan komen de kosten uit op 248. Uiteraard kunnen kosten niet los worden gezien van de resultaten en/of kwaliteit van de dienstverlening. Verkort Jaarverslag2013 9
Toeslagen Voor het verlenen van toeslagen wordt onderscheid gemaakt tussen actieve deelnemers enerzijds en gewezen deelnemers en pensioengerechtigden (inactieven) anderzijds. Zie hoofdstuk 1.9 (pagina 25-26) voor meer informatie. In december 2013 heeft het bestuur als volgt besloten over de toeslagen per 1 januari 2014: Voor de aanvullende toeslag voor actieven wordt gebruik gemaakt van de Leidraad Actieven Toeslag (LAT). Daarbij wordt rekening gehouden met de waarde van de Toeslagreserve actieven. Bij het besluit om de aanvullende toeslag volledig toe te kennen is getoetst dat het herstel niet wordt vertraagd en bovendien hoeven we geen aanvullende maatregelen te treffen. Voor inactieven: Maatstaf CPI afgeleid per oktober 2013: 0,90% Toepassing interne richtlijn o.b.v. dekkingsgraad: 113,4%, besluit 0,3% toeslag Voor actieven: Maatstaf loonindex 2013: 2,00% Toepassing interne richtlijn basis o.b.v. dekkingsgraad: 113,4%; basistoeslag 0,68% Toepassing interne richtlijn aanvullende toeslag o.b.v. LAT: > 120%; aanvullende toeslag 1,32% 10 Verkort Jaarverslag2013
Goed pensioenfondsbestuur, verantwoording en toezicht Het bestuur bestaat uit acht leden. De statuten bepalen dat hiervan vier voorgedragen zijn door de onderneming (KDE), twee voorgedragen zijn door de ondernemingsraad (OR) en twee gekozen zijn door de gepensioneerden. De zittingstermijn bedraagt vier jaar. Hiernaast kunt u de wisselingen in het bestuur in 2013 en de bestuurssamenstelling per 31 december 2013 zien. Het jaar waarin de zittingstermijn eindigt wordt tussen haakjes vermeld. In de bestuurssamenstelling traden in 2013 enkele wisselingen op: Catharien van Mierlo nam per 1 maart 2013 afscheid van het bestuur. Als voorzitter werd ze opgevolgd door Quirijn Ligtenstein. De opengevallen bestuurszetel werd ingevuld door Gerrit van Breukelen. Gerrit heeft de rol van plaatsvervangend voorzitter overgenomen van Leo Burgers. Tot slot heeft Joris van de Rijt per 1 januari 2014 de rol van secretaris overgenomen van Roel Burema, die in de loop van 2014 het bestuur zal verlaten. Het dagelijks bestuur is daarmee in korte tijd geheel vernieuwd en bestaat nu uit Quirijn, Gerrit en Joris. Bestuursleden, voorgedragen door de onderneming - drs. Leo Burgers (2017) - Gerrit van Breukelen, plaatsvervangend voorzitter bestuur (2015) - mr. Caroline Carrière (2014) - drs. Joris van de Rijt, secretaris bestuur (2016) Bestuursleden, voorgedragen door de Ondernemingsraad (OR) - Roel Burema (2014) - Klaas Meindertsma (2015) Bestuursleden, gekozen door de gepensioneerden - Sytze Meerema (2016) - Quirijn Ligtenstein, voorzitter bestuur (2018) Over de wijze waarop zorgvuldige besluitvorming en evenwichtige belangenafweging zijn geregeld, is een apart hoofdstuk 1.5 in het jaarverslag opgenomen (pagina 18). Verkort Jaarverslag2013 11
Q & A Verantwoordingsorgaan Wat anderen vinden van de wijze waarop het bestuur opereert en hoe de financiële positie van het fonds beoordeeld wordt, kun je teruglezen in diverse verslagen en verklaringen:. Compliance officer: hoofdstuk 1.13 (pagina 40). Verantwoordingsorgaan: hoofdstuk 1.14 (pagina 41-42). Certificerend actuaris: hoofdstuk 3.4 (pagina 96-97). Waarmerkend accountant: hoofdstuk 3.5 (pagina 98) Ieder jaar lichten we één van de beoordelingen wat meer in het verkort jaarverslag toe. Dit jaar hebben we de verklaring van het Verantwoordingsorgaan eruit gelicht. Hieronder staan enkele hoofdlijnen over het Verantwoordingsorgaan en de verklaring die zij bij de jaarrekening 2013 hebben afgegeven. Nadere afspraken zijn vastgelegd in het Reglement voor het Verantwoordingsorgaan. Wat is het Verantwoordingsorgaan (VO)? Het verantwoordingsorgaan bij DEPF is in 2007 ingesteld en vervult een formele statutaire rol. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit twee leden vanuit de onderneming, twee leden vanuit de deelnemers van DEPF en twee leden vanuit de gepensioneerden van DEPF. Wat is de taak van het VO? Het VO heeft op grond van de wet tot taak om jaarlijks een algemeen oordeel te geven over het handelen van het bestuur van DEPF, het door het bestuur uitgevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar en de beleidskeuzes die op de toekomst betrekking hebben. Daarnaast geeft het VO advies bij voorgenomen aanpassingen op specifieke gebieden (nader omschreven in artikel 3.6 van het VO-reglement). Wat heeft het VO in 2013 gedaan? Het VO heeft in het verslagjaar informatie van het bestuur ontvangen, eigen vergaderingen gehouden en twee keer gezamenlijk vergaderd met een afvaardiging van het bestuur. Het VO is in staat hiermee een algemeen oordeel te vormen over het handelen van het bestuur. Wat vindt het VO van het beleid van het bestuur? Op basis van de informatie en discussie hierover heeft het VO het volgende oordeel: het bestuur heeft het beleid op een evenwichtige 12 Verkort Jaarverslag2013
en zorgvuldige wijze uitgevoerd, waarbij de belangen van alle belanghebbenden in voldoende mate in aanmerking zijn genomen. Wat vindt het VO van beleidskeuzes van het bestuur? Het bestuur heeft bij de beleidskeuzes die op de toekomst betrekking hebben een zorgvuldige en open besluitvormingsprocedure gevolgd. De transparantie van het beleid over toeslagen hoger dan de reglementaire maatstaf kan worden verbeterd. Wat vindt het VO van het communicatiebeleid? Het VO heeft kennisgenomen van het communicatieplan voor zowel 2013 als 2014. Het VO is positief over het communicatiebeleid en de communicatieplannen en volgt periodiek de uitvoering hiervan. Wat vindt het VO van het handelen van het bestuur? Het bestuur heeft in het verslagjaar correct en tijdig gehandeld. Tevens is het VO van mening dat de kwaliteit van de uitvoering, governance en communicatie naar de deelnemers van DEPF opnieuw verder is verbeterd. Wat vindt het VO van de bestuurspraktijk? Ten aanzien van de bestuurspraktijk heeft het VO geconstateerd dat het bestuur de afgelopen twee jaar met veel wisselingen is geconfronteerd maar steeds tijdig in adequate opvolging kon worden voorzien. Dit lijkt echter wel een moeizamer proces te worden, mede als gevolg van aangescherpte eisen die De Nederlandsche Bank stelt aan nieuwe bestuursleden. Om deze opvolging naar de toekomst te kunnen blijven borgen, zal het bestuur alert moeten zijn op het tijdig beschikbaar krijgen van de juiste kandidaten. Het VO geeft er de voorkeur aan dat bestuursleden vanuit de interne kandidaten worden geworven. Voor zover sprake is van een dienstverband zal binnen de bestaande functie voldoende tijd beschikbaar moeten worden gesteld om de taken bij DEPF naar behoren uit te kunnen voeren. Wat vindt het VO van de besluitvorming over het nieuwe bestuursmodel? Het bestuur heeft het paritaire bestuursmodel geanalyseerd en met diverse partijen overleg gevoerd over de invulling van een nieuw bestuursmodel per 1 juli 2014. Het bestuur heeft haar besluit over het bestuursmodel integraal voor advies aan het Verantwoordingsorgaan voorgelegd. Hierbij is door het bestuur een besluitvormingsdocument opgesteld. Het VO kan zich goed vinden in de manier waarop het besluit tot stand is gekomen, alsook de uitkomst van de besluitvorming. Wat vindt het VO van het beloningsbeleid? Het VO heeft een positief advies gegeven bij de herziene aanpassing per 1 januari 2013 van de vacatievergoeding voor bestuursleden zonder dienstverband. Wat is de overall conclusie van het VO? De conclusie van het VO is dat het bestuur in het verslagjaar 2013 haar taken en bevoegdheden op correcte wijze heeft uitgevoerd. Verkort Jaarverslag2013 13
Hoe houden we het allemaal begrijpelijk? Onze communicatiedoelen en de middelen die we daarbij inzetten leggen we vast in een communicatieplan. Daarbij worden steeds meer digitale middelen ingezet, zoals de website en de digitale nieuwsbrief. Voor de nabije toekomst krijgt iedere deelnemer een eigen mijn-omgeving en zal een pensioendashboard in gebruik worden genomen. In 2013 is veel tijd besteed aan de communicatie rond de nieuwe 67-pensioenregeling, het welkom heten van de Diensten collega s en transitie van de BPR rekeningen naar ABN AMRO Pensioenen. Naast algemene presentaties en een Infomatiebulletin, is een groot aantal mailingen verzonden, zodat iedereen op de hoogte is van de wijzigingen. De overgang naar pensioenrichtleeftijd 67 jaar, met de mogelijkheid van deeltijdpensioen en inkoop van het AOW-gat leidt tot veel extra communicatie en begeleiding. Hier zal ook in 2014 nog veel werk voor verzet moeten worden, inclusief de ingebruikneming van een nieuwe pensioenplanner. We vragen met enige regelmaat de mening van onze deelnemers over een belangrijk onderwerp. Met name de voorbereiding van de uitvraag naar de risicohouding en risicodraagvlak (die samen de risicobereidheid van de deelnemers bepalen) is een relevante activiteit in dit kader. Deze is in februari 2014 uitgevoerd. De afgelopen jaren zijn flinke stappen gezet, maar er is altijd nog ruimte voor verbetering. Ondanks al deze inspanningen zal pensioenmaterie lastig blijven en zal individuele begeleiding noodzakelijk blijven. De mogelijkheid om vragen te stellen bij een deskundige medewerker van de pensioendesk, het voeren van een individueel pensioengesprek en de mogelijkheid om een (indicatieve) pensioenberekening op te vragen zullen wij vanuit DEPF in de toekomst zeker blijven aanbieden. Meer informatie over de communicatie van het fonds is te vinden in hoofdstuk 1.12 (pagina 37 39). 14 Verkort Jaarverslag2013
Ontwikkelingen in 2014 In hoofdstuk 1.4 en 1.15 van het bestuursverslag worden de externe ontwikkelingen en interne voornemens voor 2014 toegelicht. Als u op de hoogte wilt blijven: volg onze (digitale) nieuwsbrieven. U kunt zich abonneren via het aanmeldformulier op de homepage van www.depensioenfonds.nl.
colofon Stichting Douwe Egberts Pensioenfonds Postbus 2 3500 CA UTRECHT www.depensioenfonds.nl Het verkort jaarverslag is een uitgave van Stichting Douwe Egberts Pensioenfonds. Auteurs: Elvin van den Hoek, Michiel Kok Redactie: Commissie communicatie Reageren? Graag per e-mail naar pensioenfonds@demb.com of 030 297 2270. Vragen van administratieve aard? Graag per e-mail naar depensioenfonds@tkppensioen.nl of 050-582 7950.