Schilderijen Salon van de 21 e eeuw Lesbrief ter voorbereiding van bezoek aan Museum De Paviljoens in Almere. Voortgezet onderwijs havo vwo Inhoud lespakket: bevestiging afspraak museumbezoek dvd/videoband Charles Baudelaire & de schilders van het moderne leven lesbrief ter voorbereiding enquête waardering museumbezoek Doel: Voorbereiding museumbezoek. Kennismaking met Museum De Paviljoens, hedendaagse kunst en de tentoonstelling (Schilderijen Salon van de 21 e eeuw) die de leerlingen gaan bekijken. De film legt - op deels humorvolle wijze - de relatie tussen de Schilderijen Salon van de 21 e eeuw in Museum De Paviljoens en de 19 e eeuwse Parijse Salons met de kenmerkende presentatievorm, jury, schilderijengenres, bezoekers van de Salon et cetera. De film maakt het mogelijk om een relatie te leggen met de 19 e eeuwse Parijse Salons en de oudere schilderkunst - ondanks dat de schilderijen van de oude meesters geen deel uitmaken van de tentoonstelling in Museum De Paviljoens. De film verschaft de leerlingen enige basiskennis over schilderkunst, die ze in het museum gebruiken in het kunstkijkgesprek en tijdens de spelopdrachten. Lesvorm: videoles en onderwijs-leergesprek Wij raden de docent aan het museumbezoek voor te bereiden aan de hand van de film en de bijbehorende lesbrief met vragen die u kunt gebruiken in het gesprek. Duur: film 15 minuten, onderwijs-leergesprek nav de film 15 minuten 1
Inleidende vraag (voorafgaand aan de film) 1a) Is er iemand die zelf beeldend werk maakt? Bijv. graffiti, schilderijen, tekeningen, foto's, website, (animatie)filmpjes, cd- hoesjes. (zie evt. kunstautobiografie) 1b) Zo ja, wat voor soort werk maak je? Eigen mening 2a) Wie gaat er wel eens kijken naar het beeldend werk van anderen? (zie evt. kunstautobiografie) 2b) Zo ja, waar dan? Of in welk museum ga je wel eens kijken? Bijvoorbeeld Corrossia in Almere-Haven, Kröller-Müller in Otterlo, Rijksmuseum in Amsterdam, Van Gogh Museum in Amsterdam, Louvre in Parijs). Of andere musea: het Nieuwland erfgoedcentrum in Lelystad, Volkenkundig museum (bijv. Tropenmuseum in Amsterdam); natuurmuseum (bijv. Naturalis in Leiden); openluchtmuseum (bijv. Zuiderzee Museum in Enkhuizen); technisch museum (bijv. NEMO in Amsterdam). 2c) Wat heb je daar gezien? Eigen mening. Ook Flevoland heeft een museum: Museum De Paviljoens. Het zijn zilverkleurige gebouwen van staal en glas in Almere-Stad. 3) Wat is De Paviljoens voor soort museum? Een museum voor hedendaagse kunst met kunst van vrij jonge kunstenaars. 4). Kunstenaars maken tegenwoordig niet alleen schilderijen en beeldhouwwerken, maar ook hele andere dingen. Noem drie andere soorten kunst uit deze tijd. foto s, videokunst, computer- of internetkunst, landschapskunst (bijv. De Groene Kathedraal van Marinus Boezem, vlakbij Stichting AAP in Almere), performance-kunst ('levende kunst'; de kunstenaar maakt met zijn hele lichaam deel uit van het kunstwerk, bijv. performancekunst van Yael Davids) of installatiekunst (= groot eigentijds kunstwerk bestaande uit verschillende losse onderdelen waar je in en tussendoor kunt lopen om het te ervaren). 2
Ondanks alle foto-, film- en digitale technieken zijn er sinds een paar jaar op verschillende plekken in de Westerse wereld ineens weer heel veel kunstenaars die schilderen. Daarom heeft Museum De Paviljoens voor het eerst sinds tien jaar weer een tentoonstelling met schilderijen: de Schilderijen Salon van de 21 e eeuw. In het museum kun je zien wat kunstenaars nu schilderen en wat hun wereldbeeld is. Bekijk de film Charles Baudelaire & de schilders van het moderne leven 5) Wat is het beroep van de hoofdpersoon Charles Baudelaire? Schrijver, dichter, kunstcriticus. 6) Wat is het beroep van Guus, de andere man in de film? Guus is suppoost bij het museum 7) Wat komt Charles Baudelaire precies doen in Almere? Hij komt de tentoonstelling Le peintre de la vie moderne/ De schilder van het moderne leven in Museum De Paviljoens bezoeken. Hij heeft een uitnodiging ontvangen, want deze tentoonstelling is vernoemd naar een beroemd boek dat Baudelaire in de 19 e eeuw heeft geschreven. 8a) Leg uit wat een Salon is. Een Salon is een schilderijententoonstelling die een keer per jaar plaats vindt. 8b) Hoe denk je dat het is om naar kunst te kijken als er zo veel schilderijen boven, onder en naast elkaar hangen? Eigen mening (je kunt heel veel kijken en vergelijken, maar soms kan een schilderij misschien ook beter tot zijn recht komen als het meer ruimte heeft. 9) Waar vond de Salon oorspronkelijk plaats? De beroemdste Salon vond in de 19e eeuw plaats in Musée Le Louvre in Parijs. 10) Van wat voor schilderijen hield de jury van de 19 e eeuwse Salon het meest? De hoogst gewaardeerde kunstvorm was het naakt, weergegeven in schilderijen die klassieke mythologische of bijbelse verhalen 3
uitbeelden, zoals de Griekse godin Venus die wordt geboren uit het schuim van de zee. Deze schilderijen werden geschilderd alsof het een foto was van de werkelijkheid. 11) Wat betekent de R op de achterkant van een schilderij? Refusé wat het Franse woord is voor geweigerd 12) Waarom werden de meeste schilderijen van de schilder Edouard Manet op de Salon geweigerd? Bijv. de schilderijen Olympia of De absinth drinker. Deze schilderijen voldeden niet aan de regels van de jury; ze verbeelden het alledaagse leven met cafe's, het straatleven, de fabrieken ipv de klassieke verhalen met godinnen en nimfen. 13) Leg uit wat een Salon des Refusées is? Dit is een tentoonstelling die bestaat uit allemaal geweigerde schilderijen. In 1863 had de jury zo veel schilderijen geweigerd (wel 4000!), dat de Franse keizer toestemming gaf om een Salon des Refusées in Parijs te organiseren. 14) Welke verschillende soorten of genres schilderijen worden in de film genoemd? Noem er een paar. Landschappen, stadsgezichten, portretten, stillevens, genre, historiestukken (zoals Venus die geboren wordt uit het schuim van de zee). 15) Welke verschillende soorten genres heb je bijvoorbeeld in muziek? Noem er een paar Eigen mening (rock, hardrock, jazz, blues, pop, r&b, klassiek, gospel, nederpop, country and western, ) 16) Welke onderwerpen schildert Edouard Manet, de lievelingsschilder van Charles Baudelaire? Manet schildert het alledaagse leven: een picknick, een dronken man in het café, een treinstation, een stadsgezicht met fabrieken, een alledaagse naakte vrouw (geen godin). 17) Wat zouden schilders in deze tijd bijvoorbeeld schilderen als ze het moderne eigentijdse alledaagse leven weergeven? Eigen mening (bijv. auto's, autosnelwegen, industrieterreinen, vinexwijken, winkelcentra, computers, televisies et cetera) 4
18) In de film zijn twee schilderijen te zien van de tentoonstelling die in de film nog in opbouw is en die jullie binnenkort gaan bekijken. Leg uit hoe deze eigentijdse schilders te werk zijn gaan? Gebruiken ze alleen verf, penselen en doek of ook andere zaken? Tjebbe Beekman gebruikt een digitale camera om foto's te maken in de stad en een computer en Photoshop om deze foto's te bewerken en de compositie te bepalen. Deze fotocompositie dient als voorbeeld bij het schilderen. Sven Kroner werkt vanuit zijn herinnering. Herinneringen aan plekken uit zijn jeugd vormen de basis. 19) Waaraan kun je zien dat deze 2 schilderijen in deze tijd zijn geschilderd? Aan het schilderij van Tjebbe Beekman met de flatgebouwen zie je dat hij foto's - die hij met de computer heeft bewerkt - als voorbeeld heeft genomen bij het schilderen. Digitale foto's en de computer had je natuurlijk niet in vroeger tijden. Soms zie je ook schotelantennes op de gebouwen die hij schildert. Dat het schilderij van Sven Kroner in deze tijd is gemaakt, kun je zien aan de bulldozer in het water. 20) In de film zie je de graffiti-wand naast Museum De Paviljoens. Vind jij het belangrijk dat dit soort plekken er zijn? Leg uit waarom. Eigen mening. Graffiti is in principe verboden en strafbaar, behalve op speciale plekken zoals in het Almeerse Beatrixpark bij de skatebaan en bij Museum De Paviljoens. Museum De Paviljoens vindt het belangrijk dat er legale plekken zijn voor jongeren om zich creatief te kunnen uiten. Bij museumbezoek hoort ook het respecteren van de onderstaande huisregels huisregels : Je jas en tas achterlaten in de garderobe In het museum mag je niet eten of drinken Niet rennen in het museum, maar gewoon lopen Kijken met je ogen en niet met je handen niet schreeuwen in het museum (er zijn ook andere bezoekers) luisteren naar de aanwijzingen van de museumdocent en de suppoost 5
Tentoonstelling Schilderijen Salon van de 21 e eeuw De tentoonstelling is geïnspireerd op de officiële Salon in Parijs en geheel gewijd aan de hedendaagse schilderkunst. Er zijn meer dan 100 eigentijdse schilderijen te zien van kunstenaars uit Duitsland, Zwitserland, de Verenigde Staten en Nederland. Traditionele thema s als stadsgezichten, landschappen, interieurs en andere genres worden op een geheel eigen wijze ingevuld. Stijlmiddelen en traditionele iconen worden in een nieuw jasje gestoken of schaamteloos geïmiteerd. De schilders maken gebruik van eigentijdse media zoals foto's, film-, computer- en satellietbeelden. Zoals bij de traditionele Salon worden ook in De Paviljoens de zes meter hoge en meters lange wanden van plint tot plafond volgehangen met recent werk van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Programma museumbezoek (onder leiding van twee museumdocenten) 5 kwartier of 1,5 uur (naar keuze) Interactieve rondleiding met kijk-, denk-, eigen mening-, discussie- en spel-opdrachten. (helft van de tijd) Aan de slag als tentoonstellingsmaker, als onderzoeker en als Salonjurylid; spelen van het kwartetspel van de schilderkunst (helft van de tijd) Begeleiding van school Het is ideaal als er behalve 2 museumdocenten ook 2 begeleiders van school bij zijn. 1 docent van school is in elk geval noodzakelijk. Praktische informatie Bij het museum is voldoende gelegenheid om de fietsen te parkeren. Het museum is per bus bereikbaar vanaf treinstation Almere Centrum en lijn 5 halte Greta Garboplantsoen. Het ligt op vijf minuten lopen van het treinstation Almere Centrum. U loopt de stationshal uit, uitgang rechts naast Burger King, over het plein met de fontein. Rechtdoor de winkelstraat in, na de Hema neemt u de eerste straat links. De brug onderdoor, het water oversteken en u ziet het museum, zilverkleurige paviljoens van staal en glas op palen, recht voor u staan. Entree tijdens deze tentoonstelling aan achterzijde. Er is een betaalde parkeerplaats voor de deur van het museum, maar het parkeertarief is hier hoger dan bij het Manifestatieveld of de parkeergarage verderop. (prijzen Manifestatieveld eerste uur gratis, daarna 1,20 per 59 minuten) 6
Na het museumbezoek wordt - indien afgesproken - een factuur gestuurd. Annuleren van de gemaakte afspraak dient ten minste vijf werkdagen voorafgaand aan de activiteit te gebeuren, anders dienen de gemaakte kosten in rekening te worden gebracht. Let op: gedurende deze tentoonstelling is de entree aan de achterzijde van De Paviljoens - vlakbij de parkeerplaats van Villa Parkhurst - en niet bij de loopbrug aan de voorzijde. Wilt u na afloop van het museumbezoek het enquêteformulier invullen en retour sturen naar Museum De Paviljoens? Alvast bedankt! 2005 Dit lesmateriaal is ontwikkeld door de Afdeling Educatie van Museum De Paviljoens. Museum De Paviljoens /\/ Afdeling Educatie & Publieksbegeleiding /\/ Odeonstraat 3 Almere-Stad /\/ 036-5450400 /\/ educatie@depaviljoens.nl /\/ www.depaviljoens.nl 7