INFORMATIEVAARDIGHEDEN A f s t a n d s o n d e r w i j s S t u d i e g e b i e d S o c i a a l - A g o g i s c h W e r k 2 0 1 3-2 0 1 4 Studiepunten 3 Contacturen 4 Studiebelasting 90 uren Docent Luk Gheysen E-mail luk.gheysen@vives.be Telefoon 056/26.41.50
SITUERING Wat je moet weten over dit opleidingsonderdeel Korte omschrijving van de inhoud Het opleidingsonderdeel Informatievaardigheden behandelt geïntegreerd algemene computervaardigheden met specifieke vaardigheden voor het sociaal-agogisch werkterrein, zoals informatieverzameling en verwerking, bronnenonderzoek en E-cultuur. Accent ligt op vaardigheden om informatie te zoeken en te verwerken : gericht relevante en beroepsspecifieke informatie opzoeken en deze met behulp van ICTtoepassingen verwerken in diverse soorten documenten en toepassingen (tekst, rekenblad, website, presentatie, e-mail), met inbegrip van een correct refereren van de bronnen. 1 Het is geprogrammeerd in alle opleidingen van het studiegebied Sociaal-Agogisch Werk (SAW) binnen VIVES, (gemeenschappelijk of major -opleidingsonderdeel). Thema's die aan bod komen in de (online)cursus zijn : bronnen in de sociaal-agogische sector (diverse soorten catalogi en databanken); mediatheek; refereren / bronvermeldingen; evalueren; algemene tips MSOffice. Verantwoording van het opleidingsonderdeel binnen de opleiding en curriculum Beroepshalve beschikt je als sociaal-agogisch werker over vaardigheden om allerhande informatie in veelsoortige bronnen op te zoeken (Internet en bibliotheekcatalogi / databanken ), die te ordenen (Verkenner, Word, Excel, ), ze te verwerken (tekst- of bronnenkritiek), ernaar te refereren en die te presenteren (PowerPoint, Word, ). Bovendien heb je een zicht hoe de digitalisering hier op inwerkt en het (professioneel) gedrag van mensen verandert. Dit laatste noemen we E-cultuur. ORGANISATIE & BEGELEIDING Wat je van ons mag verwachten Onderwijskundige werkvormen De docent behandelt en demonstreert de cursusinhouden tijdens het eerst voorziene contactmoment. Hij legt de hoofdopdracht (SADAN, zie verder) uit. Daarna gaan studenten zelfstandig aan het werk : kennis nemen van vakinhouden, maken voorbereidende oefeningen en algemene verkenning hoofdopdracht. Tijdens het tweede contactmoment kan daarover feedback worden gevraagd en start de hoofdopdracht definitief. Toledo, VIVES-mail en de sadan-wiki vormen de digitale school en leerplek. Daar verleent de docent steun. Studenten kunnen daar ook onderling contacten leggen en onderhouden. Gezien én de diversiteit van de beoogde vaardigheden én het eigene van de hoofdopdracht (veel opzoeken info verwerken in documenten), voorzie je zelf best een langere uitvoerperiode en een strikte timing (doornemen theorie, inoefenen vaardigheden, maken opdracht met deelstappen, plaatsen van resultaten / documenten op wiki).
2 Begeleiding Tijdens het academiejaar kunnen de studenten de docent e-mailen of skypen (skypenaam luk_gheysen). Aarzel niet om hem uitleg te vragen, maar raadpleeg ook diverse hulplijnen zoals collega-studenten of de aanbevolen online-cursussen. Leermiddelen Centraal staat de online cursus http://sadan.wikidot.com. Daar zijn drie inhoudelijke delen terug te vinden (zie menubalk bovenaan) : ICT : dit betreft de directe ICT-vaardigheden (tekstverwerking, rekenblad, digitale voorstelling binnen MS-Office 2007) en ruime zoekvaardigheden op het internet. Bronnen : theoretisch deel E-cultuur : theoretisch deel noot : Voor het inoefenen van de ICT-vaardigheden zijn oefenboeken ter beschikking gesteld op de wiki (zie rubriek organisatie, overzicht planning voor dagonderwijs; oefenboeken MSWord, MSExcel, bronnen et cetera). Daarnaast wordt het digitale platform van de school, Toledo, gehanteerd (course : Informatievaardigheden [V5G383] SAW - AO ; let wel : voor alle opleidingen binnen VIVES - SAW wordt met deze course gewerkt). Deze plaats op Toledo dient hoofdzakelijk om korte en praktische informatie te laten doorstromen. De online cursus blijft inhoudelijk het belangrijkste. Verdiepingsmateriaal In elke bibliotheek steken diverse informatica handboeken. In de boekhandel zijn tevens diverse handleidingen en oefenboeken voor tekstverwerking, rekenblad en andere te verkrijgen. In de oefenboeken alsook op de online cursus sadan.wikidot.com worden internetadressen aangegeven waar online (gratis) informatie is de vinden over diverse programma s. Elke student bekijkt voor zichzelf wat betekenisvol kan zijn. COMPETENTIES & LEERDOELEN Wat we van jou verwachten Startcompetenties Je bezit de primaire vaardigheden van PC-gebruik : opstarten, startmenu, gebruiken snelkoppelingen bureaublad, cursor-hantering, documenten (terug)vinden en openen/wijzigen/opslaan, zich bewegen op internet, afdrukken. Je bezit de basisvaardigheden van de courante software-programma s (tekstverwerking, rekenblad, digitale presentatie). Je weet globaal wel een informatie-zoekopdracht te starten. Eindcompetenties
Het opleidingsonderdeel Informatievaardigheden bestaat uit algemene ICT-vaardigheden en specifieke 3 digitale toepassingen binnen het sociaal-agogisch werkveld of in VIVES-SAW. Beiden worden door de studenten afstandsonderwijs via zelfstudie eigen gemaakt. Tijdens het contactmoment met de docent in groep wordt stilgestaan bij het geheel van de cursus en de hoofdopdracht (SADAN). Door zelfstudie onder impuls van algemene oefeningen en de SADAN -opdracht, verwerven de studenten basiskennis van het besturingsprogramma Windows. Zij beheren eigen opgemaakte maar ook allerlei andere documenten binnen het besturingsprogramma. Ze maken vormelijk documenten op via het tekstverwerkingsprogramma Word (een verslag van een vergadering, een bezoek, een observatieverslag, een brief, een memo, een nota ) en gebruiken hierbij opmaakvariaties zoals tekenopmaak, alineaopmaak, paginanummering, marges, kop- en voetteksten, automatische inhoudstafel / bronvermelding, sectie-indeling, sjabloon. Verder bezitten ze de basisvaardigheden om te werken met het rekenblad Excel: het invoeren van numerieke en tekstgegevens, het invoeren van eenvoudige formules zoals som, procentberekening... Studenten kennen het onderscheid tussen absolute en relatieve celadressen en slagen er in om een tabel en een grafiek te maken en de opmaak ervan te verzorgen. Ze maken kennis met de primaire statische functies zoals filteren en subtotalen. Vervolgens maken ze een presentatie met PowerPoint, gebruik maken van de animatiemogelijkheden (dia-overgang, aangepaste animatie, geluid, video). Tenslotte zoeken ze vast en zeker op een efficiënte manier diverse bronnen én online én fysiek op. De studenten verscherpen hun kennis en vaardigheden inzake het zoeken naar informatie via internet. Ze kennen de adresbalk, raadplegen websites, surfen via hyperlinks, zoeken zeer gericht via zoekmachines (in het bijzonder deze van diverse beroepsrelevante databanken), versturen en ontvangen e-mail en gebruiken de virtuele leeromgeving Toledo. Ze kennen diverse websites en online databanken die specifiek zijn voor het brede sociaal-agogisch werkterrein. Verder stellen ze op een correcte wijze bronvermeldingen op alsook de specifieke structuur en werking van de VIVES-mediatheek kennen. Ze leren werken in een "wiki-omgeving". De beoogde competenties worden per onderwerp doelstellingsgewijs op de online cursus beschreven (rubriek doelstellingen). Noot : studenten die bovenstaande vaardigheden eigen willen maken binnen het Open Office pakket (of gelijkaardige open software), mogen dit zeker en vast doen, maar contacteren eerst de docent hierover; afspraken zullen worden gemaakt omtrent de vertaling naar dat pakket evenals de inwisselbaarheid, vooral dan met medestudenten. OPDRACHT Wat we in het bijzonder van jou verwachten Verplicht opdracht in het kader van evaluatie Bij de cursusonderdelen hoort één grote opdracht, SADAN genoemd, waarbij de student zich bekwaamt in de onderscheiden deelvaardigheden. De docent licht deze opdracht toe tijdens het contactmoment. Er worden thema s aangeboden die de hoofdopdracht aanstuurt en waarrond studenten zullen werken. De SADANopdracht resulteert in een zichtbaar digitaal product : een samen gemaakte wiki met diverse info over het betrokken thema. Deze wiki vormt een gerichte bundeling van individueel gemaakte documenten (verwerkte informatie in eindproducten ).
Ter voorbereiding van de SADAN-oefening worden de verwachte vaardigheden van de software deelprogramma s (tekstverwerking, rekenblad, digitale presentatie) en de zoekvaardigheden (bronnen refereren) via oefenboeken aangeleerd / bijgestuurd. De student maakt hierover een kort zelfevaluatie rapport op, best voorafgaand aan de eigenlijke opdracht (afhankelijk van voorkennis).. Zowel de hoofdopdracht (SADAN) als de voorbereidende oefenboeken bevinden zich op de online cursus http://sadan.wikidot.com. 4 EVALUATIE / ASSESSMENT Hoe we evalueren Vorm De student bouwt als afronding van de hoofdopdracht (SADAN) samen met zijn thema-groep een zogenaamde thematische wiki uit (website met laagdrempelige bouw- en schrijfmogelijkheden). Als voorbereiding op de hoofdopdracht maakt hij de oefenboeken (individueel) die ook tastbaar in de wiki kunnen worden geïntegreerd / gearchiveerd. Deze wiki is een groepsresultaat, MAAR waarbij de individuele bijdragen zeer hoog zijn (wiki enkel als verzameling, een gezamenlijk portfolio, tonen van individuele deelstappen in hoofdopdracht, gerichte bundeling van gevonden en verwerkte informatie). Tijdens het contactmoment besteedt de docent volop aandacht aan de deelstappen van de hoofdopdracht alsook de wiki als eindproduct : o Welke is de opdracht? Welke deelstappen zijn er precies? o Hoe werk je technisch aan een wiki? o Welke zijn concrete digitale producten die individueel op de wiki terug te vinden moeten zijn? o Aan welke inhoudelijke en vormelijke kenmerken moet onze wiki voldoen. o Hoe krijgen we tussentijds feedback over wiki en deel-eindproducten? o Welke is de deadline voor het klaar hebben van de opdracht / wiki? Aan de hand van een voorbeeld van een wiki maakt de docent dit alles concreet. Moment van evaluatie Volgens de algemene kalender afstandsonderwijs is de deadline voor het klaar hebben van de hoofdopdracht 25 april 2014. Puntenverdeling De wiki wordt als eindproduct deels individueel gescoord (diverse bijdragen aan wiki) en voor een stukje groepsgewijs.
5 Evaluatiecriteria Zie lijst met doelstellingen. Minimaal moeten de digitale documenten / producten uit de hoofdopdracht aanwezig zijn (alle gevonden en verwerkte info in tekst-, rekenblad, en presentatiedocument). Zo niet wordt er een onvoldoende gegeven. Feedback De studenten zelf steunen mekaar via digitaal of direct contact. Feedback kan daarnaast ook aan de docent worden gevraagd. Goed halverwege, al een beetje in het zicht van de deadline, wordt via e-mail of aanverwante zoals Skype formeel tussentijdse feedback gegeven (bijsturing nog mogelijk). De datum hiervan wordt tijdig via Toledo, betrokken course, aangekondigd. Voorbeeld Een voorbeeld van een eindproduct (wiki rond thema sociaalagogisch werkveld) wordt beschikbaar gesteld. Scorecriteria worden duidelijk gemaakt. STUDEERTIPS & STUDIEPLANNER Wat helpt Het opleidingsonderdeel is hoofdzakelijk door zelfwerkzaamheid te verwerken. Zo zijn de oefenboeken daadwerkelijk bedoeld als een voorbereiding op de hoofdopdracht (SADAN resulterend in een wiki ). Dit houdt in dat je veel zelfstandig werkt. Dit gebeurt deels individueel (maken van opdracht zelf) en voor een klein deel in groepjes (indeling rond een gezamenlijk info-thema gebeurt door docent) dewelke elk een eigen wiki aanmaken. Je kan veel leren van elkaar. Verder is door het groepswerk het eindproduct (wiki) ook steeds rijker aan informatie dan het strikt individuele resultaat van de SADAN. Overroep dit groepselement echter niet (relatief in tijd en contact kan zeker digitaal gebeuren) en laat je niet afschrikken als een groepslid afhaakt. Accent blijft liggen op het individueel verwerven van de beoogde vaardigheden. Hanteer ook de lijst met doelstellingen (zie online cursus http://sadan.wikidot.com) voor jezelf : stip aan wat je al kan / niet kan (echt een checklist, toppie ) en hou hier dan rekening mee als je de oefenboeken (zowel ICT- als bronnenonderzoek-deel) ter voorbereiding van de SADAN-opdracht aanpakt. Eigen aan de beoogde informatievaardigheden (opdracht) is dat veel zaken via de computer verlopen (online zoeken, verwerken in document). Mogelijk heb je daarmee weinig ervaring of is een PC niet jouw ding. Geen erg, we vragen niet om verliefd te worden op je PC en zie deze aldus niet als doel maar als een instrument (info opzoeken, verwerken). Hou vanaf het begin AL jouw antwoorden op de deelvragen van de SADAN-opdracht bij in een tekstdocument. Durf het aan om zoek- en verwerkingsvaardigheden in te oefenen tijdens studie / opdrachten van andere opleidingsonderdelen (b.v. opdracht info te zoeken; een rapport of een digitale presentatie te maken). Verwijzend naar wat reeds bij Onderwijskundige werkvormen werd aangegeven, stippen we afsluitend nog het volgende aan. Begin zeker tijdig aan je opdracht(en) en werk regelmatig!! Reden te meer om dit te doen : doorheen de opdracht leer je een schat aan informatiebronnen kennen en vlot met digitale instrumenten werken, beiden bruikbaar voor gans je opleiding en verdere loopbaan (leven). Kortrijk, 17 september 2013