Kommentar zu den Lehrveranstaltungen SS 2006 INSTITUT FÜR NIEDERLÄNDISCHE PHILOLOGIE Westfälische Wilhelms-Universität Münster
Institut für Niederländische Philologie HINWEISE FÜR DAS STUDIUM Im Wintersemester 2005/06 wurden im Institut für Niederländische Philologie Bachelor- und Masterstudiengänge Niederlandistik eingeführt. Daneben gelten für bestimmte Studierende noch die sogenannten alten Studiengänge Lehramt 'Sekundarstufe II (Sek. II)', 'Sekundarstufe I (Sek. I)', 'Gymnasium/Gesamtschule (GymGes)', 'Grund-, Haupt-, und Realschule (GrHR)' und 'Magister Artium'. Die Studierenden werden gebeten, genau zu überprüfen, nach welcher Studienordnung sie studieren: Akademischer Abschluss - Studierende, die einen akademischen Abschluss anstreben und vor dem WS 2005/06 mit ihrem Studium angefangen haben, studieren nach der Studienordnung mit dem Abschluss Magisterprüfung vom 10.09.1998. - Studierende, die einen akademischen Abschluss anstreben und das Studium im WS 2005/06 oder später aufgenommen haben, studieren den Bachelor of Arts Niederlandistik oder den Bachelor of Arts Niederländisch KJ. Lehramtsabschluss - Alle Studierenden, die im WS 2003/04 oder früher ihr Hauptstudium begonnen haben, studieren nach der Lehramtsprüfungsordung Sek. II bzw. I vom 10.09.1998. Der vom Ministerium festgesetzte Stichtag 01.10.1008, bis zu dem die Erste Staatsprüfung nach LPO 1998 abgeschlossen sein muss, wird voraussichtlich geändert, eine neue Regelung wurde jedoch bis zum jetzigen Zeitpunkt noch nicht bekanntgegeben. Die Studierenden können auf eigenen Wunsch in die Studiengänge der neuen Lehramtsstruktur (nach LPO 2003) wechseln. Hierzu bedarf es eines Antrages an das Staatliche Prüfungsamt. - Studierende, die sich zum Zeitpunkt des Inkrafttretens der LPO 2003 (1.10.2003) im Grundstudium befunden haben, können nach der Zwischenprüfung in das Hauptstudium für das entsprechende neue Lehramt nach LPO 2003 wechseln. Der vom Ministerium festgesetzte Stichtag 01.10.2008, bis zu dem die Erste Staatsprüfung nach LPO 1998 abgeschlossen sein muss, wird voraussichtlichlich geändert, eine neue Regelung wurde jedoch bis zum jetzigen Zeitpunkt noch nicht bekanntgegeben. Für alle Studierenden, die ihr Lehramtsstudium ab dem WS 2003/04, aber vor dem WS 2005/06 aufgenommen haben, gilt die LPO vom 27.03.2003. - Alle Studierenden, die das Lehramt GymGes bzw. Berufskolleg (BK) anstreben und das Studium im WS 2005/06 oder später aufnehmen, studieren den Bachelor of Arts Niederlandistik und den Master of Education Niederländisch GymGes/BK. Für diese Studierenden gilt ebenfalls die Lehramtsprüfungsordnung vom 27. März 2003. - Alle Studierenden, die das Lehramt GrHR anstreben und das Studium im WS 2005/06 oder später aufnehmen, studieren den Bachelor of Arts Niederländisch KJ und den Master of Education Niederländisch KJ. Für diese Studierenden gilt ebenfalls die Lehramtsprüfungsordnung vom 27. März 2003. In den obligatorischen Studienberatungen und in den Sprechstunden der zuständigen Dozentinnen und Dozenten können die Studierenden sich ebenfalls informieren. 1
Informationen (Übersicht, empfohlener Verlaufsplan) zu den Studiengängen Bachelor of Arts Niederlandistik, Bachelor of Arts Niederländisch KJ, Master of Education Niederländisch GrHR und Master of Education Niederländisch GymGes finden Sie auf der Homepage des Instituts (www.hausderniederlande.de) oder sind im Sekretariat erhältlich. Sobald die Studienordnungen verabschiedet sind, werden auch diese auf der Homepage zur Verfügung gestellt. Die Studienordnungen für die alten Studiengänge Lehramt Sekundarstufe II/I, GymGes, GrHR und Magisterstudium sind auf der Homepage abzurufen oder in gedruckter Form im Sekretariat erhältlich. (Stand: Januar 2006) ERKLÄRUNG DER ABKÜRZUNGEN IN DEN FOLGENDEN TABELLEN: BA - Bachelor of Arts BA KJ - Bachelor of Arts mit Ausrichtung auf schulische und außerschulische Bildungsarbeit mit Kindern und Jugendlichen LA BK - Lehramt für das Berufskolleg LA GrHR - Lehramt für Grund-, Haupt- und Realschule LA GymGes - Lehramt für Gymasium und Gesamtschule LA Sek II/I - Lehramt für Sekundarstufe II/I LP - Leistungspunkt LPO - Lehramtsprüfungsordnung MA HF - Magister Hauptfach MA NF - Magister Nebenfach WP-Modul - Wahlpflicht-Modul 2
STUDIENGANG BACHELOR AF ARTS NIEDERLANDISTIK (AUCH FÜR LEHRAMT GYMGES / BK) Modul Basismodul Sprache Aufbaumodul Sprache Basismodul Sprachwissenschaft Basismodul Literaturwissenschaft Modul Vermittlungskompetenz & Kultur Aufbaumodul Sprachwissenschaft Veranstaltungen im SS 2006 Lehrende(r) auch geeignet für Sprachkurs: Niederländisch I Harmes Sprachkurs: Nederlands II Lony Übung: Mondelinge Henselmans taalvaardigheid Sprachkurs: Nederlands III Henselmans Übung: Mondeling en Harmes schriftelijk presenteren Einführung: Sprachwissenschaft König Seminar: Spelling König Seminar: Karelepiek Berteloot Übung: Einführung in das König / wissenschaftliche Arbeiten Vorlesung: Variëteiten van het Nederlands Venjakob Berteloot Seminar: Karelepiek Berteloot Seminar: Het sonnet Hlatky Seminar: Het literaire bedrijf in Nederland en Vlaanderen in de 21ste eeuw Missinne Vorlesung: Canonisering in de Nederlandse literatuur Missinne Seminar: Kennis van land en volk: Nederland en België Hlatky Übung: Kennis van land en Hlatky LA GymGes, GrHR volk: Nederland en België Seminar: Morfologie Berteloot (Hauptseminar) Vorlesung: Variëteiten van het Nederlands Berteloot 3
STUDIENGANG BACHELOR AF ARTS NIEDERLANDISTIK (AUCH FÜR LEHRAMT GYMGES / BK) Modul Aufbaumodul Literaturwissenschaft Veranstaltungen im SS 2006 Lehrende(r) auch geeignet für Seminar: Carolus Magnus. Altnordische und mittelniederländische Karlsdichtungen Berteloot / Kramarz- Bein (Hauptseminar) Seminar: Jeugdliteratuur Missinne Vorlesung: Canonisering in de Nederlandse literatuur Missinne (Hauptseminar) MASTER OF EDUCATION NIEDERLÄNDISCH GYMGES, MASTER OF EDUCATION NIEDERLÄNDISCH BK Modul Modil Fachdidaktik Vertiefungsmodul Fachwissenschaft und ihre Vermittlung Veranstaltungen im SS 2006 Lehrende(r) auch geeignet für Seminar: Taalverwerving Wenzel GrHR (Hauptseminar) Übung: Taalverwerving Wenzel GrHR Seminar: Nederlands op school Übung: Sprachwissenschaftliche Aspekte des Niederländischunterrichts Wenzel Wenzel GrHR (Hauptseminar) GrHR Übung: Het sonnet Hlatky GrHR Seminar: Jeugdliteratuur Missinne GrHR 4
STUDIENGANG BACHELOR AF ARTS NIEDERLÄNDISCH KJ (AUCH FÜR LEHRAMT GHR, SCHWERPUNKT HR) Modul Basismodul Sprache Aufbaumodul Sprache & Kultur Basismodul Fachwissenschaft Modul Fachwissenschaft, Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Veranstaltungen im WS 05/06 Lehrende(r) auch geeignet für Sprachkurs: Niederländisch I Harmes Sprachkurs: Nederlands II Lony Übung: Mondelinge Henselmans taalvaardigheid Sprachkurs: Nederlands III Henselmans Seminar: Kennis van land en Hlatky volk: Nederland en België Einführung: Sprachwissenschaft König Seminar: Spelling König Seminar: Karelepiek Berteloot Seminar: Het literaire bedrijf in Nederland en Vlaanderen Übung: Einführung in das wissenschaftliche Arbeiten Missinne König / Venjakob Übung: Het sonnet Hlatky LA GymGes, GrHR Seminar: Taalverwerving Wenzel GrHR (Hauptseminar) Modul Fachwissenschaft, Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Übung: Sprachwissenschaftliche Aspekte des Niederländischunterrichts Seminar: Nederlands op school Wenzel Wenzel GrHR (Hauptseminar) GrHR (Hauptseminar) 5
STUDIENGANG BACHELOR OF ARTS NIEDERLÄNDISCH KJ (AUCH FÜR LEHRAMT GHR, SCHWERPUNKT HR) Aufbaumodul Fachwissenschaft Vorlesung: Canonisering in de Nederlandse literatuur Missinne Vorlesung: Variëteiten van het Nederlands Berteloot Seminar: Carolus Magnus. Altnordische und mittelniederländische Karlsdichtungen Berteloot (Hauptseminar) Seminar: Morfologie Berteloot (Hauptseminar) Seminar: Jeugdliteratuur Missinne (Hauptseminar) MASTER OF EDUCATION NIEDERLÄNDISCH GHR (SCHWERPUNKT HR) Modul Vertiefungsmodul Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Veranstaltungen im SS 2006 Lehrende(r) auch geeignet für Seminar: Jeugdliteratuur Missinne GrHR (Hauptseminar) Seminar: Taalverwerving Wenzel GrHR (Hauptseminar) Seminar: Nederlands op Wenzel school Übung:Sprachwissenschaftliche Aspekte des Niederländischunterrichts Wenzel GrHR (Hauptseminar) GrHR Übung: Het sonnet Hlatky LA GymGes, GrHR Obligatorische Stutienberatung für Studierende im Grundstudium: Donnerstag 6. April 2006, 16-18 Uhr, Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 (Hintergebäude) Obligatorische Studienberatung für Studierende im Hauptstudium: Donnerstag 6. April 2006, 18-20 Uhr, Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 (Hintergebäude) Studienberatung für GymGes (LPO 2003) - GHR (LPO 2003) - 2-Fach-Bachelor - Bachelor KJ Dienstag 28. März 2006, 11 Uhr s.t., Raum 1.05, Haus der Niederlande (Anmeldung bitte per E-Mail bei frkoenig@uni-muenster.de oder anja.venjakob@uni-muenster.de) 6
LEHRVERANSTALTUNGEN SS 2006 Prof. Dr. Amand Berteloot Veranstaltungsnummer: 093440 Vorlesung: Variëteiten van het Nederlands (2 LP) Di 9-11 Raum 1.05 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Sprachwissenschaft Aufbaumodul Sprachwissenschaft Aufbaumodul Fachwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 1-6 Wie een antwoord zoekt op de vraag wat Nederlands is, wordt al gauw geconfronteerd met het feit dat er onder deze tem heel wat verschillende variëteiten rangeren die soms nogal van elkaar afwijken. De standaardvariëteit is er een van, maar bestaat die eigenlijk nog wel en hoe ziet die eruit? Er zijn regionale, sociale en andere variëteiten. De vragen naar de norm van het Nederlands en naar de soorten variëteiten en de manier waarop men die bestudeert staan centraal in dit hoorcollege. Literatuur: J. de Rooij (red.): Variatie en norm in de standaardtaal. Amsterdam 1987 ; T. Boves en M. Gerritsen : Inleiding in de sociolinguïstiek. Utrecht 1995; C. Hoppenbrouwers: Het regiolect. Van dialect tot algemeen Nederlands. 1990; H. Scholtmeijer: Naast het Nederlands: dialecten van Schelde tot Schiermonnikoog. Amsterdam 1999. Prof. Dr. Amand Berteloot Veranstaltungsnummer: 093469 Seminar : Middelnederlandse Karelepiek (3 / 3,5 LP) Do 11-13 Raum 2.02 Beginn: 6. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Sprachwissenschaft Basismodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 4, B 3 Van de Middelnederlandse Karelepiek is met uitzondering van de Karel ende Elegast geen enkel werk compleet overgeleverd. Dat geldt ook voor de z.g. Roman der Lorreinen, een van de omvangrijkste verhalen rondom Karel de Grote die gedeeltelijk teruggaat op een Frans chanson de geste maar voor een groot deel origineel Nederlands schijnt te zijn. Van dit werk bestaat nog steeds geen volledige tekstuitgave. In het college staat deze tekst en zijn overlevering centraal. Literatuur: J.B. van der Have: Roman der Lorreinen: de fragmenten en het geheel. Schiedam 1990; CD-rom Middelnederlands. Utrecht/Antwerpen 1998. Wegens de beperkte ruimte kunnen maximaal 12 studenten aan dit Seminar deelnemen. Geïnteresseerden worden verzocht zich op het secretariaat aan te melden. 7
Prof. Dr. Amand Berteloot Veranstaltungsnummer: 093454 Seminar (Hauptseminar): Morfologie (3/5 LP) Mi 14-16 Raum 1.05 Beginn: 5. April 2006 Modulzuordnung: Aufbaumodul Fachwissenschaft Aufbaumodul Sprachwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 1, 2 Dit college is bedoeld om kennis te maken met de woordstructuur, de flexie en de woordvormingsprocessen in het Nederlands en de theorieën daaromtrent. Er wordt aandacht besteed aan allerlei problemen zoals productiviteit in de woordvorming, de betekenis van samenstellingen, de tussenklanken bij samenstellingen, samenstellende afleidingen enz. Literatuur: W. de Haas en M. Trommelen : Morfologiesch handboek van het Nederlands. 's-gravenhage 1993; G. Booij en A. van Santen: Morfologie. De woordstructuur van het Nederlands. Amsterdam 1995; M. Hüning: Woordensmederij. De geschiedenis van het suffix -erij. Den Haag 1999. Prof. Dr. Amand Berteloot / Prof. Dr. Susanne Kramarz-Bein Veranstaltungsnummer: 093909 Seminar (Hauptseminar): Carolus Magnus. Mittelniederländische und altnordische Karlsdichtungen (3/5 LP) Di 14-16 Robert Kochstraße 29, Raum 007 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Aufbaumodul Fachwissenschaft Aufbaumodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: B 1,2,3,5,6 Um die Person Karls des Großen wurden im niederländischen und im nordischen Raum zahlreiche Geschichten erzählt. Die meisten davon sind aus dem Französischen übersetzt oder nach französischen Vorbildern bearbeitet, für einige konnte keine französische Quelle nachgewiesen werden. Im Seminar sollen einige der nordischen und niederländischen Epen vorgestellt werden und es soll nach Gemeinsamkeiten und Unterschieden in der Überlieferung gesucht werden. Literatur: Ph. E. Bennett, A. E. Cobby and G.. Runnalls (ed.): Charlemagne in the North. Proceedings of the Twelfth International Conference of the Société Rencesvals Edinburgh 4 th to 11 th August 1991. Edinburgh; E. van den Berg und B. Besamusca: De epische wereld. Middelnederlandse Karelromans in wisselend perspectief. Muiderberg 1992; B. Besamusca und J. Tigelaar (Red.): Karolus Rex. Studies over de middeleeuwse verhaaltraditie rond Karel de Grote. Hilversum 2005; E. F. Halvorsen, The Norse Version of the Chanson de Roland. København 1959. 8
Ingeborg Harmes, M.A. Veranstaltungsnummer: 093401 Sprachkurs: Niederländisch I (4 LP) Gruppe 1: Di. 11-13 h (Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118) und Mi. 11-13 h (Raum 1.05) Gruppe 2: Mi. 11-13 h (Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118) und Do. 11-13 h (Raum 1.05) Beginn: Mittwoch, 5. April 2006 (für beide Gruppen in Raum 1.05) Modulzuordnung: Basismodul Sprache Teilgebiet nach LPO 1998: D Vierstündiger Sprachkurs für Fachstudenten der Niederländischen Philologie (Bachelor of Arts Niederlandistik, Bachelor of Arts Niederlandistik KJ, Lehramt Sek. II/I, II, I, GymGes und GHR, Magister), des Magisterstudienganges Niederlande-Studien sowie des Diplomstudienganges Niederlande-Deutschland-Studien. Der Sprachkurs vermittelt Basiskenntnisse des Niederländischen und richtet sich an Studierende mit geringen bzw. gar keinen Vorkenntnissen (Studierende mit Vorkenntnissen s.u. Sprachkurs Nederlands II). In unterschiedlichen Sprech-, Schreib-, Lese- und Hörverständnisaufträgen sollen die Studierenden insbesondere den Wortschatz sowie die grammatischen Formen des Niederländischen zielgerichtet einüben. Neben interkulturellen Aspekten werden Probleme orthographischer, grammatischer sowie semantischer Art kontrastiv besprochen und eine schnelle Progression angestrebt. Am Ende des Sprachkurses wird eine Klausur geschrieben, deren Bestehen Voraussetzung für die Teilnahme am Sprachkurs Nederlands II ist. Anmeldung bis spätestens Montag, 03.04.2006 ist im Sekretariat des Instituts für Niederländische Philologie (Zi. 2.12) dringend erforderlich. Aufgrund der personellen und räumlichen Kapazitäten werden nur die ersten 90 Anmeldungen zum Sprachkurs zugelassen. Der Kurs ist nur für Fachstudenten zugänglich. Arbeitsgrundlage: Kalsbeek, A. van u. a.: Code Nederlands 1. Lehrwerk für Niederländisch. Textbuch. Cornelsen- Verlag. Berlin 1998. (ISBN: 3-464-79751-1); Gabriel-Kamminga, M. / J. Roodzant: Pons- Grammatik Niederländisch kurz und bündig. Klett-Verlag. Stuttgart 2004. (ISBN: 9-783125- 608702) Ingeborg Harmes, M.A. Veranstaltungsnummer: 093416 Übung: Mondeling en schriftelijk presenteren (3 LP) Do 16-18 Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 Beginn: 13. April 2006 Modulzuordnung: Aufbaumodul Sprache Aufbaumodul Sprache und Kultur Teilgebiet nach LPO 1998: D Deze op de praktijk afgestemde Übung is vooral voor vakstudenten Niederländische Philologie (Bachelor Niederlandistik, Bachelor Niederlandistik KJ, lerarenopleiding GymGes en GHR) doeld, die de taalcursussen Nederlands I en Nederlands II succesvol hebben afgesloten. Een presentatie houden is al niet eenvoudig, maar een presentatie in een andere taal dan de moedertaal kan extra moeilijk zijn. Tijdens hun studie en in hun latere beroepsleven zullen studenten dat regelmatig moeten doen. Hoe je een presentatie in het Nederlands houdt - daaraan zal in dit college aandacht worden besteed. We zullen samen methodes en technieken van het 9
presenteren en de kennisoverdracht met en zonder mediaondersteuning bestuderen en onderwerpen zoals bv. lichaamstaal, retoriek, (audio)visuele hulpmiddelen, computertechniek e.a. thematiseren. Het doel van het college is, de vaardigheid om boeiende presentaties in het Nederlands te houden, te verbeteren. Literatuur ter voorbereiding: Backhuijs, E. / J. Beijer: Presenteren. Utrecht 2002. Frauke König M.A. / Anja Venjakob Veranstaltungsnummer: 093526 Übung: Einführung in das wissenschaftliche Arbeiten (2 LP) Do 14-16 Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 Beginn: 6. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Sprachwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 1-6 In dieser Übung sollen grundsätzliche Formen und Techniken des wissenschaftlichen Arbeitens kennen gelernt und mit Hilfe einiger schriftlicher Aufträge eingeübt werden. Weiterhin werden allgemeine und fachspezifische Datenbanken und Hilfsmittel vorgestellt. Themen sind u.a.: Wie finde ich Literatur zu einem bestimmten Thema? Welche Formalia muss ich bei einer Hausarbeit beachten? Drs. Marina Henselmans Veranstaltungsnummer: 093397 Sprachkurs: Nederlands III (4 LP) Mo 16-18 Raum 1.05 Beginn: 10. April 2006 Modulzuordnung: Aufbaumodul Sprache Aufbaumodul Sprache und Kultur Teilgebiet nach LPO 1998: D Vervolgcursus voor vakstudenten Nederlandse filologie, die de basis van het Nederlands al beheersen. Voorwaarde tot deelname is dan ook de succesvolle afronding van de twee voorafgaande cursussen. Ter bevordering van de lees-, luister-, spreek- en schrijfvaardigheid wordt er met uiteenlopend authentiek lesmateriaal zoals krantenartikelen, tv- en radio-opnames gewerkt en daaraan aansluitende oefenstof op het gebied van de woordenschat, grammatica, spelling en idioom.verder zal er speciale aandacht aan de taal- en literatuurwetenschappelijke woordenschat worden besteed en zullen de studenten zich oefenen in het schrijven van opstellen en samenvattingen. 10
Drs. Marina Henselmans Veranstaltungsnummer: 093401 Übung: Mondelinge taalvaardigheid (2 LP) Mo 18-20 Raum 1.05 Beginn: 10. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Sprache Teilgebiet nach LPO 1998: D Aan de hand van krantenartikelen, columns en literaire teksten zal over actuele en literaire onderwerpen gediscussieerd en de spreekvaardigheid gestimuleerd worden. Van de deelnemers wordt verwacht dat ze behalve actieve deelname aan discussies ook bereidheid tot het houden van korte spreekbeurten over het Nederlands en het Nederlandse taalgebied meebrengen. Door de brede opzet is deze cursus niet alleen voor vakstudenten Niederländische Philologie en Niederlande-Studien maar ook voor Gasthörer, die hun taalvaardigheid willen bevorderen, geschikt. Deelname is pas zinvol als men al een redelijke taalvaardigheid heeft verworven, bijv. door de taalcursussen 1 en 2 of door een Certificaat Nederlands (minstens niveau Basiskennis). Jasmin Hlatky Veranstaltungsnummer: 093420 Seminar : Het sonnet (3 / 3,5 LP) Mi 9-11 Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 Beginn: 5. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: B 2,3,4,5 Het sonnet behoort tot de meest populaire vormen van poëzie in het Nederlandse taalgebied, en dat al sinds de 16e eeuw. Het prent zich in het geheugen door zijn kortheid, voldoet aan esthetische gevoelens door zijn symmetrische vorm en zinspeelt op een klassieke, eeuwenoude traditie van lyriek. En toch kan het vernieuwend en modern zijn en wordt het ook in de tegenwordige poëzie graag gebruikt. In dit college zal aandacht aan het sonnet door de eeuwen heen worden besteed, aan zijn veranderingen zowel als aan zijn continuïteit. Inleidende lectuur en een van de basis-verzamelingen: De mooiste sonnetten van Nederland en Vlaanderen. Verzameld door Olaf Douwes Dekker met een inleiding van Jean Pierre Rawie. Amsterdam 2002. Jasmin Hlatky Veranstaltungsnummer: 093420 Übung: Het sonnet (2 LP) Mi 9-11 Robert-Koch-Str. 29, Raum 117/118 Beginn: 5. April 2006 Modulzuordnung: Modul Fachdidaktik, Modul Fachwissenschaft, Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz 11
In dit college bestaat aan de hand van het sonnet de mogelijkheid, de toepassing van literatuurwetenschappelijke elementen voor het onderwijs in te oefenen en reeds verworven vakkennis te verdiepen. Inleidende lectuur en een van de basis-verzamelingen: De mooiste sonnetten van Nederland en Vlaanderen. Verzameld door Olaf Douwes Dekker met een inleiding van Jean Pierre Rawie. Amsterdam 2002. Jasmin Hlatky Veranstaltungsnummer: 093435 Seminar / Übung: Kennis van land en volk: Nederland en België (3/2 LP) Mi 18-20 Raum 1.05 Beginn: 5. April 2006 Modulzuordnung: Modul Vermittlungskompetenz & Kultur Aufbaumodul Sprache & Kultur Teilgebiet nach LPO 1998: E In dit college zullen verschillende aspecten van de twee landen besproken worden, vooral politiek, ruimtelijke ordening, cultuur, onderwijs en natuurlijk geschiedenis. In overleg met de deelnemers kunnen ook diverse andere thema s zoals media, sociale organisatie, maatschappij, cultureel bewustzijn etc. contrastief worden behandeld. Voor inleidende lectuur: P. van Hauwermeiren en F. Simonis: Waar Nederlands de voertaal is. Brussel 1993. Een literatuurlijst volgt in de eerste college-uren. Frauke König, M.A. Veranstaltungsnummer: 093378 Einführung : Einführung in das Studium der Niederlandistik: Sprachwissenschaft (3 LP) Di 14-16 Raum S 8, Schlossplatz 2 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Sprachwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 1-6 Das Einführungsseminar bietet jüngeren Semestern eine Grundlage für die weiteren Studien in der niederländischen Sprachwissenschaft. Es wird ein Überblick über die wichtigsten Disziplinen und deren Bedeutung für die Niederlandistik gegeben. Die Teilnehmer lernen anhand konkreter Beispiele, Phänomene der niederländischen Sprache zu analysieren. Die Veranstaltung enthält Elemente des Selbststudiums und nutzt das Internet als Medium. Teilnehmer sollten über eine E-Mail-Adresse verfügen und sich etwa zwei Wochen vor Semesterbeginn auf der Homepage des Instituts informieren unter: Lehre (Selbstlernangebote). 12
Frauke König, M.A. Veranstaltungsnummer: 093511 Seminar : Spelling (3 / 3,5 LP) Di 11-13 Raum 1.05 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Sprachwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: A 1-6 Dit college is geen spellingcursus! Het gaat in dit college om de linguïstische achtergrond van het Nederlandse spellingsysteem en zijn relatie met de taalgebruiker. Spelling berust op afspraken die we volgen als we gesproken taal vastleggen op papier of met de tekstverwerker. In de loop van de voorbije eeuwen zijn daar regels voor geformuleerd. Dat is niet eenvoudig, want het gaat erom een klanksysteem om te zetten in een schriftsysteem. De regels van het Nederlands worden in de Woordenlijst der Nederlandse Taal (het Groene Boekje) vastgelegd. Sinds 1995 geeft de Nederlandse Taalunie nu om de tien jaar een herziene versie uit. En wat zegt de taalgebruiker? De kranten staan vol met reacties en iedereen wil er zijn zegje over doen. Geen enkel taalverschijnsel trekt zo veel aandacht als de spelling. Waarom ist dat zo? Hoe komt een spelling eigenlijk tot stand? Wat vergemakkelijkt het lees- en schrijfproces, wat juist niet? Maken leeders van het Nederlands als vreemde of tweede taal eigenlijk dezelfde spelfouten als moedertaalsprekers ('moedertaalschrijvers')? We zullen in het college schriftsystemen leren kennen, orthografische principes vergelijken en zelf kleine onderzoeksopdrachten uitvoeren. De deelnemers worden verwacht de spellingregels te kennen. Literatuur ter voorbereiding: http://woordenlijst.org Drs. Carin Lony Veranstaltungsnummer: 210013 Sprachkurs: Niederländisch II (für Fachstudenten) (4 LP) Mo 11-13 und Fr 9-11 Raum 1.05 Beginn: 7. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Sprache Teilgebiet nach LPO 1998: D Verplichte vervolgcursus voor vakstudenten Niederländische Philologie (Bachelor of Arts Niederlandistik, Bachelor of Arts Niederlandistik KJ, Lehramt GymGes, Lehramt GrHR, Magister), Niederlande-Studien (Magister) en Vergleichende Landeswissenschaften Niederlande-Deutschland die de eerste taalcursus Nederlands 1 hebben afgesloten.* Aan het begin van het semester wordt het cursusboek "Nederlands in actie" van B. de Boer en B. Lijmbach (Uitgeverij Coutinho, Bussum 2004) voor alle deelnemers besteld door de docente. Aanmelding tot uiterlijk maandag 03 april 2006 is noodzakelijk en wel op één van de beide secretariaten in het Haus der Niederlande. Vanwege de ruimtelijke en personele capaciteiten worden alleen de eerste 90 aanmeldingen tot de taalcursus toegelaten. *Voor personen met voorkennis die direct tot de cursus Nederlands 2 willen worden toegelaten, vindt er een verplichte toelatingstest plaats op vrijdag 07 april, om 14.15 u. (plaats wordt nog bekendgemaakt). Aanmelding op een van de beide secretariaten. 13
Drs. Carin Lony Veranstaltungsnummer: 210047 Seminar: Vertaling I (Vertalen voor beginners) Do 14-16 Raum 1.05 Beginn: 6. April 2006 Verplicht college voor vakstudenten van de Diplomstudiengang Vergleichende Landeswissenschaften Niederlande-Deutschland (4 e semester) en voor hoofdvakstudenten van de Magisterstudiengang Niederländische Philologie. Bij een niet te groot aantal verplichte deelnemers zijn ook andere geïnteresseerden welkom.voorwaarde voor deelname aan dit college is een succesvolle afsluiting van de taalcursus Nederlands 2. In dit college houden we ons bezig met het vertalen Nederlands-Duits en Duits-Nederlands. Met behulp van voorbeelden en oefeningen worden verschillen op semantisch en syntactisch niveau tussen de twee talen duidelijk gemaakt en grammaticale problemen ter sprake gebracht. Prof. Dr. Lut Missinne Veranstaltungsnummer: 093473 Vorlesung: Canonisering in de Nederlandse literatuur (2 LP) Do 9-11 Raum 1.05 Beginn: 6. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Literaturwissenschaft Aufbaumodul Fachwissenschaft Aufbaumodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: B1,2,4,5,6 Tot de gecanoniseerde auteurs van de moderne Nederlandse literatur behoren ongetwijfeld auteurs als Multatuli, Guido Gezelle, Louis Couperus, Paul van Ostaijen, Willem Frederik Hermans, Hugo Claus, etc. Ze hebben in literatuurgeschiedenissen, schoolboeken, academische studies en bloemlezingen een vaste plaats veroverd, die vanuit een hedendaags standpunt onaantastbaar lijkt. Toch is canonisering een proces dat zelden rechtlijnig verloopt en bovendien gestuurd wordt door vele niet-literaire invloeden. Deze en andere aspecten van canoniseringsprocessen in de Nederlandse literatuur gedurende de laatste anderhalve eeuw worden in deze Vorlesung behandeld. Op die manier worden tevens tien klassieke auteurs gepresenteerd. 14
Prof. Dr. Lut Missinne Veranstaltungsnummer: 093488 Seminar : Het literaire bedrijf in Nederland en Vlaanderen in de 21ste eeuw (3/5 LP) Di 18-20 Raum 2.02 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Basismodul Fachwissenschaft Basismodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: B1,2,4,5,6 Literatuur is geen kwestie van louter boeken. Ook de produktie, de promotie, verspreiding, verkoop, beoordeling en bekroning van boeken maakt deel uit van het hele fenomeen van het literaire bedrijf. In dit college maken we kennis met diverse facetten van het literaire bedrijf en bekijken we vooral hoe de mediatisering ervan werkt. We zullen dit doen aan de hand van boeken die de laatste vijf jaar op de een of andere manier in de belangstelling hebben gestaan. De literatuurlijst wordt naar aanleiding van de actualiteit samengesteld. Wegens de beperkte ruimte kunnen maximaal 12 studenten aan dit Seminar deelnemen. Geïnteresseerden worden verzocht zich bij de docente aan te melden voor 31 maart. Tegen die datum is de literatuurlijst beschikbaar. Prof. Dr. Lut Missinne / Anja Venjakob Veranstaltungsnummer: 093492 Seminar (Hauptseminar): Metaforen in theorie en praktijk (3/5 LP) Di 16-18 Raum 2.02 Beginn: 4. April 2006 Modulzuordnung: Aufbaumodul Fachwissenschaft Aufbaumodul Literaturwissenschaft Teilgebiet nach LPO 1998: B1,2,4,5,6 Metaforen behoren tot de meest complexe maar ook meest intrigerende verschijnselen van het literaire taalgebruik. Zeer diverse disciplines hebben hun bijdrage geleverd tot de analyse van en reflectie over metaforen: de filosofie, psychologie, linguïstiek, pragmatiek, semantiek, etc. In dit college worden zes theoretische sleutelteksten over metaforen grondig gelezen en besproken. De verworven theoretische inzichten worden uitvoerig getoetst aan prozateksten en gedichten uit de moderne Nederlandse literatuur. Op woensdag 8 februari 2006 om 18 uur vindt in lokaal 2.02 een verplichte voorbespreking voor dit college plaats. Op deze zitting is een reader met de secundaire literatuur verkrijgbaar en worden de referaatsthema s toegewezen. 15
Prof. Dr. Lut Missinne Veranstaltungsnummer: 093507 Seminar (Hauptseminar): Jeugdliteratuur (3/5 LP) Gruppe 1: Mo 14-16, Raum 1.05 Gruppe 2: Mo 18-20, Raum 117/118, Robert Koch-Straße 29 Gemeinsame Erstbesprechung für beide Gruppen: Montag: 10. April 2006, 14 Uhr c.t. in Raum 1.05, Haus der Niederlande Modulzuordnung: Aufbaumodul Fachwissenschaft Aufbaumodul Literaturwissenschaft Vertiefungsmodul Fachwissenschaft & ihre Vermittlung Vertiefungsmodul Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Teilgebiet nach LPO 1998: B1,2,4,5,6 Sinds een twintigtal jaren zijn in Nederland en Vlaanderen de grenzen tussen jeugd- en volwassenenliteratuur steeds vager geworden. Niet alleen veroveren jeugdboeken en jeugdauteurs een steeds centralere plaats in het literaire systeem, steeds meer besteedt de literaire kritiek aandacht aan de literaire kwaliteiten van jeugdromans en zien we dat auteurs zowel voor een volwassen publiek als voor de jeugd schrijven. In dit college zullen we acht jeugdboeken uit Vlaanderen en Nederland naar diverse aspecten analyseren. Verschillende genres komen aan bod: jeugdklassiekers, poëzie, probleemromans, historische romans, bewerkingen van een klassiek verhaal, cross-over literatuur, etc. Er zal ook aandacht worden besteed aan het gebruik van jeugdliteratuur in het secundair onderwijs. Literatuurlijst: H. Bekkering e.a., De hele bibelebontse berg. De geschiedenis van het kinderboek in Nederland & Vlaanderen van de Middeleeuwen tot heden. Amsterdam 1989; J. Van Coillie, Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven 1999; P. Mooren, Morele verbeelding. Normen en waarden in de jeugdliteratuur. Tilburg 1999.!!! Maximale aantal deelnemers voor dit college: 30 per groep. Aanmelding voor 31 maart op het secretariaat van het instituut. Studenten die aan het college deelnemen kunnen zich al voorbereiden door volgende boeken te lezen: a Christiaan van Abkoude, Kruimeltje b Tonke Dragt, Brief aan de koning c Marita de Sterck, Met huid en haar d Peter van Gestel, Mariken e Martha Heesen, Toen Faas niet thuiskwam f Wim Hofman, Zwart als inkt g Joke van Leeuwen, Waarom een buitenboordmotor eenzaam is h Bart Moeyaert; Dani Benoni Ieder leest vier romans: - Kruimeltje of Brief aan de koning - Met huid en haar of Mariken - Toen Faas niet thuiskwam of Zwart als inkt - Waarom... of Dani Benoni 16
Dr. Veronika Wenzel Veranstaltungsnummer: 093583 Seminar / Übung: Nederlands op school (5/3/2 LP) Mi 11-13 Raum 2.02 Beginn: 5. April 2006 Modulzuordnung: Vertiefungsmodul Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Modul Fachwissenschaft, Fachdidaktik und Vermittlungskompetenz Modul Fachdidaktik Teilgebiet nach LPO 1998: C 1-4 Dit college vakdidactiek geeft een breed overzicht over thema's die relevant zijn voor wie leerkracht Nederlands in Duitsland wil worden. We zullen ons bezig houden met vragen zoals: welke didactische concepten zijn er? Hoe zijn (goede) lessen opgebouwd? Welk lesmateriaal is er? Ook diagnostische vaardigheden en de beoordeling van toetsen en proefwerken worden getraind. We zullen lessen oberserveren en kennis maken met de opleiding in de tweede fase (Referendariat). Dit college is geschikt als instap in de module 'Fachdidaktik'. Het dient tevens ter voorbereiding op de stage (Kernpraktikum). Deelnemers worden geacht een portfolio voor deze module aan te leggen. Wie in aanmerking wil komen voor de 'Übung' krijgt een praktijkgerichte opdracht. Dr. Veronika Wenzel Veranstaltungsnummer: 093598 Seminar: Taalverwerving (5/3 LP) oder: Übung: Sprachwissenschaftliche Aspekte des Niederländischunterrichts (2 LP) Do 9-11 Raum 2.02 Beginn: 6. April 2006 Modulzuordnung: Vertiefungsmodul Fachdidaktik & Vermittlungskompetenz Modul Fachwissenschaft, Fachdidaktik und Vermittlungskompetenz Modul Fachdidaktik Teilgebiet nach LPO 1998: C 1-4 Dit college is een verdieping in de module 'Fachdidaktik'. We zullen diverse aspecten onder de loep nemen en de leerder van het Nederlands centraal stellen. Verschillende theorieën over de manier waarop een mens een (eerste, tweede, vreemde) taal verwerft hebben geleid tot uiteenlopende opvattingen over het lesgeven. De discussie over wel of niet onderwijzen van grammaticaregels en het gebruik van de doeltaal als (enige?) voertaal is nog lang niet afgerond. Er wordt naar mogelijkheden gezocht authentieke gesprekken in de les te integreren. In het college zullen we in coöperatie met een school kleine onderzoeksprojecten over deze en andere vragen plannen en uitvoeren. Deelnemers worden geacht een portfolio voor vakdidactiek aan te leggen en bij te houden. Mogelijke ervaringen met de schoolstage zullen in het college worden verwerkt. Wie in aanmerking wil komen voor de 'Übung' krijgt een praktijkgerichte, taalkundig georiënteerde opdracht. 17
ALLGEMEINE STUDIEN Niederländisch für Hörer aller Fachbereiche (4 LP) Ingeborg Harmes, M.A. Veranstaltungsnummer: 093579 Di 8.30-10.00 und Mi 8.30-10.00 (Raum U 2, Fürstenberghaus) Beginn: 4. April 2006 Teilnehmerbegrenzung: 38. - Anmeldung erforderlich im Sekretariat des Instituts für Niederländische Philologie, Alter Steinweg 6/7, Telefon: 83-285 21 oder per E-Mail: niederlaendische.philologie@uni-muenster.de Dieser vierstündige Sprachkurs ist Bestandteil der Allgemeinen Studien (Wahlpflichtmodul). Die Studierenden sollen allgemein-kommunikative Kompetenzen sowie Vermittlungskompetenzen erwerben indem sie adressatenbezogen in der niederländischen Sprache sprechen, schreiben, präsentieren und vermitteln lernen. Zudem soll das Hör- und Leseverständnis durch Textmaterial und Medien aus den Niederlanden und Flandern geübt werden. Eine schnelle Progression im Spracherwerb wird angestrebt, so dass die Studierenden nach Abschluss des Moduls das Niveau A2 des Europäischen Referenzrahmens erreicht haben. Arbeitsgrundlage: Fox, Stephen und Josina Schneider-Broekmans: Taal vitaal. Niederländisch für Anfänger. Kursbuch. 3. aktualisierte Auflage. Max Hueber Verlag. (ISBN 3-19-005252-2) Fox Stephens und Hubertus Wynands: Taal vitaal. Niederländisch für Anfänger. Arbeitsbuch. 3. aktualisierte Auflage. Max Hueber Verlag (ISBN 3-19-015252-7) 18